Αν
δεν ρωτούσαμε στη ζωή αυτή, δεν θα παίρναμε απαντήσεις, αλλά ούτε θα μαθαίναμε
καινούργια πράγματα. «Η ζωή είναι γεμάτη αλλαγές, ανατροπές, εκπλήξεις», λέει η
διακεκριμένη βρετανίδα ψυχολόγος Emma Kenny. Και προσθέτει: «Όσο είμαστε νέοι
μας αρέσει να δοκιμάζουμε καινούργια πράγματα, να βιώνουμε νέα συναισθήματα, να
πειραματιζόμαστε με το διαφορετικό, να αλλάζουμε όνειρα και φιλοδοξίες.
Μεγαλώνοντας
όμως κουραζόμαστε και σταματάμε να παίρνουμε τη “συναισθηματική μας
θερμοκρασία”. Η ρουτίνα, η επανάληψη, η κούραση και οι ευθύνες δεν μας βοηθούν
να νιώσουμε τον παλιό μας αυθορμητισμό, να αφεθούμε στο καινούργιο, στην
έκπληξη. Δεν θα πρέπει όμως να ξεχνάμε πως για ισορροπημένες σχέσεις και για
μια ισορροπημένη γενικά ζωή, ανεξάρτητα από την ηλικία, είναι απαραίτητη η
συνεχής ανατροφοδότηση του εαυτού μας. Η ανατροφοδότηση αυτή μπορεί να
προέρχεται από ανθρώπους αλλά και δραστηριότητες που μας κάνουν να αισθανόμαστε
χαρούμενοι. Επίσης, είναι χρήσιμο να μπορούμε να νοηματοδοτούμε τη ζωή μας
ανάλογα με τη φάση στην οποία βρισκόμαστε κάθε φορά. Σε κάθε περίπτωση, πάντως,
για να βρούμε πάλι την όρεξή μας για ζωή, δεν έχουμε παρά να θέσουμε κάποιες
απλές ερωτήσεις στον εαυτό μας. Κάποιες ερωτήσεις που αν τις απαντούσαμε θα
άλλαζε όλη μας η ζωή».
1. Ζω για να δουλεύω ή δουλεύω για να ζω;
Η ισορροπία ανάμεσα στη δουλειά και την προσωπική ζωή είναι το «κλειδί» για το πώς αντιλαμβανόμαστε τη ζωή. Αν, δηλαδή, θέλουμε περισσότερη ζωή και λιγότερη δουλειά ή τουλάχιστον αυτά τα δύο κινούνται στα ίδια επίπεδα, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα. Από την άλλη, υπάρχουν και περίοδοι στη ζωή όπου η δουλειά λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά, οπότε εξαρτάται από το πώς νιώθουμε την εκάστοτε περίοδο. Οι ειδικοί πάντως μας επισημαίνουν πως η σωστή ισορροπία είναι 8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ξεκούραση (ύπνος και σιέστα) και 8 ώρες ελεύθερος χρόνος. Όσοι κυμαίνονται σε αυτές τις αναλογίες, μάλλον βρίσκονται σε καλό δρόμο. Ωστόσο, ακόμα και στην περίπτωση που αυτή η ιδανική ισορροπία δεν είναι εφικτή για ορισμένους, καλό θα είναι τουλάχιστον να φροντίζουμε να περνάμε ποιοτικό χρόνο με τους σημαντικούς άλλους που υπάρχουν στη ζωή μας. Αυτοί μπορεί να είναι οι φίλοι μας, ο σύντροφός μας, τα παιδιά μας ή και όλοι αυτοί μαζί. Άλλωστε, τις προτεραιότητες θα πρέπει να τις θέτουμε μόνοι μας.
