15 ΜYΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛHΘΕΙΕΣ, ΓYΡΩ ΑΠO ΤΙΣ ΨΥΧΙΚEΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧEΣ

Του Εμμ. Πολυζόπουλου.

-Μύθος: Οι ψυχικές διαταραχές δεν είναι στην πραγματικότητα ασθένειες, όπως είναι ο διαβήτης ή τα καρδιακά νοσήματα.

-Αλήθεια: Οι ψυχικές διαταραχές είναι ασθένειες που χρειάζονται ιατρική αντιμετώπιση, όπως είναι ο διαβήτης ή τα καρδιακά νοσήματα. Η έρευνα έχει δείξει ότι για την εκδήλωση των ψυχικών διαταραχών ενέχονται γενετικοί, βιολογικοί και ψυχοκοινωνικοί παράγοντες οι οποίοι, συνήθως, μπορούν να αντιμετωπιστούν.

-Μύθος: Οι ψυχικές διαταραχές αφορούν ένα πολύ μικρό μέρος του πληθυσμού

-Αλήθεια: Οι ψυχικές διαταραχές αφορούν ένα αρκετά σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού, που από τις επιδημιολογικές μελέτες φαίνεται να είναι κοντά στο 20% του πληθυσμού. Επίσης απαντάται σε όλα τα κοινωνικο-οικονομικά στρώματα και είναι ανεξάρτητο από φυλή, μόρφωση, οικονομική κατάσταση κλπ.

-Μύθος: Οι ψυχικές διαταραχές είναι το αποτέλεσμα κακής διαπαιδαγώγησης.

-Αλήθεια: Δεν υπάρχουν δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι το οικογενειακό περιβάλλον, η ελλιπής διαπαιδαγώγηση ή η κακή ανατροφή προκαλούν σχιζοφρένεια. Ενώ αντίθετα υπάρχουν ερευνητικά στοιχεία που πιστοποιούν επαρκώς τα βιολογικά αίτια της νόσου.

-Μύθος: Οι ψυχικές διαταραχές εμφανίζονται στα «αδύναμα» άτομα.

-Αλήθεια: Οι ψυχικές διαταραχές, δεν εξαρτώνται από τον «χαρακτήρα» του ατόμου. Σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις, μια διαταραχή στην ανάπτυξη της προσωπικότητας μπορεί να λειτουργήσει ως προδιαθεσικός παράγοντας για την ανάπτυξη κάποιων ψυχικών διαταραχών. Όμως κοινή θέση της ψυχιατρικής επιστήμης είναι ότι οι ψυχικές διαταραχές οφείλονται σε ένα συνδυασμό βιολογικών, κοινωνικών και περιβαλλοντολογικών παραμέτρων που εν τέλει εκφράζονται με ανάπτυξη συμπτωμάτων. Η αναζήτηση κατάλληλης επιστημονικής βοήθειας, όχι μόνο δεν είναι ένδειξη αδυναμίας, αλλά αντίθετα είναι απόδειξη υπευθυνότητας και δύναμης χαρακτήρα του ατόμου και της οικογένειας του.

-Μύθος: Εάν κάποιος έχει μια ψυχική διαταραχή μπορεί να την αντιμετωπίσει μόνος του. Η επίσκεψη σε ειδικό ψυχικής υγείας με σκοπό την αναζήτηση βοήθειας είναι δείγμα προσωπικής αποτυχίας και αδυναμίας.

-Αλήθεια: Η σοβαρή ψυχική διαταραχή δεν είναι κάτι που μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει μόνος του. Το να αγνοεί κανείς το πρόβλημα επίσης δεν βοηθάει. Χρειάζεται θάρρος για να ζητήσει κανείς βοήθεια. Η επιτυχής αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών εξαρτάται άμεσα από το είδος της επιστημονικής βοήθειας που θα λάβουν οι ασθενείς και επίσης από το υποστηρικτικό τους περιβάλλον. Η συμμετοχή του ίδιου του ατόμου είναι προφανώς πολύ σημαντική όταν θα κληθεί να συνεργαστεί με το πλαίσιο που είναι επιφορτισμένο να τον βοηθήσει.

-Μύθος: Τα άτομα με σοβαρές ψυχικές διαταραχές, όπως η σχιζοφρένεια, μπορεί να είναι επικίνδυνα και βίαια.

-Αλήθεια: Οι στατιστικές δείχνουν ότι οι περιπτώσεις εκδήλωσης βίαιης συμπεριφοράς από άτομα που έχουν κάποια ψυχική διαταραχή δεν είναι περισσότερες από αυτές που συναντά κανείς στο γενικό πληθυσμό. Ιδιαίτερα, τα άτομα με σχιζοφρένεια εμφανίζουν ελαφρά αυξημένους δείκτες στα εγκλήματα βίας. Η βία όμως που σχετίζεται με τη σχιζοφρένεια οφείλεται κυρίως στη μη λήψη των φαρμάκων ή στην ακαταλληλότητα της θεραπείας και στην έλλειψη στήριξης και αποδοχής. Πιο συχνά, τα άτομα με ψυχικές διαταραχές βλάπτουν κυρίως τους εαυτούς τους άμεσα με αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές ή έμμεσα εξαιτίας της αυτοπαραίτησης τους.

-Μύθος: Σχιζοφρένεια σημαίνει διχασμένη προσωπικότητα και δεν υπάρχει τρόπος να αντιμετωπιστεί.

-Αλήθεια: Η σχιζοφρένεια δυστυχώς συγχέεται συχνά με τη «διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας». Στην πραγματικότητα η σχιζοφρένεια είναι μια διαταραχή του εγκεφάλου που εμφανίζεται με διαταραχές στη σκέψη και στο συναίσθημα. Τα άτομα που έχουν σχιζοφρένεια έχουν διάφορα συμπτώματα, μεταξύ των οποίων είναι η κοινωνική απόσυρση, οι ψευδαισθήσεις, οι παραληρητικές ιδέες. Η φαρμακοθεραπεία και οι ψυχοκοινωνικές θεραπείες έχουν βοηθήσει σημαντικά τα άτομα αυτά σε σημείο που να μπορούν να ζήσουν μια ικανοποιητική και παραγωγική ζωή.

-Μύθος: Άτομα που έχουν κάποια ψυχική διαταραχή πρέπει να παραμένουν σε Νοσοκομείο..

-Αλήθεια: Οι περιπτώσεις που χρειάζονται νοσηλεία είναι πραγματικά ελάχιστες όταν δεν μπορεί να επιτευχθεί συνεργασία με τον πάσχοντα, όταν υπάρχουν κίνδυνοι για την σωματική του ακεραιότητα και όταν δεν υπάρχει το κατάλληλο υποστηρικτικό οικογενειακό πλαίσιο. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις η νοσηλεία όχι μόνο δεν είναι απαραίτητη, αλλά πολλές φορές είναι επιβαρυντική για τον πάσχοντα, μια που ο Κοινωνικός Στιγματισμός είναι από τις σοβαρότερες παρενέργειες.

-Μύθος: Η κατάθλιψη οφείλεται σε αδυναμία του χαρακτήρα. Τα άτομα που έχουν κατάθλιψη θα μπορούσαν να απαλλαγούν από τα συμπτώματά τους αν το ήθελαν πραγματικά.

-Αλήθεια: Η κατάθλιψη δεν σχετίζεται με την τεμπελιά ή την αδυναμία του χαρακτήρα, αλλά σχετίζεται με αλλαγές στη δραστηριότητα του εγκεφάλου. Η φαρμακοθεραπεία και η ψυχοθεραπεία μπορούν να βοηθήσουν το άτομο να αναρρώσει.

-Μύθος: Η κατάθλιψη είναι μια φυσιολογική κατάσταση στους ηλικιωμένους.

-Αλήθεια: Η κατάθλιψη δεν αποτελεί μια φυσιολογική κατάσταση για τους ηλικιωμένους. Τα συμπτώματα κατάθλιψης στους ηλικιωμένους περιλαμβάνουν την έλλειψη ενδιαφέροντος για καθημερινές δραστηριότητες, διαταραχές ύπνου, όρεξης και μνήμης, αλλά και εξάρσεις θυμού ή αρνητισμού. Πολλές φορές στους ηλικιωμένους δε δίνεται η διάγνωση της κατάθλιψης. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό οι συγγενείς να αναγνωρίζουν το πρόβλημα και να ζητούν βοήθεια.

-Μύθος: Η κατάθλιψη και οι αγχώδεις διαταραχές δεν επηρεάζουν τα παιδιά και τους εφήβους.

-Αλήθεια: Τα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν να εκδηλώσουν σοβαρές ψυχικές διαταραχές. Τα προβλήματα ψυχικής υγείας μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και στην αυτοκτονία όταν δεν αντιμετωπίζονται έγκαιρα. Οποιαδήποτε κουβέντα γύρω από την αυτοκτονία πρέπει πάντα να λαμβάνεται πολύ σοβαρά.

-Μύθος: Η χρήση τοξικών ουσιών είναι μια προσωπική επιλογή και δείχνει έλλειψη αυτοκυριαρχίας. Συνήθως τα άτομα που κάνουν χρήση ουσιών έχουν αδύναμο χαρακτήρα.

-Αλήθεια: Η χρήση τοξικών ουσιών είναι μια κατάσταση που συνδέεται με βιολογικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες, ενώ δεν έχει σχέση με το αν κάποιος είναι «καλός» ή «κακός».

-Μύθος: Η ηλεκτροσπασμοθεραπεία, γνωστή σαν ηλεκτροσόκ, είναι επίπονη και βάρβαρη.

-Αλήθεια: Η ηλεκτροσπασμοθεραπεία έχει βοηθήσει αρκετούς ανθρώπους με σοβαρή κλινική κατάθλιψη που δεν υποχωρεί. Χρησιμοποιείται όταν άλλες θεραπείες, όπως η φαρμακοθεραπεία και η ψυχοθεραπεία, δεν έχουν καταφέρει να φέρουν αποτέλεσμα ή όταν δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Τα άτομα που λαμβάνουν αυτού του είδους τη θεραπεία στη σύγχρονη ιατρική πρακτική, λαμβάνουν επίσης αναισθησία και έτσι δεν αισθάνονται πόνο κατά τη διάρκειά της.

-Μύθος: Οι ψυχικά ασθενείς, δεν βελτιώνονται ποτέ και η ασθένεια τους δεν γίνεται ποτέ καλά.

-Αλήθεια: Με την κατάλληλη βοήθεια, η μεγάλη πλειοψηφία των ψυχικά πασχόντων κατακτούν ξανά ένα μεγάλο μέρος της προηγούμενης λειτουργικότητας τους και σε αρκετές περιπτώσεις η ίαση είναι πλήρης.

-Μύθος: Οι ψυχίατροι δίνουν μόνο φάρμακα, ενώ την ψυχοθεραπεία την κάνουν μόνο οι ψυχολόγοι. Δεν υπάρχει περίπτωση η επίσκεψη στον ψυχίατρο να μην συνοδευτεί από σύσταση για φαρμακευτική αγωγή.

-Αλήθεια: Οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι ανήκουν στην αρκετά μεγάλη οικογένεια των επαγγελματιών ψυχικής υγείας (στην οποία επίσης ανήκουν οι κοινωνικοί λειτουργοί, ειδικοί νοσηλευτές, εργασιοθεραπευτές, λογοθεραπευτές κλπ). Την ψυχοθεραπεία μπορούν να εξασκήσουν μόνο εξειδικευμένοι προς τούτο επαγγελματίες ψυχικής υγείας ανεξάρτητα από την λοιπή επαγγελματική τους ταυτότητα. Οι ψυχοθεραπείες είναι πολλών ειδών και πρέπει να εφαρμόζεται πάντα αυτή που είναι κατάλληλη για το άτομο με ψυχολογικά προβλήματα σε συνάρτηση βεβαίως με την φύση των προβλημάτων του και την εκπαίδευση του ψυχοθεραπευτή...

