Είναι αλήθεια πώς η κατάθλιψη
«αγαπά»και προτιμά τις γυναίκες, οι οποίες εμφανίζουν κατάθλιψη σε
διπλάσιο ποσοστό απότι οι άνδρες. Παρόλα αυτά, όταν ο άνδρας εμφανίσει
κατάθλιψη τότε μιλούμε για μείζονα καταθλιπτική διαταραχή με οξέα
συμπτώματα, ενώ δεν πρέπει να ξεχνούμε πως οι άνδρες είναι αυτοί που
οδηγούνται πολύ πιο συχνά στην αυτοκτονία – σε τετραπλάσιο μάλιστα ποσοστό
απ’ότι οι γυναίκες.
Ποιοί λόγοι οδηγούν τον άνδρα στην κατάθλιψη;
Ένας από τους πλέον
σημαντικούς αλλά και σύγχρονους λόγους που οδηγούν τον άνδρα στην κατάθλιψη
είναι οι αλλαγές στην επαγγελματική και κοινωνική του θέση, η απώλεια του
κοινωνικού του ρόλου. Πράγματι, αξίζει να αναλογιστούμε πως ο μέσος
Έλληνας άνδρας πασχίζει, και όλο και πιο συχνά αδυνατεί, να ανταπεξέλθει στον
ρόλο του «κουβαλητή», αυτού που παρέχει οικονομικά στο σπίτι και στην οικογένεια.
Αυτή η αδυναμία τον κάνει να νιώθει όλο και πιο ευάλωτος και αδύναμος, ενώ
συχνά στο γραφείο μου θα ακούσω έναν τέτοιο άνδρα να χαρακτηρίζει τον εαυτό του
«ανίκανο» να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του απέναντι στη σύντροφο και στα
παιδιά του.
Μια ακόμη συνθήκη που
εξαντλεί συναισθηματικά τον άνδρα, είναι οι υπερβολικές ώρες εργασίας σε
συνδυασμό με έναν χαμηλό μισθόπου οδηγούν σε σωματική εξάντληση αλλά και ισχυρή
οικονομική ανασφάλεια,αφού παρά την συνεχή προσπάθεια ο άνδρας δεν αισθάνεται
πως μπορεί να καλύψει τις υποχρεώσεις του. Επιπλέον, σε προηγούμενο άρθρο
αναλύσαμε τον φόβο της απόλυσης – ανεργίας που οδηγεί σε
καταθλιπτικόμορφα συμπτώματα, ενώ η ίδια η απώλεια της
εργασίας μπορεί να γεννήσει θυμό, θλίψη, ψυχοσωματικές αντιδράσεις και
ανάγκη απομόνωσης στο άτομο που ουσιαστικά θέλει να «κρυφτεί» από τον περίγυρο
και από τον ίδιο του τον εαυτό.
Μια τελευταία ευρωπαική
μελέτη, σύμφωνα με την οποίαη Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση σε ποσοστά
ενδοοικογενειακής βίας, δίνει απόλυτη έμφαση στον Έλληνα άνδρα που φέρεται να
λαμβάνει περισσότερηενδοοικογενειακή βία απ’ ότι η Ελληνίδα γυναίκα και
μάλιστα με την μορφή της ψυχολογικής και λεκτικής βίας. Ο άνδρας που
χάνει την δουλειά του, που φοβάται και αγωνιά για το αν θα καταφέρει να παρέχει
τα προς το ζην στην οικογένειά του, λαμβάνει ολοένα και περισσότερη κριτική,
ματαίωση και απόρριψη τόσο από τον οικογενειακό του περίγυρο όσο και από την
ίδια την κοινωνία που έχει πολύ περισσότερες απαιτήσεις από αυτόν. Η
ενδοοικογενειακή βία εξαντλεί τα ψυχικά αποθέματα του ήδη ευάλωτου άνδρα και
τον οδηγεί σε μια συναισθηματική απόσυρση που ευνοεί την εμφάνιση καταθλιπτικών
συμπτωμάτων.
