Σάββατο 17 Αυγούστου 2019

Ο αριθμός των γυναικών που υποβάλλονται σε καισαρική τομή για να γεννήσουν, έχει αυξηθεί σημαντικά.
Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί παρατηρείται αυτή η αύξηση. Είναι γεγονός ότι όλο και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν και ζητούν να γεννήσουν με καισαρική.
Οι λόγοι που ωθούν τις γυναίκες στο να επιλέγουν την καισαρική περιλαμβάνουν το φόβο για επιπλοκές από μια φυσιολογική γέννα και την ανάγκη για καλύτερο προγραμματισμό για τη φροντίδα των άλλων παιδιών, της οικογένειας αλλά και για τις υπόλοιπες απαιτήσεις που χαρακτηρίζουν τη ζωή της σύγχρονης γυναίκας.
Επίσης  ο πόνος κατά το φυσιολογικό τοκετό και η απόσταση από το νοσοκομείο σε ορισμένες περιπτώσεις, αποτελούν κριτήριο επιλογής της καισαρικής.
Υπάρχουν βέβαια και οι καθαρά ιατρικοί, γυναικολογικοί, μαιευτικοί λόγοι για τους οποίους επιβάλλεται να γίνει η γέννα με καισαρική τομή. Σίγουρα στην εποχή μας, οι μαιευτήρες είναι πολύ περισσότερο προσεκτικοί στις επιπλοκές που δυνατόν να υπάρξουν σε μια φυσιολογική γέννα.
Οι νομικές, δικαστικές επιπτώσεις που πιθανόν να υπάρξουν λόγω μιας δύσκολης φυσιολογικής γέννας, καθιστούν την επιλογή της καισαρικής σε αριθμό περιπτώσεων μια πιο ασφαλή προσέγγιση.
Τα πιο πάνω δεδομένα περιλαμβάνονται στο σκεπτικό της απόφασης για σύσταση επιτροπής εμπειρογνωμόνων από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των Ηνωμένων Πολιτειών για διερεύνηση και σύσταση για το πότε πρέπει να γίνεται η καισαρική τομή.
Επισημαίνεται ότι στην εν λόγω χώρα όπου υπάρχουν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία, οι καισαρικές τομές χρησιμοποιούνται σήμερα για το 29% του συνόλου των γεννήσεων. Πρόκειται για ιστορικό ρεκόρ στο οποίο έχει φθάσει το ποσοστό των καισαρικών.
Από το 1996 μέχρι σήμερα παρατηρήθηκε μια αύξηση των καισαρικών κατά 40%. Πριν 10 χρόνια το ποσοστό των παιδιών που γεννιόνταν με καισαρική τομή ανερχόταν στο 20%.
Ταυτόχρονα παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των καισαρικών σε γυναίκες που γεννούν για πρώτη φορά οι οποίες όμως έχουν χαμηλό κίνδυνο για προβλήματα τοκετού.
Κανένας δεν γνωρίζει πόσες από τις καισαρικές που διενεργούνται γίνονται ξεκάθαρα λόγω του ότι η γυναίκα το επέλεξε ενσυνείδητα, προαιρετικά, χωρίς να υπάρχει ιατρικός λόγος για αυτό.
Είναι βέβαιο ότι η καισαρική τομή είναι σωτήρια για τη ζωή του παιδιού ή και της μητέρας σε σημαντικό ποσοστό περιπτώσεων όπως:
Υποξία παιδιού που αναγνωρίζεται όταν πλησιάζει ο τοκετός
Εγκυμοσύνες ψηλού κινδύνου με δίδυμα, τρίδυμα ή περισσότερα παιδιά
Προβλήματα πλακούντα
Προηγούμενες καισαρικές, ιδιαίτερα εάν υπήρξαν 2 ή περισσότερες προηγούμενες καισαρικές
Μολύνσεις της μητέρας με ιούς που μπορούν να βλάψουν το παιδί, όπως τον HIV που προκαλεί το AIDS ή τον ιό του έρπητα κατά τις ημέρες του τοκετού. Επίσης η μόλυνση με τον ιό της ηπατίτιδας C στη μητέρα μπορεί να αποτελεί ένδειξη για καισαρική
Δυσκολία διόδου του παιδιού από το γεννητικό σύστημα της μητέρας. Για παράδειγμα όταν υπάρχει πραγματική δυσαναλογία μεταξύ του μεγέθους του κεφαλιού του παιδιού και της λεκάνης της μητέρας που δυσκολεύει την έξοδο του παιδιού 
Η θέση του παιδιού πριν από τον τοκετό στο χώρο της λεκάνης της μητέρας μπορεί να επιβάλλει την καισαρική τομή. Σε περιπτώσεις ισχιακής προβολής (το παιδί έρχεται με τα οπίσθια, τα οποία βρίσκονται προς την έξοδο της λεκάνης) ή άλλων ανώμαλων προβολών, ο μαιευτήρας είναι πιθανόν να επιλέξει την καισαρική
Εάν η μητέρα παρουσιάσει προεκλαμψία, πιθανόν να επιλεχθεί η καισαρική
Όμως η καισαρική δεν είναι μια απλή επέμβαση. Πρόκειται για σοβαρή επέμβαση στην κοιλιά της γυναίκας με τομή στη μήτρα που μπορεί να συνοδευτεί από επιπλοκές.
Οι κυριότερες επιπλοκές της καισαρικής περιλαμβάνουν:
Αιμορραγίες κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης
Λοιμώξεις, ενδομητρίτιδα που παρατηρείται περίπου σε 1 για κάθε 30 καισαρικές
Θρόμβωση, ιδιαίτερα στις μεγάλες φλέβες των κάτω μελών με κίνδυνο πνευμονικής εμβολής κατά τη φάση της ανάρρωσης από τη χειρουργική επέμβαση
Μικρή αύξηση των κινδύνων για μια μελλοντική εγκυμοσύνη που περιλαμβάνουν τον προδρομικό πλακούντα (πλακούντας που αναπτύσσεται χαμηλά στη μήτρα), αποβολή, έκτοπος εγκυμοσύνη, χαμηλό βάρος γέννησης για τα επόμενα παιδιά 
Κίνδυνος ρήξης της μήτρας κατά τη διάρκεια μιας μελλοντικής εγκυμοσύνης ή ενός μελλοντικού φυσιολογικού τοκετού 
Σε σπάνιες περιπτώσεις οι επιπλοκές αυτές της καισαρικής τομής, μπορεί να θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή της γυναίκας. Παράλληλα με κάθε καισαρική τομή στην οποία υποβάλλεται η γυναίκα, αυξάνεται ο κίνδυνος επιπλοκών για την επόμενη εγκυμοσύνη.
Μετά από μελέτη και αξιολόγηση των επιστημονικών δεδομένων που υπάρχουν για το ζήτημα, η ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων δεν μπόρεσε να δώσει συγκεκριμένες εισηγήσεις υπέρ της μιας ή της άλλης προσέγγισης.
Μεταξύ άλλων οι κυριότερες εισηγήσεις περιλαμβάνουν:
Οι γυναίκες που ζητούν να υποβληθούν σε καισαρική επειδή προτιμούν αυτή τη μέθοδο τοκετού, χωρίς να υπάρχει οποιοσδήποτε ιατρικός λόγος που να την επιβάλλει, πρέπει να λαμβάνουν διεξοδική ενημέρωση και πληροφόρηση για τους κινδύνους και τα πλεονεκτήματα τόσο του φυσιολογικού τοκετού όσο και της καισαρικής.
Η επιλογή της καισαρικής λόγω επιθυμίας της μητέρας μόνον χωρίς να συντρέχει άλλη αιτία, δεν πρέπει να ενθαρρύνεται ή να προωθείται από τους μαιευτήρες. Στις περιπτώσεις που μια γυναίκα επιμένει στην επιλογή αυτή, τότε είναι απαραίτητο ο γιατρός να εξηγεί με κάθε λεπτομέρεια τα υπέρ και τα κατά, τους κινδύνους για το παιδί και για τη μητέρα, της κάθε μεθόδου   
Οι γυναίκες που προγραμματίζουν να κάνουν περισσότερα από 1 ή 2 παιδιά, δεν πρέπει να επιλέγουν την καισαρική τομή εάν δεν συντρέχει οποιοσδήποτε άλλος ιατρικός λόγος. Ο λόγος είναι διότι μια προηγούμενη καισαρική αυξάνει τον κίνδυνο για προβλήματα, ιδιαίτερα με τον πλακούντα και τη μήτρα, για μελλοντικές εγκυμοσύνες
Τα νεογέννητα παρουσιάζουν συχνότερα αναπνευστικά προβλήματα μετά από καισαρική. Είναι λοιπόν απαραίτητο η προαιρετική καισαρική λόγω επιθυμίας της μητέρας να γεννήσει έτσι, να γίνεται μόνο εάν είναι βέβαιο ότι το παιδί έχει συμπληρώσει τις 39 εβδομάδες κύησης. Στο στάδιο αυτό οι πνεύμονες του παιδιού έχουν ωριμάσει πλήρως και μπορούν να αντεπεξέλθουν
Εάν ο πόνος κατά τη φυσιολογική γέννα είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο μια γυναίκα επιμένει στο να επιλέγει την καισαρική για να γεννήσει, τότε οι γιατροί, πρέπει να της εξηγούν τις μεθόδους που καθιστούν τη φυσιολογική γέννα πολύ πιο λίγο οδυνηρή. Από τις μεθόδους αυτές, η επισκληρίδιος αναισθησία είναι η πλέον αποτελεσματική για την αναλγησία. Δεν πρέπει ο φόβος του πόνου να αφήνεται να επηρεάζει την απόφαση της γυναίκας διότι σήμερα υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι εξουδετέρωσης του πόνου κατά το φυσιολογικό τοκετό
Συνοπτικά βλέπουμε ότι δεν υπάρχουν σαφείς οδηγίες για την προαιρετική καισαρική. Δεν υπάρχει η χρυσή λύση που να ταιριάζει για όλες τις περιπτώσεις.
Το σημαντικότερο είναι κατά τη γνώμη μας να υπάρχει μια άριστη σχέση και επικοινωνία μεταξύ του γιατρού και της γυναίκας.
Η ορθή ενημέρωση της γυναίκας, η αξιολόγηση των υπέρ και κατά της κάθε περίπτωσης, θα επιτρέπουν μια πιο ισοζυγισμένη απόφαση όσον αφορά στην απόφαση της προαιρετικής καισαρικής για τον τοκετό.

Καισαρική τομή: Πότε πρέπει να γίνεται;

Ο αριθμός των γυναικών που υποβάλλονται σε καισαρική τομή για να γεννήσουν, έχει αυξηθεί σημαντικά.
Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί παρατηρείται αυτή η αύξηση. Είναι γεγονός ότι όλο και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν και ζητούν να γεννήσουν με καισαρική.
Οι λόγοι που ωθούν τις γυναίκες στο να επιλέγουν την καισαρική περιλαμβάνουν το φόβο για επιπλοκές από μια φυσιολογική γέννα και την ανάγκη για καλύτερο προγραμματισμό για τη φροντίδα των άλλων παιδιών, της οικογένειας αλλά και για τις υπόλοιπες απαιτήσεις που χαρακτηρίζουν τη ζωή της σύγχρονης γυναίκας.
Επίσης  ο πόνος κατά το φυσιολογικό τοκετό και η απόσταση από το νοσοκομείο σε ορισμένες περιπτώσεις, αποτελούν κριτήριο επιλογής της καισαρικής.
Υπάρχουν βέβαια και οι καθαρά ιατρικοί, γυναικολογικοί, μαιευτικοί λόγοι για τους οποίους επιβάλλεται να γίνει η γέννα με καισαρική τομή. Σίγουρα στην εποχή μας, οι μαιευτήρες είναι πολύ περισσότερο προσεκτικοί στις επιπλοκές που δυνατόν να υπάρξουν σε μια φυσιολογική γέννα.
Οι νομικές, δικαστικές επιπτώσεις που πιθανόν να υπάρξουν λόγω μιας δύσκολης φυσιολογικής γέννας, καθιστούν την επιλογή της καισαρικής σε αριθμό περιπτώσεων μια πιο ασφαλή προσέγγιση.
Τα πιο πάνω δεδομένα περιλαμβάνονται στο σκεπτικό της απόφασης για σύσταση επιτροπής εμπειρογνωμόνων από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των Ηνωμένων Πολιτειών για διερεύνηση και σύσταση για το πότε πρέπει να γίνεται η καισαρική τομή.
Επισημαίνεται ότι στην εν λόγω χώρα όπου υπάρχουν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία, οι καισαρικές τομές χρησιμοποιούνται σήμερα για το 29% του συνόλου των γεννήσεων. Πρόκειται για ιστορικό ρεκόρ στο οποίο έχει φθάσει το ποσοστό των καισαρικών.
Από το 1996 μέχρι σήμερα παρατηρήθηκε μια αύξηση των καισαρικών κατά 40%. Πριν 10 χρόνια το ποσοστό των παιδιών που γεννιόνταν με καισαρική τομή ανερχόταν στο 20%.
Ταυτόχρονα παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των καισαρικών σε γυναίκες που γεννούν για πρώτη φορά οι οποίες όμως έχουν χαμηλό κίνδυνο για προβλήματα τοκετού.
Κανένας δεν γνωρίζει πόσες από τις καισαρικές που διενεργούνται γίνονται ξεκάθαρα λόγω του ότι η γυναίκα το επέλεξε ενσυνείδητα, προαιρετικά, χωρίς να υπάρχει ιατρικός λόγος για αυτό.
Είναι βέβαιο ότι η καισαρική τομή είναι σωτήρια για τη ζωή του παιδιού ή και της μητέρας σε σημαντικό ποσοστό περιπτώσεων όπως:
Υποξία παιδιού που αναγνωρίζεται όταν πλησιάζει ο τοκετός
Εγκυμοσύνες ψηλού κινδύνου με δίδυμα, τρίδυμα ή περισσότερα παιδιά
Προβλήματα πλακούντα
Προηγούμενες καισαρικές, ιδιαίτερα εάν υπήρξαν 2 ή περισσότερες προηγούμενες καισαρικές
Μολύνσεις της μητέρας με ιούς που μπορούν να βλάψουν το παιδί, όπως τον HIV που προκαλεί το AIDS ή τον ιό του έρπητα κατά τις ημέρες του τοκετού. Επίσης η μόλυνση με τον ιό της ηπατίτιδας C στη μητέρα μπορεί να αποτελεί ένδειξη για καισαρική
Δυσκολία διόδου του παιδιού από το γεννητικό σύστημα της μητέρας. Για παράδειγμα όταν υπάρχει πραγματική δυσαναλογία μεταξύ του μεγέθους του κεφαλιού του παιδιού και της λεκάνης της μητέρας που δυσκολεύει την έξοδο του παιδιού 
Η θέση του παιδιού πριν από τον τοκετό στο χώρο της λεκάνης της μητέρας μπορεί να επιβάλλει την καισαρική τομή. Σε περιπτώσεις ισχιακής προβολής (το παιδί έρχεται με τα οπίσθια, τα οποία βρίσκονται προς την έξοδο της λεκάνης) ή άλλων ανώμαλων προβολών, ο μαιευτήρας είναι πιθανόν να επιλέξει την καισαρική
Εάν η μητέρα παρουσιάσει προεκλαμψία, πιθανόν να επιλεχθεί η καισαρική
Όμως η καισαρική δεν είναι μια απλή επέμβαση. Πρόκειται για σοβαρή επέμβαση στην κοιλιά της γυναίκας με τομή στη μήτρα που μπορεί να συνοδευτεί από επιπλοκές.
Οι κυριότερες επιπλοκές της καισαρικής περιλαμβάνουν:
Αιμορραγίες κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης
Λοιμώξεις, ενδομητρίτιδα που παρατηρείται περίπου σε 1 για κάθε 30 καισαρικές
Θρόμβωση, ιδιαίτερα στις μεγάλες φλέβες των κάτω μελών με κίνδυνο πνευμονικής εμβολής κατά τη φάση της ανάρρωσης από τη χειρουργική επέμβαση
Μικρή αύξηση των κινδύνων για μια μελλοντική εγκυμοσύνη που περιλαμβάνουν τον προδρομικό πλακούντα (πλακούντας που αναπτύσσεται χαμηλά στη μήτρα), αποβολή, έκτοπος εγκυμοσύνη, χαμηλό βάρος γέννησης για τα επόμενα παιδιά 
Κίνδυνος ρήξης της μήτρας κατά τη διάρκεια μιας μελλοντικής εγκυμοσύνης ή ενός μελλοντικού φυσιολογικού τοκετού 
Σε σπάνιες περιπτώσεις οι επιπλοκές αυτές της καισαρικής τομής, μπορεί να θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή της γυναίκας. Παράλληλα με κάθε καισαρική τομή στην οποία υποβάλλεται η γυναίκα, αυξάνεται ο κίνδυνος επιπλοκών για την επόμενη εγκυμοσύνη.
Μετά από μελέτη και αξιολόγηση των επιστημονικών δεδομένων που υπάρχουν για το ζήτημα, η ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων δεν μπόρεσε να δώσει συγκεκριμένες εισηγήσεις υπέρ της μιας ή της άλλης προσέγγισης.
Μεταξύ άλλων οι κυριότερες εισηγήσεις περιλαμβάνουν:
Οι γυναίκες που ζητούν να υποβληθούν σε καισαρική επειδή προτιμούν αυτή τη μέθοδο τοκετού, χωρίς να υπάρχει οποιοσδήποτε ιατρικός λόγος που να την επιβάλλει, πρέπει να λαμβάνουν διεξοδική ενημέρωση και πληροφόρηση για τους κινδύνους και τα πλεονεκτήματα τόσο του φυσιολογικού τοκετού όσο και της καισαρικής.
Η επιλογή της καισαρικής λόγω επιθυμίας της μητέρας μόνον χωρίς να συντρέχει άλλη αιτία, δεν πρέπει να ενθαρρύνεται ή να προωθείται από τους μαιευτήρες. Στις περιπτώσεις που μια γυναίκα επιμένει στην επιλογή αυτή, τότε είναι απαραίτητο ο γιατρός να εξηγεί με κάθε λεπτομέρεια τα υπέρ και τα κατά, τους κινδύνους για το παιδί και για τη μητέρα, της κάθε μεθόδου   
Οι γυναίκες που προγραμματίζουν να κάνουν περισσότερα από 1 ή 2 παιδιά, δεν πρέπει να επιλέγουν την καισαρική τομή εάν δεν συντρέχει οποιοσδήποτε άλλος ιατρικός λόγος. Ο λόγος είναι διότι μια προηγούμενη καισαρική αυξάνει τον κίνδυνο για προβλήματα, ιδιαίτερα με τον πλακούντα και τη μήτρα, για μελλοντικές εγκυμοσύνες
Τα νεογέννητα παρουσιάζουν συχνότερα αναπνευστικά προβλήματα μετά από καισαρική. Είναι λοιπόν απαραίτητο η προαιρετική καισαρική λόγω επιθυμίας της μητέρας να γεννήσει έτσι, να γίνεται μόνο εάν είναι βέβαιο ότι το παιδί έχει συμπληρώσει τις 39 εβδομάδες κύησης. Στο στάδιο αυτό οι πνεύμονες του παιδιού έχουν ωριμάσει πλήρως και μπορούν να αντεπεξέλθουν
Εάν ο πόνος κατά τη φυσιολογική γέννα είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο μια γυναίκα επιμένει στο να επιλέγει την καισαρική για να γεννήσει, τότε οι γιατροί, πρέπει να της εξηγούν τις μεθόδους που καθιστούν τη φυσιολογική γέννα πολύ πιο λίγο οδυνηρή. Από τις μεθόδους αυτές, η επισκληρίδιος αναισθησία είναι η πλέον αποτελεσματική για την αναλγησία. Δεν πρέπει ο φόβος του πόνου να αφήνεται να επηρεάζει την απόφαση της γυναίκας διότι σήμερα υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι εξουδετέρωσης του πόνου κατά το φυσιολογικό τοκετό
Συνοπτικά βλέπουμε ότι δεν υπάρχουν σαφείς οδηγίες για την προαιρετική καισαρική. Δεν υπάρχει η χρυσή λύση που να ταιριάζει για όλες τις περιπτώσεις.
Το σημαντικότερο είναι κατά τη γνώμη μας να υπάρχει μια άριστη σχέση και επικοινωνία μεταξύ του γιατρού και της γυναίκας.
Η ορθή ενημέρωση της γυναίκας, η αξιολόγηση των υπέρ και κατά της κάθε περίπτωσης, θα επιτρέπουν μια πιο ισοζυγισμένη απόφαση όσον αφορά στην απόφαση της προαιρετικής καισαρικής για τον τοκετό.
Για να μείνει μια γυναίκα έγκυος είναι απαραίτητο να συμβούν μια σειρά από γεγονότα.
Το ωάριο πρέπει να αναπτυχθεί κανονικά στην ωοθήκη της γυναίκας το οποίο στη συνέχεια θα απελευθερωθεί όπως γίνεται κάθε μήνα, μέσα στη σάλπιγγα (ωορρηξία).
Το σπερματοζωάριο από τον άνδρα πρέπει να γονιμοποιήσει το ωάριο μέσα στη σάλπιγγα. Στη συνέχεια το γονιμοποιημένο ωάριο που μετακινείται από τις σάλπιγγες, πρέπει να προσδεθεί και να εμφυτευτεί στη μήτρα.
Εάν σε οποιαδήποτε φάση της διαδικασίας αυτής συμβεί κάποιο πρόβλημα, τότε προκύπτει στειρότητα.
Η στειρότητα είναι η αδυναμία ενός σεξουαλικά ενεργού ζευγαριού που δεν χρησιμοποιεί μεθόδους αντισύλληψης, να συλλάβει μετά από ένα χρόνο προσπαθειών.
Στο 40% των περιπτώσεων, τα προβλήματα στειρότητας έχουν σχέση με τη γυναίκα, στο 30% έχουν σχέση με τους άνδρες και στο 10% η αιτία είναι άγνωστη. 
Οι αιτίες στις γυναίκες
Περίπου στο 25% των περιπτώσεων το πρόβλημα της στειρότητας των γυναικών προκαλείται από ανωμαλίες της ωορρηξίας.
Οι ανωμαλίες στο ισοζύγιο της ωχρινοποιητικής ορμόνης LH και της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης FSH, ένας τραυματισμός ή άλλη βλάβη στην υπόφυση όπου οι πιο πάνω ορμόνες παράγονται, όγκοι της υπόφυσης, το υπερβολικό ή ακόμη το ελλιπές βάρος σώματος, είναι σε θέση να προκαλούν προβλήματα ωορρηξίας.
Άλλες ορμονικές παθολογίες που είναι σε θέση να προκαλούν πρόβλημα στειρότητας περιλαμβάνουν ανωμαλίες του θυρεοειδούς αδένα, το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, η πρόωρη ανεπάρκεια των ωοθηκών και κάποτε το σύνδρομο Cushing.
Άλλες αιτίες που προκαλούν στειρότητα στις γυναίκες περιλαμβάνουν:Η αύξηση της ηλικίας είναι αιτία στειρότητας στις γυναίκες διότι μειώνεται η ποσότητα και ποιότητα των ωαρίων
Τα προβλήματα του αναπαραγωγικού συστήματος που περιλαμβάνουν βλάβες ή αποφράξεις των σαλπίγγων, τις συμφύσεις, τα ινομυώματα, επιπλοκές από χειρουργικές επεμβάσεις ή μολύνσεις
Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα όπως τα χλαμύδια και η γονόρροια
Παθήσεις όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία, το AIDS και νεφρικές νόσοι
Φάρμακα όπως τα αντικαταθλιπτικά, τα ηρεμιστικά, οι αναστολείς των καναλιών ασβεστίου, τα ναρκωτικά και η χημειοθεραπεία
Η έκθεση στην ακτινοβολία (όπως για παράδειγμα εάν οι ωοθήκες εκτεθούν σε ακτινοθεραπεία), στο μόλυβδο, εντομοκτόνα και τοξικά αέρια
Η διάγνωση της στειρότητας στις γυναίκες
Το ατομικό ιστορικό της γυναίκας που περιλαμβάνει αναφορά σε ενδεχόμενες ανωμαλίες της περιόδου, ασθένειες που έχει περάσει η γυναίκα, σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, χειρουργικές επεμβάσεις. Επίσης εξετάζονται οι θεραπείες τις οποίες λαμβάνει ή έλαβε η γυναίκα και κατά πόσο έχει εκτεθεί σε τοξικούς παράγοντες.
Η γυναικολογική εξέταση ακολουθεί τη λήψη του ιστορικού και τη γενική κλινική εξέταση. Εξετάζεται κατά πόσο η ανατομική κατάσταση του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος είναι κανονική. Γίνονται εξετάσεις αίματος οι οποίες μεταξύ άλλων διερευνούν την ορμονική κατάσταση της γυναίκας.
Επίσης είναι απαραίτητο να διερευνάται και η κατάσταση του συζύγου ή συντρόφου της γυναίκας. Το ιατρικό ιστορικό και η ανάλυση του σπέρματος του ανδρός μπορούν να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για την αιτία της στειρότητας.
Η θεραπεία της στειρότητας στις γυναίκες
Η αντιμετώπιση εξαρτάται από την αιτία. Επίσης σημαντικοί παράγοντες της θεραπείας είναι η διάρκεια της στειρότητας και η ηλικία της γυναίκας.
Υπάρχουν βασικά δύο κατηγορίες αντιμετώπισης. Η πρώτη είναι η αποκατάσταση της γονιμότητας με τη βοήθεια φαρμάκων ή της χειρουργικής. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι μέθοδοι τεχνητής αναπαραγωγής (ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή).
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για προβλήματα ωορρηξίας περιλαμβάνουν την κλομιφένη (clomiphene citrate), τις ενέσεις FSH και LH. Η θεραπεία αυτή μπορεί επίσης να χορηγηθεί μαζί με την τοποθέτηση σπερματοζωάριων στην κοιλότητα της μήτρας (ενδομητρική σπερματέγχυση).
Η χειρουργική προσέγγιση ενδείκνυται όταν υπάρχουν προβλήματα απόφραξης των σαλπίγγων ή ενδομητρίωση.
Οι τεχνικές της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, περιλαμβάνουν τη δωρεά ωαρίων και εμβρύων, την εξωσωματική γονιμοποίηση και την ενδοωαριακή τοποθέτηση σπερματοζωαρίων.