Η κακή διάθεση είναι μια φυσιολογική κατάσταση που επηρεάζει τις ζωές όλων μας κάθε μέρα

Για πολλούς και διάφορους λόγους στον καθένα μας μπορεί να δημιουργηθεί κακή διάθεση.
Το ερώτημα δεν είναι πως μπορούμε να αποτρέπουμε να δημιουργείται κακή διάθεση αλλά το πώς μπορούμε να τη διαχειριζόμαστε σωστά, να την καταπολεμάμε και να κερδίζουμε καλύτερες μέρες νικώντας την.
Υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης της κακής διάθεσης που μπορείτε να προσθέσετε στο οπλοστάσιο σας για να είστε πιο ευτυχισμένοι:
1. Μάθετε να αναγνωρίζετε όταν βρίσκεστε σε κακή διάθεση. Αναγνωρίζοντάς την, θα μπορέσετε να την αντιμετωπίσετε
2. Χρησιμοποιείστε τη σωματική άσκηση, για καταπολέμηση της κατάθλιψης, του άγχους και της απογοήτευσης. Η άσκηση, η γυμναστική, τα σπορ ευεργετούν τη συναισθηματική ισορροπία
3. Χαλαρώστε: Το μασάζ χαλαρώνει τους μυς και βελτιώνει την ψυχική διάθεση. Το ζεστό μπάνιο και το σάουνα βοηθούν στη χαλάρωση
4. Διαβάστε ένα βιβλίο, δείτε μια ταινία, μιλήστε με ένα φίλο, αλλάξτε περιβάλλον, πηγαίνετε σε χώρους που σας ευχαριστούν και έχουν συσχετιστεί με ευτυχισμένες για σας στιγμές
5. Το καλό χιούμορ μπορεί να αλλάξει τη διάθεσή σας. Και στις πιο δύσκολες στιγμές, μπορεί να σας κάνει να δείτε τα πράγματα καλύτερα
6. Συναναστραφείτε με αισιόδοξους, ευχάριστους, ευτυχισμένους, δυναμικούς ανθρώπους. Μπορούν να σας μεταδώσουν θετικά αισθήματα που θα σας βοηθήσουν.

Ο ρόλος της οικογένειας στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του παιδιού

Της Αθανασίας Κουτσούκου

Ψυχολόγου- Παιδοψυχολόγου

Ειδικής Παιδαγωγού.

Οικογένεια …μια λέξη, που η σημασία της στη σύγχρονη κοινωνία, αμφισβητείται από πολλούς. Ένας θεσμός όμως, που δεν πρέπει να εξαφανιστεί. Οι ειδικοί έρχονται να στηρίξουν το ρόλο της και να προσδώσουν στην οικογένεια την αξία που θα πρέπει να έχει στην ανάπτυξη και διαμόρφωση του παιδιού και μέλους αυτής της κοινωνίας.

Αναλύοντας τον όρο ετυμολογικά, καταλήγουμε πως:

Οικογένεια είναι μια ομάδα ατόμων τα οποία ανήκουν στο ίδιο γένος, πράγμα το οποίο είναι απαραίτητο για την υγιή ψυχική ισορροπία του παιδιού. Εκτός του ότι όμως, τους ενώνει το ίδιο αίμα, τα άτομα αυτά συμμετέχουν συναισθηματικά και μοιράζονται μια κοινή ζωή και αναλαμβάνουν από κοινού τις πολλαπλές ευθύνες που συνεπάγεται αυτή ζωή.

Η οικογένεια είναι ο πρώτος χώρος στον οποίο το παιδί αναπτύσσεται σωματικά, πνευματικά και ψυχικά. Κάτι τέτοιο αυτομάτως κάνει το ρόλο της, πολύ βαρύ. Από μόνη της, είναι δύσκολο να καταφέρει να ανταπεξέλθει σε αυτό. Γι αυτό ακριβώς ακούμε, συνειδητοποιούμε και προσπαθούμε πάντα με αγάπη και σεβασμό προς το παιδί.

Να δούμε τώρα αναλυτικά τη συμβολή της, στα στάδια ανάπτυξης του παιδιού.

Το Βρέφος στα δύο πρώτα του χρόνια δεν χρειάζεται μόνο τροφή. Είναι ακριβώς η ηλικία που διαμορφώνει τη λεγόμενη «συναισθηματική ασφάλεια». Αν η οικογένεια δεν καταφέρει να εξασφαλίσει αυτή την συναισθηματική ασφάλεια τώρα, θα μεγαλώσει ένα παιδί ανασφαλές, που δε θα είναι ποτέ σίγουρο για τον εαυτό του και θα απορεί πάντοτε αν οι άλλοι το αγαπούν. Αυτό εξασφαλίζεται κυρίως μέσα από τη διασφάλιση ενός ήρεμου περιβάλλοντος, χωρίς εντάσεις, όπου το βρέφος θα μπορεί να έχει το πρόγραμμά του, το χώρο του και εκφράζει τα συναισθήματά του. Η καλή βλεμματική επαφή με το βρέφος, η απαλή χροιά της φωνής και η ζεστασιά της αγκαλιάς είναι τα όπλα της οικογένειας.

Από 2 μέχρι και 5 χρόνων το νήπιο διαμορφώνει χαρακτήρα. Η οικογένεια συμβάλλει σε αυτό, με το να το μάθει να σέβεται, να υπακούει, να διεκδικεί με υγεία κάτι και όχι με υστερικά ξεσπάσματα. Η κοινή αντιμετώπιση από όλα τα μέλη της οικογένειας είναι ο μόνος τρόπος να το διδάξει αυτό. Όλοι ακολουθούν την ίδια γραμμή, με μόνο σκοπό να δείξουν στο παιδί μέχρι πού μπορεί να φτάσει και με ποιόν τρόπο οφείλει να προσπαθεί γι αυτό.

Στη συνέχεια το παιδί μπαίνει στη σχολική ηλικία. Εκεί το παιδί κοινωνικοποιείται απόλυτα. Μπαίνει στο πρόγραμμα του σχολείου, εντάσσεται σε ένα νέο, ολοκληρωμένο πλαίσιο, στο οποίο καθημερινά κρίνεται για τις επιδόσεις του. Ταυτόχρονα είναι και ο χώρος που το παιδί κάνει τον πρώτο του κύκλο γνωριμιών και φιλιών εκτός της οικογένειας. Η οικογένεια εδώ καλείται να παρέχει ένα ισορροπημένο πρόγραμμα στο σπίτι, με ηρεμία στο περιβάλλον. Το παιδί πρέπει να έχει το δικό του χώρο μελέτης και παιχνιδιού, να έχει ένα σταθερό πρόγραμμα εξωσχολικό, στο οποίο και θα καλύπτει τις υποχρεώσεις του στο σχολειό, αλλά και θα παίζει και θα ξεκουράζεται. Σωστή στήριξη και επιβράβευση για την προσπάθειά του από την οικογένεια. Όμως, όπου χρειάζεται μπαίνει πάντοτε και ο περιορισμός. Όταν κάτι δεν έγινε όπως έπρεπε ή παραμελήθηκε.

Προχωρώντας στην Εφηβεία, τα πράγματα δυσκολεύουν πολύ για την οικογένεια. Σε αυτή την τόσο κρίσιμη ηλικία, η οικογένεια οφείλει να ελέγχει απόλυτα τον τρόπο που διαχειρίζεται τον νέο έφηβο. Η στάση του ξεκινά από το να είναι αρνητική σε όλα, συνεχίζει να γίνεται απορριπτικός προς τους γονείς και να καταρρίπτει την αυθεντία τους και καταλήγει σε μια επαναστατικότητα προς όλα τα μέτωπα. Σε όλα αυτά που νιώθει ο έφηβος και στην πραγματικά μεγάλη εσωτερική του πάλη, καλείται η οικογένεια να γίνει ένας διαμεσολαβητής, ένας καλός ακροατής και όχι ένα ακόμη μέτωπο. Εκεί είναι που πρέπει να κατανοήσουμε πως πρέπει να βρισκόμαστε δίπλα του και όχι απέναντί του.

Πρέπει να κατανοήσουμε ότι στην κοινωνία που ζούμε τα προβλήματα έχουν από μόνα τους διογκωθεί. Πλέον η σύσταση της κοινωνίας και οι γρήγοροι ρυθμοί μας θέλουν πιο ανοιχτούς και ευαισθητοποιημένους στα διάφορα ζητήματα διαχείρισης των ανθρωπίνων σχέσεων. Ανοίγουμε λοιπόν όχι μόνο τα αυτιά του σώματός μας, αλλά και της ψυχής μας για να πλάσουμε ανθρώπους υγιείς και έτοιμους να αντιμετωπίσουν τη νέα πραγματικότητα.

Συμβουλές για ν’ ανεβάσουμε διάθεση!

Ας επιδιώξουμε ν' ανεβάσουμε διάθεση – να δούμε πιο αισιόδοξα τα πράγματα, χωρίς παράλληλα ν' αγνοούμε τη δύσκολη πραγματικότητα.

Για το λόγο αυτό συγκεντρώσαμε 5 + 2 -ρεαλιστικά-  tips που μας ''δείχνουν το δρόμο'':  

1. Ας αναζητήσουμε με πάθος εκείνες τις μικρές καθημερινές στιγμές που πολλές φορές περνάνε 'απαρατήρητες' κι όμως εάν τις στερηθούμε καταλαβαίνουμε πραγματικά την αξία τους κι ας προσπαθήσουμε εφεξής να τις ζούμε όπως τους αξίζουν.

2. Ας έχουμε πάντα στο μυαλό μας την εικόνα του παιδιού ή των παιδιών μας – είναι μία μόνιμη πηγή χαράς και αισιοδοξίας.

3. Ας επιδιώκουμε να δυναμώσουμε τη σχέση μας με τους ''δικούς μας'' ανθρώπους είτε είναι η οικογένειά μας είτε οι φίλοι μας. Κανείς δεν μπορεί να είναι αισιόδοξος όταν παραμένει ερμητικά κλεισμένος στον εαυτό του.

4. Ας σκεφτούμε ξανά όλα τα όμορφα πράγματα που έχουν έρθει στη ζωή μας κι έρχονται καθημερινά ακόμη και τώρα εν μέσω της μεγάλης δοκιμασίας – και τα υλικά αλλά κυρίως τα συναισθηματικά. Θα εκπλαγούμε ευχάριστα όταν θα διαπιστώσουμε πόσο πραγματικά υπέροχα πράγματα μας συμβαίνουν καθημερινά – ακόμη και μέσα στη δίνη της κρίσης, χωρίς να τους δίνουμε την αξία και τη θέση που θα έπρεπε.

5. Ας προσπαθήσουμε να εντάξουμε έναν στοιχειώδη προγραμματισμό στη ζωή μας, ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση των εργασιακών κι άλλων εκκρεμοτήτων – προσπαθώντας να τις ολοκληρώνουμε μία μία, με σχέδιο. Κάθε μία εκκρεμότητα που τελειώνει, τονώνει την αυτοπεποίθηση και την αισιοδοξία μας.

6. Ας μάθουμε να συγχωρούμε και να ξεχνάμε τα λάθη των άλλων. Ακόμη κι όταν έχουμε απόλυτο δίκιο, το να το κρατάμε ''μανιάτικο'' σε κάποιον, βλάπτει πρώτα απ' όλα τη δική μας ψυχική διάθεση.   

7. Ας αφιερώνουμε χρόνο στον εαυτό μας και τους δικούς μας. Τα Σαββατοκύριακα είναι για να περνάμε καλά. Και 'περνάω καλά' δε σημαίνει παραμένω μπροστά σε μία οθόνη – είτε είναι του υπολογιστή είτε της τηλεόρασης. Σημαίνει βγαίνω έξω, έρχομαι σε επαφή με τη φύση, οργανώνω μικρές 'αποδράσεις', απολαμβάνω την παρέα των άλλων, αλλάζω παραστάσεις. Και ας μη γίνονται τα περιορισμένα πλέον οικονομικά μας, η δικαιολογία για να κλειστούμε στο σπίτι. Υπάρχουν πάντα πολλές και εξαιρετικές επιλογές εξόδου με ελάχιστο κόστος.