Φυσικά, οι αλλαγές στην
οικογενειακή ζωή όπως η εγκυμοσύνη της συντρόφου και η απόκτηση
παιδιούδύνανται να σοκάρουν συναισθηματικά τον άνδρα. Συχνά ακούμε και
αναλύουμε την επιλόχειο κατάθλιψη στις γυναίκες, και όμως το κλινικό ενδιαφέρον
τραβά και το φαινόμενο της επιλόχειας κατάθλιψης στον άνδρα παρότι η
συγκεκριμένη ιατρική
συνθήκη έχει συχνά λανθάνουσα
πορεία και λιγότερο εμφανή συμπτώματα, καθώς αυτά μπορεί να ερμηνευθούν ως
φυσιολογικές αντιδράσεις άγχους στις τρέχουσες μεταβαλλόμενες
κοινωνικοοικονομικές συνθήκες της οικογένειας. Ιδιαίτερα έντονα, πάντως, είναι
τα συμπτώματα της ανεπάρκειας, της αυτοκριτικής, της αναποφασιστικότητας, της
ευερεθιστότητας, της κοινωνικής απόσυρσης και τα σωματικά συμπτώματα (αύξηση/
μείωση της όρεξης, υπερυπνία/ αϋπνία).
Τα προβλήματα στη σχέση και
στο γάμο, η απιστία αλλά και το διαζύγιο, που συχνά φέρνει
τον άνδρα αντιμέτωπο με την απομάκρυνση των παιδιών, είναι αλλαγές που
πυροδοτούν έντονες συναισθηματικές μεταβολές στο ψυχισμό του άνδρα που νιώθει
πως χάνει την συναισθηματική ασφάλεια της συντροφικής και γονεικής του
σχέσης και την σταθερότητα του οικογενειακού συστήματος.
Η μέση ηλικία που γεννά
την ανάγκη για έναν ουσιαστικό απολογισμό ζωής στον άνδρα, αποτυπώνεται στα
πρώτα σημάδια γήρανσης αλλά και στην εμφάνιση προβλημάτων υγείας (υπέρταση,
καρδιαγγειακά νοσήματα) αποτελεί μια ευάλωτη ψυχικά περίοδο για τον άνδρα. Στην
επαγγελματική του ζωή οδεύει σταδιακά προς την συνταξιοδότηση ενώ στην
σεξουαλική του ζωή βλέπει το σώμα του και την σεξουαλική του λειτουργία να
μεταβάλλονται ουσιαστικά. Αναγνωρίζοντας πως η επαγγελματική και η σεξουαλική
ζωή αποτελούν δύο κυρίαρχους άξονες δυναμικής για τον άνδρα, μπορούμε να
κατανοήσουμε την ισχυρή κρίση που φέρει η μέση ηλικία για εκείνον.
Τέλος, η τρίτη ηλικία με
την πραγματοποίηση της συνταξιοδότησης και την επιδείνωση των προβλημάτων
υγείαςαποτελεί για τον άνδρα μια περίοδο ουσιαστικής κρίσης που συχνά μπορεί να
πυροδοτήσει την εμφάνιση καταθλιπτικής διαταραχής. Έχει αποδειχθεί, μέσα
από κλινικές μελέτες, ότι η ημέρα της συνταξιοδότησης- της «ελευθερίας», που
απαλλάσσει τον άνδρα από τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες μιας μακρόχρονης
επαγγελματικής δραστηριότητας, του αλλάζει τον τρόπο και την ψυχολογία μιας
ζωής. Αυτός ο άνθρωπος«κολυμπάει» μέσα στον ελεύθερο χρόνο του, αισθάνεται
ότι δεν προσφέρει αλλά και δεν είναι χρήσιμος και αναγκαίος σ’ αυτό που τόσα
χρόνια λειτουργούσε και ζούσε. Έτσι η απραξία, η μονοτονία και η μοναξιά τον
οδηγούν σιγά - σιγά σε μια νωθρότητα και νοοτροπία «του ηλικιωμένου που
χρειάζεται να ξεκουραστεί και να απολαύσει το υπόλοιπο της ζωής του».