Η στειρότητα στις γυναίκες

Για να μείνει μια γυναίκα έγκυος είναι απαραίτητο να συμβούν μια σειρά από γεγονότα.
Το ωάριο πρέπει να αναπτυχθεί κανονικά στην ωοθήκη της γυναίκας το οποίο στη συνέχεια θα απελευθερωθεί όπως γίνεται κάθε μήνα, μέσα στη σάλπιγγα (ωορρηξία).
Το σπερματοζωάριο από τον άνδρα πρέπει να γονιμοποιήσει το ωάριο μέσα στη σάλπιγγα. Στη συνέχεια το γονιμοποιημένο ωάριο που μετακινείται από τις σάλπιγγες, πρέπει να προσδεθεί και να εμφυτευτεί στη μήτρα.
Εάν σε οποιαδήποτε φάση της διαδικασίας αυτής συμβεί κάποιο πρόβλημα, τότε προκύπτει στειρότητα.
Η στειρότητα είναι η αδυναμία ενός σεξουαλικά ενεργού ζευγαριού που δεν χρησιμοποιεί μεθόδους αντισύλληψης, να συλλάβει μετά από ένα χρόνο προσπαθειών.
Στο 40% των περιπτώσεων, τα προβλήματα στειρότητας έχουν σχέση με τη γυναίκα, στο 30% έχουν σχέση με τους άνδρες και στο 10% η αιτία είναι άγνωστη. 
Οι αιτίες στις γυναίκες
Περίπου στο 25% των περιπτώσεων το πρόβλημα της στειρότητας των γυναικών προκαλείται από ανωμαλίες της ωορρηξίας.
Οι ανωμαλίες στο ισοζύγιο της ωχρινοποιητικής ορμόνης LH και της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης FSH, ένας τραυματισμός ή άλλη βλάβη στην υπόφυση όπου οι πιο πάνω ορμόνες παράγονται, όγκοι της υπόφυσης, το υπερβολικό ή ακόμη το ελλιπές βάρος σώματος, είναι σε θέση να προκαλούν προβλήματα ωορρηξίας.
Άλλες ορμονικές παθολογίες που είναι σε θέση να προκαλούν πρόβλημα στειρότητας περιλαμβάνουν ανωμαλίες του θυρεοειδούς αδένα, το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, η πρόωρη ανεπάρκεια των ωοθηκών και κάποτε το σύνδρομο Cushing.
Άλλες αιτίες που προκαλούν στειρότητα στις γυναίκες περιλαμβάνουν:Η αύξηση της ηλικίας είναι αιτία στειρότητας στις γυναίκες διότι μειώνεται η ποσότητα και ποιότητα των ωαρίων
Τα προβλήματα του αναπαραγωγικού συστήματος που περιλαμβάνουν βλάβες ή αποφράξεις των σαλπίγγων, τις συμφύσεις, τα ινομυώματα, επιπλοκές από χειρουργικές επεμβάσεις ή μολύνσεις
Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα όπως τα χλαμύδια και η γονόρροια
Παθήσεις όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία, το AIDS και νεφρικές νόσοι
Φάρμακα όπως τα αντικαταθλιπτικά, τα ηρεμιστικά, οι αναστολείς των καναλιών ασβεστίου, τα ναρκωτικά και η χημειοθεραπεία
Η έκθεση στην ακτινοβολία (όπως για παράδειγμα εάν οι ωοθήκες εκτεθούν σε ακτινοθεραπεία), στο μόλυβδο, εντομοκτόνα και τοξικά αέρια
Η διάγνωση της στειρότητας στις γυναίκες
Το ατομικό ιστορικό της γυναίκας που περιλαμβάνει αναφορά σε ενδεχόμενες ανωμαλίες της περιόδου, ασθένειες που έχει περάσει η γυναίκα, σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, χειρουργικές επεμβάσεις. Επίσης εξετάζονται οι θεραπείες τις οποίες λαμβάνει ή έλαβε η γυναίκα και κατά πόσο έχει εκτεθεί σε τοξικούς παράγοντες.
Η γυναικολογική εξέταση ακολουθεί τη λήψη του ιστορικού και τη γενική κλινική εξέταση. Εξετάζεται κατά πόσο η ανατομική κατάσταση του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος είναι κανονική. Γίνονται εξετάσεις αίματος οι οποίες μεταξύ άλλων διερευνούν την ορμονική κατάσταση της γυναίκας.
Επίσης είναι απαραίτητο να διερευνάται και η κατάσταση του συζύγου ή συντρόφου της γυναίκας. Το ιατρικό ιστορικό και η ανάλυση του σπέρματος του ανδρός μπορούν να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για την αιτία της στειρότητας.
Η θεραπεία της στειρότητας στις γυναίκες
Η αντιμετώπιση εξαρτάται από την αιτία. Επίσης σημαντικοί παράγοντες της θεραπείας είναι η διάρκεια της στειρότητας και η ηλικία της γυναίκας.
Υπάρχουν βασικά δύο κατηγορίες αντιμετώπισης. Η πρώτη είναι η αποκατάσταση της γονιμότητας με τη βοήθεια φαρμάκων ή της χειρουργικής. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι μέθοδοι τεχνητής αναπαραγωγής (ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή).
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για προβλήματα ωορρηξίας περιλαμβάνουν την κλομιφένη (clomiphene citrate), τις ενέσεις FSH και LH. Η θεραπεία αυτή μπορεί επίσης να χορηγηθεί μαζί με την τοποθέτηση σπερματοζωάριων στην κοιλότητα της μήτρας (ενδομητρική σπερματέγχυση).
Η χειρουργική προσέγγιση ενδείκνυται όταν υπάρχουν προβλήματα απόφραξης των σαλπίγγων ή ενδομητρίωση.
Οι τεχνικές της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, περιλαμβάνουν τη δωρεά ωαρίων και εμβρύων, την εξωσωματική γονιμοποίηση και την ενδοωαριακή τοποθέτηση σπερματοζωαρίων.
Η μεγαλύτερη ζημιά στην ψυχική υγεία ενός παιδιού, γίνεται στα χρόνια που προηγούνται του χωρισμού των γονιών του λόγω διαζυγίου.
Το να παραμένουν οι γονείς μαζί μόνο χάριν των παιδιών τους, δεν είναι πάντοτε η ορθή επιλογή.
Είναι σημαντικό να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στο τι συμβαίνει στα παιδιά πριν από το διαζύγιο παρά μόνο να συγκεντρώνονται όλες οι προσπάθειες στο να βοηθούνται τα παιδιά μετά το χωρισμό των γονιών τους.
Δεδομένου ότι στα περισσότερα διαζύγια εμπλέκονται και παιδιά, είναι πολύ σημαντικό να εξετάζονται οι επιπτώσεις του χωρισμού των γονιών πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το διαζύγιο. Η ποιότητα της οικογενειακής ζωής πριν από το χωρισμό και οι επιπτώσεις της στην ψυχική υγεία και εξέλιξη των παιδιών δεν έχουν μέχρι σήμερα μελετηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό.
Καναδοί ερευνητές, με βάση τη θέση ότι το διαζύγιο δεν είναι απλά ένα γεγονός αλλά μια διαδικασία που διαχρονικά επηρεάζει τον ψυχικό κόσμο των παιδιών, σύγκριναν παιδιά των οποίων οι γονείς χώρισαν μεταξύ 1994 και 1998 και παιδιά των οποίων οι γονείς δεν πήραν διαζύγιο.
Το σύνολο των παιδιών που συμπεριλήφθηκαν στη μακροχρόνια αυτή έρευνα ήταν 17.000. Κάθε 2 χρόνια γίνεται νέα αξιολόγηση των παιδιών. Οι ηλικίες των παιδιών κυμαίνονται μεταξύ 0 και 11 ετών.
Η μεθοδολογία αυτή επιτρέπει να διαχωριστούν οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών που οφείλονται στο διαζύγιο και όχι σε άλλα οικογενειακά χαρακτηριστικά.
Με βάση τα ευρήματα, έγιναν οι ακόλουθες διαπιστώσεις:
Οι διαφορές στην ψυχική υγεία των παιδιών των οποίων οι γονείς χώρισαν σε σύγκριση με τα παιδιά των οποίων οι γονείς δεν χώρισαν, υπήρχαν πολύ πριν από το διαζύγιο
Πριν από το διαζύγιο τα παιδιά είχαν ψηλότερα επίπεδα άγχους, κατάθλιψης και αντικοινωνικής συμπεριφοράς σε σύγκριση με παιδιά των οποίων οι γονείς δεν πήραν διαζύγιο
Επιπρόσθετα επιβεβαιώθηκε ότι οι γονείς που χωρίζουν, είναι συνήθως νεότεροι στην ηλικία, αναφέρουν ψηλότερα επίπεδα οικογενειακής δυσλειτουργίας, κατάθλιψης και χαμηλότερα επίπεδα ικανοποίησης από τον έγγαμο βίο τους.
Τα εν λόγω χαρακτηριστικά που αυξάνουν τον κίνδυνο για διαζύγιο, συσχετίζονται και με την ποιότητα της ψυχικής υγείας των παιδιών. Αυτό σημαίνει ότι όταν υπάρχουν τέτοιες καταστάσεις, η ψυχική υγεία των παιδιών, επηρεάζεται αρνητικά ακόμη και όταν οι γονείς δεν χωρίζουν.
Αυτό θέτει υπό αμφισβήτηση την αντίληψη ότι είναι το γεγονός του διαζυγίου που βλάπτει την ψυχική υγεία του παιδιού. Με λίγα λόγια σε ανάλογες περιπτώσεις, η αποφυγή του διαζυγίου με τη δικαιολογία ότι πιθανόν είναι καλύτερα για τα παιδιά, δεν είναι η ορθή προσέγγιση
Εκτός από τις διαφορές που υπάρχουν πριν από το διαζύγιο, βρέθηκε ότι υπάρχουν και αξιοσημείωτες διαφοροποιήσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών και μετά το διαζύγιο.
Κατά μέσο όρο, τα παιδιά των οποίων οι γονείς χώρισαν, παρουσίαζαν αύξηση των επιπέδων άγχους και κατάθλιψης που είχαν ήδη πριν από το διαζύγιο. Όμως σε ορισμένες οικογένειες με ψηλό επίπεδο δυσλειτουργίας, ο βαθμός αντικοινωνικής συμπεριφοράς των παιδιών μειωνόταν μετά από το διαζύγιο
Η εργασία αυτή, προσθέτει νέα στοιχεία στις γνώσεις μας σχετικά με τις επιδράσεις του γονικού διαζυγίου στον ευάλωτο και ιδιαίτερα ευαίσθητο ψυχικό κόσμο των παιδιών.
Το γεγονός ότι η ψυχική υγεία των παιδιών βλάπτεται πριν από το διαζύγιο λόγω χαρακτηριστικών που καθιστούν την οικογένεια δυσλειτουργική, χρήζει περαιτέρω διερεύνησης με στόχο μια καλύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών για προστασία της ψυχικής υγείας των παιδιών.

Διαζύγιο γονέων: Πως επηρεάζει την ψυχική υγεία των παιδιών;

Η μεγαλύτερη ζημιά στην ψυχική υγεία ενός παιδιού, γίνεται στα χρόνια που προηγούνται του χωρισμού των γονιών του λόγω διαζυγίου.
Το να παραμένουν οι γονείς μαζί μόνο χάριν των παιδιών τους, δεν είναι πάντοτε η ορθή επιλογή.
Είναι σημαντικό να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στο τι συμβαίνει στα παιδιά πριν από το διαζύγιο παρά μόνο να συγκεντρώνονται όλες οι προσπάθειες στο να βοηθούνται τα παιδιά μετά το χωρισμό των γονιών τους.
Δεδομένου ότι στα περισσότερα διαζύγια εμπλέκονται και παιδιά, είναι πολύ σημαντικό να εξετάζονται οι επιπτώσεις του χωρισμού των γονιών πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το διαζύγιο. Η ποιότητα της οικογενειακής ζωής πριν από το χωρισμό και οι επιπτώσεις της στην ψυχική υγεία και εξέλιξη των παιδιών δεν έχουν μέχρι σήμερα μελετηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό.
Καναδοί ερευνητές, με βάση τη θέση ότι το διαζύγιο δεν είναι απλά ένα γεγονός αλλά μια διαδικασία που διαχρονικά επηρεάζει τον ψυχικό κόσμο των παιδιών, σύγκριναν παιδιά των οποίων οι γονείς χώρισαν μεταξύ 1994 και 1998 και παιδιά των οποίων οι γονείς δεν πήραν διαζύγιο.
Το σύνολο των παιδιών που συμπεριλήφθηκαν στη μακροχρόνια αυτή έρευνα ήταν 17.000. Κάθε 2 χρόνια γίνεται νέα αξιολόγηση των παιδιών. Οι ηλικίες των παιδιών κυμαίνονται μεταξύ 0 και 11 ετών.
Η μεθοδολογία αυτή επιτρέπει να διαχωριστούν οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών που οφείλονται στο διαζύγιο και όχι σε άλλα οικογενειακά χαρακτηριστικά.
Με βάση τα ευρήματα, έγιναν οι ακόλουθες διαπιστώσεις:
Οι διαφορές στην ψυχική υγεία των παιδιών των οποίων οι γονείς χώρισαν σε σύγκριση με τα παιδιά των οποίων οι γονείς δεν χώρισαν, υπήρχαν πολύ πριν από το διαζύγιο
Πριν από το διαζύγιο τα παιδιά είχαν ψηλότερα επίπεδα άγχους, κατάθλιψης και αντικοινωνικής συμπεριφοράς σε σύγκριση με παιδιά των οποίων οι γονείς δεν πήραν διαζύγιο
Επιπρόσθετα επιβεβαιώθηκε ότι οι γονείς που χωρίζουν, είναι συνήθως νεότεροι στην ηλικία, αναφέρουν ψηλότερα επίπεδα οικογενειακής δυσλειτουργίας, κατάθλιψης και χαμηλότερα επίπεδα ικανοποίησης από τον έγγαμο βίο τους.
Τα εν λόγω χαρακτηριστικά που αυξάνουν τον κίνδυνο για διαζύγιο, συσχετίζονται και με την ποιότητα της ψυχικής υγείας των παιδιών. Αυτό σημαίνει ότι όταν υπάρχουν τέτοιες καταστάσεις, η ψυχική υγεία των παιδιών, επηρεάζεται αρνητικά ακόμη και όταν οι γονείς δεν χωρίζουν.
Αυτό θέτει υπό αμφισβήτηση την αντίληψη ότι είναι το γεγονός του διαζυγίου που βλάπτει την ψυχική υγεία του παιδιού. Με λίγα λόγια σε ανάλογες περιπτώσεις, η αποφυγή του διαζυγίου με τη δικαιολογία ότι πιθανόν είναι καλύτερα για τα παιδιά, δεν είναι η ορθή προσέγγιση
Εκτός από τις διαφορές που υπάρχουν πριν από το διαζύγιο, βρέθηκε ότι υπάρχουν και αξιοσημείωτες διαφοροποιήσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών και μετά το διαζύγιο.
Κατά μέσο όρο, τα παιδιά των οποίων οι γονείς χώρισαν, παρουσίαζαν αύξηση των επιπέδων άγχους και κατάθλιψης που είχαν ήδη πριν από το διαζύγιο. Όμως σε ορισμένες οικογένειες με ψηλό επίπεδο δυσλειτουργίας, ο βαθμός αντικοινωνικής συμπεριφοράς των παιδιών μειωνόταν μετά από το διαζύγιο
Η εργασία αυτή, προσθέτει νέα στοιχεία στις γνώσεις μας σχετικά με τις επιδράσεις του γονικού διαζυγίου στον ευάλωτο και ιδιαίτερα ευαίσθητο ψυχικό κόσμο των παιδιών.
Το γεγονός ότι η ψυχική υγεία των παιδιών βλάπτεται πριν από το διαζύγιο λόγω χαρακτηριστικών που καθιστούν την οικογένεια δυσλειτουργική, χρήζει περαιτέρω διερεύνησης με στόχο μια καλύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών για προστασία της ψυχικής υγείας των παιδιών.
Δύο ασθενείς με μελάνωμα στο τελικό στάδιο απαλλάχθηκαν από τον καρκίνο όταν οι γιατροί απομόνωσαν από το αίμα τους ειδικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και τα τροποποίησαν γενετικά ώστε να επιτίθενται στους όγκους.
Δεκαπέντε άλλοι εθελοντές στους οποίους δοκιμάστηκε η μέθοδος δεν έδειξαν βελτίωση. Ωστόσο το πειραματικό πρωτόκολλο θα μπορούσε να τελειοποιηθεί ώστε να προσφέρει σε κάθε ασθενή μακράς διαρκείας προστασία από τον καρκίνο, γράφουν οι ερευνητές στο περιοδικό Science.
Το αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου, όπου πραγματοποιήθηκε η μελέτη, χαρακτηρίζει τα αποτελέσματα την πρώτη πραγματική επιτυχία της γονιδιακής θεραπείας στην καταπολέμηση του καρκίνου.
Η τακτική της εισαγωγής επιπλέον γονιδίων στον οργανισμό των ασθενών θεωρήθηκε παλαιότερα η πλέον υποσχόμενη προσέγγιση για την αντιμετώπιση πληθώρας ασθενειών. Η αισιοδοξία μετριάστηκε από τις σοβαρές παρενέργειες που εμφανίστηκαν σε ορισμένες μελέτες, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση δύο παιδιά από τη Γαλλία που θεραπεύτηκαν από θανατηφόρο, κληρονομική ασθένεια του ανοσοποιητικού συστήματος, αργότερα όμως εμφάνισαν λευχαιμία.
Στην τελευταία έρευνα, οι δύο ασθενείς παραμένουν απαλλαγμένοι από τον καρκίνο και υγιείς σχεδόν δύο χρόνια μετά τη θεραπεία. Αρχικά οι γιατροί τους έδιναν μόνο τρεις με έξι μήνες ζωής.
Τροποποιημένα Τ-κύτταρα
Η γονιδιακή θεραπεία βασίστηκε στα Τ-κύτταρα, λευκά αιμοσφαίρια τα οποία εξοντώνουν μικρόβια και άλλα ξένα σώματα. Το 2002, Δρ Στίβεν Ρόσενμπεργκ και οι συνεργάτες του είχαν μια σημαντική επιτυχία: Απομόνωσαν από ορισμένους ασθενείς με μελάνωμα Τ-κύτταρα τα οποία αναγνώριζαν και κατέστρεφαν τους όγκους. Όταν τα κύτταρα αυτά καλλιεργήθηκαν σε μεγάλους αριθμούς στο εργαστήριο και μεταφέρθηκαν πίσω στον οργανισμό των ασθενών, ο καρκίνος υποχώρησε.
Φαίνεται ότι Τ-κύτταρα που αναγνωρίζουν τους όγκους υπάρχουν στον οργανισμό πολλών ασθενών, δεν είναι όμως αρκετά ώστε να τους εξαλείψουν.
Αυτή τη φορά, ο Ρόσενμπεργκ αποφάσισε να δημιουργήσει τέτοια κύτταρα από το μηδέν. Απομόνωσε από τους εθελοντές κανονικά Τ-κύτταρα, τα οποία στη συνέχεια μόλυνε με έναν ιό που χρησιμοποιείται για την εισαγωγή ξένων γονιδίων. Χάρη στα επιπλέον γονίδια, τα λευκά αιμοσφαίρια παράγουν υποδοχείς που συνδέονται πάνω στα καρκινικά κύτταρα και τα αναγνωρίζουν ως στόχους.
Σε 15 από τους 17 ασθενείς τα Τ-κύτταρα εδραιώθηκαν και πολλαπλασιάστηκαν αργά τους επόμενους μήνες. Μόνο σε δύο όμως εξόντωσαν τον καρκίνο.
Αν και το ποσοστό αποτυχίας ήταν υψηλό, τα συμπεράσματα θεωρούνται θριαμβευτικά. Η μέθοδος επιδέχεται βελτιώσεων σε πολλά επίπεδα, για παράδειγμα στην επιλογή κατάλληλων Τ-κυττάρων και κατάλληλων υποδοχέων.

