Αν καπνίζετε ίσως θα
θέλατε μερικές πιο λεπτομερείς πληροφορίες, όσον αφορά τις επιπτώσεις αυτής σας
της συνήθειας στην υγεία και στην ποιότητα της ζωής σας:
Το κάπνισμα είναι ο συχνότερος εξωγενής παράγοντας πρόκλησης νοσημάτων και συμπτωμάτων (πηγή: WHO) ενώ παράλληλα αποτελεί την κύρια αιτία οικονομικής επιβάρυνσης του συνόλου των ασφαλιστικών οργανισμών, κρατικών και ιδιωτικών (πηγή: World Bank). Βλάπτει σχεδόν κάθε όργανο του σώματoς προκαλώντας χρόνιες και συχνά μη αναστρέψιμες και θανατηφόρες ασθένειες.
Ο καπνός του
τσιγάρου περιέχει πάνω από 4000 διαφορετικές χημικές ουσίες εκ των οποίων
τουλάχιστον 250 είναι αναγνωρισμένες τοξικές ουσίες ( όπως υδροκυάνιο,
μονοξείδιο του άνθρακα, φορμαλδεΰδη, αμμωνία, τολουένιο) και 50 διαπιστωμένα
καρκινογόνες ουσίες ( όπως αρσενικό, βενζένιο, βηρύλλιο, κάδμιο, χρώμιο,
οξείδιο του αιθυλενίου, νικέλιο, πολώνιο-210, βινυλοχλωρίδιο )
Το παθητικό
κάπνισμα ενέχει τους ίδιους κινδύνους. Υπολογίζεται ότι στην Ευρώπη 80.000
θάνατοι ετησίως οφείλονται στο παθητικό κάπνισμα. Το κάπνισμα και η παθητική
έκθεση στον καπνό του τσιγάρου υπολογίζεται ότι ευθύνονται για 438.000 πρόωρους
θανάτους ετησίως στις ΗΠΑ. Από αυτούς 40% οφείλονται σε καρκίνο, 35% σε
στεφανιαία νόσο και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και 25% σε αναπνευστική νόσο.
Το κάπνισμα
συνδέεται ισχυρά με τον καρκίνο του πνεύμονα ( 90% των ασθενών είναι ή
υπήρξαν καπνιστές). Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η πιο θανατηφόρος μορφή
καρκίνου και στην Ευρώπη σημειώνονται περίπου 350.000 θάνατοι ετησίως εξαιτίας
του. Η συχνότητά του αυξάνει, όσο η καπνιστική συνήθεια επεκτείνεται στον
πληθυσμό.
Το κάπνισμα ενοχοποιείται
επίσης για τον καρκίνο του λάρυγγα, του στοματοφάρυγγα, του οισοφάγου, του
στομάχου, του παγκρέατος, των νεφρών, της ουροδόχου κύστεως, του τραχήλου της
μήτρας καθώς και για την οξεία μυελογενή λευχαιμία.
Η εισπνοή
καπνού τσιγάρου αποτελεί το κυριότερο αίτιο Χρόνιας Αποφρακτικής
Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ). Η νόσος αυτή είναι προοδευτική και χαρακτηρίζεται
από σταδιακή και μη αναστρέψιμη έκπτωση της αναπνευστικής λειτουργίας, πρόκληση
σημαντικού βαθμού αναπηρίας, συχνές νοσηλείες στο νοσοκομείο, κακή ποιότητα
ζωής και πρόωρο θάνατο. Παγκοσμίως αποτελεί τη μόνη αιτία θανάτου, της οποίας η
συχνότητα αυξάνει. Υπολογίζεται, ότι στην Ευρώπη προκαλεί 300.000 θανάτους
ετησίως.
