Καισαρική τομή: Πότε πρέπει να γίνεται;

Ο αριθμός των γυναικών που υποβάλλονται σε καισαρική τομή για να γεννήσουν, έχει αυξηθεί σημαντικά.

Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί παρατηρείται αυτή η αύξηση. Είναι γεγονός ότι όλο και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν και ζητούν να γεννήσουν με καισαρική.

Οι λόγοι που ωθούν τις γυναίκες στο να επιλέγουν την καισαρική περιλαμβάνουν το φόβο για επιπλοκές από μια φυσιολογική γέννα και την ανάγκη για καλύτερο προγραμματισμό για τη φροντίδα των άλλων παιδιών, της οικογένειας αλλά και για τις υπόλοιπες απαιτήσεις που χαρακτηρίζουν τη ζωή της σύγχρονης γυναίκας.
Επίσης  ο πόνος κατά το φυσιολογικό τοκετό και η απόσταση από το νοσοκομείο σε ορισμένες περιπτώσεις, αποτελούν κριτήριο επιλογής της καισαρικής.

Υπάρχουν βέβαια και οι καθαρά ιατρικοί, γυναικολογικοί, μαιευτικοί λόγοι για τους οποίους επιβάλλεται να γίνει η γέννα με καισαρική τομή. Σίγουρα στην εποχή μας, οι μαιευτήρες είναι πολύ περισσότερο προσεκτικοί στις επιπλοκές που δυνατόν να υπάρξουν σε μια φυσιολογική γέννα.

Οι νομικές, δικαστικές επιπτώσεις που πιθανόν να υπάρξουν λόγω μιας δύσκολης φυσιολογικής γέννας, καθιστούν την επιλογή της καισαρικής σε αριθμό περιπτώσεων μια πιο ασφαλή προσέγγιση.

Τα πιο πάνω δεδομένα περιλαμβάνονται στο σκεπτικό της απόφασης για σύσταση επιτροπής εμπειρογνωμόνων από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των Ηνωμένων Πολιτειών για διερεύνηση και σύσταση για το πότε πρέπει να γίνεται η καισαρική τομή.

Επισημαίνεται ότι στην εν λόγω χώρα όπου υπάρχουν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία, οι καισαρικές τομές χρησιμοποιούνται σήμερα για το 29% του συνόλου των γεννήσεων. Πρόκειται για ιστορικό ρεκόρ στο οποίο έχει φθάσει το ποσοστό των καισαρικών.

Από το 1996 μέχρι σήμερα παρατηρήθηκε μια αύξηση των καισαρικών κατά 40%. Πριν 10 χρόνια το ποσοστό των παιδιών που γεννιόνταν με καισαρική τομή ανερχόταν στο 20%.

Ταυτόχρονα παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των καισαρικών σε γυναίκες που γεννούν για πρώτη φορά οι οποίες όμως έχουν χαμηλό κίνδυνο για προβλήματα τοκετού.

Κανένας δεν γνωρίζει πόσες από τις καισαρικές που διενεργούνται γίνονται ξεκάθαρα λόγω του ότι η γυναίκα το επέλεξε ενσυνείδητα, προαιρετικά, χωρίς να υπάρχει ιατρικός λόγος για αυτό.

Είναι βέβαιο ότι η καισαρική τομή είναι σωτήρια για τη ζωή του παιδιού ή και της μητέρας σε σημαντικό ποσοστό περιπτώσεων όπως:

Υποξία παιδιού που αναγνωρίζεται όταν πλησιάζει ο τοκετός
Εγκυμοσύνες ψηλού κινδύνου με δίδυμα, τρίδυμα ή περισσότερα παιδιά
Προβλήματα πλακούντα
Προηγούμενες καισαρικές, ιδιαίτερα εάν υπήρξαν 2 ή περισσότερες προηγούμενες καισαρικές
Μολύνσεις της μητέρας με ιούς που μπορούν να βλάψουν το παιδί, όπως τον HIV που προκαλεί το AIDS ή τον ιό του έρπητα κατά τις ημέρες του τοκετού. Επίσης η μόλυνση με τον ιό της ηπατίτιδας C στη μητέρα μπορεί να αποτελεί ένδειξη για καισαρική
Δυσκολία διόδου του παιδιού από το γεννητικό σύστημα της μητέρας. Για παράδειγμα όταν υπάρχει πραγματική δυσαναλογία μεταξύ του μεγέθους του κεφαλιού του παιδιού και της λεκάνης της μητέρας που δυσκολεύει την έξοδο του παιδιού 

Η θέση του παιδιού πριν από τον τοκετό στο χώρο της λεκάνης της μητέρας μπορεί να επιβάλλει την καισαρική τομή. Σε περιπτώσεις ισχιακής προβολής (το παιδί έρχεται με τα οπίσθια, τα οποία βρίσκονται προς την έξοδο της λεκάνης) ή άλλων ανώμαλων προβολών, ο μαιευτήρας είναι πιθανόν να επιλέξει την καισαρική
Εάν η μητέρα παρουσιάσει προεκλαμψία, πιθανόν να επιλεχθεί η καισαρική

Όμως η καισαρική δεν είναι μια απλή επέμβαση. Πρόκειται για σοβαρή επέμβαση στην κοιλιά της γυναίκας με τομή στη μήτρα που μπορεί να συνοδευτεί από επιπλοκές.