Δώστε τέλος στις εντάσεις στη σχέση σας με τα παιδιά σας, ακολουθώντας πέντε απλά βήματα

Με τη συνεργασία της Αλεξάνδρας Καππάτου Ψυχολόγου – Παιδοψυχολόγου.

Οι καβγάδες, οι φωνές και η ένταση είναι πολύ συχνά φαινόμενα στα σπίτια όπου μεγαλώνουν μικρά παιδιά. Όμως, ο μόνος τρόπος για να αλλάξει η συμπεριφορά του παιδιού μας είναι να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι. Υιοθετήστε μερικές απλές συνήθειες και δώστε τέλος στις μεταξύ σας εντάξεις, από τώρα και για πάντα.
Θυμίζετε στο παιδί τα «καθήκοντά» του με απόλυτη ηρεμία: Επειδή τα παιδιά και κυρίως τα νήπια δεν έχουν αίσθηση του χρόνου, θα πρέπει συχνά να του θυμίζετε τις υποχρεώσεις του - ναι, ακόμη κι όταν γυρίζετε εξουθενωμένες από τη δουλειά.
Δώστε του κίνητρα: Εξηγήστε στο παιδί σας πως, αν είναι «εντάξει» στις υποχρεώσεις του (πηγαίνει στην ώρα του στο κρεβάτι ή μαζεύει τα παιχνίδια του), τότε θα του διαβάσετε ένα έξτρα παραμύθι ή θα κάνετε κάτι άλλο μαζί που του αρέσει.

Επαινέστε το: Ο έπαινος και η επιβράβευση δεν έκαναν ποτέ κακό σε κανένα παιδί. Αντίθετα, ενισχύουν την αυτοεκτίμησή του.

Αφήστε του το δικαίωμα να έχει το δικό του ρυθμό: Για να μην είναι επιρρεπή στο άγχος και να μην υποφέρουν από το δικό μας στρες, κάποιες φορές τα παιδιά χρειάζονται χρόνο και συγχρόνως τη βεβαιότητα ότι οι γονείς τους τα κατανοούν, δεν τα απορρίπτουν και τους συμπαραστέκονται. Γι' αυτό, επιτρέψτε του να ακολουθήσει τους δικούς του ρυθμούς, αλλά πάντα ελεγχόμενα.
Σεβαστείτε την «γκρίνια» του: Τα παιδιά χρειάζονται κάποιον που να είναι διατεθειμένος να ακούει τα καθημερινά «μικροπροβλήματά» τους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν το νούμερο ένα πρόβλημα για την οικογένεια. Η φράση «πώς κάνεις έτσι για τέτοιες σαχλαμάρες», ίσως κάνει το παιδί να αισθανθεί ακόμα πιο άχρηστο και να επιβεβαιώσει την αδυναμία του. Ενώ η διαπίστωση «σε ενοχλεί αυτή η κατάσταση, τι θα μπορούσες να κάνεις για να την αλλάξεις;» εκφράζει κατανόηση και συμπαράσταση. Με το γονιό σύμμαχο κάθε παιδί αισθάνεται πιο δυνατό να αντιμετωπίσει δυσκολίες. Άλλωστε, αυτά που σε εμάς τους ενηλίκους φαντάζουν παροδικά και ασήμαντα, επειδή έχουμε επίγνωση του χρόνου που περνάει, για τα παιδιά αποτελούν τα βασικά ζητήματα της ζωής τους. Πολύ περισσότερο από ένα καλό δώρο για τους βαθμούς στον έλεγχο, τα παιδιά χρειάζονται το γονιό που θα ακούσει για το «μισητό» δάσκαλο ή για τη φίλη με την οποία όλο τσακώνονται.

Η Κατάθλιψη μια Γυναικεία Υπόθεση

Δεν έχει σημασία σε πιο μέρος του πλανήτη μένετε λοιπόν γιατί έχει επιστημονικά διαπιστωθεί ότι οι γυναίκες πλήττονται από την νόσο περισσότερο από τους άνδρες!
Στο ερώτημα τι συμβαίνει τελικά, γιατί τόσες πολλές γυναίκες είναι καταθλιπτικές, οι ερευνητές απαντούν με την θεωρία ότι οι γυναίκες είναι ομάδα υψηλού κινδύνου δεδομένου του συνδυασμού βιολογικών και γενετικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων και των ορμονικών αλλαγών στην έμμηνο ρύση, κλιμακτήριο και εμμηνόπαυση.
Περίπου 7 εκατομμύρια γυναικών στις Ηνωμένες Πολιτείες πάσχουν από κατάθλιψη σύμφωνα με την Εθνική Οργάνωση Ψυχικής Υγείας και μερικοί ερευνητές εκτιμούν ότι μια στις τρεις γυναίκες με κατάθλιψη έχει διαγνωστεί σωστά.
Οι διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών με κατάθλιψη ξεκινούν από την εφηβική ηλικία. Πριν την εφηβεία τα ποσοστά της κατάθλιψης διαφέρουν σε περιορισμένο βαθμό μεταξύ αγοριών και κοριτσιών. Όμως στις ηλικίες 11 έως 13 τα ποσοστά ανεβαίνουν και στην ηλικία των 15 τα κορίτσια έχουν βιώσει ένα μείζων καταθλιπτικό επεισόδιο σε διπλάσιο ποσοστό συγκριτικά με τα αγόρια. Τα κορίτσια του γυμνασίου παρουσιάζουν επίσης υψηλοτέρα ποσοστά κατάθλιψης, διαταραχές σίτισης, και αγχώδεις διαταραχές.
Δεν έχει σημασία σε πιο μέρος του πλανήτη μένετε λοιπόν γιατί έχει επιστημονικά διαπιστωθεί ότι οι γυναίκες πλήττονται από την νόσο περισσότερο από τους άνδρες υποστηρίζει η Kimberly Yonkers, του τμήματος ψυχιατρικής και διευθύντρια της ομάδας έρευνας και αντιμετώπισης του Προεμμηνοριακού Συνδρόμου του Πανεπιστημίου Yale. Όπως επίσης οι έρευνες όσον αφορά στη Διπολική διαταραχή οι άνδρες φαίνεται να πλήττονται περισσότερο από την μανία και οι γυναίκες από κατάθλιψη.
Αλλοι παράγοντες που ενοχοποιήθηκαν επίσης ήταν το εργασιακό στρες, οι οικογενειακές υποχρεώσεις και οι κοινωνικοί ρόλοι.
Η Yonkers πιστεύει ότι οι ρίζες της γυναικείας κατάθλιψης μπορούν να ανιχνευτούν στην παιδική ηλικία, αποδιδόμενες σε ένα μεγάλο μέρος στο άγχος. «Το ποσοστό άγχους στα παιδιά είναι περισσότερο υψηλό στα κορίτσια από ότι στα αγόρια της ίδιας ηλικίας και οι έρευνες υπαινίσσονται ότι το άγχος προδιαθέτει τα άτομα σε κατάθλιψη» υποστηρίζει η Yonkers.
Παρά ότι οι άντρες και οι γυναίκες μπορεί να έχουν ίδια συμπτώματα όταν αισθάνονται κατάθλιψη, τα αντιλαμβάνονται διαφορετικά. Η  Melodie Morgan-Minott τέως πρόεδρος του ψυχιατρικού συλλόγου του Οχάιο,  υποστηρίζει ότι «οι γυναίκες αντιλαμβάνονται περισσότερο ότι είναι διαρκώς κουρασμένες, νιώθουν συναισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης, ανημποριάς  και απελπισίας. Έχουν επίσης δυσκολία στη λήψη αποφάσεων».
Αντίθετα οι άντρες θα δουν κάποιον ειδικό όταν  θα δυσκολεύονται στην εργασία τους ή όταν δεν θα είναι αποδοτικοί όσον αφορά στην σεξουαλικότητα τους. Από την άλλη οι γυναίκες χρειάζονται χρόνο για να οργανωθούν, δηλαδή να πάνε σε κάποιον ειδικό για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.
Ένας από τους λόγους που οι γυναίκες δεν ζητούν βοήθεια είναι και η αντίληψη ότι όσο μεγαλώνουν και δεδομένης της εμμηνόπαυσης θεωρούν την κατάθλιψη ως ένα φυσικό επακόλουθο, αποδίδοντας το στις ορμόνες .
-Τα Καλά Νέα
Τα καλά Νέα για τις γυναίκες είναι ότι η κατάθλιψη θεραπεύεται αρκεί να ζητήσει κανείς την κατάλληλη βοήθεια.
Η Morgan-Minott  συμβουλεύει τις γυναίκες που πάσχουν από κατάθλιψη να χρησιμοποιήσουν όλα τα θεραπευτικά εργαλεία που είναι διαθέσιμα – φαρμακευτική αντιμετώπιση και συμβουλευτική από ψυχολόγους. Οι πιο πρόσφατες έρευνες δείχνουν καλύτερα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης με τον συνδυασμό φαρμάκων και ψυχοθεραπείας.
-Κάντε κάτι!
• Αν νιώθετε λυπημένη, αγχώδης ή χωρίς διάθεση, αν κοιμάστε λίγο, ξυπνάτε πολύ νωρίς το πρωί ή το αντίθετο, κοιμάστε υπερβολικά
• Αν έχει μειωθεί η όρεξη σας ή αντίθετα έχει αυξηθεί και έχετε πάρει βάρος
• Αν νιώθετε συνεχώς νευρική και ανήσυχη
• Αν τα σωματικά συμπτώματα και σωματικοί  πόνοι δεν περνούν παρ΄όλη την θεραπεία που κάνατε
• Αν κάνετε αρνητικές σκέψεις ότι η ζωή δεν έχει ενδιαφέρον και όλα σας φαίνονται μαύρα
Μην περιμένετε, κάντε κάτι, σταματήστε τον φαύλο κύκλο της άρνησης, σκεφτείτε θετικά, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας ή τον ψυχολόγο σας!

Τι χαρτζιλίκι να δίνουμε στο παιδί;

Αλεξάνδρα Καππάτου Ψυχολόγο - Παιδοψυχολόγο.

Όταν δίνουμε χρήματα σ’ ένα παιδί, πρέπει να το διδάσκουμε και το πώς να τα ξοδεύει. Tο χαρτζιλίκι είναι σημαντικό, γιατί έτσι το παιδί θα αποκτήσει μια πρώτη αντίληψη της αυτονομίας του. Aποκτά υπευθυνότητα και μαθαίνει να διαχειρίζεται το ποσό που διαθέτει. Kαταλαβαίνει πολύ γρήγορα ότι πρέπει να βάζει ένα μέτρο στις αγορές του και αποκτά τις πρώτες βάσεις για την ανάπτυξη της οικονομικής σκέψης.

H ηλικία που θα ξεκινήσετε να δίνετε χρήματα στα παιδιά εξαρτάται από το βαθμό ωριμότητάς τους. Aπό τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού το παιδί είναι σε θέση να χειρίζεται το χαρτζιλίκι του.

Στα 6-7 χρόνια ήδη τα παιδιά καταλαβαίνουν ότι μερικά αντικείμενα κοστίζουν περισσότερο από άλλα. Στα 7-8 χρόνια κατανοούν την αναλογία που υπάρχει ανάμεσα στις τιμές των εμπορευμάτων και στην αξία των νομισμάτων. Στα 8-9 χρόνια, που έχουν μάθει να μετρούν και να υπολογίζουν, δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόβλημα με τα ρέστα. H απόφαση, λοιπόν, ανήκει σ’ εσάς.

Tι πρέπει να κάνετε…

― Aφού εκτιμήσετε τις ανάγκες του, θα καθορίσετε το αντίστοιχο ποσό, το οποίο πρέπει να του καταβάλλετε σε τακτά χρονικά διαστήματα, π.χ., μια φορά την εβδομάδα ή ανά 2-3 μέρες ή κάθε 15 μέρες. Όσο μεγαλώνει το παιδί και αυξάνονονται οι ανάγκες του, θα διαπραγματεύεστε εκ νέου τη συμφωνία σας.