2. Μου αρέσει ο εαυτός μου;
Η ερώτηση αυτή είναι κάπως δύσκολη, γιατί το αν αγαπάμε τον εαυτό μας εξαρτάται από πολλές και διαφορετικές παραμέτρους. Οι περισσότεροι πιστεύουμε ότι αρέσουμε στον εαυτό μας όταν αρέσουμε στους άλλους. Αυτό, αν και δεν είναι αξίωμα, έχει μια δόση αλήθειας, μια που οι άλλοι έτσι κι αλλιώς αποτελούν έναν καθρέφτη του εαυτού μας. Ιδανικά θα θέλαμε να είμαστε αυτό που θα θέλαμε να είναι και οι άλλοι (δηλαδή αυτοί που αγαπάμε) και -ιδανικά και πάλι- θα θέλαμε να φροντίζουμε τους άλλους έτσι όπως θα θέλαμε να φροντίζουμε τον εαυτό μας. Βέβαια, για να το συνειδητοποιήσουμε αυτό, χρειάζεται εξάσκηση. Ας πούμε ότι φτιάχνουμε ένα κέικ, ότι πετυχαίνουμε άψογα μια άσκηση γιόγκα ή μαθαίνουμε ένα πρόγραμμα στο κομπιούτερ. Και τα τρία αυτά πράγματα χρειάζονται εξάσκηση. Αυτό συμβαίνει και με την ενδοσκόπηση. Πρέπει συνεχώς να κοιτάζουμε μέσα μας, αλλά και έξω από εμάς, για να κατανοήσουμε διάφορα πράγματα. Ας υποθέσουμε ότι συναντάμε έναν καρδιακό μας φίλο ή μια κολλητή μας στον δρόμο και εκείνη αρχίζει να αναλύει τι σκέφτεται για εμάς. Πώς θα νιώθαμε και τι θα απαντούσαμε στις αδιάκριτες ερωτήσεις της; Θα νιώθαμε άβολα επειδή μας λέει άκομψες αλήθειες, θα την ακούγαμε με προσοχή και χωρίς θυμό ή θα θυμώναμε πολύ μαζί της; Αυτό το τεστ μπορούμε να το κάνουμε κάθε φορά που αναρωτιόμαστε αν μας αρέσει ο εαυτός μας. Θα μας βοηθήσει να κάνουμε συχνά ενδοσκόπηση, να κατανοούμε τις αντιδράσεις μας και τέλος να προβάλλουμε την εκδοχή του εαυτού μας που μας αρέσει. Και ναι, αυτή η εκδοχή είναι η καλύτερη.
3. Για ποιο πράγμα (ή πρόσωπο) θα έδινα μάχη;
Το να είμαστε ξεκάθαροι για τους ανθρώπους, το περιβάλλον και τις αιτίες που αγωνιζόμαστε είναι ενδεικτικό του ότι έχουμε αξίες. Και όπως μας διαβεβαιώνουν οι ειδικοί, το να αναγνωρίζουμε τις αξίες μας είναι ένα από τα «κλειδιά» της ευτυχίας. Ας αναρωτηθούμε πώς θα ήταν η ζωή μας χωρίς κάποια πράγματα. Χωρίς φίλους, χωρίς μια πολιτική πεποίθηση, χωρίς ένα υπέροχο ζευγάρι παπούτσια (που κουραστήκαμε πολύ να αποκτήσουμε). Και μετά ας προσπαθήσουμε να αποδείξουμε στον εαυτό μας ότι δεν τα χρειαζόμαστε. Είναι μια πολύ καλή άσκηση που μπορούμε να κάνουμε πολύ συχνά. Παραλείποντας τα πράγματα ή τα πρόσωπα που δεν θα αγωνιζόμασταν γι’ αυτά, θα έχουμε πολύ περισσότερο χρόνο για να αφοσιωθούμε σε αυτά που τελικά μας κάνουν ευτυχισμένους. Δηλαδή την οικογένεια και τους φίλους.
