Ο
πόνος ως ψυχικό και σωματικό φαινόμενο εμπλέκεται κυρίαρχα στη γυναικεία
σεξουαλικότητα, αναπτύσσοντας σεξουαλικού τύπου δυσλειτουργία, που συνδέεται
άμεσα με τον τρόπο που η σεξουαλική δραστηριότητα εμποδίζει τη γυναίκα να
λειτουργήσει με τον σεξουαλικό της σύντροφο, τόσο κατά την φάση του παιγνιδιού,
όσο όμως και στην ίδια τη σεξουαλική πράξη. Η σεξουαλική δυσλειτουργία μέσα από
την εικόνα του πόνου στη γυναίκα ταξινομείται ως εξής:
Κολεόσπασμος
(κολπικός σπασμός)
Δυσπαρευνία
(πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή)
Τι
είναι ο κολεόσπασμος;
Πρόκειται
για τη σεξουαλική διαταραχή που οφείλεται ουσιαστικά σε ψυχογενή αίτια και
εκφράζει τον έντονο ακούσιο σπασμό του έξω τριτημορίου του κόλπου, με
αποτέλεσμα να μην είναι εφικτή η εισχώρηση του ανδρικού μορίου μέσα στον κόλπο
της γυναίκας. Τα ψυχολογικά δεδομένα που συνδέονται με τη διαταραχή αυτή,
ουσιαστικά φωτογραφίζουν την έλλειψη ψυχοσεξουαλικής ωρίμανσης της νεαρής
γυναίκας, κυρίως παρθένας, που μεταφέρει λαθεμένες εγγραφές φόβου, ενοχής,
ηθικοκοινωνικής αντίληψης και θρησκευτικών πεποιθήσεων, καθηλώνοντάς την στην
αδυναμία της σεξουαλικής διεκδίκησης και της προετοιμασίας της για τη
σεξουαλική ολοκλήρωσή της. Η συνειδητοποίηση από την ίδια ότι δεν μπορεί να
δεχτεί την πεϊκή εισχώρηση όταν αναπτύσσει ερωτική σχέση, εκλύει αρκετό άγχος
και πανικό στην σκέψη της απόρριψης από το σύντροφό της αλλά και προς τον
αναπτυσσόμενο θυμό της, ότι έχει τέτοια σεξουαλική ανεπάρκεια. Φαίνεται να κυριαρχείται
από σημαντική συναισθηματική φόρτιση μεταξύ της επιθυμίας της "να κάνει
έρωτα" με το σύντροφό της και της αγωνίας της να ξεπεράσει αυτό το
εμπόδιο, ανοίγοντας την πόρτα στη σεξουαλική εισχώρηση. Η διάγνωση του κολπικού
σπασμού δεν είναι πάντα εύκολη. Η καλή συνεργασία του γυναικολόγου που εκτιμάει
κλινικά την κατάσταση, βλέποντας τη μεγάλη άρνηση και την αποφυγή, που
εμφανίζει η γυναίκα στο εξεταστικό τραπέζι με σπασμό των ποδιών και κλείσιμο
των μηρών, είναι αναγκαία με αυτή του ψυχοθεραπευτή που καλείται να προσεγγίσει
με ανάλογους ψυχοθεραπευτικούς χειρισμούς την ίδια και τον σύντροφό της, ο
οποίος μη δυνάμενος να καταλάβει το πρόβλημα, πολλές φορές αντιδρά αρνητικά
αλλά και αμυντικά στη πιθανότητα χρέωσής του, από την ίδια τη γυναίκα που του δείχνει
με τον τρόπο της ότι δεν μπορεί να την βοηθήσει, προκειμένου να επιτευχθεί η
πολυπόθητη εισχώρηση. Ο κολπικός σπασμός προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις και στο
οικογενειακό περιβάλλον του ζευγαριού, που σε αρκετές περιπτώσεις εμπλέκεται σε
μια συγκρουσιακή λογική του "ποιος φταίει γι αυτό", με το σκεπτικό
ότι το ζευγάρι έχει αδυναμία να επιτύχει τη σεξουαλική πράξη και κατ' επέκταση
δεν μπορεί να αναπτυχθεί η πιθανότητα της γονιμοποίησης, που μάλιστα, αυτή
είναι και η βασική αιτία που αποφασίζει και μετά από αρκετά χρόνια με το
πρόβλημα, να επισκεφτεί τον ειδικό. Είναι σημαντική η ερμηνεία της εκλογίκευσης
του ζεύγους μπροστά σε αυτή τη διαταραχή, αναπτύσσοντας μια σεξουαλική
συμπεριφορά χωρίς κολπική συνουσία, έχοντας σεξουαλική επαφή και οργασμική
κορύφωση ή και σε ένα ποσοστό, έχοντας ενεργοποιήσει την πρωκτική συνουσία, ως
μέθοδο αναπλήρωσης της κολπικής έλλειψης. Η θεραπευτική προσέγγιση σε αυτή την
διαταραχή, χρειάζεται συστηματική σεξουαλική θεραπεία και των δύο συντρόφων,
αφού το πρόβλημα αυτό απευθύνεται και προβληματίζει και τους δύο μαζί. Είναι
όμως αλήθεια, ότι η θεραπευτική αυτή επικοινωνία, με τις συμβουλευτικές
χειριστικές ενισχύσεις στην ίδια, που αγχολύεται από τον φόβο με εικόνες που
βιώνει ψυχοθεραπευτικά με το σώμα της, επεκτείνει τη θεραπευτική σεξουαλική
εικόνα και στους δύο συντρόφους με αρκετά καλά αποτελέσματα και την επιβράβευσή
τους από την μεταξύ τους επιβεβαίωση της σεξουαλικής ολοκλήρωσης. Ο κολπικός
σπασμός μπορεί να οδηγήσει το ζευγάρι σε μεγάλα προβλήματα και να απειλήσει τη ζωή
του οδηγώντας το στον χωρισμό, όταν μάλιστα κοινοποιηθεί στο συγγενικό
περιβάλλον και κατά βάση στις πιο κλειστές κοινωνικές ομάδες της χώρας μας.