Η υγεία μας

Δύο ασθενείς με μελάνωμα στο τελικό στάδιο απαλλάχθηκαν από τον καρκίνο όταν οι γιατροί απομόνωσαν από το αίμα τους ειδικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και τα τροποποίησαν γενετικά ώστε να επιτίθενται στους όγκους.
Δεκαπέντε άλλοι εθελοντές στους οποίους δοκιμάστηκε η μέθοδος δεν έδειξαν βελτίωση. Ωστόσο το πειραματικό πρωτόκολλο θα μπορούσε να τελειοποιηθεί ώστε να προσφέρει σε κάθε ασθενή μακράς διαρκείας προστασία από τον καρκίνο, γράφουν οι ερευνητές στο περιοδικό Science.
Το αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου, όπου πραγματοποιήθηκε η μελέτη, χαρακτηρίζει τα αποτελέσματα την πρώτη πραγματική επιτυχία της γονιδιακής θεραπείας στην καταπολέμηση του καρκίνου.
Η τακτική της εισαγωγής επιπλέον γονιδίων στον οργανισμό των ασθενών θεωρήθηκε παλαιότερα η πλέον υποσχόμενη προσέγγιση για την αντιμετώπιση πληθώρας ασθενειών. Η αισιοδοξία μετριάστηκε από τις σοβαρές παρενέργειες που εμφανίστηκαν σε ορισμένες μελέτες, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση δύο παιδιά από τη Γαλλία που θεραπεύτηκαν από θανατηφόρο, κληρονομική ασθένεια του ανοσοποιητικού συστήματος, αργότερα όμως εμφάνισαν λευχαιμία.
Στην τελευταία έρευνα, οι δύο ασθενείς παραμένουν απαλλαγμένοι από τον καρκίνο και υγιείς σχεδόν δύο χρόνια μετά τη θεραπεία. Αρχικά οι γιατροί τους έδιναν μόνο τρεις με έξι μήνες ζωής.
Τροποποιημένα Τ-κύτταρα
Η γονιδιακή θεραπεία βασίστηκε στα Τ-κύτταρα, λευκά αιμοσφαίρια τα οποία εξοντώνουν μικρόβια και άλλα ξένα σώματα. Το 2002, Δρ Στίβεν Ρόσενμπεργκ και οι συνεργάτες του είχαν μια σημαντική επιτυχία: Απομόνωσαν από ορισμένους ασθενείς με μελάνωμα Τ-κύτταρα τα οποία αναγνώριζαν και κατέστρεφαν τους όγκους. Όταν τα κύτταρα αυτά καλλιεργήθηκαν σε μεγάλους αριθμούς στο εργαστήριο και μεταφέρθηκαν πίσω στον οργανισμό των ασθενών, ο καρκίνος υποχώρησε.
Φαίνεται ότι Τ-κύτταρα που αναγνωρίζουν τους όγκους υπάρχουν στον οργανισμό πολλών ασθενών, δεν είναι όμως αρκετά ώστε να τους εξαλείψουν.
Αυτή τη φορά, ο Ρόσενμπεργκ αποφάσισε να δημιουργήσει τέτοια κύτταρα από το μηδέν. Απομόνωσε από τους εθελοντές κανονικά Τ-κύτταρα, τα οποία στη συνέχεια μόλυνε με έναν ιό που χρησιμοποιείται για την εισαγωγή ξένων γονιδίων. Χάρη στα επιπλέον γονίδια, τα λευκά αιμοσφαίρια παράγουν υποδοχείς που συνδέονται πάνω στα καρκινικά κύτταρα και τα αναγνωρίζουν ως στόχους.
Σε 15 από τους 17 ασθενείς τα Τ-κύτταρα εδραιώθηκαν και πολλαπλασιάστηκαν αργά τους επόμενους μήνες. Μόνο σε δύο όμως εξόντωσαν τον καρκίνο.
Αν και το ποσοστό αποτυχίας ήταν υψηλό, τα συμπεράσματα θεωρούνται θριαμβευτικά. Η μέθοδος επιδέχεται βελτιώσεων σε πολλά επίπεδα, για παράδειγμα στην επιλογή κατάλληλων Τ-κυττάρων και κατάλληλων υποδοχέων.
Μόλις 49 γονίδια μας διαφοροποιούν από τους πιθήκους.
Αμερικανοί, Ελβετοί και Γάλλοι επιστήμονες εντόπισαν περιοχές του ανθρώπινου DNA, οι οποίες άλλαξαν δραστικά μετά τον εξελικτικό διαχωρισμό από τους χιμπατζήδες, αν και για περισσότερο από μία χιλιετία είχαν παραμείνει σχεδόν αναλλοίωτες. Όπως επισημαίνει ο επικεφαλής της έρευνας δρ Nτέιβιντ Xόσλερ, τα 49 «χαμένα γονίδια» εμφανίζουν αυξημένη γενετική δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα, το πιο δραστήριο από αυτά είναι το HAR1. Όπως εξηγεί ο δρ Xόσλερ, το HAR1 είναι μέρος του RNA (μακρομόριο που λειτουργεί ως «αγγελιαφόρος» και έχει σχέση με τις πληροφορίες στο κύτταρο), το οποίο δημιουργείται κατά την περίοδο ωρίμανσης του ανθρώπινου εγκεφάλου. Στο γονίδιο αυτό οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως 18 από τα συνολικά 118 νουκλεοτίδια διαφοροποιήθηκαν σημαντικά κατά τον εξελικτικό διαχωρισμό από τους χιμπατζήδες, που έγινε πριν από έξι εκατομμύρια χρόνια. Αντίθετα, μόνο δύο από αυτά μεταβλήθηκαν τα τελευταία 310 εκατομμύρια χρόνια που χωρίζουν την εξελικτική γραμμή των χιμπατζήδων από τα πτηνά.

Ποια γονίδια μας διαφοροποιούν από τους πιθήκους;

Μόλις 49 γονίδια μας διαφοροποιούν από τους πιθήκους.
Αμερικανοί, Ελβετοί και Γάλλοι επιστήμονες εντόπισαν περιοχές του ανθρώπινου DNA, οι οποίες άλλαξαν δραστικά μετά τον εξελικτικό διαχωρισμό από τους χιμπατζήδες, αν και για περισσότερο από μία χιλιετία είχαν παραμείνει σχεδόν αναλλοίωτες. Όπως επισημαίνει ο επικεφαλής της έρευνας δρ Nτέιβιντ Xόσλερ, τα 49 «χαμένα γονίδια» εμφανίζουν αυξημένη γενετική δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα, το πιο δραστήριο από αυτά είναι το HAR1. Όπως εξηγεί ο δρ Xόσλερ, το HAR1 είναι μέρος του RNA (μακρομόριο που λειτουργεί ως «αγγελιαφόρος» και έχει σχέση με τις πληροφορίες στο κύτταρο), το οποίο δημιουργείται κατά την περίοδο ωρίμανσης του ανθρώπινου εγκεφάλου. Στο γονίδιο αυτό οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως 18 από τα συνολικά 118 νουκλεοτίδια διαφοροποιήθηκαν σημαντικά κατά τον εξελικτικό διαχωρισμό από τους χιμπατζήδες, που έγινε πριν από έξι εκατομμύρια χρόνια. Αντίθετα, μόνο δύο από αυτά μεταβλήθηκαν τα τελευταία 310 εκατομμύρια χρόνια που χωρίζουν την εξελικτική γραμμή των χιμπατζήδων από τα πτηνά.
Μήπως η συζυγική σας σχέση υποφέρει και δεν το έχετε αντιληφθεί; Εάν έχετε το αίσθημα ότι κάτι δεν πάει καλά ίσως να είναι η κατάλληλη στιγμή να πάρετε εκείνα τα μέτρα που χρειάζονται για να αναζωογονήσετε και να διατηρήσετε μια σχέση αγάπης που είναι το θεμέλιο του κάθε γάμου.
Στην εποχή που ζούμε τα διαζύγια έχουν γίνει πολύ συχνά. Είναι πολύ σημαντικό να δίνεται έγκαιρα ιδιαίτερη σημασία στη φροντίδα της συζυγικής σχέσης, για να αποφεύγονται δυσάρεστες εξελίξεις, τόσο για σας όσο και για το σύντροφο και τα παιδιά σας.
Ποια είναι όμως εκείνα τα σημεία που θα σας δείξουν ότι ο γάμος σας υποφέρει;
Α) Όταν έχετε συχνές συζητήσεις με τον σύντροφο σας, που χαρακτηρίζονται από πικρία ή σαρκασμό και όταν χάνεται πολύ χρόνο στον να κατηγοράτε ο ένας τον άλλο.
Β) Όταν νιώθετε συνεχώς άσχημα εναντίον του συζύγου σας και έχετε την επιθυμία να περνάτε ελεύθερο χρόνο με κάποιους άλλους παρά με το ταίρι σας.
Γ) Σε περίπτωση που αντιληφθήκατε ότι δεν γελάτε πλέον μαζί και δεν περνάτε ξέγνοιαστες ευχάριστες στιγμές μαζί.
Από τη στιγμή που θα νιώσετε ότι κάτι δεν πάει καλά, θα πρέπει να ενεργήσετε για να βελτιώσετε τη σχέση σας που υποφέρει.
Η αγάπη μεταξύ του άνδρα και της γυναίκας κατά τη διάρκεια του γάμου χρειάζεται μια συνεχή φροντίδα. Η αγάπη αυτή δεν είναι δεδομένη, όπως για παράδειγμα η αγάπη που πηγάζει από τους γονείς προς τα παιδιά.
Η σχέση στο γάμο χρειάζεται τη συνεχή αυτή φροντίδα, ανεξάρτητα από το πόσο καλή ήταν η αρχική σχέση που οδήγησε στον γάμο. Οι συζυγικές σχέσεις κατά τη διάρκεια του γάμου, που δεν τυγχάνουν μιας συνεχούς φροντίδας και συντήρησης, καταλήγουν σε διαζύγιο.
Είναι γεγονός ότι δεν είμαστε όλοι καλά ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι για να μπορούμε να κατανοούμε ότι κάτι δεν πάει καλά στη συζυγική μας σχέση. Ακόμη είμαστε λιγότερο προετοιμασμένοι στο να ξέρουμε πως να φροντίζουμε το σύντροφό μας και να κάνουμε εκείνα που χρειάζονται για να διατηρείται ζωντανή και υγιής η σχέση μας με το ταίρι μας στο γάμο μας.
Σας παρουσιάζουμε μερικές εισηγήσεις που μπορούν να βοηθήσουν και να αναζωογονήσουν τη συζυγική σας σχέση:
Πρέπει να μάθετε να ακούτε τον άλλο. Το να είστε καλός ακροατής είναι το κλειδί για μια υγιή επικοινωνία.
Δεν πρέπει να βιάζεστε να μιλήσετε αλλά να δίνετε χρόνο στον άλλο να ολοκληρώσει, να ακούσετε προσεκτικά και να σιγουρευτείτε ότι καταλάβατε καλά τι θέλει να πει.
Όταν συζητούμε ή μιλούμε με κάποιον δεν κάνουμε αγώνα ή πρωτάθλημα ποιος θα μιλήσει πρώτος ή περισσότερο. Ο σκοπός μας είναι η σωστή επικοινωνία.
Έστω και εάν διαφωνείτε με την άποψη του άλλου, αρχίστε με το να δείχνετε ότι κατανοείτε με σεβασμό τον τρόπο σκέψης και τα επιχειρήματα του άλλου χωρίς να τονίζετε την άρνηση σας. Αυτό επιτρέπει την περαιτέρω πορεία για την επίλυση των διαφορών.
Αποφεύγετε να πέφτετε στην κακή συνήθεια, που όλοι έχουμε, να κάνουμε εύκολα κριτική στους άλλους. Εάν πρέπει να κάνετε κάποια κριτικά σχόλια, μπορείτε να το κάνετε με θετική προσέγγιση παρά αρνητική, για να πετύχετε την αλλαγή που επιθυμείτε.
Κανείς από εμάς δεν είναι τέλειος. Ο καθένας έχει τα καλά του και τα κακά του.
Υπάρχουν πράγματα που δεν μπορείτε να τα αλλάξετε. Πολλοί γάμοι διαλύονται διότι οι σύζυγοι, που γνωρίζουν καλύτερα από τους άλλους τις δικές τους ατέλειες και μειονεκτήματα, πιστεύουν ότι δεν μπορούν πλέον να ζήσουν μαζί λόγω των προβλημάτων αυτών.
Πρέπει να καταλάβετε ότι υπάρχουν πράγματα, τα οποία δεν μπορούν να αλλάξουν, όσο και αν προσπαθήσετε να τα τροποποιήσετε. Προσέξτε και να θυμάστε ότι συχνά η κριτική μπορεί να προκαλέσει στο άλλο μέρος μηχανισμούς άρνησης.
Αντί να ασκείτε κριτική και να προσπαθείτε άσκοπα να αλλάξετε αυτά που σας φαίνονται κακά στο σύντροφό σας, είναι προτιμότερο να επικεντρώνεστε στα θετικά στοιχεία που το χαρακτηρίζουν.
Με το να τονίζετε και ακόμη να επιδοκιμάζετε τα θετικά του συντρόφου σας, δημιουργείτε ένα κλίμα δια μέσου του οποίου είναι πιο εύκολο να συμβούν οι αλλαγές που θα θέλατε. Κάποτε μάλιστα, αυτές συμβαίνουν σε μια τέτοια θετική ατμόσφαιρα, χωρίς να το καταλάβετε.
Το γεγονός ότι έχετε παντρευτεί δεν σημαίνει ότι όλα πλέον έχουν τελειώσει και είναι δεδομένα. Δεν πρέπει να νιώθετε αυτοϊκανοποίηση και να μη φροντίζετε πλέον τη φυσική σας εμφάνιση και τη πνευματική σας καλλιέργεια.
Αντίθετα θα πρέπει να προσέχετε το βάρος σας, να τρώγετε σωστά, να ασκείστε τακτικά και να φροντίζετε για την καλύτερη δυνατή φυσική σας παρουσίαση.
Δεν πρέπει να αμελείτε την πνευματική σας βελτίωση, την εκμάθηση νέων πραγμάτων. Μάλιστα είναι πολύ καλό να μοιράζεστε τις εμπειρίες αυτές με το ταίρι σας.
Κάνοντας αυτά τα πράγματα και φροντίζοντας συνολικά τον εαυτό σας, δίνετε το μήνυμα στο σύντροφό σας ότι προσπαθείτε να είστε όσο το δυνατό καλύτεροι και ότι θέλετε να επωφελείστε από όλη την καλή αυτή κατάσταση μαζί.
Πρέπει να δώσετε μια ιδιαίτερη σημασία στη σχέση σας με το σύντροφό σας. Να την θεωρείτε ως την προτεραιότητά σας και να μην την παραμελείτε.
Διαφυλάξετε χρόνο για να είστε μόνοι με το ταίρι σας. Εάν τα παιδιά χρειάζονται κάποιον να τα προσέχει, μη διστάσετε για οικονομικούς λόγους να βάλετε κάποιο κατάλληλο άτομο να τα προσέχει, για το χρόνο που χρειάζεστε.
Επίσης μη σκέφτεστε για πιθανά έξοδα που απαιτούνται για να περάσετε ευχάριστες στιγμές μαζί ή για τη ψυχαγωγία σας. Απλά σκεφτείτε ότι είναι προτιμότερο να επενδύσετε τα χρήματα αυτά για σας και το σύζυγο σας παρά να τα δώσετε αργότερα λόγω προβλημάτων σε δικηγόρους ή διάφορους συμβούλους.
Επίσης υπάρχουν πολλές δραστηριότητες που δεν κοστίζουν και σας επιτρέπουν να περνάτε ευχάριστες στιγμές μαζί.
Εκείνο που είναι σημαντικό είναι να επενδύσετε χρόνο και χρήμα εάν είναι αναγκαίο για να ξαναζήσετε μαζί στιγμές που είναι ευχάριστες και για τους δύο και που θα σας κάνουν να νιώθετε περισσότερο ενωμένοι μεταξύ σας.
Θυμηθείτε τις πρώτες στιγμές που σας έφεραν κοντά τον ένα στον άλλο και τους πρώτες έρωτές σας. Θυμηθείτε εκείνα που σας άρεσαν τόσο τότε και προσπαθήστε να δημιουργήσετε ξανά μια ανάλογη ατμόσφαιρα.
Γράψτε ένα σημείωμα αγάπης, σε οποιαδήποτε στιγμή του χρόνου, προσφέρετε στον σύζυγο σας κάτι που αγαπά, κάνετε του μια έκπληξη, ανάψτε κεριά στο δωμάτιό σας, και αρχίστε εσείς δείχνοντας την αγάπη σας.
Με λίγα λόγια δημιουργείστε ξανά ένα αίσθημα αγάπης που σας συνένωσε και αυτό θα σας κρατήσει κοντά τον ένα στον άλλο τόσο σε καλές στιγμές όσο και σε δύσκολους καιρούς.
Συμπερασματικά θα τελειώσουμε τονίζοντας ότι δεν υπάρχουν τέλειοι γάμοι και ιδεώδεις συζυγικές σχέσεις όπου όλα πάντα είναι ρόδινα.
Όμως εάν είστε προσεκτικοί και παρατηρητικοί, εάν αφιερώσετε χρόνο, δημιουργικότητα και ενέργεια στη θεμελιώδη αυτή σχέση της ζωής σας, θα τη διατηρήσετε ζωντανή και ωραία με ευεργετικά αποτελέσματα για όλη την οικογένεια και ιδιαίτερα για τα παιδιά σας.

