Καραγιάννη Ελένη
Με τη συνεργασία της Αλεξάνδρας
Καππάτου Ψυχολόγου - Παιδοψυχολόγου.
Η ανακοίνωση
του διαζυγίου στα παιδιά είναι μία από τις πιο δύσκολες στιγμές του χωρισμού. Η
ηλικία του παιδιού, αλλά και οι αντικειμενικές συνθήκες θα υποδείξουν τον τρόπο
με τον οποίο θα χειριστείτε το ευαίσθητο αυτό θέμα.
«Πρέπει να μιλήσουμε»
Καταρχήν, θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι ότι, με όποιον τρόπο κι αν γίνει, η ανακοίνωση του διαζυγίου θα συγκλονίσει τα παιδιά. Πολλά ξεσπούν σε κλάματα και παρακαλούν τους γονείς τους να κάνουν ακόμη μία προσπάθεια. Μόνο το 10% περίπου των παιδιών αποδέχεται την απόφαση με ηρεμία, εκ των οποίων τα περισσότερα βρίσκονται στην εφηβική ηλικία. Η ανακοίνωση καλό είναι να γίνεται στο σπίτι και από τους δύο γονείς μαζί, ώστε τα παιδιά να βρίσκονται σε ένα χώρο όπου νιώθουν ασφάλεια και να πάρουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα, χωρίς να αναγκαστούν να αναζητήσουν τον άλλο γονιό για να το επιβεβαιώσουν. Επιπλέον, επειδή πολλά παιδιά ξεσπούν σε κλάματα, είναι σκόπιμο σε αυτές τις αντιδράσεις να έχουν και τους δύο γονείς για να τα παρηγορήσουν και να τα αγκαλιάσουν.
«Πρέπει να μιλήσουμε»
Καταρχήν, θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι ότι, με όποιον τρόπο κι αν γίνει, η ανακοίνωση του διαζυγίου θα συγκλονίσει τα παιδιά. Πολλά ξεσπούν σε κλάματα και παρακαλούν τους γονείς τους να κάνουν ακόμη μία προσπάθεια. Μόνο το 10% περίπου των παιδιών αποδέχεται την απόφαση με ηρεμία, εκ των οποίων τα περισσότερα βρίσκονται στην εφηβική ηλικία. Η ανακοίνωση καλό είναι να γίνεται στο σπίτι και από τους δύο γονείς μαζί, ώστε τα παιδιά να βρίσκονται σε ένα χώρο όπου νιώθουν ασφάλεια και να πάρουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα, χωρίς να αναγκαστούν να αναζητήσουν τον άλλο γονιό για να το επιβεβαιώσουν. Επιπλέον, επειδή πολλά παιδιά ξεσπούν σε κλάματα, είναι σκόπιμο σε αυτές τις αντιδράσεις να έχουν και τους δύο γονείς για να τα παρηγορήσουν και να τα αγκαλιάσουν.
Θα
πρέπει να συνεννοηθείτε από πριν, ώστε να έχετε κοινή προσέγγιση, καθώς δεν
πρέπει τα παιδιά να πάρουν διαφορετικά μηνύματα, γιατί αυτό θα
εντείνει την ανασφάλειά τους. Αν τα παιδιά έχουν μεταξύ τους μεγάλη διαφορά
ηλικίας, πρέπει να ανακοινώσετε το διαζύγιο συγχρόνως και στα δύο, αλλά μετά
μπορείτε να πείτε ιδιαιτέρως περισσότερες λεπτομέρειες στο μεγαλύτερο παιδί. Η
ταυτόχρονη ανακοίνωση βοηθά τα παιδιά να αισθανθούν λιγότερο μόνα και ανήμπορα.
Η παρουσία του αδερφού ή της αδερφής λειτουργεί εξισορροπητικά, παρέχοντας ένα
κλίμα ασφάλειας. Η ανακοίνωση του διαζυγίου καλό είναι να γίνει 1-2 εβδομάδες
πριν από την αποχώρηση του ενός γονιού από το σπίτι στα παιδιά προσχολικής
ηλικίας, κάποιες εβδομάδες νωρίτερα στα παιδιά σχολικής ηλικίας, ενώ οι έφηβοι
χρειάζονται περισσότερο χρόνο, περίπου 1-2 μήνες. Πριν ξεκινήσετε να
ανακοινώσετε στα παιδιά την απόφασή σας, προετοιμαστείτε να απαντήσετε σε
μερικές από τις ερωτήσεις που συνηθίζεται να κάνουν σ' αυτή την περίπτωση,
όπως: «Γιατί χωρίζετε;», «Ποιος φταίει;», «Μήπως χωρίζετε για μένα;», «Πού θα
μείνει ο μπαμπάς;», «Πότε θα τον βλέπω;», «Εγώ πού θα μένω;», «Θα αλλάξουμε
σπίτι;», «Θα αλλάξω σχολείο;», «Ποιος θα με πηγαίνει σχολείο, Αγγλικά ή και
στους φίλους μου;».
