Του Παναγιώτη Στάθη.
Τη μεγαλύτερη αλλαγή στη Δικαιοσύνη εδώ και πολλές δεκαετίες, επιχειρεί
η κυβέρνηση δια του Υπουργείου Δικαιοσύνης με το αποκαλούμενο σχέδιο για την
αλλαγή του δικαστικού χάρτη της χώρας.
Πρόκειται για την πιο βαθιά τομή στη Δικαιοσύνη, ένα μεγάλο στοίχημα που
καλείται να κερδίσει το Υπουργείο Δικαιοσύνης, εφαρμόζοντας την ενοποίηση του
πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, δηλαδή των Ειρηνοδικείων με τα Πρωτοδικεία. Το
σχέδιο ενταγμένο στην αποκαλούμενη αλλαγή του δικαστικού χάρτη της χώρας,
εγκρίθηκε στην τελική μορφή του από το Υπουργικό Συμβούλιο, ενώτιον του οποίου
παρουσιάστηκε από τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη. Με αυτό, σχεδόν 1.000
δικαστές προστίθενται στο σύστημα εκδίκασης σοβαρών υποθέσεων (με αντικείμενο
έως 250.000 ευρώ), σε μια βαθιά τόνωση της Δικαιοσύνης που καλείται να
διαχειριστεί έναν τεράστιο όγκο υποθέσεων με αποτέλεσμα η ταχύτητα στην απονομή
της να έχει καταστεί "κενό γράμμα”.
Τα βασικά σημεία
Η φιλοσοφία του νομοσχεδίου αφορά την καλύτερη κατανομή ανθρώπινου
δυναμικού και υπηρεσιών με την ενσωμάτωση των Ειρηνοδικών (για τους οποίους θα
δημιουργηθεί παράλληλη δεύτερη επετηρίδα) στους πρωτοδίκες, και τη δημιουργία
Κεντρικών Πρωτοδικείων. Οι 962 ειρηνοδίκες θα αναβαθμιστούν και σε επίπεδο
επετηρίδας (θα εκδικάζουν πλέον υποθέσεις με αντικείμενο έως 250.000 ευρώ, από
έως 25.000 που ήταν το όριο στα ειρηνοδικεία) και οικονομικά. Πρόκειται για
εξαιρετικά σύνθετο εγχείρημα που απαιτεί και χωρικές μεταβολές:
Κλείσιμο περίπου 100 ειρηνοδικείων
Η ενοποίηση του πρώτου βαθμού προβλέπει πως σε κάθε νομό θα υπάρχει
μόνον ένα κεντρικό πρωτοδικείο, πιθανότατα στην πρωτεύουσα του νομού. Επίσης
όλα τα ειρηνοδικεία (64) που λειτουργούν σήμερα στις πρωτεύουσες των νομών
κλείνουν. Κλείνουν επίσης μικρά ειρηνοδικεία που, λόγω μικρής ύλης, στην ουσία
υπολειτουργούσαν και δεν αντικαθίστανται με άλλη μορφή. Ο συνολικός αριθμός
εκτιμάται πως φτάνει τα 100.
Η απόφαση όμως είναι πως κάτι τέτοιο (κλείσιμο) δεν θα γίνει για κανένα
δικαστήριο, όσο μικρό κι αν είναι, σε νησιά και παραμεθόριες περιοχές.
Μετατροπές
Ειρηνοδικεία που δεν βρίσκονται στις πρωτεύουσες ή είναι πολύ μικρά και
βρίσκονται σε κωμοπόλεις αντικαθίστανται από μικρά πρωτοδικεία. Για παράδειγμα,
στο Γύθειο κλείνει το ειρηνοδικείο και γίνεται μικρό πρωτοδικείο, που θα δικάζει
σοβαρότερες και περισσότερες υποθέσεις. Το ίδιο στο Αίγιο, στην Κάρυστο, στο
Αγρίνιο, αφού το κεντρικό πρωτοδικείο του νομού θα λειτουργεί στο Μεσολόγγι.
Η Αττική
Ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί προφανώς η Αττική στην οποία κλείνουν τα 13
ειρηνοδικεία που λειτουργούν σήμερα (Μαρούσι, Χαλάνδρι, Ιλιον, Περιστέρι,
Κορωπί, Λαύριο κλπ) και από αυτά τα 6 μετατρέπονται σε μικρά Πρωτοδικεία. που
θα εδρεύουν σε Περιστέρι, Μαρούσι, Κορωπί, Λαύριο, Ιλιον και Αγία Παρασκευή.