Συζυγικές σχέσεις

Μήπως η συζυγική σας σχέση υποφέρει και δεν το έχετε αντιληφθεί; Εάν έχετε το αίσθημα ότι κάτι δεν πάει καλά ίσως να είναι η κατάλληλη στιγμή να πάρετε εκείνα τα μέτρα που χρειάζονται για να αναζωογονήσετε και να διατηρήσετε μια σχέση αγάπης που είναι το θεμέλιο του κάθε γάμου.
Στην εποχή που ζούμε τα διαζύγια έχουν γίνει πολύ συχνά. Είναι πολύ σημαντικό να δίνεται έγκαιρα ιδιαίτερη σημασία στη φροντίδα της συζυγικής σχέσης, για να αποφεύγονται δυσάρεστες εξελίξεις, τόσο για σας όσο και για το σύντροφο και τα παιδιά σας.
Ποια είναι όμως εκείνα τα σημεία που θα σας δείξουν ότι ο γάμος σας υποφέρει;
Α) Όταν έχετε συχνές συζητήσεις με τον σύντροφο σας, που χαρακτηρίζονται από πικρία ή σαρκασμό και όταν χάνεται πολύ χρόνο στον να κατηγοράτε ο ένας τον άλλο.
Β) Όταν νιώθετε συνεχώς άσχημα εναντίον του συζύγου σας και έχετε την επιθυμία να περνάτε ελεύθερο χρόνο με κάποιους άλλους παρά με το ταίρι σας.
Γ) Σε περίπτωση που αντιληφθήκατε ότι δεν γελάτε πλέον μαζί και δεν περνάτε ξέγνοιαστες ευχάριστες στιγμές μαζί.
Από τη στιγμή που θα νιώσετε ότι κάτι δεν πάει καλά, θα πρέπει να ενεργήσετε για να βελτιώσετε τη σχέση σας που υποφέρει.
Η αγάπη μεταξύ του άνδρα και της γυναίκας κατά τη διάρκεια του γάμου χρειάζεται μια συνεχή φροντίδα. Η αγάπη αυτή δεν είναι δεδομένη, όπως για παράδειγμα η αγάπη που πηγάζει από τους γονείς προς τα παιδιά.
Η σχέση στο γάμο χρειάζεται τη συνεχή αυτή φροντίδα, ανεξάρτητα από το πόσο καλή ήταν η αρχική σχέση που οδήγησε στον γάμο. Οι συζυγικές σχέσεις κατά τη διάρκεια του γάμου, που δεν τυγχάνουν μιας συνεχούς φροντίδας και συντήρησης, καταλήγουν σε διαζύγιο.
Είναι γεγονός ότι δεν είμαστε όλοι καλά ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι για να μπορούμε να κατανοούμε ότι κάτι δεν πάει καλά στη συζυγική μας σχέση. Ακόμη είμαστε λιγότερο προετοιμασμένοι στο να ξέρουμε πως να φροντίζουμε το σύντροφό μας και να κάνουμε εκείνα που χρειάζονται για να διατηρείται ζωντανή και υγιής η σχέση μας με το ταίρι μας στο γάμο μας.
Σας παρουσιάζουμε μερικές εισηγήσεις που μπορούν να βοηθήσουν και να αναζωογονήσουν τη συζυγική σας σχέση:
Πρέπει να μάθετε να ακούτε τον άλλο. Το να είστε καλός ακροατής είναι το κλειδί για μια υγιή επικοινωνία.
Δεν πρέπει να βιάζεστε να μιλήσετε αλλά να δίνετε χρόνο στον άλλο να ολοκληρώσει, να ακούσετε προσεκτικά και να σιγουρευτείτε ότι καταλάβατε καλά τι θέλει να πει.
Όταν συζητούμε ή μιλούμε με κάποιον δεν κάνουμε αγώνα ή πρωτάθλημα ποιος θα μιλήσει πρώτος ή περισσότερο. Ο σκοπός μας είναι η σωστή επικοινωνία.
Έστω και εάν διαφωνείτε με την άποψη του άλλου, αρχίστε με το να δείχνετε ότι κατανοείτε με σεβασμό τον τρόπο σκέψης και τα επιχειρήματα του άλλου χωρίς να τονίζετε την άρνηση σας. Αυτό επιτρέπει την περαιτέρω πορεία για την επίλυση των διαφορών.
Αποφεύγετε να πέφτετε στην κακή συνήθεια, που όλοι έχουμε, να κάνουμε εύκολα κριτική στους άλλους. Εάν πρέπει να κάνετε κάποια κριτικά σχόλια, μπορείτε να το κάνετε με θετική προσέγγιση παρά αρνητική, για να πετύχετε την αλλαγή που επιθυμείτε.
Κανείς από εμάς δεν είναι τέλειος. Ο καθένας έχει τα καλά του και τα κακά του.
Υπάρχουν πράγματα που δεν μπορείτε να τα αλλάξετε. Πολλοί γάμοι διαλύονται διότι οι σύζυγοι, που γνωρίζουν καλύτερα από τους άλλους τις δικές τους ατέλειες και μειονεκτήματα, πιστεύουν ότι δεν μπορούν πλέον να ζήσουν μαζί λόγω των προβλημάτων αυτών.
Πρέπει να καταλάβετε ότι υπάρχουν πράγματα, τα οποία δεν μπορούν να αλλάξουν, όσο και αν προσπαθήσετε να τα τροποποιήσετε. Προσέξτε και να θυμάστε ότι συχνά η κριτική μπορεί να προκαλέσει στο άλλο μέρος μηχανισμούς άρνησης.
Αντί να ασκείτε κριτική και να προσπαθείτε άσκοπα να αλλάξετε αυτά που σας φαίνονται κακά στο σύντροφό σας, είναι προτιμότερο να επικεντρώνεστε στα θετικά στοιχεία που το χαρακτηρίζουν.
Με το να τονίζετε και ακόμη να επιδοκιμάζετε τα θετικά του συντρόφου σας, δημιουργείτε ένα κλίμα δια μέσου του οποίου είναι πιο εύκολο να συμβούν οι αλλαγές που θα θέλατε. Κάποτε μάλιστα, αυτές συμβαίνουν σε μια τέτοια θετική ατμόσφαιρα, χωρίς να το καταλάβετε.
Το γεγονός ότι έχετε παντρευτεί δεν σημαίνει ότι όλα πλέον έχουν τελειώσει και είναι δεδομένα. Δεν πρέπει να νιώθετε αυτοϊκανοποίηση και να μη φροντίζετε πλέον τη φυσική σας εμφάνιση και τη πνευματική σας καλλιέργεια.
Αντίθετα θα πρέπει να προσέχετε το βάρος σας, να τρώγετε σωστά, να ασκείστε τακτικά και να φροντίζετε για την καλύτερη δυνατή φυσική σας παρουσίαση.
Δεν πρέπει να αμελείτε την πνευματική σας βελτίωση, την εκμάθηση νέων πραγμάτων. Μάλιστα είναι πολύ καλό να μοιράζεστε τις εμπειρίες αυτές με το ταίρι σας.
Κάνοντας αυτά τα πράγματα και φροντίζοντας συνολικά τον εαυτό σας, δίνετε το μήνυμα στο σύντροφό σας ότι προσπαθείτε να είστε όσο το δυνατό καλύτεροι και ότι θέλετε να επωφελείστε από όλη την καλή αυτή κατάσταση μαζί.
Πρέπει να δώσετε μια ιδιαίτερη σημασία στη σχέση σας με το σύντροφό σας. Να την θεωρείτε ως την προτεραιότητά σας και να μην την παραμελείτε.
Διαφυλάξετε χρόνο για να είστε μόνοι με το ταίρι σας. Εάν τα παιδιά χρειάζονται κάποιον να τα προσέχει, μη διστάσετε για οικονομικούς λόγους να βάλετε κάποιο κατάλληλο άτομο να τα προσέχει, για το χρόνο που χρειάζεστε.
Επίσης μη σκέφτεστε για πιθανά έξοδα που απαιτούνται για να περάσετε ευχάριστες στιγμές μαζί ή για τη ψυχαγωγία σας. Απλά σκεφτείτε ότι είναι προτιμότερο να επενδύσετε τα χρήματα αυτά για σας και το σύζυγο σας παρά να τα δώσετε αργότερα λόγω προβλημάτων σε δικηγόρους ή διάφορους συμβούλους.
Επίσης υπάρχουν πολλές δραστηριότητες που δεν κοστίζουν και σας επιτρέπουν να περνάτε ευχάριστες στιγμές μαζί.
Εκείνο που είναι σημαντικό είναι να επενδύσετε χρόνο και χρήμα εάν είναι αναγκαίο για να ξαναζήσετε μαζί στιγμές που είναι ευχάριστες και για τους δύο και που θα σας κάνουν να νιώθετε περισσότερο ενωμένοι μεταξύ σας.
Θυμηθείτε τις πρώτες στιγμές που σας έφεραν κοντά τον ένα στον άλλο και τους πρώτες έρωτές σας. Θυμηθείτε εκείνα που σας άρεσαν τόσο τότε και προσπαθήστε να δημιουργήσετε ξανά μια ανάλογη ατμόσφαιρα.
Γράψτε ένα σημείωμα αγάπης, σε οποιαδήποτε στιγμή του χρόνου, προσφέρετε στον σύζυγο σας κάτι που αγαπά, κάνετε του μια έκπληξη, ανάψτε κεριά στο δωμάτιό σας, και αρχίστε εσείς δείχνοντας την αγάπη σας.
Με λίγα λόγια δημιουργείστε ξανά ένα αίσθημα αγάπης που σας συνένωσε και αυτό θα σας κρατήσει κοντά τον ένα στον άλλο τόσο σε καλές στιγμές όσο και σε δύσκολους καιρούς.
Συμπερασματικά θα τελειώσουμε τονίζοντας ότι δεν υπάρχουν τέλειοι γάμοι και ιδεώδεις συζυγικές σχέσεις όπου όλα πάντα είναι ρόδινα.
Όμως εάν είστε προσεκτικοί και παρατηρητικοί, εάν αφιερώσετε χρόνο, δημιουργικότητα και ενέργεια στη θεμελιώδη αυτή σχέση της ζωής σας, θα τη διατηρήσετε ζωντανή και ωραία με ευεργετικά αποτελέσματα για όλη την οικογένεια και ιδιαίτερα για τα παιδιά σας.
Η Σοφία, αλβανικής καταγωγής, εγκαταλείφθηκε από τους γονείς της στο μαιευτήριο όπου γεννήθηκε. Μέχρι τα 5 της χρόνια μεγάλωσε σε ίδρυμα της πατρίδας της. Σε εκείνη την ηλικία υιοθετήθηκε από νεαρό ζευγάρι. Η μικρή Σοφία δεν βρήκε την αγάπη και το σπιτικό που φανταζόταν εκεί, αλλά έγινε θύμα κακομεταχείρισης και παραμέλησης από τους νέους της γονείς….
Πέντε περίπου χρόνια αργότερα, οι θετοί γονείς της Σοφίας χώρισαν και την μικρή ανέλαβε ο πατριός της, ο οποίος λίγο αργότερα ξαναπαντρεύτηκε και μετακινήθηκε σε μεγάλη πόλη της Ελλάδας. Εκεί, η 11χρονή Σοφία, «ανατέθηκε» σε «φίλη» του ζεύγους («θεία»), η οποία την εξώθησε σε επαιτεία στα φανάρια. Παράλληλα, η μικρή συνέχιζε να κακοποιείται σωματικά σε καθημερινή βάση και ανάλογα με τις «επιδόσεις» της στην επαιτεία…
Κάποια στιγμή η Σοφία συνελήφθη από την αστυνομία και απελάθηκε στην Αλβανία.
Έναν χρόνο αργότερα, η σύζυγος του πατριού της την ξαναφέρνει στην Ελλάδα, σε άλλη πόλη αυτή τη φορά, όπου και η έφηβη πια Σοφία συνεχίζει να επαιτεί στα φανάρια, με «μάνατζερ» αυτή τη φορά την σύζυγο του πατριού της, ενώ φυσικά συνεχίζει να κακοποιείται βάναυσα τόσο από τη δεύτερη μητριά της όσο και από το περιβάλλον αυτής.
Κάποια στιγμή η Σοφία άρχισε να επικοινωνεί μαζί μας στην 1056, για τα λίγα λεπτά της ημέρας που απαλλασσόταν από το αυστηρό βλέμμα και την επίβλεψη της «εργοδότριας» της. Η Σοφία μοιραζόταν με τους κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους της Γραμμής τη θλίψη και απόγνωση της για την σκληρή και βάναυση ζωή που είχε γνωρίσει από τη στιγμή που γεννήθηκε.
Σε ηλικία περίπου 15 ετών, η Σοφία ξανά-συλλαμβάνεται από την αστυνομία και λίγες ημέρες αργότερα το Χαμόγελο του Παιδιού λαμβάνει εισαγγελική εντολή για την φιλοξενία της.
Από τη στιγμή που η Σοφία έγινε μέλος της οικογένειας του Χαμόγελου, άρχισε να βιώνει τη φυσιολογική ζωή που είχε στερηθεί. Έμαθε σιγά σιγά να γράφει και διαβάζει, ξεκίνησε το σχολείο, δημιούργησε φίλους και άρχισε να εμπιστεύεται τους ανθρώπους και να βιώνει την εμπειρία της ανιδιοτελούς αγάπης. Σήμερα η Σοφία τελειώνει τις σπουδές της στην φωτογραφία και κάνει όνειρα για το παρόν και το μέλλον της.

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ

Η Σοφία, αλβανικής καταγωγής, εγκαταλείφθηκε από τους γονείς της στο μαιευτήριο όπου γεννήθηκε. Μέχρι τα 5 της χρόνια μεγάλωσε σε ίδρυμα της πατρίδας της. Σε εκείνη την ηλικία υιοθετήθηκε από νεαρό ζευγάρι. Η μικρή Σοφία δεν βρήκε την αγάπη και το σπιτικό που φανταζόταν εκεί, αλλά έγινε θύμα κακομεταχείρισης και παραμέλησης από τους νέους της γονείς….
Πέντε περίπου χρόνια αργότερα, οι θετοί γονείς της Σοφίας χώρισαν και την μικρή ανέλαβε ο πατριός της, ο οποίος λίγο αργότερα ξαναπαντρεύτηκε και μετακινήθηκε σε μεγάλη πόλη της Ελλάδας. Εκεί, η 11χρονή Σοφία, «ανατέθηκε» σε «φίλη» του ζεύγους («θεία»), η οποία την εξώθησε σε επαιτεία στα φανάρια. Παράλληλα, η μικρή συνέχιζε να κακοποιείται σωματικά σε καθημερινή βάση και ανάλογα με τις «επιδόσεις» της στην επαιτεία…
Κάποια στιγμή η Σοφία συνελήφθη από την αστυνομία και απελάθηκε στην Αλβανία.
Έναν χρόνο αργότερα, η σύζυγος του πατριού της την ξαναφέρνει στην Ελλάδα, σε άλλη πόλη αυτή τη φορά, όπου και η έφηβη πια Σοφία συνεχίζει να επαιτεί στα φανάρια, με «μάνατζερ» αυτή τη φορά την σύζυγο του πατριού της, ενώ φυσικά συνεχίζει να κακοποιείται βάναυσα τόσο από τη δεύτερη μητριά της όσο και από το περιβάλλον αυτής.
Κάποια στιγμή η Σοφία άρχισε να επικοινωνεί μαζί μας στην 1056, για τα λίγα λεπτά της ημέρας που απαλλασσόταν από το αυστηρό βλέμμα και την επίβλεψη της «εργοδότριας» της. Η Σοφία μοιραζόταν με τους κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους της Γραμμής τη θλίψη και απόγνωση της για την σκληρή και βάναυση ζωή που είχε γνωρίσει από τη στιγμή που γεννήθηκε.
Σε ηλικία περίπου 15 ετών, η Σοφία ξανά-συλλαμβάνεται από την αστυνομία και λίγες ημέρες αργότερα το Χαμόγελο του Παιδιού λαμβάνει εισαγγελική εντολή για την φιλοξενία της.
Από τη στιγμή που η Σοφία έγινε μέλος της οικογένειας του Χαμόγελου, άρχισε να βιώνει τη φυσιολογική ζωή που είχε στερηθεί. Έμαθε σιγά σιγά να γράφει και διαβάζει, ξεκίνησε το σχολείο, δημιούργησε φίλους και άρχισε να εμπιστεύεται τους ανθρώπους και να βιώνει την εμπειρία της ανιδιοτελούς αγάπης. Σήμερα η Σοφία τελειώνει τις σπουδές της στην φωτογραφία και κάνει όνειρα για το παρόν και το μέλλον της.
Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε πολύ καλά ότι η παχυσαρκία μπορεί να προκαλεί διαβήτη, καρκίνο, πόνους στην πλάτη, ψηλή πίεση και καρδιοπάθειες.
Τώρα όμως τα νέα δεδομένα που δείχνουν ότι η σεξουαλική ζωή επηρεάζεται πολύ αρνητικά από το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία, σίγουρα δεν θα περάσουν απαρατήρητα.
Η παχυσαρκία βλάπτει τη σεξουαλική ζωή τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών. Μειώνει τη σεξουαλική ορμή, τη διάθεση για σεξ, την απόλαυση, τη συχνότητα και δυσχεραίνει μηχανικά τη συνουσία.
Περίπου 1.200 παχύσαρκοι ασθενείς που παρακολουθούνταν στο Ιατρικό Κέντρο του πανεπιστημίου Duke, αξιολογήθηκαν για θέματα σχετικά με την ποιότητα της ζωής τους. Τα αποτελέσματα τους συγκρίθηκαν με αυτά ατόμων κανονικού βάρους.
Που οφείλεται η αρνητική επίδραση των περιττών κιλών, του υπερβολικού βάρους και της παχυσαρκίας στη σεξουαλική ζωή;
Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Το πρόβλημα είναι σύνθετο. Οι ψυχολογικοί παράγοντες περιλαμβάνουν την αντίληψη της σωματικής εικόνας. Οι μηχανικοί παράγοντες σχετίζονται με τις δυσκολίες λόγω μεγέθους του σώματος.
Το λίπος παράγει ουσίες και λειτουργεί ως ενδοκρινής αδένας και υπάρχουν υποψίες ότι οι εν λόγω ουσίες πιθανόν να καταστέλλουν τη διάθεση για σεξ.
Η παχυσαρκία μπορεί να συνοδεύεται από καρδιακά προβλήματα, αγγειακά προβλήματα, μειωμένη αντοχή και είναι δυνατόν η συμβολή διαφόρων παραγόντων ταυτόχρονα να δημιουργούν αρνητικές συνθήκες για σεξουαλική δραστηριότητα.
Σίγουρα αρκετά είναι εικασίες και δεν γνωρίζουμε καλά το τι ευθύνεται για τις αρνητικές επιδράσεις της παχυσαρκίας στο σεξ. Θα χρειαστούν και άλλες μελέτες για να κατανοήσουμε τις διαφορές στο σεξ μεταξύ ανθρώπων κανονικού βάρους και παχύσαρκων ή υπέρβαρων.
Αναμένοντας όμως θα πρέπει να διαλέξουμε: Μειωμένη σεξουαλική ζωή και ικανοποίηση ή κανονικό βάρος σώματος; Η απάντηση μπορεί να είναι αυτονόητη αλλά η αποφυγή λήψης περιττών κιλών και λίπους με διατήρηση ενός κανονικού βάρους σώματος, δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Βέβαια γνωρίζοντας τώρα ότι εκτός από όλα τα άλλα το υπερβολικό λίπος, μπορεί να καταστρέφει τη σεξουαλική μας ζωή, είναι ένα ισχυρό μήνυμα για να κάνουμε ότι μπορούμε για να έχουμε ένα κανονικό βάρος σώματος. 

