Βάλια Παυλίδου,
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια.
Οι έφηβοι δεν είναι παιδιά. Έχουν αφήσει πίσω τους
ανεπιστρεπτί την παιδική ηλικία και πασχίζουν να βρουν την ταυτότητά τους στο
κόσμο των μεγάλων. Βρίσκονται στο μεταίχμιο της παιδικής αθωότητας όπου όλα
συγχωρούνταν και για όλα υπήρχε λύση και της ενήλικης ζωής με
τις δεκάδες αποφάσεις που πρέπει να παρθούν για τις μελλοντικές
σπουδές, το επάγγελμα, την ανεξαρτητοποίηση από τους γονείς, τη χάραξη της
προσωπικής τους πορείας.
Η αναγκαιότητα της άρσης του γονικού φόβου
Η εφηβεία είναι μια ταραγμένη περίοδος στη ζωή του ανθρώπου.
Άλλα είναι και μια ταραχή γόνιμη από την οποία θα προκύψει ένας ενήλικας ικανός
να πάρει τη ζωή στα χέρια του. Στη Συμβουλευτική γονέων-εφήβων το
θέμα της σύγκρουσης επανέρχεται συχνά. Οι γονείς θέλουν τώρα, περισσότερο
από ποτέ να θέσουν
όρια, φοβούμενοι το τι υπάρχει εκεί έξω από την ασφάλεια του σπιτιού τους.
Φοβούμενοι μήπως τα παιδιά τους παρασυρθούν. Φοβούμενοι μήπως δεν πάρουν την
σωστή απόφαση. Φοβούμενοι μήπως τα παιδιά τους έρθουν αντιμέτωπα με τον
κίνδυνο. Φοβούμενοι, Φοβούμενοι, Φοβούμενοι. Και ενώ ο φόβος είναι
κατανοητός ως γονεϊκό συναίσθημα, και τολμώ να πω και δικαιολογημένος κάποιες
φορές, δεν είναι αυτό το συναίσθημα που πρέπει να κατευθύνει τη συμπεριφορά
τους. Ο φόβος σε κρατάει πίσω, σε κρατάει μακριά, σε κρατάει στην ασφάλεια.
Αλλά ο έφηβος δεν μπορεί να μείνει πίσω, δεν μπορεί να μείνει παιδί. Πρέπει να
έρθει αντιμέτωπος με τον κόσμο, με τις απαιτήσεις του, τις ιδιοτροπίες του, τα
καλά και τα στραβά του.
Θέσπιση ορίων και αφαίρεσή τους
Τα όρια στη συμπεριφορά του παιδιού πρέπει να μπαίνουν από
τη νηπιακή ακόμα ηλικία. Το παιδί θα πρέπει να μάθει ότι κάποια πράγματα
επιτρέπονται, ενώ κάποια άλλα όχι και η παράβαση των ορίων επιφέρει συνέπειες.
Αν αυτό δεν πραγματοποιήθηκε στην παιδική ηλικία, είναι αργά στην εφηβεία να
τεθούν τώρα τα όρια. Αν όμως κατορθώθηκε,τώρα θα πρέπει να αφαιρούνται
σιγά σιγά, ούτως ώστε να δίνεται στον έφηβο η ευκαιρία να διαχειρίζεται όλο και
μεγαλύτερα κομμάτια προσωπικής ελευθερίας. Η διαχείριση του εαυτού,
του προσωπικού χρόνου, οι επιλογές ζωής δεν μαθαίνονται από τη μια μέρα στην
άλλη.