4. Η ζωή μου με εμπνέει για να γίνω καλύτερος;
Όταν σκεφτόμαστε το όμορφο σπίτι μας, δεν μας προκαλείται η διάθεση να είναι πάντα καθαρό; Όταν κοιτάζουμε τον αγαπημένο μας σύντροφο, δεν σκεφτόμαστε πόσο καλοί θέλουμε να είμαστε μαζί του; Κάποιες φορές, όταν επικεντρωνόμαστε στα θετικά που συμβαίνουν στη ζωή μας, νιώθουμε τη διάθεση να τη βελτιώσουμε κι άλλο. Να κάνουμε θετικές αλλαγές, να δημιουργήσουμε κάτι καινούργιο. Ας φανταστούμε ότι ξυπνήσαμε το πρωί και υποσχεθήκαμε στους ανθρώπους του περιβάλλοντός μας ότι θα κάνουμε κάτι για να τους ευχαριστήσουμε. Στα παιδιά θα φτιάξουμε ένα υπέροχο πρωινό, θα φορέσουμε εκείνο το φόρεμα που αρέσει πολύ στον σύντροφό μας και στη δουλειά θα κάνουμε ό,τι μπορούμε, αφού πρώτα πούμε σε όλους μια γλυκιά καλημέρα. Πώς θα ήταν αυτή η ημέρα για εμάς; Κάπως έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε και τη ζωή μας. Αν βλέπουμε τη ζωή μας σαν μια όμορφη μέρα με ωραία πράγματα και πρόσωπα, τότε έτσι θα γίνει.
4. Μήπως έχω την τάση να γενικεύω;
Όταν βλέπουμε κάποιους ανθρώπους να τα πηγαίνουν καλά στη ζωή τους, ενώ εμάς μας πηγαίνουν κάποια πράγματα στραβά, τότε νιώθουμε πως κάτι δεν κάνουμε καλά. Στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει αυτό. Δεν υπάρχουν άνθρωποι που η ζωή τους είναι πάντα ρόδινη, ούτε βέβαια άνθρωποι που πέφτουν πάντα από καταστροφή σε καταστροφή. Το πρόβλημα είναι ότι γενικεύουμε ένα γεγονός. Δεν μπορεί μια μέρα να είναι ζεστή κι εμείς να γενικεύουμε ότι βαρεθήκαμε τον καύσωνα. Στην πραγματικότητα, η γενίκευση είναι μια κακή συνήθεια που το μόνο που μας αποφέρει είναι να χαλάει τη διάθεσή μας. Δεν πήραμε την προαγωγή που περιμέναμε; Ε, δεν πειράζει! Αυτή η μέρα δεν είναι η πιο δυστυχισμένη της ζωής μας. Είναι μια στιγμή από ολόκληρη τη ζωή μας. Σε ένα χρόνο ή σε 2 μήνες δεν θα σημαίνει τίποτε για εμάς. Αν αντιμετωπίζουμε τη ζωή περισσότερο στωικά παρά μελοδραματικά, θα μπορέσουμε πιο εύκολα να εστιάσουμε στο επόμενο δημιουργικό μας βήμα. Ας επιτρέψουμε, λοιπόν, στον εαυτό σας ακόμα και να αποτύχει κάποιες φορές, έχουμε αυτό το δικαίωμα. Αν το αποδεχτούμε, τότε θα είναι πιο εύκολο να προχωρήσουμε παρακάτω.