Η παχυσαρκία βλάπτει σοβαρά τη σεξουαλική ζωή

Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε πολύ καλά ότι η παχυσαρκία μπορεί να προκαλεί διαβήτη, καρκίνο, πόνους στην πλάτη, ψηλή πίεση και καρδιοπάθειες.
Τώρα όμως τα νέα δεδομένα που δείχνουν ότι η σεξουαλική ζωή επηρεάζεται πολύ αρνητικά από το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία, σίγουρα δεν θα περάσουν απαρατήρητα.
Η παχυσαρκία βλάπτει τη σεξουαλική ζωή τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών. Μειώνει τη σεξουαλική ορμή, τη διάθεση για σεξ, την απόλαυση, τη συχνότητα και δυσχεραίνει μηχανικά τη συνουσία.
Περίπου 1.200 παχύσαρκοι ασθενείς που παρακολουθούνταν στο Ιατρικό Κέντρο του πανεπιστημίου Duke, αξιολογήθηκαν για θέματα σχετικά με την ποιότητα της ζωής τους. Τα αποτελέσματα τους συγκρίθηκαν με αυτά ατόμων κανονικού βάρους.
Που οφείλεται η αρνητική επίδραση των περιττών κιλών, του υπερβολικού βάρους και της παχυσαρκίας στη σεξουαλική ζωή;
Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Το πρόβλημα είναι σύνθετο. Οι ψυχολογικοί παράγοντες περιλαμβάνουν την αντίληψη της σωματικής εικόνας. Οι μηχανικοί παράγοντες σχετίζονται με τις δυσκολίες λόγω μεγέθους του σώματος.
Το λίπος παράγει ουσίες και λειτουργεί ως ενδοκρινής αδένας και υπάρχουν υποψίες ότι οι εν λόγω ουσίες πιθανόν να καταστέλλουν τη διάθεση για σεξ.
Η παχυσαρκία μπορεί να συνοδεύεται από καρδιακά προβλήματα, αγγειακά προβλήματα, μειωμένη αντοχή και είναι δυνατόν η συμβολή διαφόρων παραγόντων ταυτόχρονα να δημιουργούν αρνητικές συνθήκες για σεξουαλική δραστηριότητα.
Σίγουρα αρκετά είναι εικασίες και δεν γνωρίζουμε καλά το τι ευθύνεται για τις αρνητικές επιδράσεις της παχυσαρκίας στο σεξ. Θα χρειαστούν και άλλες μελέτες για να κατανοήσουμε τις διαφορές στο σεξ μεταξύ ανθρώπων κανονικού βάρους και παχύσαρκων ή υπέρβαρων.
Αναμένοντας όμως θα πρέπει να διαλέξουμε: Μειωμένη σεξουαλική ζωή και ικανοποίηση ή κανονικό βάρος σώματος; Η απάντηση μπορεί να είναι αυτονόητη αλλά η αποφυγή λήψης περιττών κιλών και λίπους με διατήρηση ενός κανονικού βάρους σώματος, δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Βέβαια γνωρίζοντας τώρα ότι εκτός από όλα τα άλλα το υπερβολικό λίπος, μπορεί να καταστρέφει τη σεξουαλική μας ζωή, είναι ένα ισχυρό μήνυμα για να κάνουμε ότι μπορούμε για να έχουμε ένα κανονικό βάρος σώματος. 
Η κλωνοποίηση του ανθρώπου εκτός από τα ηθικά προβλήματα που δημιουργεί, περιέχει και σοβαρούς κινδύνους τόσο για την υγεία του νέου κλωνοποιημένου οργανισμού όσο και τη μητέρα που θα εγκυμονήσει.
Η κλωνοποίηση των ζώων έδειξε ότι η διαδικασία που χρησιμοποιείται είναι ανεπαρκής.
Για κάθε 100 δοκιμές για παραγωγή ενός νέου κλωνοποιημένου οργανισμού, πετυχαίνουν μόνο οι 2. Από τις κυήσεις που θα προκύψουν από τις πετυχημένες προσπάθειες, μόνο ένα μικρό ποσοστό θα επιβιώσει μετά την γέννηση.
Το ποσοστό των κλωνοποιημένων ζώων που επιβιώνουν μετά από τη περιγεννητική περίοδο είναι πολύ μικρό. Ακόμη και στον τομέα της κλωνοποίησης των ζώων, δεν προβλέπεται ότι θα λυθούν τα προβλήματα αυτά στο σύντομο μέλλον.
Οι κίνδυνοι για το κλωνοποιημένο ζώο δεν έχουν σχέση μόνο με τα προβλήματα κατά τον τοκετό.
Οι συχνότερες ανωμαλίες που έχουν περιγραφεί σε κλωνοποιημένα ζώα είναι οι ακόλουθες:
Τα ζώα αυτά έχουν συνήθως πολύ μεγάλο μέγεθος κατά το εμβρυϊκό στάδιο
Έχουν προβλήματα στον πλακούντα
Σοβαρά προβλήματα στους πνεύμονες και στην καρδία
Ανωμαλίες του εγκεφάλου
Ανωμαλίες των νεφρών
Ανωμαλίες του ανοσοποιητικού συστήματος που αποτελεί το βασικό σύστημα άμυνας του οργανισμού
Παρά το γεγονός ότι στα ζώα είναι δύσκολο να τεκμηριωθούν, εντούτοις έχουν παρατηρηθεί αλλαγές στη συμπεριφορά και στη ψυχολογία των κλωνοποιημένων ζώων
Εκτός από τους κινδύνους για το νέο οργανισμό, έχουν παρατηρηθεί και πολλοί θάνατοι στα ζώα τα οποία έχουν προσφέρει τη μήτρα τους, για την ανάπτυξη και γέννηση του κλωνοποιημένου οργανισμού.
Με βάση λοιπόν τα δεδομένα αυτά, τίθεται εύλογα το ερώτημα κατά πόσο η ανθρωπότητα είναι έτοιμη να δεχθεί τους κινδύνους αυτούς για τις γυναίκες και τα παιδιά.
Θα θέλαμε να βλέπουμε αυξημένους εμβρυϊκούς θανάτους, νεογέννητα με σοβαρά αναπνευστικά και καρδιακά προβλήματα, ανωμαλίες του εγκεφάλου ή των νεφρών, παιδιά να πεθαίνουν λόγω συγγενών ανωμαλιών και μητέρες να πεθαίνουν απροσδόκητα;
Οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούν ότι δεν είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε σε κλωνοποίηση ανθρώπων για σκοπούς αναπαραγωγής. Για τους λόγους αυτούς σε πολλές χώρες δεν επιτρέπεται η διεξαγωγή πειραμάτων κλωνοποίησης για σκοπούς αναπαραγωγής στον άνθρωπο.
Οι λόγοι για τους οποίους παρατηρούνται όλες αυτές οι σοβαρές ανωμαλίες στον κλώνο και στη μητέρα, οφείλονται σε ανωμαλίες που δημιουργούνται στο DNA του σωματικού κυττάρου που χρησιμοποιείται για σκοπούς πυρηνικής μεταμόσχευσης.
Στην κλωνοποίηση για σκοπούς αναπαραγωγής, ο πυρήνας ενός σωματικού κυττάρου από ένα οργανισμό, αφαιρείται και μεταμοσχεύεται σε ένα ωάριο από το οποίο πρωτύτερα, έχει αφαιρεθεί ο δικός του πυρήνας. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται πυρηνική μεταμόσχευση.
Στη συνέχεια το νέο τροποποιημένο ωάριο, αφού υποβληθεί σε μια τεχνική που δραστηριοποιεί το DNA (τεχνική με χρήση ηλεκτρικού ρεύματος ή χημικού διαλύματος), εμφυτεύεται στη μήτρα ενός θηλυκού ζώου. Εκεί πολλαπλασιάζεται, δημιουργεί το βλαστοκύστη, μετά το έμβρυο και μπορεί να οδηγήσει στη γέννηση ενός κλώνου.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι γενεσιουργές ανωμαλίες, προκύπτουν κατά τη διαδικασία δραστηριοποίησης του DNA του δότη.
Επειδή δεν γίνεται η φυσιολογική ωρίμανση που παρατηρείται στα σπερματοζωάρια και στα ωάρια (γαμετογένεση), ορισμένες αναγκαίες επεξεργασίες που γίνονται στο DNA (genetic reprogramming, DNA methylation ) δεν λαμβάνουν χώρα όπως θα έπρεπε με αποτέλεσμα τις πολλαπλές ανωμαλίες που παρατηρούνται.
Κάποιοι πιθανόν να θέσουν το ερώτημα: Υπάρχει τρόπος ανίχνευσης των ανωμαλιών στο κλωνοποιημένο έμβρυο, ούτως ώστε να προλαμβάνονται τα προβλήματα της κλωνοποίησης;
Η απάντηση είναι όχι. Με τις τεχνικές που διαθέτουμε σήμερα, αυτό είναι αδύνατο.
Με βάση τα πιο πάνω στοιχεία γίνεται εύκολα κατανοητό ότι οι κίνδυνοι της κλωνοποίησης στον άνθρωπο είναι μεγάλοι. Ένα τέτοιο εγχείρημα θα μπορούσε να δημιουργήσει σωρεία αποτυχιών με θανάτους νεογνών, πολλών συγγενών ανωμαλιών σε παιδιά και ακόμη θανάτων των γυναικών που θα γεννούσαν τους κλώνους.
Οι αποτυχίες αυτές μπορούν να δημιουργήσουν ένα πολύ αρνητικό κλίμα εναντίον της γενετικής επιστήμης. Παράλληλα θα σταματούσε και τις εξελίξεις σε ένα άλλο τομέα, στον τομέα της θεραπευτικής κλωνοποίησης.
Η θεραπευτική κλωνοποίηση, σε αντίθεση με την κλωνοποίηση για σκοπούς αναπαραγωγής, χρησιμοποιεί τον κλώνο που δημιουργείται με τις ίδιες τεχνικές (πυρηνική μεταμόσχευση) μόνο μέχρι το στάδιο του βλαστοκύστη.
Όταν δημιουργηθεί το κλωνοποινημένο ωάριο, οι επιστήμονες κατά τη θεραπευτική κλωνοποίηση το αφήνουν  να εξελιχθεί μόνο μέχρι το στάδιο του βλαστοκύστη και δεν το εμφυτεύουν σε μήτρα.
Στο στάδιο του βλαστοκύστη, λαμβάνουν τα κύτταρα τα οποία ονομάζονται αρχέγονα πολυδύναμα εμβρυϊκά κύτταρα και τα καλλιεργούν. Με ειδικές τροποποιήσεις, τουλάχιστο θεωρητικά, τα κύτταρα αυτά μπορούν να εξελιχθούν σε κύτταρα οποιασδήποτε μορφής (καρδίας, εγκεφάλου, νεφρών, κλπ)
Τα κύτταρα αυτά θα μπορούσαν να είναι πολύτιμα για θεραπείες ασθενών με σοβαρές παθήσεις διαφόρων συστημάτων του οργανισμού (νευρικό, καρδιακό, νεφρικό, ανοσοποιητικό, κλπ).
Συμπερασματικά θα τελειώσουμε τονίζοντας ότι, η κλωνοποίηση για σκοπούς αναπαραγωγής εμπεριέχει πολλούς βιολογικούς κινδύνους για το νέο οργανισμό και τη μητέρα του, όπως επίσης και άλυτα ηθικά προβλήματα.
Σε αντίθεση η θεραπευτική κλωνοποίηση, προσφέρει σημαντικές δυνατότητες ίασης σοβαρών ασθενειών με τη χρήση κλωνοποιημένων  αρχέγονων κυττάρων.
Δεν πρέπει λοιπόν οι βεβιασμένες και ίσως επιπόλαιες προσπάθειες για αναπαραγωγική κλωνοποίηση, να δημιουργήσουν τέτοια σοβαρά προβλήματα που να αποτελέσουν κατασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη της θεραπευτικής κλωνοποίησης.

Η κλωνοποίηση και οι κίνδυνοι της

Η κλωνοποίηση του ανθρώπου εκτός από τα ηθικά προβλήματα που δημιουργεί, περιέχει και σοβαρούς κινδύνους τόσο για την υγεία του νέου κλωνοποιημένου οργανισμού όσο και τη μητέρα που θα εγκυμονήσει.
Η κλωνοποίηση των ζώων έδειξε ότι η διαδικασία που χρησιμοποιείται είναι ανεπαρκής.
Για κάθε 100 δοκιμές για παραγωγή ενός νέου κλωνοποιημένου οργανισμού, πετυχαίνουν μόνο οι 2. Από τις κυήσεις που θα προκύψουν από τις πετυχημένες προσπάθειες, μόνο ένα μικρό ποσοστό θα επιβιώσει μετά την γέννηση.
Το ποσοστό των κλωνοποιημένων ζώων που επιβιώνουν μετά από τη περιγεννητική περίοδο είναι πολύ μικρό. Ακόμη και στον τομέα της κλωνοποίησης των ζώων, δεν προβλέπεται ότι θα λυθούν τα προβλήματα αυτά στο σύντομο μέλλον.
Οι κίνδυνοι για το κλωνοποιημένο ζώο δεν έχουν σχέση μόνο με τα προβλήματα κατά τον τοκετό.
Οι συχνότερες ανωμαλίες που έχουν περιγραφεί σε κλωνοποιημένα ζώα είναι οι ακόλουθες:
Τα ζώα αυτά έχουν συνήθως πολύ μεγάλο μέγεθος κατά το εμβρυϊκό στάδιο
Έχουν προβλήματα στον πλακούντα
Σοβαρά προβλήματα στους πνεύμονες και στην καρδία
Ανωμαλίες του εγκεφάλου
Ανωμαλίες των νεφρών
Ανωμαλίες του ανοσοποιητικού συστήματος που αποτελεί το βασικό σύστημα άμυνας του οργανισμού
Παρά το γεγονός ότι στα ζώα είναι δύσκολο να τεκμηριωθούν, εντούτοις έχουν παρατηρηθεί αλλαγές στη συμπεριφορά και στη ψυχολογία των κλωνοποιημένων ζώων
Εκτός από τους κινδύνους για το νέο οργανισμό, έχουν παρατηρηθεί και πολλοί θάνατοι στα ζώα τα οποία έχουν προσφέρει τη μήτρα τους, για την ανάπτυξη και γέννηση του κλωνοποιημένου οργανισμού.
Με βάση λοιπόν τα δεδομένα αυτά, τίθεται εύλογα το ερώτημα κατά πόσο η ανθρωπότητα είναι έτοιμη να δεχθεί τους κινδύνους αυτούς για τις γυναίκες και τα παιδιά.
Θα θέλαμε να βλέπουμε αυξημένους εμβρυϊκούς θανάτους, νεογέννητα με σοβαρά αναπνευστικά και καρδιακά προβλήματα, ανωμαλίες του εγκεφάλου ή των νεφρών, παιδιά να πεθαίνουν λόγω συγγενών ανωμαλιών και μητέρες να πεθαίνουν απροσδόκητα;
Οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούν ότι δεν είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε σε κλωνοποίηση ανθρώπων για σκοπούς αναπαραγωγής. Για τους λόγους αυτούς σε πολλές χώρες δεν επιτρέπεται η διεξαγωγή πειραμάτων κλωνοποίησης για σκοπούς αναπαραγωγής στον άνθρωπο.
Οι λόγοι για τους οποίους παρατηρούνται όλες αυτές οι σοβαρές ανωμαλίες στον κλώνο και στη μητέρα, οφείλονται σε ανωμαλίες που δημιουργούνται στο DNA του σωματικού κυττάρου που χρησιμοποιείται για σκοπούς πυρηνικής μεταμόσχευσης.
Στην κλωνοποίηση για σκοπούς αναπαραγωγής, ο πυρήνας ενός σωματικού κυττάρου από ένα οργανισμό, αφαιρείται και μεταμοσχεύεται σε ένα ωάριο από το οποίο πρωτύτερα, έχει αφαιρεθεί ο δικός του πυρήνας. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται πυρηνική μεταμόσχευση.
Στη συνέχεια το νέο τροποποιημένο ωάριο, αφού υποβληθεί σε μια τεχνική που δραστηριοποιεί το DNA (τεχνική με χρήση ηλεκτρικού ρεύματος ή χημικού διαλύματος), εμφυτεύεται στη μήτρα ενός θηλυκού ζώου. Εκεί πολλαπλασιάζεται, δημιουργεί το βλαστοκύστη, μετά το έμβρυο και μπορεί να οδηγήσει στη γέννηση ενός κλώνου.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι γενεσιουργές ανωμαλίες, προκύπτουν κατά τη διαδικασία δραστηριοποίησης του DNA του δότη.
Επειδή δεν γίνεται η φυσιολογική ωρίμανση που παρατηρείται στα σπερματοζωάρια και στα ωάρια (γαμετογένεση), ορισμένες αναγκαίες επεξεργασίες που γίνονται στο DNA (genetic reprogramming, DNA methylation ) δεν λαμβάνουν χώρα όπως θα έπρεπε με αποτέλεσμα τις πολλαπλές ανωμαλίες που παρατηρούνται.
Κάποιοι πιθανόν να θέσουν το ερώτημα: Υπάρχει τρόπος ανίχνευσης των ανωμαλιών στο κλωνοποιημένο έμβρυο, ούτως ώστε να προλαμβάνονται τα προβλήματα της κλωνοποίησης;
Η απάντηση είναι όχι. Με τις τεχνικές που διαθέτουμε σήμερα, αυτό είναι αδύνατο.
Με βάση τα πιο πάνω στοιχεία γίνεται εύκολα κατανοητό ότι οι κίνδυνοι της κλωνοποίησης στον άνθρωπο είναι μεγάλοι. Ένα τέτοιο εγχείρημα θα μπορούσε να δημιουργήσει σωρεία αποτυχιών με θανάτους νεογνών, πολλών συγγενών ανωμαλιών σε παιδιά και ακόμη θανάτων των γυναικών που θα γεννούσαν τους κλώνους.
Οι αποτυχίες αυτές μπορούν να δημιουργήσουν ένα πολύ αρνητικό κλίμα εναντίον της γενετικής επιστήμης. Παράλληλα θα σταματούσε και τις εξελίξεις σε ένα άλλο τομέα, στον τομέα της θεραπευτικής κλωνοποίησης.
Η θεραπευτική κλωνοποίηση, σε αντίθεση με την κλωνοποίηση για σκοπούς αναπαραγωγής, χρησιμοποιεί τον κλώνο που δημιουργείται με τις ίδιες τεχνικές (πυρηνική μεταμόσχευση) μόνο μέχρι το στάδιο του βλαστοκύστη.
Όταν δημιουργηθεί το κλωνοποινημένο ωάριο, οι επιστήμονες κατά τη θεραπευτική κλωνοποίηση το αφήνουν  να εξελιχθεί μόνο μέχρι το στάδιο του βλαστοκύστη και δεν το εμφυτεύουν σε μήτρα.
Στο στάδιο του βλαστοκύστη, λαμβάνουν τα κύτταρα τα οποία ονομάζονται αρχέγονα πολυδύναμα εμβρυϊκά κύτταρα και τα καλλιεργούν. Με ειδικές τροποποιήσεις, τουλάχιστο θεωρητικά, τα κύτταρα αυτά μπορούν να εξελιχθούν σε κύτταρα οποιασδήποτε μορφής (καρδίας, εγκεφάλου, νεφρών, κλπ)
Τα κύτταρα αυτά θα μπορούσαν να είναι πολύτιμα για θεραπείες ασθενών με σοβαρές παθήσεις διαφόρων συστημάτων του οργανισμού (νευρικό, καρδιακό, νεφρικό, ανοσοποιητικό, κλπ).
Συμπερασματικά θα τελειώσουμε τονίζοντας ότι, η κλωνοποίηση για σκοπούς αναπαραγωγής εμπεριέχει πολλούς βιολογικούς κινδύνους για το νέο οργανισμό και τη μητέρα του, όπως επίσης και άλυτα ηθικά προβλήματα.
Σε αντίθεση η θεραπευτική κλωνοποίηση, προσφέρει σημαντικές δυνατότητες ίασης σοβαρών ασθενειών με τη χρήση κλωνοποιημένων  αρχέγονων κυττάρων.
Δεν πρέπει λοιπόν οι βεβιασμένες και ίσως επιπόλαιες προσπάθειες για αναπαραγωγική κλωνοποίηση, να δημιουργήσουν τέτοια σοβαρά προβλήματα που να αποτελέσουν κατασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη της θεραπευτικής κλωνοποίησης.
Η θρησκεία φαίνεται να έχει προστατευτικό ρόλο εναντίον της αυτοκτονίας. Άνδρες και γυναίκες που πάσχουν από κατάθλιψη οι οποίοι πιστεύουν σε μια θρησκεία, έχουν λιγότερες πιθανότητες να προβούν σε απόπειρα αυτοκτονίας.
Πολύ λίγες μελέτες εξέτασαν μέχρι σήμερα τη σχέση μεταξύ θρησκείας και αυτοκτονίας. Η θρησκεία θα μπορούσε να προστατεύει τους ανθρώπους από την αυτοκτονία αλλά αυτό δεν διερευνήθηκε επιστημονικά και αντικειμενικά στο βαθμό που θα έπρεπε.
Όμως η σχέση αυτή είναι ενδιαφέρουσα. Διότι εάν η επιρροή της θρησκείας στους ανθρώπους θα μπορούσε να οδηγήσει σε λιγότερες αυτοκτονίες, τότε θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν νέες στρατηγικές πρόληψης και θεραπείας της αυτοκτονίας ή της απόπειρας αυτοκτονίας.
Οι μηχανισμοί με τους οποίους η θρησκεία θα μπορούσε να προστατεύει τους ανθρώπους με κατάθλιψη από την αυτοκτονία είναι σύνθετοι. Η αλληλοεπίδραση του κανονιστικού πλαισίου που προσφέρει η θρησκεία στον ηθικό και άλλους τομείς μαζί με την κοινωνική ενσωμάτωση, είναι πιθανόν παράγοντες που προστατεύουν τους ανθρώπους από την αυτοκτονία.
Με βάση το σκεπτικό και τα ερωτηματικά αυτά, ερευνητές από το πανεπιστήμιο της Κολούμπια της Νέας Υόρκης, εξέτασαν την επιρροή που έχει η θρησκευτική προσήλωση με την απόπειρα αυτοκτονίας σε 371 ασθενείς με κατάθλιψη. Το 50% των ασθενών αυτών, είχαν στο ιστορικό τους, τουλάχιστο μία απόπειρα αυτοκτονίας στη ζωή τους.
Τα αποτελέσματα που προέκυψαν είναι ενδιαφέροντα και προσθέτουν νέα δεδομένα στην πρόληψη της αυτοκτονίας:
Άνδρες και γυναίκες που δήλωναν ότι ανήκαν σε μια θρησκεία, είχαν λιγότερες απόπειρες αυτοκτονίας στο ιστορικό τους σε σύγκριση με αυτούς που δεν είχαν θρησκευτική προσήλωση.
Στους ασθενείς με κατάθλιψη που δήλωναν θρήσκοι, το 48% είχε ιστορικό απόπειρας αυτοκτονίας. Στους ασθενείς που δήλωναν ότι δεν ανήκαν σε θρησκεία, το ποσοστό αυτών με ιστορικό αυτοκτονίας ανερχόταν στο 66%
Το είδος της θρησκείας στο οποίο πίστευαν οι ασθενείς, δεν βρέθηκε να παίζει κάποιο ρόλο
Οι ασθενείς με κατάθλιψη που δεν πίστευαν σε θρησκεία δεν είχαν μόνο περισσότερες περιπτώσεις απόπειρας αυτοκτονίας αλλά και περισσότερους συγγενείς πρώτου βαθμού που είχαν αυτοκτονήσει
Οι ασθενείς χωρίς θρησκεία ήσαν συνήθως πιο νέοι. Αυτοί που ήσαν παντρεμένοι ήταν λιγότεροι, είχαν πιο σπάνια παιδιά και λιγότερη επαφή με μέλη της οικογένειας τους. Επίσης είχαν λιγότερους ηθικούς φραγμούς στις σκέψεις αυτοκτονίας.
Το ιστορικό τους όσον αφορά χρήση ναρκωτικών ήταν πλουσιότερο. Κλινικά χαρακτηρίζονταν από περισσότερη παρορμητικότητα και επιθετικότητα
Η γνώμη μας είναι ότι τα δεδομένα που προέκυψαν, πιθανόν να μπορέσουν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της αυτοκτονίας σε ασθενείς με κατάθλιψη.
Είναι αναγκαίο να διερευνηθεί περισσότερο η επιρροή της θρησκευτικής προσήλωσης στις σκέψεις αυτοκτονίας, στην επιθετικότητα και με πιο τρόπο θα μπορούσε να αποτρέψει αυτοκαταστροφικές τάσεις.
Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο μια μελλοντική μεγαλύτερη θρησκευτική εμπλοκή θα μπορούσε να αποτελεί πρόληψη και προστασία των ασθενών από σκέψεις αυτοκτονίας.
Το ζήτημα αυτό δεν έχει ακόμη ερευνηθεί με προοπτικές θεραπευτικές δοκιμές. Τα δεδομένα που έχουμε σήμερα προτρέπουν σίγουρα στο να εξετασθεί περισσότερο ο ρόλος της θρησκείας στην πρόληψη της αυτοκτονίας.