Τι
είναι η δυσπαρευνία;
Η
δυσπαρευνία είναι μια κατάσταση που εκφράζει το αίσθημα του πόνου ακόμα και
στην σκέψη της γυναίκας και του άνδρα για πιθανή σεξουαλική επαφή και
εκφράζεται με την εμφάνιση πόνου στη περιοχή των γεννητικών οργάνων και των δύο
φύλων. Η δυσπαρευνία συναντάται πολύ συχνά στη σεξουαλική ζωή της γυναίκας ως
διαταραχή, ενώ στους άνδρες έχει σπάνιο χαρακτήρα. Ως ορισμό, θα λέγαμε ότι η
δυσπαρευνία είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από επίμονο πόνο πριν, κατά
ή και μετά τη σεξουαλική πράξη και που πολλές φορές συνδέεται και με κολπικό
σπασμό. Το ποσοστό των γυναικών που φαίνεται να εμφανίζει και παροδικά
δυσπαρευνία, αγγίζει περίπου το 35%. Τα αίτια που την προκαλούν χαρακτηρίζονται
τόσο από τη ψυχολογική κατάσταση της γυναίκας και κυρίως από την έντονη
αγχωτική βίωση γεγονότων που αφορούν τη ζωή της, ειδικότερα κακή συναισθηματική
κατάσταση με τον σύντροφό της, όσο και οργανικές αιτίες κυρίως μετά από
χειρουργικές επεμβάσεις στη γεννητική περιοχή. Τόσο ψυχολογικά (άγχος και
κατάθλιψη), όσο και οργανικά (κολπίτιδα, τραχηλίτιδα, ενδομητρίωση), προκαλούν
στη γυναίκα τη σημαντική αδυναμία, της μη συμμετοχής και απόλαυσης εξαιτίας του
αισθήματος πόνου αλλά και δυσφορίας της σεξουαλικής επαφής, που σιγά-σιγά την
οδηγούν στην αραίωση των επαφών και στην έλλειψη της σεξουαλικής επιθυμίας με
φόβο ότι θα πονέσει αλλά και με άγχος ότι δε θα ανταποκριθεί στις σεξουαλικές
απαιτήσεις του συντρόφου της. Η δυσπαρευνία φαίνεται να κυριαρχεί στη γυναίκα
μετά την εμμηνόπαυση, όπου η σιγή των ορμονών επιφέρει στεγνότητα του κόλπου,
λέπτυνση των κολπικών τοιχωμάτων και αίσθημα καύσου ή πόνου κατά τη φάση της εισχώρησης.
Η διαταραχή η ίδια, ως διαγνωστικό κριτήριο χαρακτηρίζεται από τον επίμονο ή
επαναλαμβανόμενο πόνο στα γεννητικά όργανα της γυναίκας κατά τη συνουσία και
από το ότι προκαλεί σημαντική δυσφορία ή διαπροσωπικά προβλήματα. Πολλές φορές
η εμφάνιση δυσπαρευνίας σε μια γυναίκα που είχε έντονη και καλή σεξουαλική ζωή,
υποκρύπτει σοβαρότερο ψυχολογικό πρόβλημα και δη καταθλιπτική διαταραχή, που
εκφράζεται με αυτή την ψυχοσωματική αντίδραση. Η συμπεριφορά και η στάση του
συντρόφου είναι καθοριστική στο να μειώσει ή να αυξήσει τη διαταραχή, όταν
προκαλεί πίεση προς τη σεξουαλική συνεύρεση, αδιαφορώντας στο ότι εκείνη δε
συμμετέχει και δείχνει τη δυσφορία ή τον πόνο της, αλλά και όταν ο ίδιος
εισπράττει την διαταραχή ως απόρριψη και άρνησή της να συνουσιαστεί μαζί του.
Πολλές είναι οι φορές, που ο άνδρας σύντροφος γεμίζει με καχυποψία και
ανασφάλεια ότι η σύντροφός του τον έχει ήδη ξεπεράσει και ότι με την εμφάνιση
του πόνου τον αφήνει έξω από τη σεξουαλική της χαρά, που όμως κάποιος άλλος θα
της προσφέρει. Η δυσπαρευνία στην ανάπτυξη των διαπροσωπικών συγκρούσεων
προκαλεί στυτική διαταραχή στον άνδρα, αλλά και πρόωρη εκσπερμάτιση στον χρόνο
που δείχνει να δυσφορεί για τη γυναίκα και να χρειάζεται να τελειώσει μαζί του.
Η μέση ηλικία της γυναικείας σεξουαλικότητας, είναι χαρακτηριστική περίοδος της
διαταραχής αυτής, αφού και ψυχολογικοί και βιολογικοί παράγοντες δείχνουν να
διαταράσσονται, προκαλώντας έντονη ψυχοσωματική απορύθμιση στη γυναικεία
εικόνα.