― Πρέπει να παραμένετε σταθεροί στο συμφωνημένο ποσό, ακόμη κι αν το ξοδέψει την ίδια μέρα σε πράγματα που δεν του είναι απαραίτητα. Tην επόμενη φορά, αφού το συζητήσετε, θα είναι πιο προσεκτικό και θα μάθει να επιλέγει καλύτερα τις αγορές του.

― Πρέπει να γίνει συνείδηση στο παιδί ότι τα χρήματα που μπορείτε να διαθέσετε δεν είναι απεριόριστα και ότι δεν είναι δυνατόν να καλύπτονται όλες οι επιθυμίες του.

― Παρ’ όλο που θεωρείται αρνητικό να ανταμείβετε με χρήματα τα παιδιά για τις υπηρεσίες που προσφέρουν στο σπίτι, ωστόσο να παροτρύνετε τους έφηβους να κερδίζουν το χαρτζιλίκι τους με κάποιες εργασίες που μπορούν να κάνουν (μπέιμπι-σίτινγκ, παράδοση μαθημάτων σε μικρότερα παιδιά στις διακοπές κ.λπ.).

Η γενετική του φόβου

Οι αντιδράσεις μας σε πράγματα που μας τρομάζουν είναι γενετικά προγραμματισμένες να ενεργοποιούνται σε διαφορετικές περιόδους της ζωής μας. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν δύο μελέτες για την επίδραση των γονιδίων στις φοβίες.

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ήδη ότι οι φόβοι και οι φοβίες προσδιορίζονται εν μέρει από τα γονίδια. Οι μονοζυγώτες δίδυμοι, παραδείγματος χάριν, είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν τις ίδιες φοβίες απ’ ό,τι οι ετεροζυγώτες δίδυμοι. Αλλά δεν είναι σαφές πότε ενεργοποιούνται τα σχετικά γονίδια και ποιες είναι οι επιπτώσεις τους.

Ο David Rakison από το Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon στο Πίτσμπουργκ, έδειξε σε μωρά πέντε μηνών απλές αναπαραστάσεις αραχνών και πιο μπερδεμένες εικόνες, φτιαγμένες όμως από τα ίδια τετραγωνισμένα σχήματα. Τα μωρά κοίταξαν τις σχηματοποιημένες εικόνες των αραχνών κατά μέσο όρο για 24 δευτερόλεπτα, 8 περίπου δευτερόλεπτα λιγότερο απ’ ό,τι τις πιο ετερόκλητες εικόνες.

Αυτό, σύμφωνα με τον Rakison και τον συνάδελφό του Jaime Derringer από το Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, υποδεικνύει ότι τα μωρά γεννιούνται με ένα «νοητικό οδηγό» για το σχήμα των αραχνών και πιθανόν και άλλων αντικειμένων που μπορούν να τα βλάψουν, καθώς είναι μάλλον απίθανο να αναπτύσσουν τα μωρά ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις αράχνες λίγους μόλις μήνες μετά τη γέννησή τους.

Για τα ασφαλή αντικείμενα, δεν φαίνεται να υπάρχει τέτοιος «οδηγός». Όταν ο Rakison επανέλαβε το πείραμα χρησιμοποιώντας μια αναπαράσταση λουλουδιού και ένα πιο ετερόκλητο ισοδύναμο, τα μωρά κοίταξαν τις εικόνες περίπου τον ίδιο χρόνο.

Από τη στιγμή της αναγνώρισής τους, οι αράχνες προκαλούν φόβο και αηδία σε πολλούς ανθρώπους. Αλλά αυτή η αντίδραση και τα γονίδια που την διαμορφώνουν, αλλάζουν κατά τη νεότητά μας, σύμφωνα με ξεχωριστή έρευνα του Kenneth Kendler από το Πανεπιστήμιο Virginia Commonwealth.

Στην εν λόγω μελέτη, οι επιστήμονες παρακολούθησαν περίπου 1.250 ζεύγη διδύμων, μονοζυγωτών και μη, κατά την παιδική τους ηλικία και την εφηβεία, και έκαναν ερωτήσεις σχετικά με τα πράγματα που τους τρόμαζαν.

Η ομάδα του Kendler εντόπισε διακυμάνσεις στις γονιδιακές επιδράσεις καθώς τα παιδιά μεγάλωναν. Παραδείγματος χάριν, η γενετική συμβολή σε φοβίες αναφορικά με το αίμα και τους τραυματισμούς, κορυφωνόταν στις ηλικίες μεταξύ 13 και 17.

Τα αποτελέσματα δεν υποστηρίζουν ότι διαφορετικά γονίδια δραστηριοποιούνται σε διαφορετικές ηλικίες, αλλά, σύμφωνα με τον Kendler, πιο αληθοφανής είναι η εξήγηση ότι οι πρόγονοί μας αντιμετώπιζαν διαφορετικά είδη απειλών σε διαφορετικές περιόδους της ζωής τους. Το να χαθεί στο σκοτάδι μπορεί, για παράδειγμα, να ήταν πιο επικίνδυνο για ένα τετράχρονο παιδί. Ένας νεαρός ενήλικος δεν χρειαζόταν να ανησυχεί τόσο για το αν θα χαθεί αλλά θα έπρεπε να φοβάται τους ξένους, από τη στιγμή που κινδύνευε να δεχθεί επίθεση από μέλη κάποιας άλλης φυλής.

Η έρευνα του Kendler επιβεβαιώνει προηγούμενες μελέτες που έχουν δείξει ότι οι ένα σημαντικό κομμάτι των φόβων είναι κληρονομητό, επισημαίνει ο Elliot Nelson, ψυχίατρος στο Πανεπιστήμιο του Σεντ Λούις.

Για ποιους λόγους οι κακοποιημένες γυναίκες ανέχονται την βίαιη συμπεριφορά των συζύγων τους;

Οι περισσότερες κακοποιημένες γυναίκες πιστεύουν ότι σαν σύζυγοι και κάποιες απ' αυτές σαν μητέρες, θα πρέπει να αποκαταστήσουν τη σχέση με τον σύζυγό τους και να διατηρήσουν τη συνοχή και τη ζωή της οικογένειάς τους με κάθε κόστος. Με τη σκέψη αυτή δικαιολογούν την κακοποίηση που βιώνουν πιστεύοντας ότι σύντομα θα αλλάξει η συμπεριφορά των συζύγων. Επίσης, σε έρευνα που έγινε, γυναίκες αποκάλυψαν πως απέδιδαν τη βίαιη συμπεριφορά των συζύγων τους στην πιθανότητα ότι ίσως να μην ήταν οι ίδιες σωστές στους ρόλους τους ως σύζυγοι, κατά συνέπεια αισθάνονταν ενοχές και έτσι έπαιρναν όλη την ευθύνη για την κατάσταση επάνω τους. Σαν αποτέλεσμα, στην προσπάθειά τους να "διορθωθούν" για να σταματήσει η κακοποίησή τους, προσπαθούν να προσαρμόσουν τη συμπεριφορά τους και τη ζωή τους στις επιθυμίες και τις απαιτήσεις του συζύγου. Ένας άλλος λόγος που έκανε τις γυναίκες να υπομένουν χρόνια την κακοποίηση, να σιωπούν και να μην αποκαλύπτουν το δράμα τους, ήταν τα παιδιά. Νόμιζαν πως οποιαδήποτε κι αν ήταν τα προβλήματα που βίωναν στο γάμο τους, θα έπρεπε να έχουν υπομονή και να είναι υπάκουες για το "χατίρι των παιδιών" Τέλος, κι αυτό είναι πολύ σημαντικό, αισθάνονταν άσχημα αλλά και ένοχα να "βγάλουν τα προσωπικά τους" σε δημόσια σχόλια και συζητήσεις.

Το χαμόγελο σας προσφέρει μακροζωία

Θέλετε να περνάτε πιο καλά; Θέλετε μακροζωία; Εάν ναι, υπάρχει ένας απλός, αλλά πολύ αποτελεσματικός τρόπος: Το χαμόγελο!
Να θυμάστε ότι το χαμόγελο είναι ένα ισχυρό όπλο, που βελτιώνει την υγεία και την ευεξία σας, ενώ ταυτόχρονα προσθέτει χρόνια στη ζωή σας.
Πώς βοηθά το χαμόγελο την υγεία και την ποιότητα της ζωής μας;
1. Μειώνει το στρες: Όταν αισθανθείτε στρεσαρισμένοι, χαμογελάστε. Το χαμόγελο μειώνει το στρες και κάνει το πρόσωπο πιο όμορφο, με λιγότερη κούραση. Θα νιώσετε πιο καλά και θα φαίνεστε πιο ωραίοι.
2. Βελτιώνει την ψυχική διάθεση: Το χαμόγελο απελευθερώνει στον εγκέφαλο ενδορφίνες και σεροτονίνη, που μας κάνουν να νιώθουμε καλά. Χαμογελάτε για καλύτερη διάθεση.
3. Κάνει τους ανθρώπους πιο ελκυστικούς: Το χαμόγελο προσελκύει τους ανθρώπους. Η συνοφρύωση και το κατσούφιασμα τους απωθεί.
4. Προσφέρει νεότητα στο πρόσωπο: Οι μυς που δημιουργούν το χαμόγελο κάνουν το πρόσωπο να φαίνεται νεότερο. Χαμογελάτε, για να νιώθετε καλύτερα και να φαίνεστε νεότεροι.
5. Ισχυροποιεί την άμυνα του οργανισμού: Το χαμόγελο σχετίστηκε με αποτελεσματικότερο ανοσοποιητικό σύστημα, που είναι η άμυνά μας εναντίον των μολύνσεων.
6. Ελαττώνει την ψηλή πίεση: Σε ανθρώπους που χαμογελούν η αρτηριακή πίεση μειώνεται.
7. Βοηθά και άλλους, διότι είναι μεταδοτικό: Το άτομο που χαμογελά φέρνει μαζί του ευτυχία. Χαμογελάτε και κάνετε και άλλους να νιώθουν πιο καλά.
8. Φανερώνει το αίσθημα της επιτυχίας: Το χαμόγελο φανερώνει αυτοπεποίθηση και σιγουριά. Χαμογελάτε στις συναντήσεις σας και οι άνθρωποι θα είναι καλύτεροι μαζί σας.