Η κατάθλιψη, η αυτοκτονία και η θρησκεία

Η θρησκεία φαίνεται να έχει προστατευτικό ρόλο εναντίον της αυτοκτονίας. Άνδρες και γυναίκες που πάσχουν από κατάθλιψη οι οποίοι πιστεύουν σε μια θρησκεία, έχουν λιγότερες πιθανότητες να προβούν σε απόπειρα αυτοκτονίας.
Πολύ λίγες μελέτες εξέτασαν μέχρι σήμερα τη σχέση μεταξύ θρησκείας και αυτοκτονίας. Η θρησκεία θα μπορούσε να προστατεύει τους ανθρώπους από την αυτοκτονία αλλά αυτό δεν διερευνήθηκε επιστημονικά και αντικειμενικά στο βαθμό που θα έπρεπε.
Όμως η σχέση αυτή είναι ενδιαφέρουσα. Διότι εάν η επιρροή της θρησκείας στους ανθρώπους θα μπορούσε να οδηγήσει σε λιγότερες αυτοκτονίες, τότε θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν νέες στρατηγικές πρόληψης και θεραπείας της αυτοκτονίας ή της απόπειρας αυτοκτονίας.
Οι μηχανισμοί με τους οποίους η θρησκεία θα μπορούσε να προστατεύει τους ανθρώπους με κατάθλιψη από την αυτοκτονία είναι σύνθετοι. Η αλληλοεπίδραση του κανονιστικού πλαισίου που προσφέρει η θρησκεία στον ηθικό και άλλους τομείς μαζί με την κοινωνική ενσωμάτωση, είναι πιθανόν παράγοντες που προστατεύουν τους ανθρώπους από την αυτοκτονία.
Με βάση το σκεπτικό και τα ερωτηματικά αυτά, ερευνητές από το πανεπιστήμιο της Κολούμπια της Νέας Υόρκης, εξέτασαν την επιρροή που έχει η θρησκευτική προσήλωση με την απόπειρα αυτοκτονίας σε 371 ασθενείς με κατάθλιψη. Το 50% των ασθενών αυτών, είχαν στο ιστορικό τους, τουλάχιστο μία απόπειρα αυτοκτονίας στη ζωή τους.
Τα αποτελέσματα που προέκυψαν είναι ενδιαφέροντα και προσθέτουν νέα δεδομένα στην πρόληψη της αυτοκτονίας:
Άνδρες και γυναίκες που δήλωναν ότι ανήκαν σε μια θρησκεία, είχαν λιγότερες απόπειρες αυτοκτονίας στο ιστορικό τους σε σύγκριση με αυτούς που δεν είχαν θρησκευτική προσήλωση.
Στους ασθενείς με κατάθλιψη που δήλωναν θρήσκοι, το 48% είχε ιστορικό απόπειρας αυτοκτονίας. Στους ασθενείς που δήλωναν ότι δεν ανήκαν σε θρησκεία, το ποσοστό αυτών με ιστορικό αυτοκτονίας ανερχόταν στο 66%
Το είδος της θρησκείας στο οποίο πίστευαν οι ασθενείς, δεν βρέθηκε να παίζει κάποιο ρόλο
Οι ασθενείς με κατάθλιψη που δεν πίστευαν σε θρησκεία δεν είχαν μόνο περισσότερες περιπτώσεις απόπειρας αυτοκτονίας αλλά και περισσότερους συγγενείς πρώτου βαθμού που είχαν αυτοκτονήσει
Οι ασθενείς χωρίς θρησκεία ήσαν συνήθως πιο νέοι. Αυτοί που ήσαν παντρεμένοι ήταν λιγότεροι, είχαν πιο σπάνια παιδιά και λιγότερη επαφή με μέλη της οικογένειας τους. Επίσης είχαν λιγότερους ηθικούς φραγμούς στις σκέψεις αυτοκτονίας.
Το ιστορικό τους όσον αφορά χρήση ναρκωτικών ήταν πλουσιότερο. Κλινικά χαρακτηρίζονταν από περισσότερη παρορμητικότητα και επιθετικότητα
Η γνώμη μας είναι ότι τα δεδομένα που προέκυψαν, πιθανόν να μπορέσουν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της αυτοκτονίας σε ασθενείς με κατάθλιψη.
Είναι αναγκαίο να διερευνηθεί περισσότερο η επιρροή της θρησκευτικής προσήλωσης στις σκέψεις αυτοκτονίας, στην επιθετικότητα και με πιο τρόπο θα μπορούσε να αποτρέψει αυτοκαταστροφικές τάσεις.
Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο μια μελλοντική μεγαλύτερη θρησκευτική εμπλοκή θα μπορούσε να αποτελεί πρόληψη και προστασία των ασθενών από σκέψεις αυτοκτονίας.
Το ζήτημα αυτό δεν έχει ακόμη ερευνηθεί με προοπτικές θεραπευτικές δοκιμές. Τα δεδομένα που έχουμε σήμερα προτρέπουν σίγουρα στο να εξετασθεί περισσότερο ο ρόλος της θρησκείας στην πρόληψη της αυτοκτονίας.

Το διαζύγιο είναι μια τραυματική εμπειρία για τα παιδιά και μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το ψυχολογικό κόσμο τους αφήνοντας αρνητικά κατάλοιπα για όλη τους την ζωή. Στις ανεπτυγμένες χώρες υπολογίζεται ότι ένας γάμος στους δύο καταλήγει σε διαζύγιο.
Οι γονείς πρέπει να είναι ενήμεροι και να λαμβάνουν σοβαρά υπ' όψη ότι η κατάσταση αυτή μπορεί να δημιουργήσει διάφορες θλιβερές συναισθηματικές καταστάσεις ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Τα μεγάλα παιδιά καταλαμβάνονται από αισθήματα μεγάλης λύπης και απώλειας. Η απόδοσή τους στο σχολείο μειώνεται και παρουσιάζουν προβλήματα συμπεριφοράς. 
Τα μικρότερα παιδιά μπορεί να γίνουν περισσότερο επιθετικά, να μην  συνεργάζονται ή ακόμα να δείξουν σημεία οπισθοδρόμησης ή απομόνωσης. 
Έχει παρατηρηθεί ότι πολύ συχνά, έφηβοι και ενήλικες που έζησαν κατά την παιδική ηλικία τραυματικές εμπειρίες διαζυγίου των γονιών τους, παρουσιάζουν οι ίδιοι προβλήματα στις σχέσεις και έχουν μειωμένη ευτοεκτίμηση.
Κατά την διάρκεια της διαδικασίας του διαζυγίου οι γονείς έχουν σοβαρά προβλήματα να αντιμετωπίσουν. Για τα παιδιά τους όμως δεν παύουν από του να είναι τα πιο σημαντικά πρόσωπα στη ζωή τους.
Τα παιδιά νιώθουν φοβισμένα και είναι συγχυσμένα. Ακόμη τους δημιουργούνται αισθήματα ανασφάλειας από την αβεβαιότητα που παρουσιάζουν  οι καταστάσεις αυτές.
Σε μερικές περιπτώσεις μερικοί γονείς μπορεί να νιώθουν τόσο πληγωμένοι και ανήμποροι για ν' αντιμετωπίσουν την κατάσταση που στρέφονται προς τα παιδιά για να βρουν βοήθεια, υποστήριξη και ανακούφιση.  
Πολύ συχνά τα παιδιά πιστεύουν ότι είναι αυτά που προκάλεσαν τη διαμάχη μεταξύ του πατέρα και της μητέρας τους Σε αρκετές περιπτώσεις νιώθουν την ανάγκη και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για να συνενώσουν ξανά τους γονείς τους.
Έχει παρατηρηθεί ότι η τραυματική εμπειρία απώλεια ενός από τους γονείς μέσω του διαζυγίου καθιστά τα παιδιά όταν ενηλικιωθούν πιο ευάλωτα σε σωματικές και ψυχικές ασθένειες.
Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς, μέσα σ’ ένα πνεύμα συνεργασίας για το παιδί τους να εξηγήσουν με ήπιο τρόπο, χωρίς αλληλοκατηγορίες τι συμβαίνει, ποιος είναι ο δικός τους ρόλος και τι τελικά συμβαίνει γι’ αυτά.
Οι γονείς νιώθουν έντονες ανησυχίες για το τι πρόκειται να συμβεί στα παιδιά τους και αυτό το σημείο πρέπει να τους οδηγήσει στο να συνεργαστούν για περάσουν την περίοδο αυτή τα παιδιά όσο το δυνατό με λιγότερο πόνο.
Τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν μηχανισμούς κατανόησης και να βοηθηθούν περισσότερο εάν τους εξηγηθεί τι συμβαίνει. Είναι σημαντικό να περάσει το μήνυμα ότι οι γονείς τους παραμένουν γονείς τους έστω και εάν ο γάμος τους διαλύεται.
Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν τα παιδιά αντεπεξέρχονται καλύτερα και  έχουν λιγότερα προβλήματα μακροχρόνια όταν οι γονείς τους συνεργάζονται για το καλό του παιδιού τους.
Οι διαμάχες και οι δικαστικές διαδικασίες για το ποιος θα πάρει το παιδί είναι ιδιαίτερα επιζήμιες για τα παιδιά. Ακόμη χειρότερα προκαλούν οι πιέσεις που εξασκούνται στα παιδιά για να διαλέξουν ένα από τους δύο γονείς. 
Κατά τη διάρκεια δύσκολων και οδυνηρών καταστάσεων όπως το διαζύγιο πρέπει και δύο γονείς και η υπόλοιπη οικογένεια να έχουν πάντα στο νου το καλύτερο δυνατό για τα παιδιά. 
Σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να ζητηθεί βοήθεια για τα παιδιά από τον οικογενειακό γιατρό ή από τον παιδίατρο. Ακόμη  σε άλλες περιπτώσεις η βοήθεια εξειδικευμένου ψυχιάτρου για το παιδί και τον έφηβο και η εφαρμογή ψυχοθεραπείας γι' αυτά ή για τους γονείς μπορούν ν' απαλύνουν τις συνέπειες της τραυματικής αυτής εμπειρίας.