5. Ακούω πραγματικά τους άλλους;
Όλοι θεωρούμε τους εαυτούς μας πολύ καλούς ακροατές, στην πραγματικότητα όμως αφήνουμε τους άλλους να μιλήσουν προκειμένου να βρούμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για τον εαυτό μας. Οι αληθινά καλοί ακροατές δεν συγκεντρώνονται απλώς σε αυτό που τους λέει ο συνομιλητής τους, αλλά σκέφτονται και πάνω σε αυτό που τους λέει. Και μόνο όταν ακούσουμε και μπούμε στο πρόβλημα του άλλου θα μπορέσουμε να είμαστε αντικειμενικοί μαζί του. Την επόμενη φορά, λοιπόν, που κάποιος μας αναλύει ένα θέμα του, καλό είναι να μη σχεδιάζουμε την απάντησή μας την ώρα που μιλάει, αλλά να εστιάσουμε απλώς την προσοχή μας σε αυτό που μας λέει. Η ψιλοκουβέντα είναι πάντα χαλαρωτική, αλλά αν από μια συζήτηση κάποιος βγάλει ένα χρήσιμο συμπέρασμα για εκείνον, αυτό θα είναι αληθινά βοηθητικό. Ούτως ή άλλως, πολλοί άνθρωποι αυτό που πραγματικά έχουν ανάγκη δεν είναι να λάβουν κάποια οδηγία για το τι να κάνουν, αλλά κάποιον να τους ακούσει αληθινά και να τους συναισθανθεί. Αυτό από μόνο του μπορεί να καταστεί βοηθητικό και ανακουφιστικό. Όπως είπε άλλωστε και ο διάσημος δημοσιογράφος και «γκουρού» της συνέντευξης Λάρι Κινγκ: «Κανείς δεν έμαθε μιλώντας. Όλοι έμαθαν ακούγοντας».
1. Ζω για να δουλεύω ή δουλεύω για να ζω;
Η ισορροπία ανάμεσα στη δουλειά και την προσωπική ζωή είναι το «κλειδί» για το πώς αντιλαμβανόμαστε τη ζωή. Αν, δηλαδή, θέλουμε περισσότερη ζωή και λιγότερη δουλειά ή τουλάχιστον αυτά τα δύο κινούνται στα ίδια επίπεδα, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα. Από την άλλη, υπάρχουν και περίοδοι στη ζωή όπου η δουλειά λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά, οπότε εξαρτάται από το πώς νιώθουμε την εκάστοτε περίοδο. Οι ειδικοί πάντως μας επισημαίνουν πως η σωστή ισορροπία είναι 8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ξεκούραση (ύπνος και σιέστα) και 8 ώρες ελεύθερος χρόνος. Όσοι κυμαίνονται σε αυτές τις αναλογίες, μάλλον βρίσκονται σε καλό δρόμο. Ωστόσο, ακόμα και στην περίπτωση που αυτή η ιδανική ισορροπία δεν είναι εφικτή για ορισμένους, καλό θα είναι τουλάχιστον να φροντίζουμε να περνάμε ποιοτικό χρόνο με τους σημαντικούς άλλους που υπάρχουν στη ζωή μας. Αυτοί μπορεί να είναι οι φίλοι μας, ο σύντροφός μας, τα παιδιά μας ή και όλοι αυτοί μαζί. Άλλωστε, τις προτεραιότητες θα πρέπει να τις θέτουμε μόνοι μας.
2. Μου αρέσει ο εαυτός μου;
Η ερώτηση αυτή είναι κάπως δύσκολη, γιατί το αν αγαπάμε τον εαυτό μας εξαρτάται από πολλές και διαφορετικές παραμέτρους. Οι περισσότεροι πιστεύουμε ότι αρέσουμε στον εαυτό μας όταν αρέσουμε στους άλλους. Αυτό, αν και δεν είναι αξίωμα, έχει μια δόση αλήθειας, μια που οι άλλοι έτσι κι αλλιώς αποτελούν έναν καθρέφτη του εαυτού μας. Ιδανικά θα θέλαμε να είμαστε αυτό που θα θέλαμε να είναι και οι άλλοι (δηλαδή αυτοί που αγαπάμε) και -ιδανικά και πάλι- θα θέλαμε να φροντίζουμε