Η ευτυχία, τα χρήματα και το γέλιο

Δεν είναι αλήθεια ότι πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να κερδίζουν πολλά χρήματα, να αποκτούν πολλά αγαθά πιστεύοντας ότι έτσι θα φτάσουν στην ευτυχία;
Τα χρήματα είναι απαραίτητα για την ευτυχία αλλά έως ένα σημείο. Έρευνες δείχνουν ότι η ευτυχία από τα χρήματα είναι μια σχετική έννοια.
Οι άνθρωποι συγκρίνουν τα χρήματα που κερδίζουν με άλλους, ανάλογους τους. Ενόσω κερδίζουν περισσότερα από αυτούς, φαίνεται ότι παραμένουν ευτυχισμένοι.
Ωστόσο η ευτυχία τους βασίζεται μόνο εν μέρει στην υπεροχή αυτή. Οι άνθρωποι κερδίζοντας περισσότερα χρήματα, αγοράζουν περισσότερα και ακριβότερα υλικά αγαθά ή υπηρεσίες και υιοθετούν ένα νέο τρόπο ζωής.
Σταδιακά, οι περισσότεροι συνηθίζουν στη νέα κατάσταση, αναζητούν περισσότερα και το επίπεδο ευτυχίας που αισθάνονται, αρχίζει να υποβαθμίζεται. Οι ερευνητές γνωρίζουν καλά το φαινόμενο αυτό που παρουσιάζουν πολλοί άνθρωποι το οποίο τους οδηγεί να αγοράζουν συνεχώς, ακριβότερα και καλύτερα αγαθά για να πετύχουν την ευτυχία.
Το ονόμασαν «ηδονιστικό κινούμενο διάδρομο» για να δείξουν ότι κινούνται συνεχώς χωρίς στην ουσία να φτάνουν κάπου.
Αφού τα χρήματα δεν είναι το διαβατήριο προς την ευτυχία, τι  μπορείτε να κάνετε για να έχετε μια διαρκή ευτυχία;
Είναι το σύνολο ενός τρόπου σκέψης και δράσης που προσφέρουν την ευτυχία. Αρχικά, δεν πρέπει να υποτιμούμε το χρήμα αλλά να του δίνουμε την ορθή του διάσταση γνωρίζοντας ότι το σημαντικό είναι το τι κάνουμε με αυτό. 
Μια καλή οικονομική κατάσταση είναι απαραίτητη για ένα βασικό επίπεδο ευτυχίας. Κτίστε ισχυρές οικογενειακές σχέσεις. Οι άνθρωποι χρειάζονται για να νιώθουν ευτυχισμένοι, την οικειότητα και αγάπη της οικογένειας.
Αντίθετα, το διαζύγιο και ο χωρισμός προκαλούν από τις μεγαλύτερες πτώσεις της προσωπικής ευτυχίας. Η εργασία σας, δεν πρέπει μόνο να παρέχει χρήματα για τις ανάγκες σας.
Θα είστε πιο ευτυχισμένοι όταν αισθάνεστε ότι η δουλειά σας συμβάλλει στην κοινωνία και βοηθά τους συνανθρώπους σας.
Καλλιεργείστε τις σχέσεις σας με φίλους και ευρύτερα στην κοινότητα που ζείτε. Οι άνθρωποι με περισσότερους στενούς φίλους, δηλώνουν συχνότερα πολύ ευτυχισμένοι σε σύγκριση με άλλους που έχουν πολύ λίγους φίλους. Γελάστε, τραγουδήστε, ψυχαγωγηθείτε μαζί τους.
Το γέλιο και το χιούμορ ενισχύουν τους δεσμούς μεταξύ των ανθρώπων, βελτιώνουν τη διάθεση και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για ευτυχία. Ευεργετούν την καρδία, τον εγκέφαλο, μειώνουν το στρες και ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού σας.
Μην αμελείτε την υγεία σας. Οι άνθρωποι συνήθως δεν προσέχουν όσο θα έπρεπε την υγεία τους έως ότου τη χάσουν.
Φροντίστε τη διατροφή, τον ύπνο σας, τη σωματική άσκηση, γελάτε συχνότερα και περισσότερο, χαλαρώνετε, φροντίζετε για την ψυχαγωγία σας για να ζήσετε περισσότερο, καλύτερα και πιο ευτυχισμένοι.
Τέλος, μην παραπονιέστε και μελαγχολείτε για πράγματα που δεν έχετε αλλά εστιαστείτε με αισθήματα ευγνωμοσύνης στα πολύτιμα πράγματα που η ζωή σας προσφέρει.

Η ενδυνάμωση της αυτοεκτίμησης σας, βελτιώνει την υγεία σας

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι επικίνδυνη για την υγεία σας. Συνοδεύεται από αρνητικά συναισθήματα όπως το άγχος και την κατάθλιψη που αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιακή πάθηση. Τα αρνητικά συναισθήματα που συνοδεύουν τη χαμηλή αυτοπεποίθηση, αδυνατίζουν το ανοσολογικό σύστημα του οργανισμού και σχετίζονται με αύξηση της φλεγμονής. Οι παράγοντες αυτοί έχουν συσχετισθεί με ασθένειες της καρδίας. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση ψηλώνει την πίεση και οδηγεί σε ανθυγιεινές συμπεριφορές όπως το κάπνισμα, κατάχρηση αλκοόλ και αποφυγή κοινωνικών επαφών. Παράλληλα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση δεν έχουν κίνητρα για να φροντίζουν τον εαυτό τους. Αντί να ασκούνται, έχουν τάση να παραμένουν αδρανείς. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να φροντίζετε την αυτοεκτίμηση σας. Εάν νιώθετε ότι δεν έχετε αυτοπεποίθηση ή δυσκολεύεστε να εμπιστευτείτε το ένστικτο σας, εάν μια εσωτερική φωνή μέσα σας, συνεχώς σας μειώνει με υποτιμητικά σχόλια, εάν δεν φροντίζετε σωστά τον εαυτό σας, τότε είναι καιρός να λάβετε μέτρα να ανυψώσετε την αυτοεκτίμηση σας.

Η αυτοεκτίμηση είναι το πόσο εσείς οι ίδιοι θεωρείτε ότι αξίζει ο εαυτός σας, το πόσο εκτιμάτε, εγκρίνετε και αποδέχεστε το δικό σας χαρακτήρα, τη δική σας ύπαρξη. Μια υγιής αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζεται από το ότι σας αρέσει ο εαυτός σας, πιστεύετε ότι αξίζετε αγάπη και ευτυχία και ότι έχετε εμπιστοσύνη ότι μπορείτε να πετυχαίνετε πράγματα στη ζωή σας.

Η υγιής αυτοεκτίμηση είναι απαραίτητη για να μπορείτε να απολαμβάνετε θετικές συναισθηματικές καταστάσεις όπως η χαρά, η ευχαρίστηση, η χαλάρωση, η ευγνωμοσύνη. Τα θετικά αυτά συναισθήματα, προσφέρουν προστασία από το στρες και άλλες αντιξοότητες της ζωής συμβάλλοντας παράλληλα στην ψυχική και σωματική υγεία.

Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η ευθυμία και η χαρά, προστατεύουν από πολλά κακά και προσφέρουν μακροζωία. Και έχουμε δει πόσο σημαντική είναι η υγιής αυτοεκτίμηση για τη γένεση των θετικών ψυχολογικών καταστάσεων.

Εξάλλου πρόσφατες έρευνες, μας προσφέρουν σημαντικά νέα δεδομένα για τη σχέση των θετικών συναισθηματικών καταστάσεων και της υγείας: Το γέλιο και το χιούμορ βελτιώνουν το σύστημα άμυνας του οργανισμού και τις δυνατότητες του ανοσολογικού συστήματος εναντίον του κρυολογήματος Σε ασθενείς με καρδιοπάθειες, οι θετικές συναισθηματικές καταστάσεις, μειώνουν τον αριθμό εισαγωγών στο νοσοκομείο Η αισιοδοξία δηλαδή η θετική προσδοκία για το μέλλον και η ικανότητα ανάκαμψης μετά από άσχημα γεγονότα, μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών κατά 50% και έχει σχετισθεί με καλύτερη ανάκαμψη από επεμβάσεις στην καρδιά Οι θετικές συναισθηματικές καταστάσεις εξουδετερώνουν τις αρνητικές συνέπειες του στρες στον οργανισμό, προσφέρουν καλύτερο ύπνο, επιτρέπουν ευστροφία με αποτελεσματικότερο και δημιουργικότερο τρόπο σκέψης

Βλέπουμε λοιπόν ότι οι λόγοι για τους οποίους πρέπει να φροντίζετε και να βελτιώνετε την αυτοεκτίμηση σας, είναι πολλοί.

Μερικά απλά αλλά αποτελεσματικά μέτρα, μπορούν να σας βοηθήσουν να έχετε μια πιο σωστή άποψη για τον εαυτό σας και συμβάλλουν ουσιαστικά στην ανύψωση της αυτοεκτίμησης σας:

Καταγράφετε και διατηρείτε ένα κατάλογο με όλα αυτά που επιτυγχάνετε ακόμη και τα πιο μικρά.
Αναλαμβάνετε νέες προκλήσεις με προσεκτικά βήματα. Αρχίστε με μικρά πράγματα που μπορείτε να πετύχετε πιο εύκολα και σταδιακά προχωρείτε σε μεγαλύτερα ή δυσκολότερα
Θεωρείστε για λίγο ότι ο εαυτός σας είναι ο καλύτερος σας φίλος. Αντικαταστήστε την αυτοκριτική με ενθαρρυντικά σχόλια και παραινέσεις με ταυτόχρονο έπαινο για όλα όσα καλά πετυχαίνετε.
Φροντίζετε κάθε μέρα τον εαυτό σας. Αντικαταστήστε ανθυγιεινά σνακ με φρούτα και φροντίζετε κάθε μέρα να κάνετε ένα περίπατο
Κάνετε παρέα με ανθρώπους που σας κάνουν να νιώθετε καλά. Μειώστε το χρόνο με αυτούς που έστω και εάν σας αγαπούν, με τη συχνή ή αυστηρή κριτική τους μπορεί να σας καταβάλλουν ψυχολογικά.
Η σωματική άσκηση είναι καλή για τη συναισθηματική και σωματική σας υγεία. Μην αμελείτε να γυμνάζεστε με μέτριας έντασης σωματική άσκηση για 30 λεπτά, 5 ή περισσότερες μέρες της εβδομάδας

Είναι σημαντικό να προσθέσουμε ότι εάν η χαμηλή αυτοεκτίμηση και τα αρνητικά συναισθήματα που συνεπάγονται, παραμένουν έντονα παρά τις οποιεσδήποτε προσπάθειες αυτοβοήθειας, τότε είναι απαραίτητο να ληφθεί η συμβουλή από ειδικό θεραπευτή με εμπειρία στον τομέα αυτό.Θα συγκροτήσουμε τη μεγάλη σημασία που έχει η υγιής αυτοεκτίμηση στην ψυχική και σωματική υγεία και ότι με απλά μέτρα μπορεί να ενδυναμώνετε προσφέροντας έτσι πολλά για μια καλύτερη ζωή.

Η δύναμη της βλακείας. 2ο μέρος.