Παιδιά και διαζύγιο

Το διαζύγιο είναι μια τραυματική εμπειρία για τα παιδιά και μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το ψυχολογικό κόσμο τους αφήνοντας αρνητικά κατάλοιπα για όλη τους την ζωή. Στις ανεπτυγμένες χώρες υπολογίζεται ότι ένας γάμος στους δύο καταλήγει σε διαζύγιο.
Οι γονείς πρέπει να είναι ενήμεροι και να λαμβάνουν σοβαρά υπ' όψη ότι η κατάσταση αυτή μπορεί να δημιουργήσει διάφορες θλιβερές συναισθηματικές καταστάσεις ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Τα μεγάλα παιδιά καταλαμβάνονται από αισθήματα μεγάλης λύπης και απώλειας. Η απόδοσή τους στο σχολείο μειώνεται και παρουσιάζουν προβλήματα συμπεριφοράς. 
Τα μικρότερα παιδιά μπορεί να γίνουν περισσότερο επιθετικά, να μην  συνεργάζονται ή ακόμα να δείξουν σημεία οπισθοδρόμησης ή απομόνωσης. 
Έχει παρατηρηθεί ότι πολύ συχνά, έφηβοι και ενήλικες που έζησαν κατά την παιδική ηλικία τραυματικές εμπειρίες διαζυγίου των γονιών τους, παρουσιάζουν οι ίδιοι προβλήματα στις σχέσεις και έχουν μειωμένη ευτοεκτίμηση.
Κατά την διάρκεια της διαδικασίας του διαζυγίου οι γονείς έχουν σοβαρά προβλήματα να αντιμετωπίσουν. Για τα παιδιά τους όμως δεν παύουν από του να είναι τα πιο σημαντικά πρόσωπα στη ζωή τους.
Τα παιδιά νιώθουν φοβισμένα και είναι συγχυσμένα. Ακόμη τους δημιουργούνται αισθήματα ανασφάλειας από την αβεβαιότητα που παρουσιάζουν  οι καταστάσεις αυτές.
Σε μερικές περιπτώσεις μερικοί γονείς μπορεί να νιώθουν τόσο πληγωμένοι και ανήμποροι για ν' αντιμετωπίσουν την κατάσταση που στρέφονται προς τα παιδιά για να βρουν βοήθεια, υποστήριξη και ανακούφιση.  
Πολύ συχνά τα παιδιά πιστεύουν ότι είναι αυτά που προκάλεσαν τη διαμάχη μεταξύ του πατέρα και της μητέρας τους Σε αρκετές περιπτώσεις νιώθουν την ανάγκη και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για να συνενώσουν ξανά τους γονείς τους.
Έχει παρατηρηθεί ότι η τραυματική εμπειρία απώλεια ενός από τους γονείς μέσω του διαζυγίου καθιστά τα παιδιά όταν ενηλικιωθούν πιο ευάλωτα σε σωματικές και ψυχικές ασθένειες.
Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς, μέσα σ’ ένα πνεύμα συνεργασίας για το παιδί τους να εξηγήσουν με ήπιο τρόπο, χωρίς αλληλοκατηγορίες τι συμβαίνει, ποιος είναι ο δικός τους ρόλος και τι τελικά συμβαίνει γι’ αυτά.
Οι γονείς νιώθουν έντονες ανησυχίες για το τι πρόκειται να συμβεί στα παιδιά τους και αυτό το σημείο πρέπει να τους οδηγήσει στο να συνεργαστούν για περάσουν την περίοδο αυτή τα παιδιά όσο το δυνατό με λιγότερο πόνο.
Τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν μηχανισμούς κατανόησης και να βοηθηθούν περισσότερο εάν τους εξηγηθεί τι συμβαίνει. Είναι σημαντικό να περάσει το μήνυμα ότι οι γονείς τους παραμένουν γονείς τους έστω και εάν ο γάμος τους διαλύεται.
Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν τα παιδιά αντεπεξέρχονται καλύτερα και  έχουν λιγότερα προβλήματα μακροχρόνια όταν οι γονείς τους συνεργάζονται για το καλό του παιδιού τους.
Οι διαμάχες και οι δικαστικές διαδικασίες για το ποιος θα πάρει το παιδί είναι ιδιαίτερα επιζήμιες για τα παιδιά. Ακόμη χειρότερα προκαλούν οι πιέσεις που εξασκούνται στα παιδιά για να διαλέξουν ένα από τους δύο γονείς. 
Κατά τη διάρκεια δύσκολων και οδυνηρών καταστάσεων όπως το διαζύγιο πρέπει και δύο γονείς και η υπόλοιπη οικογένεια να έχουν πάντα στο νου το καλύτερο δυνατό για τα παιδιά. 
Σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να ζητηθεί βοήθεια για τα παιδιά από τον οικογενειακό γιατρό ή από τον παιδίατρο. Ακόμη  σε άλλες περιπτώσεις η βοήθεια εξειδικευμένου ψυχιάτρου για το παιδί και τον έφηβο και η εφαρμογή ψυχοθεραπείας γι' αυτά ή για τους γονείς μπορούν ν' απαλύνουν τις συνέπειες της τραυματικής αυτής εμπειρίας.
Όπως το υπόλοιπο σώμα χρειάζεται τακτική άσκηση για να βρίσκεται σε καλή κατάσταση, όπως ο αθλητής πρέπει να προπονείται για να μπορεί το σώμα του να ανταποκρίνεται στις δύσκολες στιγμές, έτσι και η μνήμη χρειάζεται τη δική της ιδιαίτερη προπόνηση για να σας προσφέρει τις πολύτιμες καθημερινές υπηρεσίες της.
Υπάρχει τρόπος να εκγυμνάζετε τη μνήμη σας με τρόπο τέτοιο που να την έχετε στην καλύτερη δυνατή κατάσταση και να αποδίδει το περισσότερο που μπορεί για σας;
Η απάντηση είναι ναι. Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που όταν τα κάνετε, αυξάνετε ουσιαστικά την απόδοση της μνήμης σας. Ταυτόχρονα, συντηρείτε και έτσι δραστηριοποιείτε συνεχώς τα νευρικά κυκλώματα των κέντρων του εγκεφάλου που ευθύνονται για τη μνήμη.
Σίγουρα η ποιότητα της μνήμης ενός ανθρώπου δεν εξαρτάται μόνο από την εκπαίδευση που είχε από τα πρώτα χρόνια της ζωής του και τους μαθησιακούς ή άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες που τον επηρέασαν στη ζωή του. Υπάρχει και η γενετική κληρονομική συνιστώσα που παίζει ρόλο.
Ανεξάρτητα από τους παράγοντες που επηρέασαν διαχρονικά, την ανάπτυξη και εξέλιξη της δικής σας μνήμης, είναι ακόμα στο χέρι σας να υιοθετήσετε μια σειρά από συμπεριφορές που έχουν σοβαρές πιθανότητες να μεγιστοποιούν τις δυνατότητες της μνήμης σας.
Ποτέ μη σταματάτε να μαθαίνετε
Αναζητείστε θέματα που σας ενδιαφέρουν πραγματικά και ασχοληθείτε με την εκμάθηση νέων δεδομένων και εξελίξεων για αυτά. Εάν γίνεται, μπορείτε να συμμετέχετε σε ομάδες κοινού ενδιαφέροντος, σε τάξεις ή σειρές μαθημάτων έτσι ώστε να έρχεστε σε επαφή με άλλους ανθρώπους που έχουν κοινά με εσάς ενδιαφέροντα.
Το διάβασμα, η παρακολούθηση διαλέξεων, προγραμμάτων, ποιοτικών εκπομπών πληροφόρησης και εκμάθησης στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση και στο διαδικτυο, είναι πηγές συνεχούς αγωγής του εγκεφάλου σας με ωφέλιμα αποτελέσματα. Και μην ξεχνάτε ότι όσο αυξάνεται η ηλικία σας τόσο μεγαλύτερο όφελος θα έχετε από τέτοιες δραστηριότητες.
Καλλιεργείστε τις κοινωνικές και οικογενειακές σας σχέσεις
Ο άνθρωπος έχει έμφυτη την κοινωνικότητα. Όσο πιο κοινωνικοί είσαστε, τόσο πιο καλά είναι για τον εγκέφαλο σας. Η απομόνωση βλάπτει πολλά συστήματα του οργανισμού. Έρευνες έχουν δείξει ότι ο εγκέφαλος και η καρδία σας, έχουν πολλά να κερδίζουν από καλές οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο μπορείτε να γίνετε εθελοντής προσφέροντας βοήθεια εκεί που η κοινότητα σας έχει ανάγκη ή ακόμη να συμμετέχετε σε κάποιο οργανωμένο σύνολο που αρμόζει στα δικά σας ενδιαφέροντα. Εάν έχετε ένα κατοικίδιο ζώο, μπορείτε με άλλους ανθρώπους που έχουν ανάλογο ενδιαφέρον να συζητάτε πολλά σχετικά θέματα και να αναπτύσσετε στενότερες σχέσεις.
Για παράδειγμα ο περίπατος με το σκύλο σας, θα μπορούσε να είναι ευκαιρία ανάπτυξης της κοινωνικότητας και σύσφιξης σχέσεων με άλλους ιδιοκτήτες σκύλων που θα συναντάτε κατά τον περίπατο του αγαπημένου σας ζώου.
Αναπτύσσετε καινούργιες συνήθειες
Κάθε φορά που υποχρεώνετε τον εαυτό σας να κάνει κάτι καινούργιο, στην ουσία τον υποχρεώνετε να ενεργοποιεί νέες δυνάμεις για να πετύχει το στόχο που του έχετε βάλει. Ενεργοποίηση σημαίνει στην περίπτωση αυτή, ενίσχυση.
Σκεφτείτε να αλλάξετε τη διαρρύθμιση στο σπίτι σας, τη θέση των επίπλων, δοκιμάστε να κουμπώσετε το πουκάμισο σας με το ένα χέρι ή να αλείψετε βούτυρο στο ψωμί σας με διαφορετικό τρόπο ή ακόμη με τα μάτια κλειστά, δοκιμάστε να μάθετε να χρησιμοποιείτε το ποντίκι του υπολογιστή με το άλλο σας χέρι. Μπορείτε να σκεφτείτε αρκετές πρωτότυπες ιδέες για να ασκείτε έτσι τον εγκέφαλο σας.
Σταυρόλεξα, παζλ, σκάκι, τάβλι, επιτραπέζια παιχνίδια
Όσο περισσότερο χρησιμοποιείτε τις δυνατότητες του εγκεφάλου, τόσο περισσότερο το βοηθάτε να συντηρεί τις δυνάμεις του. Υπάρχουν πολλά παιχνίδια που διεγείρουν τις πνευματικές σας δυνατότητες αλλά μπορούν επίσης να συμβάλλουν για μια καλύτερη κοινωνικότητα. Το τάβλι, το σκάκι, τα σταυρόλεξα, τα παζλ και πολλά άλλα επιτραπέζια παιχνίδια, προσφέρουν ψυχαγωγία και όφελος για τη μνήμη σας.
Σωματική άσκηση και ύπνος
Η σωματική άσκηση βελτιώνει το κυκλοφορικό σύστημα. Ακόμη και η απλή αλλά τακτική καθημερινή άσκηση όπως το γρήγορο περπάτημα, βελτιώνουν την καρδία και την οξυγόνωση του εγκεφάλου.
Αυτοί που ασκούνται, βελτιώνουν τις δυνατότητες του εγκεφάλου τους. Οι ηλικιωμένοι που περπατούν καθημερινά τουλάχιστον για 30 λεπτά, έχουν περισσότερες πιθανότητες μακροχρόνιας διατήρησης ενισχυμένης μνήμης και συγκέντρωσης.
Ο καλός ύπνος είναι απαραίτητος και βασική προϋπόθεση για καλή μνήμη. Η στέρηση του ύπνου αποδυναμώνει ουσιαστικά τη μνήμη.
Φαγητό και μνήμη
Το τι τρώτε καθημερινά, έχει επίδραση στις δυνατότητες και κατάσταση της μνήμης σας. Οι έρευνες κατά τις τελευταίες δεκαετίες, έδειξαν ότι ορισμένα τρόφιμα, περισσότερο από άλλα, μπορούν να συμβάλλουν για μια καλύτερη κατάσταση των νευρικών κυκλωμάτων του εγκεφάλου που ελέγχουν τη μνήμη.
Το κοινό χαρακτηριστικό των τροφίμων αυτών, είναι η πλούσια περιεκτικότητα τους σε αντιοξειδωτικές ουσίες, βιταμίνες και άλλες φυτοχημικές ουσίες που δρουν συνεργιστικά προς όφελος του νευρικού σας συστήματος.
Υπενθυμίζουμε ότι για να έχετε καλύτερο αποτέλεσμα με τις βιταμίνες στον οργανισμό σας, είναι προτιμότερο να τρώτε περισσότερα φρούτα και λαχανικά αντί να καταπίνετε σκευάσματα βιταμινών. Ο λόγος είναι διότι τρώγοντας τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνες απορροφάτε ταυτόχρονα και άλλες χρήσιμες φυτοχημικές ουσίες που δρουν συμπληρωματικά και υποβοηθούν το έργο των βιταμινών.
Φυσικά υπάρχουν περιπτώσεις για τις οποίες πρέπει να δίνονται φαρμακευτικά σκευάσματα βιταμινών αλλά είναι ο γιατρός σας που θα αποφασίσει για αυτό.
Μερικά από τα τρόφιμα που σχετίστηκαν με καλύτερη μνήμη είναι:
Πράσινα φυλλώδη λαχανικά, σπανάκι, λάχανο, μαρούλι, διάφορα σαλατικά
Μπρόκολο και κουνουπίδι
Χυμός φρούτων, φρούτα
Διάφορα είδη μούρων, ρόδια
Ξηροί καρποί
Λιπαρά ψάρια όπως σολομός, σαρδέλες, κολιός
Ελαιόλαδο και άλλα φυτικά έλαια
Τέλος πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι το κάπνισμα οποιασδήποτε μορφής, τα ναρκωτικά και η κατάχρηση αλκοόλ βλάπτουν τη μνήμη.
Βλέπουμε λοιπόν ότι στο χέρι σας είναι να λάβετε μέτρα για να ενισχύσετε τη μνήμη σας. Βέβαια κανένα μέτρο από αυτά, από μόνο του δεν είναι εγγύηση για αποτέλεσμα.
Είναι μια σειρά από συμπεριφορές που θα χαρακτηρίζουν τον τρόπο ζωής σας που μεγιστοποιούν τις πιθανότητες για μια όσο το δυνατό καλύτερη μνήμη για όλο σας το βίο.

Η μνήμη σας, για να σας εξυπηρετεί χρειάζεται φροντίδα και εξάσκηση

Όπως το υπόλοιπο σώμα χρειάζεται τακτική άσκηση για να βρίσκεται σε καλή κατάσταση, όπως ο αθλητής πρέπει να προπονείται για να μπορεί το σώμα του να ανταποκρίνεται στις δύσκολες στιγμές, έτσι και η μνήμη χρειάζεται τη δική της ιδιαίτερη προπόνηση για να σας προσφέρει τις πολύτιμες καθημερινές υπηρεσίες της.
Υπάρχει τρόπος να εκγυμνάζετε τη μνήμη σας με τρόπο τέτοιο που να την έχετε στην καλύτερη δυνατή κατάσταση και να αποδίδει το περισσότερο που μπορεί για σας;
Η απάντηση είναι ναι. Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που όταν τα κάνετε, αυξάνετε ουσιαστικά την απόδοση της μνήμης σας. Ταυτόχρονα, συντηρείτε και έτσι δραστηριοποιείτε συνεχώς τα νευρικά κυκλώματα των κέντρων του εγκεφάλου που ευθύνονται για τη μνήμη.
Σίγουρα η ποιότητα της μνήμης ενός ανθρώπου δεν εξαρτάται μόνο από την εκπαίδευση που είχε από τα πρώτα χρόνια της ζωής του και τους μαθησιακούς ή άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες που τον επηρέασαν στη ζωή του. Υπάρχει και η γενετική κληρονομική συνιστώσα που παίζει ρόλο.
Ανεξάρτητα από τους παράγοντες που επηρέασαν διαχρονικά, την ανάπτυξη και εξέλιξη της δικής σας μνήμης, είναι ακόμα στο χέρι σας να υιοθετήσετε μια σειρά από συμπεριφορές που έχουν σοβαρές πιθανότητες να μεγιστοποιούν τις δυνατότητες της μνήμης σας.
Ποτέ μη σταματάτε να μαθαίνετε
Αναζητείστε θέματα που σας ενδιαφέρουν πραγματικά και ασχοληθείτε με την εκμάθηση νέων δεδομένων και εξελίξεων για αυτά. Εάν γίνεται, μπορείτε να συμμετέχετε σε ομάδες κοινού ενδιαφέροντος, σε τάξεις ή σειρές μαθημάτων έτσι ώστε να έρχεστε σε επαφή με άλλους ανθρώπους που έχουν κοινά με εσάς ενδιαφέροντα.
Το διάβασμα, η παρακολούθηση διαλέξεων, προγραμμάτων, ποιοτικών εκπομπών πληροφόρησης και εκμάθησης στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση και στο διαδικτυο, είναι πηγές συνεχούς αγωγής του εγκεφάλου σας με ωφέλιμα αποτελέσματα. Και μην ξεχνάτε ότι όσο αυξάνεται η ηλικία σας τόσο μεγαλύτερο όφελος θα έχετε από τέτοιες δραστηριότητες.
Καλλιεργείστε τις κοινωνικές και οικογενειακές σας σχέσεις
Ο άνθρωπος έχει έμφυτη την κοινωνικότητα. Όσο πιο κοινωνικοί είσαστε, τόσο πιο καλά είναι για τον εγκέφαλο σας. Η απομόνωση βλάπτει πολλά συστήματα του οργανισμού. Έρευνες έχουν δείξει ότι ο εγκέφαλος και η καρδία σας, έχουν πολλά να κερδίζουν από καλές οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο μπορείτε να γίνετε εθελοντής προσφέροντας βοήθεια εκεί που η κοινότητα σας έχει ανάγκη ή ακόμη να συμμετέχετε σε κάποιο οργανωμένο σύνολο που αρμόζει στα δικά σας ενδιαφέροντα. Εάν έχετε ένα κατοικίδιο ζώο, μπορείτε με άλλους ανθρώπους που έχουν ανάλογο ενδιαφέρον να συζητάτε πολλά σχετικά θέματα και να αναπτύσσετε στενότερες σχέσεις.
Για παράδειγμα ο περίπατος με το σκύλο σας, θα μπορούσε να είναι ευκαιρία ανάπτυξης της κοινωνικότητας και σύσφιξης σχέσεων με άλλους ιδιοκτήτες σκύλων που θα συναντάτε κατά τον περίπατο του αγαπημένου σας ζώου.
Αναπτύσσετε καινούργιες συνήθειες
Κάθε φορά που υποχρεώνετε τον εαυτό σας να κάνει κάτι καινούργιο, στην ουσία τον υποχρεώνετε να ενεργοποιεί νέες δυνάμεις για να πετύχει το στόχο που του έχετε βάλει. Ενεργοποίηση σημαίνει στην περίπτωση αυτή, ενίσχυση.
Σκεφτείτε να αλλάξετε τη διαρρύθμιση στο σπίτι σας, τη θέση των επίπλων, δοκιμάστε να κουμπώσετε το πουκάμισο σας με το ένα χέρι ή να αλείψετε βούτυρο στο ψωμί σας με διαφορετικό τρόπο ή ακόμη με τα μάτια κλειστά, δοκιμάστε να μάθετε να χρησιμοποιείτε το ποντίκι του υπολογιστή με το άλλο σας χέρι. Μπορείτε να σκεφτείτε αρκετές πρωτότυπες ιδέες για να ασκείτε έτσι τον εγκέφαλο σας.
Σταυρόλεξα, παζλ, σκάκι, τάβλι, επιτραπέζια παιχνίδια
Όσο περισσότερο χρησιμοποιείτε τις δυνατότητες του εγκεφάλου, τόσο περισσότερο το βοηθάτε να συντηρεί τις δυνάμεις του. Υπάρχουν πολλά παιχνίδια που διεγείρουν τις πνευματικές σας δυνατότητες αλλά μπορούν επίσης να συμβάλλουν για μια καλύτερη κοινωνικότητα. Το τάβλι, το σκάκι, τα σταυρόλεξα, τα παζλ και πολλά άλλα επιτραπέζια παιχνίδια, προσφέρουν ψυχαγωγία και όφελος για τη μνήμη σας.
Σωματική άσκηση και ύπνος
Η σωματική άσκηση βελτιώνει το κυκλοφορικό σύστημα. Ακόμη και η απλή αλλά τακτική καθημερινή άσκηση όπως το γρήγορο περπάτημα, βελτιώνουν την καρδία και την οξυγόνωση του εγκεφάλου.
Αυτοί που ασκούνται, βελτιώνουν τις δυνατότητες του εγκεφάλου τους. Οι ηλικιωμένοι που περπατούν καθημερινά τουλάχιστον για 30 λεπτά, έχουν περισσότερες πιθανότητες μακροχρόνιας διατήρησης ενισχυμένης μνήμης και συγκέντρωσης.
Ο καλός ύπνος είναι απαραίτητος και βασική προϋπόθεση για καλή μνήμη. Η στέρηση του ύπνου αποδυναμώνει ουσιαστικά τη μνήμη.
Φαγητό και μνήμη
Το τι τρώτε καθημερινά, έχει επίδραση στις δυνατότητες και κατάσταση της μνήμης σας. Οι έρευνες κατά τις τελευταίες δεκαετίες, έδειξαν ότι ορισμένα τρόφιμα, περισσότερο από άλλα, μπορούν να συμβάλλουν για μια καλύτερη κατάσταση των νευρικών κυκλωμάτων του εγκεφάλου που ελέγχουν τη μνήμη.
Το κοινό χαρακτηριστικό των τροφίμων αυτών, είναι η πλούσια περιεκτικότητα τους σε αντιοξειδωτικές ουσίες, βιταμίνες και άλλες φυτοχημικές ουσίες που δρουν συνεργιστικά προς όφελος του νευρικού σας συστήματος.
Υπενθυμίζουμε ότι για να έχετε καλύτερο αποτέλεσμα με τις βιταμίνες στον οργανισμό σας, είναι προτιμότερο να τρώτε περισσότερα φρούτα και λαχανικά αντί να καταπίνετε σκευάσματα βιταμινών. Ο λόγος είναι διότι τρώγοντας τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνες απορροφάτε ταυτόχρονα και άλλες χρήσιμες φυτοχημικές ουσίες που δρουν συμπληρωματικά και υποβοηθούν το έργο των βιταμινών.
Φυσικά υπάρχουν περιπτώσεις για τις οποίες πρέπει να δίνονται φαρμακευτικά σκευάσματα βιταμινών αλλά είναι ο γιατρός σας που θα αποφασίσει για αυτό.
Μερικά από τα τρόφιμα που σχετίστηκαν με καλύτερη μνήμη είναι:
Πράσινα φυλλώδη λαχανικά, σπανάκι, λάχανο, μαρούλι, διάφορα σαλατικά
Μπρόκολο και κουνουπίδι
Χυμός φρούτων, φρούτα
Διάφορα είδη μούρων, ρόδια
Ξηροί καρποί
Λιπαρά ψάρια όπως σολομός, σαρδέλες, κολιός
Ελαιόλαδο και άλλα φυτικά έλαια
Τέλος πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι το κάπνισμα οποιασδήποτε μορφής, τα ναρκωτικά και η κατάχρηση αλκοόλ βλάπτουν τη μνήμη.
Βλέπουμε λοιπόν ότι στο χέρι σας είναι να λάβετε μέτρα για να ενισχύσετε τη μνήμη σας. Βέβαια κανένα μέτρο από αυτά, από μόνο του δεν είναι εγγύηση για αποτέλεσμα.
Είναι μια σειρά από συμπεριφορές που θα χαρακτηρίζουν τον τρόπο ζωής σας που μεγιστοποιούν τις πιθανότητες για μια όσο το δυνατό καλύτερη μνήμη για όλο σας το βίο.
Ο ερχομός ενός νέου παιδιού, κάνει πολύ συχνά τους γονείς να ανησυχούν για προβλήματα ζήλιας που πιθανόν να προκύψουν μεταξύ ενός μεγαλύτερου και του νέου παιδιού.
Πράγματι η ζήλια μεταξύ αδελφιών δεν είναι σπάνια. Το μεγαλύτερο παιδί νιώθει ότι κάτι χάνει με τον ερχομό του αδελφιού του. Εκεί που απολάμβανε πολλά πράγματα μόνο του, την προσοχή των γονιών του, τώρα πρέπει να τα μοιράζεται με το αδελφάκι του.
Η ζήλια μεταξύ αδελφιών παρατηρείται συχνότερα όταν η διαφορά ηλικίας μεταξύ των παιδιών δεν είναι μεγάλη ή ακόμα όταν είναι του ίδιου φύλου. Στην περίπτωση διδύμων το φαινόμενο αυτό είναι ακόμη πιο έντονο.
Ο ρόλος των γονιών είναι καθοριστικός στη δημιουργία της ζήλιας μεταξύ των παιδιών. Οι συγκρίσεις που κάνουν μεταξύ των παιδιών τους συμβάλλουν στην ανάπτυξη ζήλιας, αντιπαλότητας και συναγωνισμού.
Στις περιπτώσεις που το ένα παιδί καταφέρνει να ξεπερνά το άλλο στις επιδόσεις του, μπορούν να δημιουργηθούν αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης ακόμη και κατάθλιψης που συνοδεύονται από ζήλια.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα παιδί μπορεί να εγκαταλείψει κάποια δραστηριότητα έστω και εάν είναι πολύ καλό σε αυτή, διότι δεν θέλει να φαίνεται κατώτερο από το αδέλφι του που μπορεί να έχει καλύτερες επιδόσεις στο συγκεκριμένο τομέα.
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήλια μεταξύ αδελφιών. Τα ατομικά χαρακτηριστικά των παιδιών, η λειτουργικότητα της οικογένειας, τα παραδείγματα που βλέπουν τα παιδιά σε ταινίες στην τηλεόραση ή αλλού συμβάλλουν στην δημιουργία καταστάσεων ζήλιας.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να αποτρέψουν την δημιουργία ζήλιας μεταξύ των παιδιών τους;
Σε οικογένειες που οι γονείς βρίσκουν συμβιβαστικές, παραγωγικές λύσεις που χαρακτηρίζονται από εκτίμηση προς το άτομο και χωρίς επιθετικότητα στα καθημερινά προβλήματα, οι πιθανότητες να αναπτυχθεί ζήλια είναι μικρές.
Επίσης το ίδιο συμβαίνει σε οικογένειες που κάνουν δραστηριότητες ψυχαγωγικές ή άλλες που όλοι απολαμβάνουν μαζί.
Η ηλικία των παιδιών παίζει ένα σημαντικό ρόλο. Ανάλογα με το επίπεδο αντίληψης τους οι γονείς μπορούν να μιλούν στο παιδί τους για τη γέννηση και τον ερχομό του αδελφιού τους. Έτσι νιώθουν ότι συμμετέχουν στο σημαντικό νέο γεγονός για την οικογένεια που θα αλλάξει την κατάσταση όπως την γνωρίζουν.
Με το να συμμετέχουν στις προετοιμασίες για το νέο παιδί, για την κούνια και τα ρούχα του, λαμβάνοντας μέρος στις συζητήσεις για το τι θα κάνει η οικογένεια όταν θα έλθει το αδελφάκι, τα κάνει να μη νιώθουν ότι παραμερίζονται ή ότι χάνουν κάτι.
Επίσης εάν η ηλικία του ή των μεγαλύτερων παιδιών το επιτρέπει, είναι καλό για αυτά εάν μπορούν να συμμετέχουν στην επιλογή του ονόματος για το αδελφάκι τους.
Οι γονείς μπορούν να συζητούν με τα μεγαλύτερα αδέλφια τρόπους με τους οποίους μπορούν αυτά να βοηθούν στην οικογένεια όταν θα γεννηθεί το νέο παιδί. Στις περιπτώσεις αυτές είναι χρήσιμο όλοι μαζί να βλέπουν τις φωτογραφίες των μεγαλύτερων παιδιών όταν γεννήθηκαν και οι γονείς να διηγούνται αυτά που έκαναν όταν γεννήθηκαν τα πρώτα παιδιά.
Οι κινήσεις αυτές βοηθούν τα παιδιά στο να νιώσουν ότι η σημασία και το ενδιαφέρον που δίνονται προς τα αυτά δεν μειώνεται και τουναντίον το κάθε παιδί παίρνει όλη την αγάπη των γονιών του.
Στις περιπτώσεις που το μεγαλύτερο παιδί είναι ακόμη σε παιδικό κρεβατάκι, εάν είναι δυνατό να του δοθεί ένα κανονικό κρεβάτι, συμβάλλει στο να το κάνει να νιώθει χαρά και να συνδέει με θετικά γεγονότα τη γέννηση του αδελφιού του.
Οι γονείς δεν πρέπει να απογοητεύονται εάν βλέπουν αρχικά ότι ένα μεγαλύτερο παιδί δεν δείχνει μεγάλη αγάπη στο μικρότερο του αδελφάκι. Η αγάπη αυτή μεγαλώνει σταδιακά.
Οι γονείς θα πρέπει να δείξουν στο μεγαλύτερο παιδί πως πρέπει να συμπεριφέρεται σε ένα μικρότερο τους αδελφάκι και το τι είναι επιτρεπτό και το τι όχι.
Επίσης η επιβράβευση του μεγαλύτερου παιδιού για καλά πράγματα που έχει κάνει, ιδιαίτερα σε σχέση με το μικρό αδελφάκι του, δείχνει στο παιδί ότι το να είναι το μεγαλύτερο έχει πλεονεκτήματα.
Κάποτε ένα παιδί μπορεί να παρουσιάσει κάποια υποχώρηση στην συμπεριφορά του όταν γεννηθεί ένα νέο παιδί. Επιστρέφει πίσω σε συμπεριφορές που είχε όταν ήταν σε πιο μικρή ηλικία.
Οι γονείς πρέπει να αποδέχονται τα φαινόμενα αυτά, που συνήθως είναι παροδικά και να δίνουν τη σημασία που ζητούν τα παιδιά αυτά. Το γεγονός αυτό τους προσφέρει τη σιγουριά που χρειάζονται και την προσοχή που ζητούν και το πρόβλημα υποχωρεί.
Σχεδόν όλα τα αδέλφια, αγόρια και κορίτσια, θα έχουν την εμπειρία κάποιου βαθμού ζήλιας. Υπάρχουν περιπτώσεις που η ζήλια θα χειροτερεύει και πιθανόν να γίνει μια αντιπαλότητα.
Πολύ σπάνια μπορεί η κατάσταση να εκφυλιστεί και να εμφανιστούν φαινόμενα βίας και κακοποίησης του ενός από τον άλλο. Συνήθως αυτός που κακοποιεί είναι ο μεγαλύτερος στην ηλικία ή και αυτός που είναι δυνατότερος.
Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται βοήθεια από ειδικούς ψυχολόγους ή και ψυχίατρους. Η οικογένεια θα πρέπει να ζητήσει επαγγελματική βοήθεια και μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις το πρόβλημα πιθανόν να χρειάζεται επείγουσα αντιμετώπιση.
Συμπερασματικά θα τονίσουμε το γεγονός ότι η ζήλια μεταξύ αδελφιών είναι σύνηθες φαινόμενο. Ο ρόλος των γονιών είναι καθοριστικός στη γένεση αλλά και στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Στις οικογένειες που υπάρχουν ισότιμη αντιμετώπιση των παιδιών, ισοζυγισμένες αποφάσεις που χαρακτηρίζονται από συμβιβασμό όταν δημιουργούνται διαφορές και που υπάρχει σεβασμός και εκτίμηση στην προσωπικότητα και ιδιαιτερότητες του κάθε μέλους της οικογένειας, οι πιθανότητες για σοβαρά προβλήματα λόγω ζήλιας ελαχιστοποιούνται.