τους άλλους έτσι όπως θα θέλαμε να φροντίζουμε τον εαυτό μας. Βέβαια, για να το συνειδητοποιήσουμε αυτό, χρειάζεται εξάσκηση. Ας πούμε ότι φτιάχνουμε ένα κέικ, ότι πετυχαίνουμε άψογα μια άσκηση γιόγκα ή μαθαίνουμε ένα πρόγραμμα στο κομπιούτερ. Και τα τρία αυτά πράγματα χρειάζονται εξάσκηση. Αυτό συμβαίνει και με την ενδοσκόπηση. Πρέπει συνεχώς να κοιτάζουμε μέσα μας, αλλά και έξω από εμάς, για να κατανοήσουμε διάφορα πράγματα. Ας υποθέσουμε ότι συναντάμε έναν καρδιακό μας φίλο ή μια κολλητή μας στον δρόμο και εκείνη αρχίζει να αναλύει τι σκέφτεται για εμάς. Πώς θα νιώθαμε και τι θα απαντούσαμε στις αδιάκριτες ερωτήσεις της; Θα νιώθαμε άβολα επειδή μας λέει άκομψες αλήθειες, θα την ακούγαμε με προσοχή και χωρίς θυμό ή θα θυμώναμε πολύ μαζί της; Αυτό το τεστ μπορούμε να το κάνουμε κάθε φορά που αναρωτιόμαστε αν μας αρέσει ο εαυτός μας. Θα μας βοηθήσει να κάνουμε συχνά ενδοσκόπηση, να κατανοούμε τις αντιδράσεις μας και τέλος να προβάλλουμε την εκδοχή του εαυτού μας που μας αρέσει. Και ναι, αυτή η εκδοχή είναι η καλύτερη.
3. Για ποιο πράγμα (ή πρόσωπο) θα έδινα μάχη;
Το να είμαστε ξεκάθαροι για τους ανθρώπους, το περιβάλλον και τις αιτίες που αγωνιζόμαστε είναι ενδεικτικό του ότι έχουμε αξίες. Και όπως μας διαβεβαιώνουν οι ειδικοί, το να αναγνωρίζουμε τις αξίες μας είναι ένα από τα «κλειδιά» της ευτυχίας. Ας αναρωτηθούμε πώς θα ήταν η ζωή μας χωρίς κάποια πράγματα. Χωρίς φίλους, χωρίς μια πολιτική πεποίθηση, χωρίς ένα υπέροχο ζευγάρι παπούτσια (που κουραστήκαμε πολύ να αποκτήσουμε). Και μετά ας προσπαθήσουμε να αποδείξουμε στον εαυτό μας ότι δεν τα χρειαζόμαστε. Είναι μια πολύ καλή άσκηση που μπορούμε να κάνουμε πολύ συχνά. Παραλείποντας τα πράγματα ή τα πρόσωπα που δεν θα αγωνιζόμασταν γι’ αυτά, θα έχουμε πολύ περισσότερο χρόνο για να αφοσιωθούμε σε αυτά που τελικά μας κάνουν ευτυχισμένους. Δηλαδή την οικογένεια και τους φίλους.
4. Η ζωή μου με εμπνέει για να γίνω καλύτερος;
Όταν σκεφτόμαστε το όμορφο σπίτι μας, δεν μας προκαλείται η διάθεση να είναι πάντα καθαρό; Όταν κοιτάζουμε τον αγαπημένο μας σύντροφο, δεν σκεφτόμαστε πόσο καλοί θέλουμε να είμαστε μαζί του; Κάποιες φορές, όταν επικεντρωνόμαστε στα θετικά που συμβαίνουν στη ζωή μας, νιώθουμε τη διάθεση να τη βελτιώσουμε κι άλλο. Να κάνουμε θετικές αλλαγές, να δημιουργήσουμε κάτι καινούργιο. Ας φανταστούμε ότι ξυπνήσαμε το πρωί και υποσχεθήκαμε στους ανθρώπους του περιβάλλοντός μας ότι θα κάνουμε κάτι για να τους ευχαριστήσουμε. Στα παιδιά θα φτιάξουμε ένα υπέροχο πρωινό, θα φορέσουμε εκείνο το φόρεμα που αρέσει πολύ στον σύντροφό μας και στη δουλειά θα κάνουμε ό,τι μπορούμε, αφού πρώτα πούμε σε όλους μια γλυκιά καλημέρα. Πώς θα ήταν αυτή η ημέρα για εμάς; Κάπως έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε και τη ζωή μας. Αν βλέπουμε τη ζωή μας σαν μια όμορφη μέρα με ωραία πράγματα και πρόσωπα, τότε έτσι θα γίνει.