Αυτά θα δικάζουν υποθέσεις με αντικείμενο έως 250.000 ευρώ διευκολύνοντας
πολίτες που δεν θα χρειάζεται να κατέβουν στο κέντρο και παράλληλα θα
αποσυμφορηθεί το Πρωτοδικείο Αθηνών, στο οποίο επέρχονται ριζικές αλλαγές
Πρωτοδικείο Αθηνών
Το μεγαλύτερο Πρωτοδικείο της χώρας, αυτό της Αθήνας (δικάζει το 55% της
δικαστηριακής ύλης του πρώτου βαθμού) "κόβεται" στα δύο και
δημιουργούνται δύο Πρωτοδικεία Αθηνών: ένα ποινικό για τις ποινικές υποθέσεις
και ένα πολιτικό για τις αστικές, εμπορικές κλπ. Το ποινικό θα στεγάζεται στα
δικαστήρια της πρώην Σχολής Ευελπίδων και το άλλο θα στεγαστεί στο δικαστικό
μέγαρο που δημιουργείται ήδη πίσω από τον Άρειο Πάγο, στην περιοχή της λεωφόρου
Αλεξάνδρας.
Τα δύο πρωτοδικεία θα έχουν ενιαία διοίκηση, όπως είναι και σήμερα, ενώ
οι δικαστές θα υπηρετούν στο ποινικό ή στο πολιτικό πρωτοδικείο για μία διετία.
Διχοτόμηση, ενδεχομένως, να προβλεφθεί –ακόμη δεν έχει κλείσει το θέμα– και για
το Πρωτοδικείο Πειραιώς, ενώ για τη Θεσσαλονίκη το δικαστήριο μένει ως έχει.
Παράλληλα προβλέπεται ότι το σύνολο των δήμων του παραλιακού μετώπου της
Αθήνας, η δικαστική αρμοδιότητα των οποίων ανήκει στην Αθήνα, μεταφέρεται στα
δικαστήρια του Πειραιά (το Φάληρο, ο Αλιμος, η Γλυφάδα, η Βούλα, η Καλλιθέα, ο
Ταύρος κ.λπ.). Συνολικά πάνω από ενάμισι εκατομμύριο πολίτες θα δικάζουν τις
υποθέσεις τους στον Πειραιά (φεύγουν από την Αθήνα) οι υπηρεσίες του οποίου θα
στεγαστούν σε νέο κτίριο.
Εφετεία
Η τελική απόφαση (παρά την αντίθετη θέση που είχε εκφραστεί σε σχετικές
εκθέσεις) είναι πως δε θα κλείσει κανένα από τα 19 Εφετεία που λειτουργούν
σήμερα. Θα υπάρξει όμως χωροταξική κατανομή αφού σε πολλά επεκτείνεται η
αρμοδιότητά τους. Για παράδειγμα, στη Λακωνία αυτή τη στιγμή λειτουργούν δυο
πρωτοδικεία (Σπάρτης και Γυθείου), εκ των οποίων της Σπάρτης ανήκει στο Εφετείο
Ναυπλίου και του Γυθείου στο Εφετείο Καλαμάτας. Πλέον τα δυο πρωτοδικεία θα
ενοποιηθούν στη Σπάρτη και θα υπάγονται στο Εφετείο Καλαμάτας.
Εταιρίες "μάνατζερ”
Από τις διοικήσεις των δικαστηρίων αφαιρούνται οι αρμοδιότητες
διαχείρισης κτιρίων που περνούν στο ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ. (Ταμείο Χρηματοδότησης
Δικαστικών Κτιρίων) και η οργάνωση όσoν αφορά στις προμήθειες και λοιπές
ανάγκες θα ανατίθεται με διαγωνισμό σε μια εταιρεία για κάθε εφετειακή ενότητα
(ως επί το πλείστον). Οι εταιρείες αυτές θα ασχολούνται με προμήθειες υλικών,
επισκευές, υλικοτεχνικές υποδομές, ελλείψεις κ.λπ. Η αλλαγή αυτή δεν επηρεάζει
τις διοικήσεις των δικαστηρίων που θα συνεχίσουν να επιλέγονται με ψηφοφορία
από τους ίδιους τους δικαστές. Το Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων που
λειτουργεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης, θα ενισχυθεί με προσωπικό και με πόρους.
capital.gr