Ποιά είναι τα συμπτώματα της
ανδρικής κατάθλιψης:
Ο άνδρας, που δεν έχει μάθει
κοινωνικά να εκφράζει τη θλίψη και την στεναχώρια του, θα εκφραστεί μέσα
απόθυμό και ευερεθιστότητα ενώ θα βυθίζεται σε μια ολοένα και πιο έντονη
μελαγχολία. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα στον άνδρα είναι η πεσμένη του
διάθεση, η ανηδονίαπου χαρακτηρίζει τις καθημερινές του δραστηριότητες και
ασχολίες που άλλοτε του έδιναν ευχαρίστηση και χαρά. Ο άνδρας που πάσχει από
κατάθλιψη αισθάνεται έντονη
και συχνά αναίτια
κόπωση ενώ έχει απωλέσει τον ενδιαφέρον του για την εργασία του, στην
οποία δεν επιθυμεί να πάει. Αποσύρεται λοιπόν από την εργασία του
αλλά και από την κοινωνική του ζωή, απομονώνεται όλο και περισσότερο
αφού δεν έχει διάθεση να συναναστραφεί κόσμο, να μοιραστεί σκέψεις και
συναισθήματα. Χαρακτηριστική είναι ακόμη η συναισθηματική του απόσυρση από
την συντροφική του σχέση- εφόσον υπάρχει- που σε συνδυασμό με
την σεξουαλική του απόσυρση λόγω έκπτωσης τη ερωτικής του επιθυμίας,
πυροδοτεί επιπλέον συγκρούσεις και προβλήματα στην σχέση με την σύντροφο. Ο
άνδρας που νοσεί από κατάθλιψη βιώνειδιαταραχές στον ύπνο του, συχνά
αναφέρει πως ξυπνά πολύ νωρίς και δεν μπορεί να κοιμηθεί ξανά ή ακόμη κάνει
πολύ ανήσυχο ύπνο με εφιάλτες. Τέλος, ο άνδρας που βιώνει κατάθλιψη θα αναφέρει
συχνάψυχοσωματικές αντιδράσειςμεκυριότερες τους πόνους στο στομάχι
και τα προβλήματα στο έντερο. Τέλος,σκέψεις θανάτου και αυτοκτονίας μπορεί
να ταλαιπωρούν τον άνδρα που βιώνει μια μείζονα καταθλιπτική διαταραχή.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Σε μια ελληνική κοινωνία που
αλλάζει συνεχώς, και στην οποία ο άνδρας χάνει το ρόλο του και αναζητά μια
νέα ταυτότητα αισθανόμενος όλο και πιο ευάλωτος, οφείλουμε να αναρωτηθούμε πώς
μπορεί να βοηθηθεί αφού σε αντίθεση με την γυναίκα, ο άνδρας δεν
εκφράζεταισυναισθηματικά και δεν αναζητά εύκολα βοήθεια. Είναι ατομική
ευθύνη όλων μας να αφουγκραζόμαστε συναισθηματικά τους ανθρώπους που μας
περιβάλλουν και εφόσον αισθανόμασε πως χρειάζονται βοήθεια από έναν ειδικό
ψυχικής υγείας, να μην διστάζουμε να τους το εκφράσουμε με παρότρυνση και
γνήσιο ενδιαφέρον, χωρίς κριτική. Τέλος, για αυτόν τον άνδρα που μπορεί να διαβάζει
το σημερινό άρθρο αξίζει να σημειώσω πως η μεγαλύτερη δύναμη, το σπουδαιότερο
θάρρος είναι να αναζητούμε βοήθεια όταν πραγματικά την έχουμε ανάγκη: και όταν
πονά η ψυχή η ανάγκη είναι επιτακτική.
ΠΗΓΗ: faysbook.gr