4. Μήπως έχω την τάση να γενικεύω;
Όταν βλέπουμε κάποιους ανθρώπους να τα πηγαίνουν καλά στη ζωή τους, ενώ εμάς μας πηγαίνουν κάποια πράγματα στραβά, τότε νιώθουμε πως κάτι δεν κάνουμε καλά. Στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει αυτό. Δεν υπάρχουν άνθρωποι που η ζωή τους είναι πάντα ρόδινη, ούτε βέβαια άνθρωποι που πέφτουν πάντα από καταστροφή σε καταστροφή. Το πρόβλημα είναι ότι γενικεύουμε ένα γεγονός. Δεν μπορεί μια μέρα να είναι ζεστή κι εμείς να γενικεύουμε ότι βαρεθήκαμε τον καύσωνα. Στην πραγματικότητα, η γενίκευση είναι μια κακή συνήθεια που το μόνο που μας αποφέρει είναι να χαλάει τη διάθεσή μας. Δεν πήραμε την προαγωγή που περιμέναμε; Ε, δεν πειράζει! Αυτή η μέρα δεν είναι η πιο δυστυχισμένη της ζωής μας. Είναι μια στιγμή από ολόκληρη τη ζωή μας. Σε ένα χρόνο ή σε 2 μήνες δεν θα σημαίνει τίποτε για εμάς. Αν αντιμετωπίζουμε τη ζωή περισσότερο στωικά παρά μελοδραματικά, θα μπορέσουμε πιο εύκολα να εστιάσουμε στο επόμενο δημιουργικό μας βήμα. Ας επιτρέψουμε, λοιπόν, στον εαυτό σας ακόμα και να αποτύχει κάποιες φορές, έχουμε αυτό το δικαίωμα. Αν το αποδεχτούμε, τότε θα είναι πιο εύκολο να προχωρήσουμε παρακάτω.
5. Ακούω πραγματικά τους άλλους;
Όλοι θεωρούμε τους εαυτούς μας πολύ καλούς ακροατές, στην πραγματικότητα όμως αφήνουμε τους άλλους να μιλήσουν προκειμένου να βρούμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για τον εαυτό μας. Οι αληθινά καλοί ακροατές δεν συγκεντρώνονται απλώς σε αυτό που τους λέει ο συνομιλητής τους, αλλά σκέφτονται και πάνω σε αυτό που τους λέει. Και μόνο όταν ακούσουμε και μπούμε στο πρόβλημα του άλλου θα μπορέσουμε να είμαστε αντικειμενικοί μαζί του. Την επόμενη φορά, λοιπόν, που κάποιος μας αναλύει ένα θέμα του, καλό είναι να μη σχεδιάζουμε την απάντησή μας την ώρα που μιλάει, αλλά να εστιάσουμε απλώς την προσοχή μας σε αυτό που μας λέει. Η ψιλοκουβέντα είναι πάντα χαλαρωτική, αλλά αν από μια συζήτηση κάποιος βγάλει ένα χρήσιμο συμπέρασμα για εκείνον, αυτό θα είναι αληθινά βοηθητικό. Ούτως ή άλλως, πολλοί άνθρωποι αυτό που πραγματικά έχουν ανάγκη δεν είναι να λάβουν κάποια οδηγία για το τι να κάνουν, αλλά κάποιον να τους ακούσει αληθινά και να τους συναισθανθεί. Αυτό από μόνο του μπορεί να καταστεί βοηθητικό και ανακουφιστικό. Όπως είπε άλλωστε και ο διάσημος δημοσιογράφος και «γκουρού» της συνέντευξης Λάρι Κινγκ: «Κανείς δεν έμαθε μιλώντας. Όλοι έμαθαν ακούγοντας».
ΠΗΓΗ: vita.gr