Πώς λειτουργεί;
Όταν όμως γελάμε με τη βλακεία, μπορούμε να την κάνουμε «συμπαθητική» και συνεπώς να την υποτιμήσουμε περαιτέρω. Αν στην τέχνη ο βλάκας είναι εντελώς αναγνωρίσιμος, δεν ισχύει το ίδιο για την αληθινή ζωή. Έχει βασική σημασία να συνειδητοποιήσουμε περί τίνος πρόκειται, για να μπορέσουμε να ελέγξουμε καλύτερα τις συνέπειες. Δε θα μπορέσουμε ποτέ να τη νικήσουμε ολοκληρωτικά, όμως τα αποτελέσματά της μπορούν να είναι λιγότερο βαριά αν καταλάβουμε πώς λειτουργεί. Άλλωστε η βλακεία έχει τρία χαρακτηριστικά.
1) Η βλακεία είναι ασυναίσθητη και υποτροπιάζει. «Ο κίνδυνος της βλακείας προέρχεται από τον βλάκα που δεν ξέρει ότι είναι βλάκας», εξηγεί ο Τσιπόλα. «Αυτό δίνει μεγαλύτερη δύναμη και αποτελεσματικότητα στην καταστρεπτική δράση της». Ο βλάκας δε γνωρίζει τα όριά του, παραμένει προσκολλημένος στις πεποιθήσεις του και δεν ξέρει πώς να αλλάξει, με αποτέλεσμα να επαναλαμβάνει επ’ άπειρον τα ίδια λάθη.
Σε κλινικό επίπεδο, η βλακεία είναι η χειρότερη ασθένεια, γιατί είναι αθεράπευτη. Ο βλάκας έχει την τάση να επαναλαμβάνει πάντα την ίδια συμπεριφορά, γιατί δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί τη ζημιά που προκαλεί και συνεπώς δεν μπορεί να αυτοδιορθωθεί. Ο βλάκας είναι σαν τα διαμάντια: παντοτινός.
2) Η βλακεία είναι μεταδοτική. Το πλήθος, δηλαδή, συμπεριφέρεται με περισσότερο βλακώδη τρόπο από τα μεμονωμένα άτομα που το συνθέτουν. Αυτό εξηγεί γιατί ολόκληροι λαοί (όπως η ναζιστική Γερμανία και η φασιστική Ιταλία) μπορούν εύκολα να χειραγωγηθούν, ώστε να επιδιώκουν τρελούς σκοπούς. Αυτό το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα γνωστό στην ψυχολογία. Η συναισθηματική μετάδοση, που είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της ομάδας, μειώνει την κριτική ικανότητα. Παρατηρείται τότε η «πόλωση της λήψης αποφάσεων»: επιλέγεται η πιο απλή λύση, που συνήθως είναι και η λιγότερο έξυπνη.
3) Εκτός από το πλήθος, υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας που γιγαντώνει τη βλακεία: η εξουσία. «Η εξουσία αποβλακώνει», έγραψε ο Γερμανός φιλόσοφος Φρίντριχ Νίτσε. Τα άτομα που έχουν εξουσία τείνουν να πιστεύουν ότι, ακριβώς επειδή έχουν εξουσία, είναι οι καλύτεροι, οι πιο ικανοί, οι πιο έξυπνοι, οι πιο σοφοί από όλη την ανθρωπότητα. Εξάλλου, περιστοιχίζονται από αυλικούς, οπαδούς και κερδοσκόπους, που ενισχύουν διαρκώς αυτή την ψευδαίσθηση. Με αυτό τον τρόπο όποιος βρίσκεται στην εξουσία καταλήγει να διαπράττει κατά γενική ομολογία τις μεγαλύτερες ανοησίες. Άλλωστε η εξουσία (πολιτική, οικονομική ή γραφειοκρατική) αυξάνει το βλαπτικό δυναμικό ενός βλάκα. Το πιο ακραίο παράδειγμα έρχεται από την ταινία S.O.S. Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, όπου μια ομάδα ηλιθίων φτάνει στο σημείο να πυροδοτήσει μια συσκευή που θα φέρει το τέλος του κόσμου, αφανίζοντας τον πλανήτη. Δε χρειάζεται όμως να ανατρέξουμε στην επιστημονική φαντασία, καθώς η ιστορία βρίθει περιστατικών με συγκλονιστικά λάθη εκτίμησης. Ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ στις 14 Ιουλίου του 1789 (την ημέρα της κατάληψης της Βαστίλης, το γεγονός με το οποίο ξεκίνησε η Γαλλική Επανάσταση) σημείωσε στο ημερολόγιό του: «Σήμερα τίποτα καινούριο». Η ίδια ανόητη αίσθηση του ανίκητου ίσως οδήγησε τον Τζορτζ Άρμστρογκ Κάστερ να επιτεθεί στους Ινδιάνους της Μοντάνα το 1876 (κοντά στον πύργο Λιτλ Μπιγκ Χορν εκατοντάδες άντρες του αμερικανικού στρατού κατασφάχτηκαν από τη συμμαχία των Ινδιάνων Σιου με τους Σεγιέν) ή τον Ναπολέοντα να εισβάλει στη Ρωσία το χειμώνα του 1812 (κατά τη διάρκεια του οποίου η Μεγάλη Στρατιά της Γαλλίας αποδεκατίστηκε από το κρύο και την ανέχεια). Χωρίς να υπολογίσουμε τις –προβλεπόμενες– πανωλεθρίες στο Βιετνάμ και το σημερινό Ιράκ.Σε αυτό το σημείο, όμως, ήρθε η ώρα για ένα συλλογισμό. Δεδομένου ότι το χαρακτηριστικό του βλάκα είναι ότι δε γνωρίζει πως είναι βλάκας, αν πιστεύουμε ότι δεν είμαστε βλάκες, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι δεν είμαστε. Τουλάχιστον κάποιες φορές ή σε κάποιες περιπτώσεις. Έχουμε την τάση να χαρακτηρίζουμε βλακεία όλες τις συμπεριφορές που δεν εντάσσονται στα δικά μας νοητικά σχήματα. Όμως το να πιστεύουμε πως μόνο οι άλλοι είναι βλάκες είναι ένας φαύλος κύκλος και... μεγάλη βλακεία. Σε καθένα από εμάς υπάρχει ένας παράγοντας βλακείας που είναι πάντα μεγαλύτερος απ’ όσο πιστεύουμε. Το οποίο δεν είναι υποχρεωτικά μπελάς. Ίσως μάλιστα η βλακεία να έχει εξελικτική λειτουργία: μας αναγκάζει να κάνουμε ριψοκίνδυνες πράξεις, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να είναι περισσότερο χρήσιμες από την απραξία. Η βλακεία, καθώς είναι μια παράλογη συμπεριφορά, επιτρέπει στον άνθρωπο να δέχεται προκλήσεις που διαφορετικά δε θα δεχόταν. Και η παρεκτροπή λόγω της βλακείας οδηγεί στην πρόοδο και την ανεύρεση καινοτόμων λύσεων. Η βλακεία, λοιπόν, μας επιτρέπει να κάνουμε λάθη, και από την εμπειρία του λάθους έρχεται πάντα η πρόοδος της γνώσης. Συνεπώς ένα σημείο-κλειδί για να εξαλείψουμε τη βλακεία είναι να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας και να διορθωθούμε. Όπως έλεγε ο Γάλλος συγγραφέας Πολ Βαλερί: «Υπάρχει ένας βλάκας μέσα μου. Πρέπει να επωφεληθώ από τα λάθη του».Με ποιον τρόπο όμως; Μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Έξετερ στη Μεγάλη Βρετανία, που δημοσιεύτηκε  στο Journal of Cognitive Neuroscience, εντόπισε μια περιοχή του εγκέφαλου, στον κροταφικό φλοιό, που ενεργοποιείται κάθε φορά που πρόκειται να διαπράξουμε το ίδιο λάθος: ένας συναγερμός μας εμποδίζει να πέσουμε στα ίδια σφάλματα. Αν λοιπόν η βλακεία οφείλεται σε μια ανωμαλία σε αυτή την περιοχή, ίσως μια μέρα καταφέρουμε να τη διορθώσουμε με μια χειρουργική επέμβαση. Αρκεί να μην πέσουμε στα χέρια ενός βλάκα γιατρού…

Πώς κυβερνάται το ανθρώπινο σύστημα λήψης αποφάσεων;

Το ανθρώπινο σύστημα λήψης αποφάσεων κυβερνάται βασικά από δύο μηχανισμούς. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες υπάρχουν στον εγκέφαλο δύο νευρικά κέντρα που εμπλέκονται στη λήψη αποφάσεων, το διαβουλευτικό (συζητικό, που μελετά, εξετάζει, αναλύει) και το συναισθηματικό.

Το συναισθηματικό κέντρο λήψης αποφάσεων, είναι πολύ αρχαιότερο στους ανθρώπους. Τους εξυπηρέτησε στην προσαρμογή τους για επιβίωση μπροστά στις πολλαπλές απειλές που είχαν να αντιμετωπίσουν. Τους βοήθησε να καλύπτουν τις βασικές τους ανάγκες, νααναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν ταχύτατα τους κινδύνους.

Όμως με την εξέλιξη τους οι άνθρωποι, ανάπτυξαν την ικανότητα να αναλύουν τις μακροχρόνιες συνέπειες της συμπεριφοράς τους που βασίζεται στο συναισθηματικό κέντρο λήψης αποφάσεων. Άρχισαν να υπολογίζουν τα υπέρ και τα κατά, το όφελος και το κόστος των επιλογών τους. Το διαβουλευτικό κέντρο λήψης αποφάσεων εντοπίζεται στον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου.

Το μέρος αυτό του εγκεφάλου των ανθρώπων αναπτύχθηκε αργότερα στην εξέλιξη τους αλλά δεν αντικατέστησε τα παλαιότερα εγκεφαλικά συστήματα.

Πρέπει να τονίσουμε ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά δεν βρίσκεται μόνο κάτω από τον έλεγχο του συναισθηματικού ή του διαβουλευτικού κέντρου λήψης αποφάσεων. Είναι αποτέλεσμα των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των δύο συστημάτων. Ο συναισθηματικός έλεγχος λήψης αποφάσεων είναι γρήγορος. Όμως έχει τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται μόνο σε περιορισμένο αριθμό καταστάσεων. Ο διαβουλευτικός μηχανισμός, είναι πολύ πιο ευπροσάρμοστος, αλλά κοπιαστικός και σχετικά αργός. Ο συναισθηματικός είναι ο προκαθορισμένος και προεπιλεγμένος μηχανισμός λήψης αποφάσεων στον άνθρωπο. Το διαβουλευτικό κέντρο επεμβαίνει όταν οι άνθρωποι συναντούν νέες καταστάσεις ή όταν η ορθή απόφαση δεν είναι ευδιάκριτη.

Ο συναισθηματικός έλεγχος επηρεάζεται από έντονες, ζωντανές εικόνες, από την αμεσότητα και τις ειδήσεις. Αυτό σημαίνει ότι επηρεάζεται και ανταποκρίνεται σε γεγονότα που συνοδεύονται από εντυπωσιακές οπτικές παραστάσεις (φωτογραφίες, προβολές βίντεο στις ειδήσεις) ιδιαίτερα όταν αυτά συνέβηκαν πρόσφατα και όταν οι άνθρωποι δεν είναι εξοικειωμένοι ή δεν είχαν το χρόνο να προσαρμοστούν.

Επίσης πολύ σημαντικό είναι ότι το συναισθηματικό κέντρο λήψης αποφάσεων, επηρεάζεται σοβαρά από τις ομάδες, τάξεις ή άλλες κατηγοριοποιήσεις στις οποίες εντάσσουν οι άνθρωποι τους άλλους ανθρώπους που συναντούν. Δηλαδή το "εμείς" και "εκείνοι" είναι μια εξαιρετικά σημαντική διάκριση στους μηχανισμούς της συναισθηματικής λήψης αποφάσεων.

Πρέπει να προσθέσουμε ότι το συναισθηματικό κέντρο είναι σε θέση να ενεργοποιεί το διαβουλευτικό κέντρο λήψης αποφάσεων. Τα μέτρια επίπεδα φόβου, θυμού, ή οποιασδήποτε άλλης αρνητικής συναισθηματικής κατάστασης, προειδοποιούν το διαβουλευτικό κέντρο ότι κάτι δεν πάει καλά και ότι οι υπηρεσίες του απαιτούνται.

Όμως με ένα περίεργο τρόπο, παρά το γεγονός ότι το συναισθηματικό ενεργοποιεί το διαβουλευτικό, όσο πιο έντονα γίνονται τα συναισθήματα τόσο πιο πολύ το συναισθηματικό κέντρο τείνει να αντικαταστήσει το διαβουλευτικό κέντρο στη λήψη αποφάσεων και στη συμπεριφορά. Έτσι βρισκόμαστε σε καταστάσεις που ενώ οι άνθρωποι καταλαβαίνουν ποια είναι η πιο ορθή πορεία που πρέπει να ακολουθήσουν, εντούτοις βρίσκουν τους εαυτούς τους να κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Αυτό σημαίνει ότι οι καταστάσεις που απαιτούν το περισσότερο μια προσεκτική καλά ζυγισμένη και ορθολογιστική απάντηση και συμπεριφορά, είναι εκείνες στις οποίες τα συναισθήματα μας μπορούν να υπονομεύσουν τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα μας.

Θα συγκρατήσουμε λοιπόν ότι τα έντονα συναισθήματα και τα πάθη μπορεί να υπερισχύουν της λογικής και των αρχών.

Για αυτό απαιτούνται μηχανισμοί προσεκτικού και σχολαστικού ελέγχου στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κρατών, κυβερνήσεων και πολιτικών.Αυτό δεν σημαίνει ότι τα συναισθήματα είναι πάντοτε κακός σύμβουλος και ότι οδηγούν σε ζημιογόνες αποφάσεις και ενέργειες. Αντίθετα υπάρχουν πολλά παραδείγματα στην ιστορία που ο προσεκτικός χειρισμός των έντονων συναισθημάτων, η στρατολόγηση της λογικής, της διαβούλευσης και η ορθολογιστική λήψη αποφάσεων, κατάφεραν να πετύχουν συνεργαζόμενα όλα μαζί, τεράστια επιτεύγματα.