Το κάπνισμα
αποτελεί παράγοντα κινδύνου για Στεφανιαία νόσο και Αγγειακά Εγκεφαλικά
επεισόδια και μάλιστα χωρίς ο κίνδυνος αυτός να είναι ανάλογος της
βαρύτητας της καπνιστικής συνήθειας. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, ο κίνδυνος
Στεφανιαίας νόσου και Αγγειακού Εγκεφαλικού Επεισοδίου είναι τριπλάσιος σε
καπνιστές <65 ετών.
Το κάπνισμα αποτελεί
προδιαθεσικό παράγοντα για την εμφάνιση πολλών ακόμη παθολογικών
καταστάσεων, όπως ο καταρράκτης, η πνευμονία, η γαστρίτιδα, το πεπτικό
έλκος, η υπογονιμότητα, ο πρόωρος τοκετός, το χαμηλό βάρος γέννησης, και το
σύνδρομο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου παιδιών, που η μητέρα τους κάπνιζε στην
κύηση ή μετά τον τοκετό.
Η διακοπή του
καπνίσματος είναι δύσκολη. 50% των καπνιστών δηλώνουν πως επιθυμούν να
διακόψουν το κάπνισμα και μάλιστα πολλοί από αυτούς έχουν προσπαθήσει αρκετές
φορές, όμως μόνο το 3% καταφέρνει να το επιτύχει χωρίς κάποιου είδους βοήθεια.
Η δυσκολία διακοπής του καπνίσματος οφείλεται στις εθιστικές ιδιότητες της
νικοτίνης, που είναι παρόμοιες με αυτές της κοκαΐνης: βελτιώνει τη διάθεση και
την απόδοση στην εργασία, μειώνει την όρεξη και επιταχύνει το μεταβολισμό. Τα
συμπτώματα στέρησης της νικοτίνης μοιάζουν με αυτά της στέρησης άλλων ουσιών:
ανησυχία, ευερεθιστότητα, αδυναμία συγκέντρωσης, μειωμένη απόδοση στην εργασία,
άγχος, ναυτία, βουλιμία, αύξηση σωματικού βάρους, διαταραχές του ύπνου και
έντονη επιθυμία για κάπνισμα. Το κάπνισμα και ο εθισμός στην νικοτίνη
αναγνωρίζονται πλέον παγκοσμίως ως ασθένεια και θα πρέπει να αντιμετωπίζονται
ως τέτοια. Τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος προσφέρουν ουσιαστική βοήθεια
στους καπνιστές, που επιθυμούν να απαλλαγούν από τη βλαβερή συνήθειά τους,
χρησιμοποιώντας συνδυασμένη προσέγγιση στο πρόβλημα (συμβουλευτική,
φαρμακοθεραπεία κλπ)
Η διακοπή του
καπνίσματος ωφελεί οποτεδήποτε κι αν επιτευχθεί. Μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο
εμφάνισης καρκίνου, καρδιοπάθειας και πνευμονοπάθειας, ανεξαρτήτως της ηλικίας.
Διακοπή του καπνίσματος στην ηλικία των 30 ετών μειώνει τον κίνδυνο πρόωρου
θανάτου εξαιτίας του καπνίσματος κατά 90%. Στην ηλικία των 50 ετών ο κίνδυνος
αυτός μειώνεται κατά 50%. Ακόμα κι εκείνοι που διακόπτουν το κάπνισμα μετά τα
60 αναμένεται να ζήσουν περισσότερο από εκείνους, που συνεχίζουν να καπνίζουν.
Ποτέ δεν είναι
αργά για ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή . Η στροφή μας σε ένα πιο υγιεινό τρόπο
διαβίωσης θα ωφελήσει εμάς, την οικογένειά μας και το κοινωνικό σύνολο. Με
εφόδιο την αποφασιστικότητά μας και αρωγό τη γνώση, που η σύγχρονη ιατρική
παρέχει, ας επενδύσουμε στο πολύτιμο αγαθό της υγείας μας!
Παναγιώτα Γ.
Καρύδη
Πνευμονολόγος
Ιασω General
betty_karidi@yahoo.com