Αναγκαιότητα επικοινωνίας επί ίσοις όροις
Τώρα περισσότερο από ποτέ έχει νόημα η επικοινωνία
ανάμεσα στον γονέα και τον έφηβο. Και με τη λέξη επικοινωνία εννοώ την
ουσιαστική επικοινωνία που θα γίνεται επί ίσοις όροις. Ο γονέας πρέπει να
προσπαθήσει να καταλάβει ότι το παιδί του μεγαλώνει σε μια άλλη εποχή από αυτήν
που μεγάλωσε ο ίδιος. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί κάποια πράγματα να μην μπορεί να
τα καταλάβει πλήρως και αυτό είναι ανθρώπινο. Δεν καταλαβαίνει την εμμονή με
το facebook,
αλλά δεν είναι σφάλμα να παραδεχτεί ότι δεν μπορεί να το καταλάβει. Είναι
σημαντικό να ξέρει τα όριά του και να είναι πρόθυμος να τα παραδεχτεί, αντί να
επιμένει να κατευθύνει την συμπεριφορά του εφήβου εκεί που ο ίδιος κρίνει ότι
πρέπει να πάει.
Ενθάρρυνση αυτονομίας
Δώστε τη δυνατότητα στον έφηβο να κερδίσει προνόμια. Δείξτε
ευελιξία. Αφήστε τον να σας αποδείξει ότι αξίζει την εμπιστοσύνη σας, αντί να
αποφασίζετε εσείς εκ των προτέρων τι συνιστά ασφάλεια για τον ίδιο και τι όχι.
Για παράδειγμα συνεννοηθείτε μαζί του για την ώρα που πρέπει να επιστρέφει
σπίτι, δείξτε μια γενναιοδωρία στο χρόνο όπως όταν πρόκειται να πάει σε ένα
πάρτι.
Στόχος: Η ομαλή ανεξαρτητοποίηση του παιδιού
Συναντώ συχνά γονείς ταμπουρωμένους σε αρχές και κανόνες οι
οποίοι ελάχιστα έχουν να κάνουν με την ουσιαστική εξέλιξη
του εφήβου - και πολλές φορές και με την ασφάλειά του - αλλά
εξυπηρετούν συχνά την προσωπική τους ηρεμία. "Νιώθω πιο ήρεμη αν ξέρω ότι
είναι σπίτι στις 23:00". Θα πρέπει όμως να αποφασίσουμε
ποιος είναι ο στόχος: Η παροδική μας ηρεμία ή η ομαλή και
σταδιακή ανεξαρτητοποίηση του παιδιού μας; Για να επιτευχθεί το δεύτερο συχνά
χρειάζεται να χάσουμε για λίγο το πρώτο. Μην ξεχνάτε ότι μέσα από την
εξέλιξη του παιδιού μας, εξελισσόμαστε και εμείς ως άνθρωποι αλλά και ως
γονείς.
Χαλίλ Γκιμπράν – Για τα παιδιά (από το βιβλίο Ο κήπος
του προφήτη)
Τα παιδιά σου δεν είναι παιδιά σου
είναι οι γιοι και οι κόρες της λαχτάρας της Ζωής για τη Ζωή.
Δημιουργούνται δια μέσου εσένα, αλλά όχι από σένα
κι αν και βρίσκονται μαζί σου, δε σου ανήκουν.
Μπορείς να τους δώσεις την αγάπη σου, αλλά όχι τις σκέψεις
σου
αφού ιδέες έχουν δικές τους.
Μπορείς να δίνεις μία στέγη στο σώμα τους, αλλά όχι στις
ψυχές τους
αφού οι ψυχές τους κατοικούν στο σπίτι του αύριο
που εσύ δεν πρόκειται να επισκεφτείς ούτε και στα όνειρά
σου.
Μπορείς να προσπαθήσεις να τους μοιάσεις
αλλά μη γυρέψεις να τα κάνεις σαν εσένα
αφού η ζωή δεν πάει προς τα πίσω ούτε ακολουθεί το δρόμο του
χθες.
«Το κείμενο αποτελεί μια συνεργασία του flowmagazine.gr με
την κ. Παυλίδου. Για περισσότερα κείμενα του συγκεκριμένου αρθρογράφου
πατήστε εδώ»
ΠΗΓΗ: flowmagazine.gr