Οι απαραίτητες διαβεβαιώσεις
Στα μάτια των παιδιών, η οικογενειακή αγάπη είναι δεδομένη και ιερή. Αν το παιδί ακούσει ότι ο ένας γονιός δεν αγαπά τον άλλον, θα σκεφτεί ότι σε λίγο καιρό μπορεί να πάψουν να αγαπούν κι εκείνο. Ανάλογα με την ηλικία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε φράσεις όπως: «Η μαμά και ο μπαμπάς θα ζουν σε διαφορετικά σπίτια για να αισθάνονται καλύτερα», «Αποφασίσαμε να μη ζούμε πια μαζί, επειδή μας αρέσουν διαφορετικά πράγματα», «Δεν νιώθουμε ευτυχισμένοι όταν είμαστε οι δυο μας», «Αποφασίσαμε να χωρίσουμε, επειδή πάψαμε να επικοινωνούμε σωστά», «Προσπαθήσαμε να επικοινωνήσουμε ξανά, αλλά δεν τα καταφέραμε». Θα πρέπει, ανακοινώνοντας το διαζύγιο, να εξασφαλίσετε ότι τα παιδιά δεν θα νιώθουν ανασφάλεια για το μέλλον, με φράσεις όπως: «Θα δείτε ότι αυτό είναι καλύτερο για το μέλλον», «Κι εγώ και ο πατέρας σας θα σας αγαπάμε το ίδιο και πάντα θα σας φροντίζουμε», «Τίποτα δεν θα στερηθείτε», «Θα είναι σαν να έχετε δύο σπίτια, αλλά τίποτα δεν θα αλλάξει», «Στο εξής δεν θα έχουμε πια διαφωνίες», «Θα μας πάρει λίγο χρόνο για να συνηθίσουμε την αλλαγή, αλλά όλα θα πάνε προς το καλύτερο». Όσο μικρό κι αν είναι το παιδί, πρέπει οπωσδήποτε να δώσετε εξηγήσεις για τη μεγάλη σας απόφαση. Το παιδί μπορεί να μη συνειδητοποιεί απόλυτα τι θα συμβεί, αλλά διαισθάνεται τη μεγάλη αλλαγή στη ζωή του. Ξεκαθαρίστε στο παιδί πως εκείνο δεν φέρει καμία ευθύνη για το χωρισμό σας και ότι κανείς από τους δύο γονείς δεν θα λείπει από τη ζωή του. Στην περίπτωση που ο ένας από τους δύο γονείς δείχνει αδιαφορία, τότε εκείνος που το ανακοινώνει στο παιδί πρέπει να δείξει ακόμη περισσότερη τρυφερότητα και σιγουριά. Μπορείτε να πείτε ότι οι παππούδες, οι συγγενείς, οι φίλοι είναι όλοι στο πλευρό σας και θα σας βοηθήσουν σε ό,τι χρειαστείτε.
Στα μάτια των παιδιών, η οικογενειακή αγάπη είναι δεδομένη και ιερή. Αν το παιδί ακούσει ότι ο ένας γονιός δεν αγαπά τον άλλον, θα σκεφτεί ότι σε λίγο καιρό μπορεί να πάψουν να αγαπούν κι εκείνο. Ανάλογα με την ηλικία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε φράσεις όπως: «Η μαμά και ο μπαμπάς θα ζουν σε διαφορετικά σπίτια για να αισθάνονται καλύτερα», «Αποφασίσαμε να μη ζούμε πια μαζί, επειδή μας αρέσουν διαφορετικά πράγματα», «Δεν νιώθουμε ευτυχισμένοι όταν είμαστε οι δυο μας», «Αποφασίσαμε να χωρίσουμε, επειδή πάψαμε να επικοινωνούμε σωστά», «Προσπαθήσαμε να επικοινωνήσουμε ξανά, αλλά δεν τα καταφέραμε». Θα πρέπει, ανακοινώνοντας το διαζύγιο, να εξασφαλίσετε ότι τα παιδιά δεν θα νιώθουν ανασφάλεια για το μέλλον, με φράσεις όπως: «Θα δείτε ότι αυτό είναι καλύτερο για το μέλλον», «Κι εγώ και ο πατέρας σας θα σας αγαπάμε το ίδιο και πάντα θα σας φροντίζουμε», «Τίποτα δεν θα στερηθείτε», «Θα είναι σαν να έχετε δύο σπίτια, αλλά τίποτα δεν θα αλλάξει», «Στο εξής δεν θα έχουμε πια διαφωνίες», «Θα μας πάρει λίγο χρόνο για να συνηθίσουμε την αλλαγή, αλλά όλα θα πάνε προς το καλύτερο». Όσο μικρό κι αν είναι το παιδί, πρέπει οπωσδήποτε να δώσετε εξηγήσεις για τη μεγάλη σας απόφαση. Το παιδί μπορεί να μη συνειδητοποιεί απόλυτα τι θα συμβεί, αλλά διαισθάνεται τη μεγάλη αλλαγή στη ζωή του. Ξεκαθαρίστε στο παιδί πως εκείνο δεν φέρει καμία ευθύνη για το χωρισμό σας και ότι κανείς από τους δύο γονείς δεν θα λείπει από τη ζωή του. Στην περίπτωση που ο ένας από τους δύο γονείς δείχνει αδιαφορία, τότε εκείνος που το ανακοινώνει στο παιδί πρέπει να δείξει ακόμη περισσότερη τρυφερότητα και σιγουριά. Μπορείτε να πείτε ότι οι παππούδες, οι συγγενείς, οι φίλοι είναι όλοι στο πλευρό σας και θα σας βοηθήσουν σε ό,τι χρειαστείτε.
