To Iνστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ, συμμετέχοντας και τη φετινή χρονιά ως programmingpartnerστο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών,διοργάνωσε συζήτηση στρογγυλού τραπεζιού με θέμα «Προς την περιβαλλοντική δικαιοσύνη: Πράσινη μετάβαση, κοινωνική ισότητα και τεχνητή νοημοσύνη», σήμερα, Σάββατο 13 Απριλίου 2024.
Στη συζήτηση συμμετείχαν ο ευρωβουλευτής Πέτρος Κόκκαλης, ο επίκουρος
καθηγητής Δημόσιας Πολιτικής στο International School for Government του King’s
College London Γιώργος Σαμαράς, ο Γενικός Διευθυντής του ΕΝΑ Παναγιώτης
Κορκολής και η επικεφαλής του προγράμματος Onassis AiR Νεφέλη Μυρωδιά. Το πάνελ
συντόνισε ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Κρήτης
καιεπιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου ΕΝΑ Νίκος Ερηνάκης.
Στην εισαγωγή του στη συζήτηση ο Νίκος Ερηνάκης τόνισε ότι σε μία εποχή
πολυμορφικής κρισιακής συνθήκης, μεπολλαπλές κρίσεις που επιμένουν σε διάρκεια,
αυτό που διαπιστώνουμε είναι η ανάγκη συνδιαμόρφωσης ενός ολιστικούοράματος.
Πυρήνα αυτούθα πρέπει να αποτελέσει η περιβαλλοντική δικαιοσύνη, δηλαδή η
παράλληλη αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης με την πραγμάτωση της κοινωνικής
δικαιοσύνης.Με το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο, η μεγάλη πρόκληση της τεχνητής
νοημοσύνης στην εποχή της ψηφιακότητας θα μπορούσε, όπως υποστήριξε, να
λειτουργήσει ως ένα προωθητικό εργαλείο προς την πραγμάτωση αυτού του οράματος
και όχι ως απειλή.
Ο Πέτρος Κόκκαληςσυνέδεσε στην εισήγησή του την κλιματική με την
κοινωνική δικαιοσύνη,τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. «Η κλιματική
κρίση δεν είναι θεομηνία, δεν είναι ένα μετεωρολογικό φαινόμενο, είναι ένα
σαφές αποτέλεσμα πράξεων και παραλείψεων ανθρώπων, έχει ανθρώπους θύματα και
θύτες» υποστήριξε και προειδοποίησε για τον κίνδυνο κλιματικής κατάρρευσης. «Το
ερώτημα είναι ποιος πληρώνει, ποιος επωφελείται και ποιος ζημιώνεται. Την κρίση
την πληρώνουν πρώτα οι ευάλωτοι και οι φτωχότεροι» υπογράμμισε, συμπληρώνοντας
ότι η κλιματική δικαιοσύνη συναντάται με την κοινωνική δικαιοσύνη. «Είναι
αδιανόητο αυτός που έχει τη λιγότερη ευθύνη να έχει τις μεγαλύτερες ζημίες και
να έχει και τη λιγότερη δυνατότητα να προσαρμοστεί» τόνισε, επισημαίνοντας τη
μειονεκτική θέση του παγκόσμιου Νότου σε σχέση με τον παγκόσμιο Βορρά ως προς
τις δυνατότητες κλιματικής προσαρμογής.
Ο Γιώργος Σαμαράς υπογράμμισε την ανάγκη βελτίωσης της δημοκρατίας για
την αντιμετώπιση και τη διαχείριση των προκλήσεων της πράσινης και ψηφιακής
μετάβασης. «Πρέπει όλοι μαζί να αναρωτηθούμε πώς αυτοί οι άξονες μπορούν να
συνδεθούν μεταξύ τους αρμονικά, με τη συμμετοχή του κόσμου» αφού, όπως είπε,
«απουσιάζει το αίσθημα κοινωνικής δικαιοσύνης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο».
Σε αυτό το πλαίσιο, αναφέρθηκε στην κανονικοποίηση τηςΑκροδεξιάς ως μεγάλης
απειλής για τη δημοκρατία, συνδέοντάς τη με την πολιτική υποβάθμιση του θέματος
της κλιματικής προσαρμογής,φέρνοντας ως παράδειγμα την ατζέντα mainstreamκαι
κεντροδεξιών πολιτικών δυνάμεων της Ευρώπης τα τελευταία χρόνια.
Στη δική του εισήγηση ο Παναγιώτης Κορκολής υπογράμμισε ότι μια
προοδευτική απάντηση στην πρόκληση της διπλής μετάβασης(πράσινης και
ψηφιακής)προϋποθέτει να τεθεί η σωστή ερώτηση: όχι «τι πρόκειται να μας συμβεί
με σκοπό να προσαρμοστούμε σε αυτό», αλλά «πώς μπορούμε να παρέμβουμε για να
επηρεάσουμε σε δίκαιη κατεύθυνση αυτό που θα συμβεί».
Υποστήριξε ότι «η αρρύθμιστη ψηφιακότητα οδηγεί σε ανισοκατανομή ευθυνών
και πλούτου» και επισήμανε τη σημασία της στήριξης αυτών που επηρεάζονται
αρνητικά από τις σύγχρονες εξελίξεις, μένοντας πίσω, καθώς και την ανάγκη
προληπτικής δράσης και παρέμβασηςγια την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου.Στο
πλαίσιο αυτό,έδωσε έμφαση στη χάραξη δημόσιων πολιτικών «που θα δρουν
προληπτικά και θα ενισχύουν την καινοτομία στην επιθυμητή δίκαιη κατεύθυνση της
διπλής μετάβασης εντός ενός πλαισίου δημοκρατικού ελέγχου».
Η Νεφέλη Μυρωδιά,εστιάζοντας στις επιπτώσεις των τεχνολογικών εξελίξεων
στον τομέα του πολιτισμού και της καλλιτεχνικής πρακτικής, τόνισε την ανάγκη
σχεδιασμού στο μέλλον ηθικών,δίκαιωνκαι βιώσιμων τεχνολογιών προκειμένου να
απαντηθούν τρεις βασικές προκλήσεις:i) η διαμόρφωση ενός νέου δημόσιου βήματος
συζητήσεων και ενός σχεδίου δράσης για το πώς η μελλοντική τεχνολογική
καινοτομία μπορεί να αποβεί προς όφελος των πολλών,ii) ηδημιουργία ενός
ρυθμιστικού πλαισίου για την προστασία των καλλιτεχνών και τον επαναπροσδιορισμό
του ρόλου του δημιουργού στη νέα εποχήiii) η διασφάλιση του σεβασμού των
δημοκρατικών αξιών στο ψηφιακό πεδίο μέσω της σύμπραξης πολιτιστικών ιδρυμάτων,
καλλιτεχνών, ερευνητών, τεχνολογικών φορέων και υπευθύνων χάραξης πολιτικής.
