Η επίκληση της κομματικής δεοντολογίας προσέλαβε το τελευταίο διάστημα
ιδιαίτερη ένταση και φόρτιση στον δημόσιο διάλογο. Ωστόσο, η κομματική
δεοντολογία δεν είναι μια νεοπαγής συνθήκη, τουλάχιστον για τα παραδοσιακά
κόμματα. Η επίκλησή της ενίοτε μοιάζει να γίνεται εργαλειακά ή και
προσχηματικά, για λόγους πολιτικού κατευνασμού, χωρίς να λείπουν πάντως και οι
περιπτώσεις ορθολογικής λειτουργίας του υφιστάμενου δεοντολογικού πλαισίου.
Στην περίπτωση των κοινοβουλευτικών ομάδων (εφεξής ΚΟ) και των μελών
τους οι Κώδικες φαίνεται να αποκτούν ιδιαίτερη σημασία λόγω και του διαρκούς
αιτήματος κοινωνικής λογοδοσίας και της ανάγκης ανάκτησης της εμπιστοσύνης προς
τους πολιτικούς, τα κόμματα και τους θεσμούς σε συνθήκες πολιτικής
απονομιμοποίησης.
Τα κόμματα και οι ΚΟ σίγουρα δεν είναι προνομιακά πεδία αυτορρύθμισης
και υιοθέτησης κωδίκων δεοντολογίας, πάντως δείχνουν σε μεγάλο βαθμό να έχουν
αφομοιώσει τα νέα ρυθμιστικά μοντέλα, στα οποία προσπαθούν να προσαρμοστούν,
περισσότερο ή λιγότερο επιτυχημένα.
Η πλειονότητα των ΚΟ του ελληνικού Κοινοβουλίου (NΔ, ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, ΠΑΣΟΚ
– ΚΙΝΑΛ, ΚΚΕ, Ελληνική Λύση) διαθέτει κώδικες δεοντολογίας, ενώ οι τυχόν
εξαιρέσεις είτε οφείλονται σε ιδεολογικές καταβολές (ΚΚΕ), είτε αποδίδονται
στον νεοπαγή (ενδεχομένως και αρχηγοκεντρικό) τους χαρακτήρα (Ελληνική Λύση).
Ως προς τα επιμέρους χαρακτηριστικά τους, οι Κώδικες είναι συνοπτικοί ως προς
την έκταση και λιτοί στη διατύπωση, ενώ αποφεύγουν τη χρήση κομματικής γλώσσας,
χωρίς πάντως να λείπουν οι ιδεολογικές παρεκβάσεις και αναφορές.
Τα κόμματα, οι ΚΟ και τα μέλη τους οφείλουν να τηρούν το υφιστάμενο
αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο (Σύνταγμα, ΚτΒ, σχετικοί νόμοι, όπως λ.χ. ο νόμος
περί χρηματοδότησης των κομμάτων), ταυτόχρονα όμως δεσμεύονται και από το
καταστατικό, τον κανονισμό και τους κώδικες δεοντολογίας του κόμματος, όπου
αυτοί υπάρχουν. Έτσι, συναρθρώνεται ένα ρυθμιστικό πλέγμα, αποτελούμενο τόσο
από τους τυπικούς κανόνες όσο και από το κομματικό πλαίσιο λειτουργίας, το
οποίο διέπει τη δράση και τη συμπεριφορά των κομματικών μελών, βουλευτών κ.ά.
Οι Κώδικες ωστόσο δεν ρυθμίζουν την οικονομική λογοδοσία των μελών των ΚΟ, η οποία
πάντως προβλέπεται από το υπάρχον τυπικό κανονιστικό πλαίσιο.
Όλες οι ΚΟ οι οποίες έχουν υιοθετήσει κώδικα δεοντολογίας έχουν
συγκροτήσει και επιτροπή δεοντολογίας και διαθέτουν το αντίστοιχο πλαίσιο
επιβολής μέτρων και μηχανισμό επιβολής κυρώσεων. Υπάρχει πάντως και μία
περίπτωση ΚΟ (Ελληνική Λύση) στην οποία προκύπτει ότι λειτουργεί επιτροπή
δεοντολογίας, χωρίς, ωστόσο, να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας. Είναι
χαρακτηριστικό ότι όλα τα κόμματα αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στη λειτουργία
της επιτροπής δεοντολογίας, μέσω λεπτομερών προβλέψεων στον Κώδικα ή το
καταστατικό. Το προβλεπόμενο διαδικαστικό πλαίσιο για την επιβολή
μέτρων/κυρώσεων έχει περισσότερο γραφειοκρατικό χαρακτήρα και διακρίνεται από
στοιχεία έντονης λογοδοσίας/αναφοράς προς τα κομματικά όργανα και τον πρόεδρο
του κόμματος.
Όλο το κείμενο εργασίας: https://shorturl.at/fwEGS