Οι κυριότερες επιπλοκές της καισαρικής περιλαμβάνουν:

Αιμορραγίες κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης
Λοιμώξεις, ενδομητρίτιδα που παρατηρείται περίπου σε 1 για κάθε 30 καισαρικές
Θρόμβωση, ιδιαίτερα στις μεγάλες φλέβες των κάτω μελών με κίνδυνο πνευμονικής εμβολής κατά τη φάση της ανάρρωσης από τη χειρουργική επέμβαση
Μικρή αύξηση των κινδύνων για μια μελλοντική εγκυμοσύνη που περιλαμβάνουν τον προδρομικό πλακούντα (πλακούντας που αναπτύσσεται χαμηλά στη μήτρα), αποβολή, έκτοπος εγκυμοσύνη, χαμηλό βάρος γέννησης για τα επόμενα παιδιά 
Κίνδυνος ρήξης της μήτρας κατά τη διάρκεια μιας μελλοντικής εγκυμοσύνης ή ενός μελλοντικού φυσιολογικού τοκετού 

Σε σπάνιες περιπτώσεις οι επιπλοκές αυτές της καισαρικής τομής, μπορεί να θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή της γυναίκας. Παράλληλα με κάθε καισαρική τομή στην οποία υποβάλλεται η γυναίκα, αυξάνεται ο κίνδυνος επιπλοκών για την επόμενη εγκυμοσύνη.

Μετά από μελέτη και αξιολόγηση των επιστημονικών δεδομένων που υπάρχουν για το ζήτημα, η ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων δεν μπόρεσε να δώσει συγκεκριμένες εισηγήσεις υπέρ της μιας ή της άλλης προσέγγισης.

Μεταξύ άλλων οι κυριότερες εισηγήσεις περιλαμβάνουν:

Οι γυναίκες που ζητούν να υποβληθούν σε καισαρική επειδή προτιμούν αυτή τη μέθοδο τοκετού, χωρίς να υπάρχει οποιοσδήποτε ιατρικός λόγος που να την επιβάλλει, πρέπει να λαμβάνουν διεξοδική ενημέρωση και πληροφόρηση για τους κινδύνους και τα πλεονεκτήματα τόσο του φυσιολογικού τοκετού όσο και της καισαρικής.
Η επιλογή της καισαρικής λόγω επιθυμίας της μητέρας μόνον χωρίς να συντρέχει άλλη αιτία, δεν πρέπει να ενθαρρύνεται ή να προωθείται από τους μαιευτήρες. Στις περιπτώσεις που μια γυναίκα επιμένει στην επιλογή αυτή, τότε είναι απαραίτητο ο γιατρός να εξηγεί με κάθε λεπτομέρεια τα υπέρ και τα κατά, τους κινδύνους για το παιδί και για τη μητέρα, της κάθε μεθόδου   
Οι γυναίκες που προγραμματίζουν να κάνουν περισσότερα από 1 ή 2 παιδιά, δεν πρέπει να επιλέγουν την καισαρική τομή εάν δεν συντρέχει οποιοσδήποτε άλλος ιατρικός λόγος. Ο λόγος είναι διότι μια προηγούμενη καισαρική αυξάνει τον κίνδυνο για προβλήματα, ιδιαίτερα με τον πλακούντα και τη μήτρα, για μελλοντικές εγκυμοσύνες
Τα νεογέννητα παρουσιάζουν συχνότερα αναπνευστικά προβλήματα μετά από καισαρική. Είναι λοιπόν απαραίτητο η προαιρετική καισαρική λόγω επιθυμίας της μητέρας να γεννήσει έτσι, να γίνεται μόνο εάν είναι βέβαιο ότι το παιδί έχει συμπληρώσει τις 39 εβδομάδες κύησης. Στο στάδιο αυτό οι πνεύμονες του παιδιού έχουν ωριμάσει πλήρως και μπορούν να αντεπεξέλθουν
Εάν ο πόνος κατά τη φυσιολογική γέννα είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο μια γυναίκα επιμένει στο να επιλέγει την καισαρική για να γεννήσει, τότε οι γιατροί, πρέπει να της εξηγούν τις μεθόδους που καθιστούν τη φυσιολογική γέννα πολύ πιο λίγο οδυνηρή. Από τις μεθόδους αυτές, η επισκληρίδιος αναισθησία είναι η πλέον αποτελεσματική για την αναλγησία. Δεν πρέπει ο φόβος του πόνου να αφήνεται να επηρεάζει την απόφαση της γυναίκας διότι σήμερα υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι εξουδετέρωσης του πόνου κατά το φυσιολογικό τοκετό

Συνοπτικά βλέπουμε ότι δεν υπάρχουν σαφείς οδηγίες για την προαιρετική καισαρική. Δεν υπάρχει η χρυσή λύση που να ταιριάζει για όλες τις περιπτώσεις.

Το σημαντικότερο είναι κατά τη γνώμη μας να υπάρχει μια άριστη σχέση και επικοινωνία μεταξύ του γιατρού και της γυναίκας.

Η ορθή ενημέρωση της γυναίκας, η αξιολόγηση των υπέρ και κατά της κάθε περίπτωσης, θα επιτρέπουν μια πιο ισοζυγισμένη απόφαση όσον αφορά στην απόφαση της προαιρετικής καισαρικής για τον τοκετό.