Η ζήλια μεταξύ αδελφιών

Ο ερχομός ενός νέου παιδιού, κάνει πολύ συχνά τους γονείς να ανησυχούν για προβλήματα ζήλιας που πιθανόν να προκύψουν μεταξύ ενός μεγαλύτερου και του νέου παιδιού.
Πράγματι η ζήλια μεταξύ αδελφιών δεν είναι σπάνια. Το μεγαλύτερο παιδί νιώθει ότι κάτι χάνει με τον ερχομό του αδελφιού του. Εκεί που απολάμβανε πολλά πράγματα μόνο του, την προσοχή των γονιών του, τώρα πρέπει να τα μοιράζεται με το αδελφάκι του.
Η ζήλια μεταξύ αδελφιών παρατηρείται συχνότερα όταν η διαφορά ηλικίας μεταξύ των παιδιών δεν είναι μεγάλη ή ακόμα όταν είναι του ίδιου φύλου. Στην περίπτωση διδύμων το φαινόμενο αυτό είναι ακόμη πιο έντονο.
Ο ρόλος των γονιών είναι καθοριστικός στη δημιουργία της ζήλιας μεταξύ των παιδιών. Οι συγκρίσεις που κάνουν μεταξύ των παιδιών τους συμβάλλουν στην ανάπτυξη ζήλιας, αντιπαλότητας και συναγωνισμού.
Στις περιπτώσεις που το ένα παιδί καταφέρνει να ξεπερνά το άλλο στις επιδόσεις του, μπορούν να δημιουργηθούν αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης ακόμη και κατάθλιψης που συνοδεύονται από ζήλια.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα παιδί μπορεί να εγκαταλείψει κάποια δραστηριότητα έστω και εάν είναι πολύ καλό σε αυτή, διότι δεν θέλει να φαίνεται κατώτερο από το αδέλφι του που μπορεί να έχει καλύτερες επιδόσεις στο συγκεκριμένο τομέα.
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήλια μεταξύ αδελφιών. Τα ατομικά χαρακτηριστικά των παιδιών, η λειτουργικότητα της οικογένειας, τα παραδείγματα που βλέπουν τα παιδιά σε ταινίες στην τηλεόραση ή αλλού συμβάλλουν στην δημιουργία καταστάσεων ζήλιας.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να αποτρέψουν την δημιουργία ζήλιας μεταξύ των παιδιών τους;
Σε οικογένειες που οι γονείς βρίσκουν συμβιβαστικές, παραγωγικές λύσεις που χαρακτηρίζονται από εκτίμηση προς το άτομο και χωρίς επιθετικότητα στα καθημερινά προβλήματα, οι πιθανότητες να αναπτυχθεί ζήλια είναι μικρές.
Επίσης το ίδιο συμβαίνει σε οικογένειες που κάνουν δραστηριότητες ψυχαγωγικές ή άλλες που όλοι απολαμβάνουν μαζί.
Η ηλικία των παιδιών παίζει ένα σημαντικό ρόλο. Ανάλογα με το επίπεδο αντίληψης τους οι γονείς μπορούν να μιλούν στο παιδί τους για τη γέννηση και τον ερχομό του αδελφιού τους. Έτσι νιώθουν ότι συμμετέχουν στο σημαντικό νέο γεγονός για την οικογένεια που θα αλλάξει την κατάσταση όπως την γνωρίζουν.
Με το να συμμετέχουν στις προετοιμασίες για το νέο παιδί, για την κούνια και τα ρούχα του, λαμβάνοντας μέρος στις συζητήσεις για το τι θα κάνει η οικογένεια όταν θα έλθει το αδελφάκι, τα κάνει να μη νιώθουν ότι παραμερίζονται ή ότι χάνουν κάτι.
Επίσης εάν η ηλικία του ή των μεγαλύτερων παιδιών το επιτρέπει, είναι καλό για αυτά εάν μπορούν να συμμετέχουν στην επιλογή του ονόματος για το αδελφάκι τους.
Οι γονείς μπορούν να συζητούν με τα μεγαλύτερα αδέλφια τρόπους με τους οποίους μπορούν αυτά να βοηθούν στην οικογένεια όταν θα γεννηθεί το νέο παιδί. Στις περιπτώσεις αυτές είναι χρήσιμο όλοι μαζί να βλέπουν τις φωτογραφίες των μεγαλύτερων παιδιών όταν γεννήθηκαν και οι γονείς να διηγούνται αυτά που έκαναν όταν γεννήθηκαν τα πρώτα παιδιά.
Οι κινήσεις αυτές βοηθούν τα παιδιά στο να νιώσουν ότι η σημασία και το ενδιαφέρον που δίνονται προς τα αυτά δεν μειώνεται και τουναντίον το κάθε παιδί παίρνει όλη την αγάπη των γονιών του.
Στις περιπτώσεις που το μεγαλύτερο παιδί είναι ακόμη σε παιδικό κρεβατάκι, εάν είναι δυνατό να του δοθεί ένα κανονικό κρεβάτι, συμβάλλει στο να το κάνει να νιώθει χαρά και να συνδέει με θετικά γεγονότα τη γέννηση του αδελφιού του.
Οι γονείς δεν πρέπει να απογοητεύονται εάν βλέπουν αρχικά ότι ένα μεγαλύτερο παιδί δεν δείχνει μεγάλη αγάπη στο μικρότερο του αδελφάκι. Η αγάπη αυτή μεγαλώνει σταδιακά.
Οι γονείς θα πρέπει να δείξουν στο μεγαλύτερο παιδί πως πρέπει να συμπεριφέρεται σε ένα μικρότερο τους αδελφάκι και το τι είναι επιτρεπτό και το τι όχι.
Επίσης η επιβράβευση του μεγαλύτερου παιδιού για καλά πράγματα που έχει κάνει, ιδιαίτερα σε σχέση με το μικρό αδελφάκι του, δείχνει στο παιδί ότι το να είναι το μεγαλύτερο έχει πλεονεκτήματα.
Κάποτε ένα παιδί μπορεί να παρουσιάσει κάποια υποχώρηση στην συμπεριφορά του όταν γεννηθεί ένα νέο παιδί. Επιστρέφει πίσω σε συμπεριφορές που είχε όταν ήταν σε πιο μικρή ηλικία.
Οι γονείς πρέπει να αποδέχονται τα φαινόμενα αυτά, που συνήθως είναι παροδικά και να δίνουν τη σημασία που ζητούν τα παιδιά αυτά. Το γεγονός αυτό τους προσφέρει τη σιγουριά που χρειάζονται και την προσοχή που ζητούν και το πρόβλημα υποχωρεί.
Σχεδόν όλα τα αδέλφια, αγόρια και κορίτσια, θα έχουν την εμπειρία κάποιου βαθμού ζήλιας. Υπάρχουν περιπτώσεις που η ζήλια θα χειροτερεύει και πιθανόν να γίνει μια αντιπαλότητα.
Πολύ σπάνια μπορεί η κατάσταση να εκφυλιστεί και να εμφανιστούν φαινόμενα βίας και κακοποίησης του ενός από τον άλλο. Συνήθως αυτός που κακοποιεί είναι ο μεγαλύτερος στην ηλικία ή και αυτός που είναι δυνατότερος.
Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται βοήθεια από ειδικούς ψυχολόγους ή και ψυχίατρους. Η οικογένεια θα πρέπει να ζητήσει επαγγελματική βοήθεια και μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις το πρόβλημα πιθανόν να χρειάζεται επείγουσα αντιμετώπιση.
Συμπερασματικά θα τονίσουμε το γεγονός ότι η ζήλια μεταξύ αδελφιών είναι σύνηθες φαινόμενο. Ο ρόλος των γονιών είναι καθοριστικός στη γένεση αλλά και στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Στις οικογένειες που υπάρχουν ισότιμη αντιμετώπιση των παιδιών, ισοζυγισμένες αποφάσεις που χαρακτηρίζονται από συμβιβασμό όταν δημιουργούνται διαφορές και που υπάρχει σεβασμός και εκτίμηση στην προσωπικότητα και ιδιαιτερότητες του κάθε μέλους της οικογένειας, οι πιθανότητες για σοβαρά προβλήματα λόγω ζήλιας ελαχιστοποιούνται.
Τα παιδιά που παρακολουθούν τηλεόραση το βράδυ παράγουν λιγότερη μελατονίνη, την ορμόνη που ρυθμίζει τον ύπνο και πιθανώς και το χρόνο έναρξης της εφηβείας, υποδεικνύει έρευνα στην Ιταλία.
Όπως αναφέρει το NewScientist.com, οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας πιστεύουν ότι το φως που εκπέμπει η τηλεόραση είναι αρκετό για να μειώσει τα επίπεδα της μελατονίνης, επισπεύδοντας τη σεξουαλική ωρίμανση. Διαπίστωσαν ότι μια εβδομάδα αποχής από την τηλεόραση ήταν αρκετή για να αυξήσει τα επίπεδα της ορμόνης κατά 30%.
Η ομάδα του Ρομπέρτο Σάλτι, επικεφαλής των ερευνητών, παρακολούθησε 74 παιδιά έξι έως 12 ετών από την Τοσκάνη, τα οποία έβλεπαν κατά μέσο όρο τρεις ώρες τηλεόραση τις νυχτερινές ώρες. Την εβδομάδα που προηγήθηκε του πειράματος, τα παιδιά ενθαρρύνθηκαν να παρακολουθούν τηλεόραση περισσότερο από ό,τι συνήθως.
Την εβδομάδα που ακολούθησε, τα παιδιά έπρεπε να μην παρακολουθήσουν καθόλου τηλεόραση και οι γονείς τους έπρεπε να περιορίσουν τον τεχνητό φωτισμό το βράδυ.
Στο τέλος του επταήμερου πειράματος, τα επίπεδα της μελατονίνης είχαν αυξηθεί στα παιδιά κατά το ένα τρίτο, κατά μέσο όρο. Μάλιστα, η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρήθηκε στις μικρότερες ηλικίες.
Η μελατονίνη, ορμόνη που παράγεται από την επίφυση, ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου/εγρήγορσης. Στη διάρκεια του 24ώρου τα επίπεδά της μεταβάλλονται περιοδικά, ανάλογα με το φως που φτάνει στους αμφιβληστροειδείς των ματιών.
Ο τεχνητός φωτισμός στη διάρκεια της νύχτας πιστεύεται ότι μπορεί να διαταράξει αυτή την περιοδική μεταβολή και να μειώσει τα μέσα επίπεδα της ορμόνης.
Πάντως, ο ακριβής μηχανισμός του φαινόμενου παραμένει ασαφής, και οι επιστήμονες δεν έχουν αποδείξει με μελέτες στον άνθρωπο ότι τα επίπεδα της μελατονίνης σχετίζονται αιτιολογικά με το χρόνο έναρξης της εφηβείας.

Η τηλεόραση προκαλεί ορμονικές αλλαγές

Τα παιδιά που παρακολουθούν τηλεόραση το βράδυ παράγουν λιγότερη μελατονίνη, την ορμόνη που ρυθμίζει τον ύπνο και πιθανώς και το χρόνο έναρξης της εφηβείας, υποδεικνύει έρευνα στην Ιταλία.
Όπως αναφέρει το NewScientist.com, οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας πιστεύουν ότι το φως που εκπέμπει η τηλεόραση είναι αρκετό για να μειώσει τα επίπεδα της μελατονίνης, επισπεύδοντας τη σεξουαλική ωρίμανση. Διαπίστωσαν ότι μια εβδομάδα αποχής από την τηλεόραση ήταν αρκετή για να αυξήσει τα επίπεδα της ορμόνης κατά 30%.
Η ομάδα του Ρομπέρτο Σάλτι, επικεφαλής των ερευνητών, παρακολούθησε 74 παιδιά έξι έως 12 ετών από την Τοσκάνη, τα οποία έβλεπαν κατά μέσο όρο τρεις ώρες τηλεόραση τις νυχτερινές ώρες. Την εβδομάδα που προηγήθηκε του πειράματος, τα παιδιά ενθαρρύνθηκαν να παρακολουθούν τηλεόραση περισσότερο από ό,τι συνήθως.
Την εβδομάδα που ακολούθησε, τα παιδιά έπρεπε να μην παρακολουθήσουν καθόλου τηλεόραση και οι γονείς τους έπρεπε να περιορίσουν τον τεχνητό φωτισμό το βράδυ.
Στο τέλος του επταήμερου πειράματος, τα επίπεδα της μελατονίνης είχαν αυξηθεί στα παιδιά κατά το ένα τρίτο, κατά μέσο όρο. Μάλιστα, η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρήθηκε στις μικρότερες ηλικίες.
Η μελατονίνη, ορμόνη που παράγεται από την επίφυση, ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου/εγρήγορσης. Στη διάρκεια του 24ώρου τα επίπεδά της μεταβάλλονται περιοδικά, ανάλογα με το φως που φτάνει στους αμφιβληστροειδείς των ματιών.
Ο τεχνητός φωτισμός στη διάρκεια της νύχτας πιστεύεται ότι μπορεί να διαταράξει αυτή την περιοδική μεταβολή και να μειώσει τα μέσα επίπεδα της ορμόνης.
Πάντως, ο ακριβής μηχανισμός του φαινόμενου παραμένει ασαφής, και οι επιστήμονες δεν έχουν αποδείξει με μελέτες στον άνθρωπο ότι τα επίπεδα της μελατονίνης σχετίζονται αιτιολογικά με το χρόνο έναρξης της εφηβείας.
Σήμερα υπάρχουν περίπου 250, συμπεριλαμβανομένων των κλασικών, παραδοσιακών και τοπικών. Η βιομηχανική παραγωγή μειώνει σταδιακά τον αριθμό των σχεδίων για εμπορικούς λόγους. Υπάρχουν σχέδια φανταστικά και παράξενα, που κυκλοφορούν σε διάφορες χώρες του κόσμου.
Εκείνα που βρίσκει κάποιος εύκολα στα σούπερ μάρκετ χωρίζονται στις εξής κατηγορίες: 1. Μακριά ζυμαρικά: Φετουτσίνι, λαζανιέτες, σπαγγέτι, βερμιτσέλι, τρενέτες, παπαρδέλες, μπουκατίνι, λινγκουίνι, μπαβέτες. 2. Ζυμαρικά σε φωλιές: Ταλιατέλες, ταλιατελίνες, μαλλιά αγγέλου και όλα όσα έχουν μορφή κουβαριού. 3. Κοντά ζυμαρικά: Πένες, ριγκατόνι, πιπέτες, σέλινα, σαλιγκαράκια, φουζίλι. 4. Ζυμαρικά κοντά και πλατιά: Λαζάνια, φιογκάκια, κοχυλάκια. 5. Μικρά ζυμαρικά για σούπες: Κριθαράκι, πεπονάκι, αστράκια. 6. Τέλος, υπάρχουν ζυμαρικά γεμιστά, όπως τορτελίνια, ραβιόλια, παντσερότι. Οι Ευρωπαίοι κατανάλωσαν το 2000 περίπου είκοσι κιλά ζυμαρικών ανά άτομο. Προτίμησαν τα κοντά ζυμαρικά σε ποσοστό 65%, έναντι 35% των μακριών.

Πόσοι και ποιοι τύποι ζυμαρικών υπάρχουν;

Σήμερα υπάρχουν περίπου 250, συμπεριλαμβανομένων των κλασικών, παραδοσιακών και τοπικών. Η βιομηχανική παραγωγή μειώνει σταδιακά τον αριθμό των σχεδίων για εμπορικούς λόγους. Υπάρχουν σχέδια φανταστικά και παράξενα, που κυκλοφορούν σε διάφορες χώρες του κόσμου.
Εκείνα που βρίσκει κάποιος εύκολα στα σούπερ μάρκετ χωρίζονται στις εξής κατηγορίες: 1. Μακριά ζυμαρικά: Φετουτσίνι, λαζανιέτες, σπαγγέτι, βερμιτσέλι, τρενέτες, παπαρδέλες, μπουκατίνι, λινγκουίνι, μπαβέτες. 2. Ζυμαρικά σε φωλιές: Ταλιατέλες, ταλιατελίνες, μαλλιά αγγέλου και όλα όσα έχουν μορφή κουβαριού. 3. Κοντά ζυμαρικά: Πένες, ριγκατόνι, πιπέτες, σέλινα, σαλιγκαράκια, φουζίλι. 4. Ζυμαρικά κοντά και πλατιά: Λαζάνια, φιογκάκια, κοχυλάκια. 5. Μικρά ζυμαρικά για σούπες: Κριθαράκι, πεπονάκι, αστράκια. 6. Τέλος, υπάρχουν ζυμαρικά γεμιστά, όπως τορτελίνια, ραβιόλια, παντσερότι. Οι Ευρωπαίοι κατανάλωσαν το 2000 περίπου είκοσι κιλά ζυμαρικών ανά άτομο. Προτίμησαν τα κοντά ζυμαρικά σε ποσοστό 65%, έναντι 35% των μακριών.