Η ευθανασία είναι ένα επίκαιρο έντονο και αμφιλεγόμενο θέμα. Έχει σημαντικέ ηθικές, νομικές και πνευματικέ πλευρές και η ανθρώπινη ευθύνη είναι πραγματικά πολύ μεγάλη. Απασχολεί ζωηρά τους γιατρούς διεθνώς . Ορισμένες χώρες μάλιστα της Ενωμένης Ευρώπης με πρώτη την Ολλανδία έχουν προχωρήσει στην νομιμοποίηση της, με όλες τις συνέπειες μια τέτοιας ενέργειας.
Ευθανασία σημαίνει καλός,
ωραίος, ένδοξος θάνατος. Ο ανώδυνος
θάνατος. Ως ιατρικός όρος σημαίνει ιατρική υποβοήθηση για ήρεμο και εύκολο Θάνατο. Διακρίνονται πέντε μορφές ευθανασίας:
1) Η θεληματική ευθανασία είναι όταν τη ζητάει ο ασθενής. Με νομικούς όρους
αυτό σημαίνει «βοηθούμενη αυτοκτονία ή
ανθρωποκτονία κατ’ επίκληση». 2) Η αθέλητη ευθανασία εφαρμόζεται από κάποιον ή κάποιους σε πάσχοντα που, εκείνη τη στιγμή δεν είναι
σε θέση να εκδηλώσει την θέληση του. 3) Η βίαιη ευθανασία γίνεται χωρίς την
θέληση του ασθενή. 4) Η παθητική ευθανασία
συχνά χρησιμοποιείται ως όρος για να δείξει την πρόκληση ή την
επιτάχυνση του θανάτου με θεληματική διακοπή
της αποτελεσματικής θεραπείας σε αντίθεση με την: 5) Ενεργητική
ευθανασία που σημαίνει εσκεμμένη βλάβη για να προκληθεί ή να επιταχυνθεί ο
θάνατος.
Εδώ θα πρέπει να
διευκρινίσουμε ότι η διακοπή θεραπείας που δεν πιστεύεται ότι βοηθάει τον
ασθενή με σκοπό να επιτραπεί η επέλευση του φυσικού θανάτου, χωρίς πρόσθετες
άσκοπες προσπάθειες, δεν μπορεί να θεωρηθεί παθητική ευθανασία. Ο σκοπός της θεραπείας είναι να ανακουφίσει τον ασθενή και για τον λόγο
αυτό χρησιμοποιούνται τα πιο αποτελεσματικά θεραπευτικά μέσα. Αν στην
διάρκεια αυτής της θεραπείας ο ασθενής
πεθάνει, πρόκειται για φυσικό θάνατο και όχι ευθανασία.
Το δικαίωμα της ζωής είναι
ιερό και είναι ευθύνη της κοινωνίας να
το διαφυλάξει. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνει με οποιοδήποτε
μέσο και με οποιοδήποτε κόστος, αδιαφορώντας για τα αποτελέσματα και
τις συνέπειες των ενεργειών μας. Ο φυσικός θάνατος είναι κάτι το αναπόφευκτο και όπως είναι
καθορισμένο για τους ανθρώπους μια φορά
και μοναδική να πεθάνουν.
Ο κάθε άνθρωπος αποτελεί και
μια ιδιαίτερη περίπτωση. Υπάρχουν περιπτώσεις που πρέπει να σεβόμαστε το άρρωστο και να μην παρεμβαίνουμε στην φυσική
διαδικασία του θανάτου, επιβάλλοντας του πρόσθετο μαρτύριο και προσβάλλοντας
την αξιοπρέπεια του, όταν η ιατρική δεν
μπορεί να εμποδίσει το θάνατο. Και η ποιότητα του ασθενή πρέπει να λαμβάνεται
σοβαρά υπόψη.
Χρειάζεται από το μέρος του
θεράποντος ιατρού σοφία, σύνεση και σεβασμός
στην προσωπικότητα του αρρώστου. Εξάλλου υπάρχουν αρκετές διαγνωστικές ή
θεραπευτικές ενέργειες που είναι αδύνατο να εφαρμοστούν χωρίς την συγκατάθεση
του ασθενούς ή του άμεσου συγγενικού περιβάλλοντος.
Δύσκολο δίλημμα οπωσδήποτε.
Από την άλλη μεριά, όμως, ποιος μας έδωσε το δικαίωμα και για το πόσο χρονικό
διάστημα να παρατείνουμε την ζωή που σβήνει.
Τι είναι θάνατος; Σύμφωνα με
τον ορισμό της Ιατρικής Σχολής τον
Harvard, θάνατος είναι η ανεπανόρθωτη και πλήρης παύση της λειτουργίας ολόκληρου του
εγκεφάλου. Αυτός είναι ο πλήρης εγκεφαλικός θάνατος. Υπάρχει όμως και ο θάνατος
του εγκεφαλικού φλοιού. Εγκεφαλικός φλοιός είναι η έδρα της προσωπικότητας - αυτό που λέμε άνθρωπος. Και στις δυο
περιπτώσεις η γνώμη των περισσότερων ιατρών και μάλιστα των ειδικών στης
Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, είναι ότι
δεν μπορούμε για ύπαρξη ψυχής σ’ αυτή
την φάση και δεν δικαιολογείται η διατήρηση με τεχνικά μέσα.
Εδώ προκύπτει ένα καίριο ερώτημα. Πόσο ασφαλές είναι η διάγνωση
του θανάτου του εγκεφαλικού φλοιού. Μέχρι πρόσφατα υπήρχαν κάποιες μικρές αμφιβολίες. Τώρα όμως έχει αναπτυχθεί
μια νέα διαγνωστική τεχνική - η
τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων – που καταγράφει την αιματική ροή και τον μεταβολισμό της γλυκόζης στον
εγκεφαλικό φλοιό και βγάζει από διλήμματα τους ιατρούς.
Βασική αρχή της ιατρικής
είναι η διατήρηση της ζωής και όχι η πρόκληση του θανάτου, η θέση μας είναι
σαφής.