Στους επικίνδυνους καιρούς που ζούμε, χρειάζεται ακόμη περισσότερη προσοχή. Οι πολιτικοί, οι επικοινωνιολόγοι και οι σύμβουλοι τους για δημόσιες σχέσεις, γνωρίζουν καλά να χρησιμοποιούν τα συναισθήματα για να πετυχαίνουν τους στόχους τους.Εμείς ως κοινωνία πρέπει να είμαστε πληροφορημένοι για τους μηχανισμούς που εμπλέκονται και επηρεάζονται στο εγκέφαλο μας για τη λήψη αποφάσεων. Οφείλουμε να αναγνωρίζουμε το ρόλο των συναισθημάτων και να απαιτούμε από τις κυβερνήσεις και τους νομοθέτες να θέτουν σε εφαρμογή μηχανισμούς που να προστατεύουν από τη λήψη αποφάσεων που βασίζονται κυρίως στο συναισθηματικό παρά στο διαβουλευτικό κέντρο λήψης αποφάσεων του ανθρώπινου εγκέφαλου.

Σχιζοφρένεια, προειδοποιητικά σημεία

Η σχιζοφρένεια είναι μια χρόνια, σοβαρή διαταραχή της εγκεφαλικής λειτουργίας που καθιστά ανίκανο το άτομο να λειτουργεί κανονικά.

Υπολογίζεται ότι 1% του πληθυσμού επηρεάζεται από την πάθηση.

Οι άνθρωποι που πάσχουν από σχιζοφρένεια πιθανόν να αναφέρουν ότι ακούουν εσωτερικές φωνές που δεν είναι αντιληπτές από άλλους. Πιστεύουν ότι άλλοι άνθρωποι διαβάζουν ή και ελέγχουν τις σκέψεις τους ή ακόμη ότι σχεδιάζουν να τους κάνουν κακό. Οι σκέψεις αυτές τους τρομοκρατούν, τους προκαλούν φόβο, απομόνωση ή αντίθετα υπερβολική ταραχή.

Κάποτε, όταν μιλούν οι άνθρωποι με σχιζοφρένεια, αυτά που λένε δεν έχουν έννοια. Μπορεί να κάθονται για ώρες χωρίς να κινούνται ή να λένε πολλά πράγματα. Επίσης μπορεί να φαίνονται ολωσδιόλου φυσιολογικοί μέχρι που να αρχίσουν να μιλούν για αυτά που πραγματικά σκέφτονται.

Επειδή πολλοί σχιζοφρενείς, δυσκολεύονται να κρατήσουν μια δουλειά ή να φροντίζουν για τους εαυτούς τους, το βάρος για την οικογένεια τους και την κοινωνία γενικότερα, είναι σημαντικό.

Οι θεραπείες που προσφέρονται για τη σχιζοφρένεια, είναι σε θέση να εξουδετερώνουν πολλά από τα συμπτώματα της πάθησης. Όμως στους πλείστους ασθενείς παραμένουν κάποια υπολειπόμενα προβλήματα για όλη τους τη ζωή. Έτσι, τόσο οι ίδιοι όσο και τα άτομα του περιβάλλοντος τους, πρέπει να μάθουν να αντεπεξέρχονται και να ζουν με την εν λόγω κατάσταση.

Έναρξη της σχιζοφρένειας

Τα ψυχωτικά συμπτώματα όπως οι ψευδαισθήσεις και οι αυταπάτες, εκδηλώνονται συνήθως στους άνδρες στα τελευταία εφηβικά χρόνια και στην αρχή της τρίτης δεκαετίας της ζωής τους. Στις γυναίκες τα πρώτα συμπτώματα παρουσιάζονται στα μέσα της τρίτης ή στις αρχές της τέταρτης δεκαετίας της ζωής τους.

Η νόσος σπάνια εκδηλώνεται μετά την ηλικία των 45 ετών. Παρουσιάζεται επίσης σπανιότερα πριν από την εφηβική ηλικία. Παρόλα αυτά όμως έχουν περιγραφεί περιπτώσεις σε παιδιά γύρω στην ηλικία των 5 ετών.

Γενικά μπορούμε να πούμε ότι η σχιζοφρένεια εκδηλώνεται συνήθως μεταξύ 13 και 25 ετών και αρχίζει σε πιο νεαρή ηλικία στους άνδρες από ότι στις γυναίκες.

Στους έφηβους τα πρώτα σημεία περιλαμβάνουν αλλαγές φίλων, πτώση των βαθμών τους, προβλήματα του ύπνου και ευερεθιστικότητα. Επειδή τα εν λόγω προβλήματα παρουσιάζονται και σε πολλούς φυσιολογικούς έφηβους, η διάγνωση σε αυτό το στάδιο της ζωής, είναι δύσκολη. Σε νέους ανθρώπους που αναπτύσσουν τη νόσο, η αρχική αυτή εφηβική φάση, αποκαλείται το πρόδρομο στάδιο.

Η σχιζοφρένεια επηρεάζει εξίσου άνδρες και γυναίκες και με την ίδια συχνότητα σε όλες τις εθνικές ομάδες παγκοσμίως.

Τα πρώτα προειδοποιητικά σημεία

Σύμφωνα με μαρτυρίες από οικογένειες σχιζοφρενών, μια σειρά από σημεία και συμπτώματα, μπορεί να συσχετίζονται με την έναρξη της σχιζοφρένειας. Βέβαια μερικά από τα σημεία αυτά, εμπίπτουν στη σφαίρα της φυσιολογικής συμπεριφοράς. Όμως πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το σύνολο της συμπεριφοράς του ατόμου και η διαχρονική εικόνα που παρουσιάζει η οποία χαρακτηρίζεται από τις οικογένειες των πασχόντων ως ασυνήθιστη.

Ας δούμε μερικά από τα πρώτα προειδοποιητικά σημεία που αναφέρουν οι οικογένειες, λαμβάνοντας όμως πάντοτε υπόψη τις πιο πάνω παρατηρήσεις:

Κοινωνική απομόνωση, το άτομο αποτραβιέται από τους άλλους, επιλέγει τη μοναξιά

Επιδείνωση των κοινωνικών σχέσεων

Διακοπή των δραστηριοτήτων, παράλειψη παρακολούθησης των τάξεων στο σχολείο

Μείωση των ακαδημαϊκών, σχολικών και αθλητικών επιδόσεων

Δυσκολίες συγκέντρωσης και ικανότητας επίλυσης ακόμη και μικρών προβλημάτων

Εμφανής αδιαφορία, ακόμη και όταν πρόκειται για ιδιαίτερα σημαντικά πράγματα ή καταστάσεις

Επιδείνωση της προσωπικής υγιεινής, εκκεντρικές ενδυμασίες

Υπερβολική κούραση και υπνηλία ή αντίθετα αϋπνία

Άσκοπες συχνές κινήσεις, ταξίδια ή μακρινοί περίπατοι που δεν οδηγούν οπουδήποτε

Κατάχρηση αλκοόλ και χρήση ναρκωτικών

Υπερβολική ενασχόληση με θέματα πνευματικά ή θρησκευτικά

Περίεργη συμπεριφορά

Ανάρμοστο γέλιο

Λήψη περίεργων στάσεων

Χαμηλή ανεκτικότητα σε διάφορους ερεθισμούς

Ανικανότητα έκφρασης συναισθημάτων

Παράλογες τοποθετήσεις

Περίεργη και παράξενη χρήση, χρήση των λέξεων ή της δομής του λόγου τους

Συζητήσεις στις οι οποίες οι θέσεις του ατόμου φαίνονται βαθυστόχαστες αλλά δεν είναι λογικές ή συνδεδεμένες

Βλέμμα απλανές και ασάφεια

Ασυνήθιστη ευαισθησία σε διάφορους ερεθισμούς όπως ο θόρυβος και το φως

Τα άτομο ξεχνά εύκολα

Σήμερα δεν υπάρχει θεραπεία που να προσφέρει ίαση στους ασθενείς με σχιζοφρένεια. Όμως με την κατάλληλη θεραπεία πολλοί ασθενείς μπορούν να έχουν μια παραγωγική ζωή.

Είναι σημαντικό όταν υπάρχουν υποψίες ότι κάποιος παρουσιάζει προβλήματα σχιζοφρένειας, να ενθαρρύνεται να αναζητεί άμεσα βοήθεια από γιατρό.

Η έναρξη της θεραπευτικής αντιμετώπισης, ακόμη και από το πρώτο επεισόδιο της νόσου, μπορεί να είναι η αιτία για καλύτερη μακροχρόνια πρόγνωση.

Ο ΦΟΒΟΣ

Ο φόβος, ένα από τα πιο αρχέγονα συναισθήματα, αποτέλεσε αντικείμενο παρατήρησης και ερμηνείας από τους επιστήμονες του University College του Λονδίνου.

Ενώ μια ομάδα εθελοντών έπαιζαν ένα βιντεοπαιχνίδι παρόμοιο με το Pac Man, η εγκεφαλική δραστηριότητά τους καταγραφόταν με τη βοήθεια της μαγνητικής τομογραφίας. Παρατηρήθηκε ότι ο φόβος ενεργοποιεί πολύ σημαντικούς μηχανισμούς άμυνας. Όσο πιο κοντινός είναι ο κίνδυνος, τόσο περισσότερο η δραστηριοποίηση του εγκέφαλου μετατοπίζεται σε περιοχές που ελέγχουν ενστικτώδεις μηχανισμούς. Αυτό το πείραμα είναι χρήσιμο για τη μελέτη των διάφορων ψυχικών διαταραχών που σχετίζονται με το φόβο, όπως είναι οι κρίσεις άγχους και πανικού. Όπως επισημαίνει ο υπεύθυνος της έρευνας, Δρ Ντιν Μομπς, ο εγκεφαλικός φλοιός του σύγχρονου ανθρώπου είναι πολύ μεγαλύτερος από των προγόνων μας: αυτό μας επιτρέπει να αποφεύγουμε ασυνείδητα τις καταστάσεις κινδύνου, ενώ επίσης υποδηλώνει ότι ο Homo sapiens ήταν πολύ πιο εκπαιδευμένος από εμάς στην επιβίωση και επέλεγε αστραπιαία αν έπρεπε να πολεμήσει ή να ξεφύγει.

Ποιοι γνωρίζουν καλύτερα τα παιδιά, οι δάσκαλοι ή οι γονείς τους;
Πολλοί πιστεύουν ότι οι δάσκαλοι βρίσκονται σε καλύτερη θέση για την αξιολόγηση της συμπεριφοράς των παιδιών σχολικής ηλικίας. Το βασικό επιχείρημα για αυτή τη θέση, είναι το ότι οι δάσκαλοιμπορούν να κρίνουν και να συγκρίνουν καλύτερα ένα παιδί με συνομήλικους του, επειδή αυτοί είναι συνεχώς σε επαφή με μεγαλύτερες ομάδες παιδιών.Ποια είναι όμως η πραγματικότητα;Ερευνητές από το πανεπιστήμιο της Βιργινίας μας δίνουν μια πιο αναλυτική εικόνα του τι συμβαίνει. Οι γονείς είναι καλύτεροι στην αξιολόγηση της συναισθηματικής κατάστασης των παιδιών τους ενώ οι δάσκαλοι είναι καλύτεροι στην αξιολόγηση των κακών συμπεριφορών των παιδιών.

Σε έρευνα με 562 παιδιά σχολικής ηλικίας που διήρκεσε 15 χρόνια, οι ερευνητές κατέγραφαν την εκτίμηση που έδιναν οι γονείς των παιδιών και οι δάσκαλοι τους. Χρησιμοποίησαν ερωτηματολόγια τα οποία μεταξύ άλλων αξιολογούσαν μέχρι και 96 διάφορες πτυχές της συμπεριφοράς των παιδιών. Υπήρχαν διαφορές στις εκτιμήσεις που έδιναν ο πατέρας, η μητέρα και οι δάσκαλοι αναφορικά με τη συμπεριφορά ενός παιδιού. Οι ερευνητές προσπαθούσαν να αναγνωρίσουν ποια από τις αξιολογήσεις αυτές ήταν η ορθότερη χρησιμοποιώντας σύγχρονες μεθόδους που αναπτύχθηκαν ειδικά για το σκοπό αυτό. Διαπίστωσαν ότι οι εκτιμήσεις των γονιών ήσαν καλύτερες σε ότι αφορούσε στη συναισθηματική συμπεριφορά των παιδιών τους σε τομείς όπως το άγχος, η μοναξιά, η λύπη και οι σωματικές ενοχλήσεις, πραγματικές ή όχι. Οι γονείς καταλαβαίνουν καλύτερα τα παιδιά τους σε συμπεριφορές που αυτά εσωτερικεύουν.

