* Κείμενο
εργασίας στο Παρατηρητήριο Βιώσιμης Ανάπτυξης του Ινστιτούτου ΕΝΑ από τους:ΙφιγένειαΔουβίτσα,Καθηγήτρια-Σύμβουλο στο
Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, ΓιάννηΕυσταθόπουλο,Οικονομολόγο,
ΣυντονιστήΠαρατηρητηρίου Βιώσιμης Ανάπτυξης ΕΝΑ και ΓιώργοΣταμπουλή,Αναπληρωτή
Καθηγητή στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Εισαγωγή
Οι συνεργατικές και κοινωνικές επιχειρήσεις υπηρετούν τις ανάγκες των ανθρώπων με βιώσιμο τρόπο από οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική άποψη. Η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί κεντρικό και αναπόσπαστο στοιχείο της συνεταιριστικής οικονομίας και κουλτούρας. Η αναγνωρισμένη ανθεκτικότητα και συμβολή των επιχειρήσεων της Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία(ΚΑΛΟ) στη βιώσιμη ανάπτυξη αποκτά ιδιαίτερη σημασία σήμερα σε μια παγκόσμια συνθήκη πολλαπλών κρίσεων:Πανδημική, Ενεργειακή, Γεωπολιτική, Πληθωριστική, Επισιτιστική, Προσφυγική, Κλιματική κρίση και Ανισότητες εισέρχονται σε άμεση αλληλεπίδραση προκαλώντας μαζικές ανθρώπινες απώλειες, εκτεταμένη φτώχεια και υλική στέρηση, ανυπολόγιστες υλικές ζημιές και πρωτόγνωρα επίπεδα οικονομικής και κοινωνικής αβεβαιότητας.
Το παρόν άρθρο περιγράφει τους άξονες μιας Εθνικής
Στρατηγικής για την υποστήριξη της ΚΑΛΟ με στόχο την αξιοποίηση των
αναπτυξιακών ευκαιριών που παρουσιάζει ο εν λόγω τομέας για τη δημιουργία
ποιοτικών θέσεων εργασίας, την περιφερειακή και κοινωνική συνοχή, την
ενεργειακή δημοκρατία, την αγροτική ανάπτυξη, τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών
πόρων και τη βιώσιμη ανάπτυξη εν γένει.
Ο ρόλος της ΚΑΛΟ σε μια συγκυρία πολλαπλών κρίσεων: ευκαιρίες
και πρωτοβουλίες στήριξης
Η ΚΑΛΟ αποτελεί σημαντικό μέρος του παγκόσμιου οικονομικού
και κοινωνικού γίγνεσθαι. Ο συνεταιριστικός τομέας, ειδικότερα, παρέχει το 10%
της παγκόσμιας απασχόλησης, αριθμώντας τρία εκατομμύρια επιχειρήσεις[1].
Ο τομέας της ΚΑΛΟ προάγει έναν δημοκρατικό τρόπο λειτουργίας
και επενδύει συστηματικά και μακροπρόθεσμα στον άνθρωπο, καθώς εγγενής σκοπός
του είναι η διατήρηση και δημιουργία σταθερών και ποιοτικών θέσεων εργασίας
μέσω της επανεπένδυσης των κερδών στις επιχειρήσεις. Η ΚΑΛΟ έχει αποδείξει ότι
αποτελεί, διεθνώς και στην Ελλάδα, μια εναλλακτική και ανταγωνιστική μορφή
οικονομικής οργάνωσης που παρουσιάζει υψηλά επίπεδα ανθεκτικότητας απέναντι σε
κρίσεις και καλύτερο κοινωνικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε σύγκριση με
άλλες εταιρικές μορφές που προτάσσουν τη μεγιστοποίηση της βραχυπρόθεσμης
κερδοφορίας και που τροφοδοτούν την ανάπτυξη των εισοδηματικών ανισοτήτων.
Διεθνείς οργανισμοί και κυβερνήσεις αναπτύσσουν συνεπώς πρωτοβουλίες στήριξης
της ΚΑΛΟ με στόχο την πλήρη αξιοποίηση των ανωτέρω πλεονεκτημάτων. Ενδεικτικά:
Η ΚΑΛΟ αναγνωρίσθηκε στην έκθεση του Γενικού Γραμματέα του
ΟΗΕ ως ένα εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης το οποίο στοχεύει σε μια νέα ισορροπία
μεταξύ οικονομικής αποτελεσματικότητας και κοινωνικο-περιβαλλοντικής
ανθεκτικότητας[2].
Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε τον Δεκέμβριο του 2021 το
Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Οικονομία[3].
Η ισπανική κυβέρνηση παρουσίασε τον περασμένο Ιούνιο ένα
φιλόδοξο επενδυτικό πρόγραμμα 800 εκατομμυρίων ευρώ για την κοινωνική
οικονομία, αξιοποιώντας πόρους του NextGenerationEU[4].
* Όλο το κείμενο εργασίας που δημοσιεύει το Παρατηρητήριο Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΕΝΑ: https://bit.ly/3MiiUPy