Αντίθετα οι δάσκαλοι των παιδιών είναι σε θέση να εκτιμούν καλύτερα συμπεριφορές που εξωτερικεύουν τα παιδιά όπως επιθετικότητα και εγκληματικότητα. Συγκεκριμένα μπορούσαν να αξιολογούν καλύτερα τα παιδιά όταν συζητούσαν σε διαφωνίες, όταν πείραζαν άλλα παιδιά, σε συμπεριφορές απειλών, ψεμάτων και βρισιών. Στην έκφραση των συμπεριφορών αυτού του είδους, υπάρχει πιθανόν γονικός επηρεασμός. Δηλαδή τα παιδιά μπορεί να έβλεπαν του γονείς τους να κάνουν ανάλογα πράγματα και από εκείνους έμαθαν να συμπεριφέρονται έτσι.

 Έτσι οι γονείς μπορεί να μην εκτιμούν με την ίδια αυστηρότητα όπως οι δάσκαλοι τις εν λόγω συμπεριφορές. Βασικά βλέπουμε ότι για τη σωστή αξιολόγηση και αναγνώριση πιθανών προβλημάτων που παρουσιάζει ένα παιδί, είναι απαραίτητη όχι μόνο η γονική εκτίμηση αλλά και αυτή των εκπαιδευτικών του. Η ορθή αυτή πληροφόρηση από τις δύο εν λόγω σημαντικές πηγές, επιτρέπει την καλύτερη βοήθεια για την παροχή της κατάλληλης καθοδήγησης και συμβουλευτικής προσέγγισης σε παιδιά που παρουσιάζουν προβλήματα συμπεριφοράς ή άλλα σε σχέση με τη κοινωνικότητα και την εκπαίδευση τους.

Τί μας κάνει ευτυχισμένους;

Οι άνθρωποι βρίσκουν την ευτυχία σε διαφορετικές ενασχολήσεις όλους όμως τους κάνει ευτυχισμένους το...σεξ!
Επιστήμονες από το τμήμα ψυχολογίας του πανεπιστημίου του Καντέρμπουρι στη Νέα Ζηλανδία, προσπάθησαν να ομαδοποιήσουν και να κατηγοριοποιήσουν τα 10 απλά καθημερινά πράγματα που υπόσχονται ευτυχία. Τα κριτήρια τους ήταν α) η ευχαρίστηση, β) το νόημα και γ) η χαλάρωση που προσφέρουν. Ο επικεφαλής της έρευνας Σάιμον Κεμπ, τόνισε ότι το σεξ, φυσικά και έρχεται πρώτο στη λίστα των πραγμάτων που μας κάνουν ευτυχισμένους.

Τα υπόλοιπά είναι:
- το σεξ
- τα πάρτυ
- ο εθελοντισμός και να φροντίζουμε τους άλλους
- η προσευχή και ο διαλογισμός
- η φροντίδα των παιδιών μας και το παιχνίδι μαζί τους
- το να ακούμε μουσική και να ταξιδεύουμε με τη φαντασία μας
- οι χαλαρές συζητήσεις με φίλους για διάφορα θέματα
- η ενασχόληση με κάποιο χόμπι
- τα ψώνια
- τα βιντεοπαιχνίδια
Στην ίδια έρευνα οι ψυχολόγοι εντόπισαν άλλα 10 πράγματα τα οποία ουσιαστικά είναι άχρηστα. Δηλαδή μας συμβαίνουν καθημερινα αλλά δεν προσφέρουν κάτι στον ψυχικό μας κόσμο και στην ευτυχία μας.

Αυτά είναι:
- οι ασθένειες
- το Facebook
- οι δουλειές του σπιτιού
- η μελέτη
- η αποστολή SMS και email
- τα μαθήματα για το σχολείο ή το πανεπιστήμιο
- η εργασία επί πληρωμή
- η μετακίνηση με τα μέσα μαζικής μεταφοράς
- η ενασχόληση με το Ίντερνετ και το κομπιούτερ
- το πλύσιμο, το ντύσιμο και η προσωπική φροντίδα.

Έχει γίνει όντως τόσο δύσκολη η ανθρώπινη επαφή;

Μαρία Ροδίτη
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια.

Η αλληλεπίδραση μου με ποικίλους ανθρώπους σε ένα βαθύτερο προσωπικό επίπεδο είναι συχνή κυρίως λόγω της δικής μου προσωπικής ανάγκης να τους καταλάβω και να έρθω πιο κοντά τους. 
Με αφορμή λοιπόν διάφορες σκέψεις που κάνω ανά διαστήματα έχω την εξής απορία:
Οι άνθρωποι έχουμε την ανάγκη να μας μιλάνε στην ψυχή ή στο μυαλό;
Στο πρώτο σκέλος της απορίας μου αναφέρομαι στο μοίρασμα, στην συναισθηματική κατανόηση, στη συντροφικότητα, στη στήριξη και στην παρουσία στις εύκολες και δύσκολες περιόδους.
Στο δεύτερο σκέλος της, αναφέρομαι στις νουθετήσεις, τις έτοιμες λύσεις, τις συμβουλές και τις κατευθύνσεις από τους άλλους;

Οι ανθρώπινες σχέσεις είτε αυτές είναι ερωτικές είτε φιλικές, είτε οικογενειακές έχουν υποστεί ρήγματα.

Δεν ξέρω εάν και αυτό είναι σημείο των καιρών μας, εάν είναι δείγμα της ευρύτερης κοινωνικής ανισορροπίας που υπάρχει, ή εάν έτσι μας έχουν γαλουχήσει οι παλαιότεροι. Ίσως και τα τρία.
Πιθανότατα, όλοι να χρειαζόμαστε τον χρόνο μας για να επαναπροσδιορίσουμε και να θέσουμε σε νέες βάσεις τις σχέσεις μας.
Αναρωτιέμαι, εάν έχουμε προσδιορίσει όμως τις πραγματικές ανάγκες μας, ούτως ώστε να τις ζητήσουμε ή είμαστε αόριστα απαιτητικοί από τους άλλους.
Έχει γίνει όντως τόσο δύσκολη η ανθρώπινη επαφή ή εμείς έχουμε μάθει να αποχωρούμε εύκολα από τις σχέσεις, δίχως να προσπαθούμε πολύ για αυτές;
Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι εύθραυστες αλλά ταυτόχρονα και εύπλαστες. Αρκεί να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλον στα μάτια και να μοιραστούμε μαζί του τον αληθινό μας εαυτό, δίχως να φοβόμαστε μήπως δεν ικανοποιηθεί ο άλλος, μήπως απογοητευτούμε, μήπως προδοθούμε.

Αν δεν ρισκάρουμε και δεν επενδύσουμε στους άλλους, δεν θα πάρουμε πίσω.

Το μόνο σίγουρο πως οι άνθρωποι ως κοινωνικά όντα έχουμε ανάγκη τους ανθρώπους. Ας συνυπάρξουμε λοιπόν μαζί τους με ένα πιο αρμονικό και ευνοϊκό για όλους μας τρόπο.

Γιατί και πότε πρέπει να λέτε όχι

Πολύ συχνά έχουμε την τάση να λέμε ναι, όταν μας ζητούν κάτι διότι δεν θέλουμε να στεναχωρούμε τους άλλους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν πρόκειται για εθελοντισμό, προσφορά και βοήθεια προς τους συνανθρώπους μας.

Το αίσθημα του καθήκοντος, η ανάγκη να βοηθούμε τους συνανθρώπους μας, η αδυναμία στο να λέμε όχι, πολλαπλασιάζουν τις εθελοντικές μας υποχρεώσεις και αυτό σίγουρα μπορεί να βλάπτει σοβαρά την οικογενειακή και συζυγική μας ζωή.

Όμως πρέπει να αντιληφθούμε ότι όταν φορτώνουμε υπερβολικά το πρόγραμμα μας με υποχρεώσεις ή όταν λέμε ναι συχνά στους άλλους, για οποιονδήποτε λόγο συμπεριλαμβανομένου και του εθελοντισμού, τότε δημιουργούμε για εμάς και την οικογένεια μας, υπερβολικό στρες και καταστάσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε συγκρούσεις.

Οι απαιτήσεις και υποχρεώσεις ακολουθούν γρήγορα η μια την άλλη. Βοήθεια για κάποιο μέλος της οικογένειας ή για κάποιο φίλο, προσκλήσεις για γεύματα ή δεξιώσεις, διεκπεραίωση μιας χάρης ή θελήματος και πολλά άλλα, μαζεύονται παίρνοντας πολύτιμο χρόνο από τη ζωή μας.

Εάν μάλιστα κάποιος ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που έχουν πρόβλημα να λένε όχι, τότε τα πράγματα δυσκολεύουν και τα προβλήματα στις σχέσεις του, δεν θα αργήσουν να συσσωρευτούν.

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να ρωτούμε τους εαυτούς μας, που θέλουμε πραγματικά να αφιερώνουμε το χρόνο μας.

Στην ουσία εκεί που τοποθετείτε το χρόνο σας, τοποθετείτε τη ζωή σας. Και εκεί  που τοποθετείτε τη ζωή σας, βάζετε την αγάπη σας.

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να ξέρετε να λέτε όχι. Συχνά όταν λέτε όχι, είναι σαν να λέτε ναι στη συζυγική σας σχέση. Το όχι είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής. Πρέπει να ξέρετε να λέτε όχι εάν θέλετε να επιβιώσετε σε όλα όσα καθημερινά πέφτουν πάνω σας.

Το όχι πρέπει να μεταφέρεται με ευγενικό τρόπο και στο μέτρο του δυνατού να δίνονται κατανοητές εξηγήσεις.

Προτού δεσμευτείτε ή δηλώσετε εθελοντής για ένα οργανισμό ή μια δουλειά, υπολογίστε καλά, πόσο χρόνο αυτό θα απαιτεί από εσάς, πόσο θα σας κρατά μακριά από την οικογένεια σας και πως αυτό θα επηρεάζει τη συζυγική σας σχέση.

Είναι βέβαια προτιμότερο όταν είναι δυνατό, να προσφέρετε εθελοντισμό ή να εκπληρώνετε κοινωνικές υποχρεώσεις μαζί με τη σύζυγο σας, άλλα μέλη της οικογένειας ή και με όλη την οικογένεια.

Μην φοβάστε να λέτε όχι όταν αυτό απαιτείται από τις δικές σας προσωπικές ή οικογενειακές συνθήκες. Οι άλλοι άνθρωποι θα συνεχίσουν να σας αγαπούν παρά το όχι σας που ήταν αναγκαίο να πείτε.

Προτιμάτε να δεσμεύεστε για καταστάσεις που έχουν ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο όσον αφορά στο τι εσείς πρέπει να προσφέρετε. Προσέχετε να μην ξανοίγεστε περισσότερο από ότι πρέπει λόγω ενθουσιασμού που μπορεί να είναι στιγμιαίος ή παροδικός.

Μην νιώθετε ενοχές εάν χάνετε κάποιες συναντήσεις κάποτε. Διερωτηθείτε εάν πράγματι ήταν τόσο σημαντική η συνάντηση ή το γεγονός που χάσατε. Στις περισσότερες περιπτώσεις θα διαπιστώσετε ότι δεν ήταν σημαντικό.

Συμπερασματικά θα συγκρατήσουμε ότι ο χρόνος μας είναι πολύτιμος και πρέπει να τον προστατεύουμε. Βέβαια πρέπει να προσφέρουμε άλλα πάντοτε όταν πραγματικά μπορούμε και χωρίς να λαμβάνουμε δεσμεύσεις που δεν θα ήταν δυνατόν να υλοποιήσουμε. Και ας μην ξεχνούμε ότι πρέπει ναι διαφυλάγουμε και να προσφέρουμε άφθονο χρόνο στην οικογενειακή και συζυγική μας ζωή.