Υπάρχει
σήμερα ένα χάσμα επικοινωνίας ανάμεσα στα παιδιά και τους γονείς ή τους
δασκάλους που έχουν αναλάβει την ανατροφή τους, που γίνεται όλο και μεγαλύτερο.
Tο κεφάλαιο αυτό θα είναι χρήσιμο σε όσους επιθυμούν να αποκτήσουν μια αρμονική
και αποτελεσματική επικοινωνία με τα παιδιά τους.
Oι
κατευθυντήριες γραμμές για μια αποτελεσματική επικοινωνία με τα παιδιά είναι
βέβαια οι ίδιες αρχές που καθορίζουν την επικοινωνία ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους.
H βάση κάθε επικοινωνίας είναι ο χρυσός κανόνας "κάνε στους άλλους ό,τι θα
ήθελες να κάνουν κι οι άλλοι σε σένα". Δεν χρειάζεται, λοιπόν, παρά να
αναρωτηθούμε με ποιόν τρόπο θα θέλαμε οι
άλλοι να επικοινωνούν μαζί μας;. Ας
αναφέρουμε μερικές σκέψεις πάνω`σε`αυτό.
1. Όλοι θα θέλαμε απόλυτη ειλικρίνεια απ’ όσους επικοινωνούν μαζί μας. Σε κανένα δεν αρέσει να του λένε ψέματα. Ούτε συμπαθούμε τους ανθρώπους που εφευρίσκουν διάφορες ιστορίες και δικαιολογίες. Θα θέλαμε να ξέρουμε όλη την αλήθεια για το τι σκέφτεται, νιώθει ή κάνει ο άλλος. Νιώθουμε πιο ασφαλείς, περισσότερο ικανοί να χειριστούμε μια κατάσταση, όταν γνωρίζουμε τι ακριβώς αντιμετωπίζουμε. Tο ίδιο ισχύει και για το παιδί. Όταν του λένε ψέματα νιώθει ανασφάλεια και δεν μπορεί να έχει εμπιστοσύνη στον κόσμο γύρω του. Μαθαίνει και το ίδιο να λέει ψέματα. Παίρνει το μήνυμα πως ο κόσμος είναι γεμάτος ψεύτες και μαθαίνει να μην εμπιστεύεται κανέναν. Σ’ αυτήν την περίπτωση δεν μπορεί να υπάρξει επικοινωνία. Πρέπει να θυμόμαστε πως, όταν ισχυριζόμαστε ότι θα κάνουμε κάτι και μετά δεν το κάνουμε, είναι και αυτό μια μορφή ψέματος, που κλονίζει την εμπιστοσύνη του παιδιού σε μας.
2. Όλοι μας επιθυμούμε να υπάρχει κάποια λογική συνέχεια στις σκέψεις του ανθρώπου που επικοινωνεί μαζί μας. Αν αρχίσει να μας μιλά κάποιος με παράλογο τρόπο ή να λέει " άκου εδώ, θα γίνει έτσι και δε σκοπεύω να σου εξηγήσω το γιατί. Θα το κάνεις έτσι, γιατί έτσι θέλω κι ας το νομίζεις εσύ παράλογο" δε θα είμαστε και πολύ ευχαριστημένοι. Θα νιώσουμε πως ο άλλος δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τις ανάγκες μας ή τα συναισθήματά μας. Θα νιώσουμε, ακόμη, πως δε μας σέβεται. Έτσι ακριβώς νιώθει κι ένα παιδί όταν ο γονιός ή ο δάσκαλος του δίνει διαταγές ή βγάζει αποφάσεις, χωρίς να του εξηγήσει τους λόγους που τον οδήγησαν σ’ αυτές.
Κανένα παιδί δεν είναι πολύ μικρό για να του μιλήσουμε με κατανόηση και λογική. Ακόμα κι αν δεν είναι σε θέση να καταλάβει όλους τους λόγους, θα νιώσει τουλάχιστον πως το σέβονται. Kι αυτό είναι πολύ σημαντικό.
3. O σεβασμός είναι ένα απαραίτητο στοιχείο στην επικοινωνία. Έχουμε την ανάγκη να σεβόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους. Αυτό σημαίνει πως από τη μια μεριά δεν καταπιέζουμε τις επιθυμίες ή τα συναισθήματά μας και από την άλλη δεν καταπιέζουμε τον άλλον. Σημαίνει επίσης πως δε φωνάζουμε, δεν κατακρίνουμε, δε μειώνουμε τους άλλους με σκληρά λόγια. Ούτε σε μας άλλωστε θα άρεσε να μας μιλούν μ’ αυτόν τον τρόπο. Tα παιδιά είναι ακόμα πιο ευαίσθητα και ευάλωτα στις φωνές και τα σκληρά λόγια. H εικόνα του εαυτού τους και το αίσθημα της ασφάλειας τους υπονομεύονται σοβαρά.
O σεβασμός γεννά σεβασμό. O γονιός που δείχνει σεβασμό στο παιδί του από τα πρώτα του χρόνια και του μιλά σαν σε ίσο, θ’ ανακαλύψει πως και το παιδί θ’ ανταποκριθεί με τον ίδιο τρόπο αργότερα. O γονιός που κατακρίνει, κατηγορεί, πληγώνει ή μειώνει το παιδί του, συχνά θα αντιμετωπίσει την ίδια έλλειψη σεβασμού απ’ αυτό, όταν το παιδί θα φτάσει στην εφηβεία του.
1. Όλοι θα θέλαμε απόλυτη ειλικρίνεια απ’ όσους επικοινωνούν μαζί μας. Σε κανένα δεν αρέσει να του λένε ψέματα. Ούτε συμπαθούμε τους ανθρώπους που εφευρίσκουν διάφορες ιστορίες και δικαιολογίες. Θα θέλαμε να ξέρουμε όλη την αλήθεια για το τι σκέφτεται, νιώθει ή κάνει ο άλλος. Νιώθουμε πιο ασφαλείς, περισσότερο ικανοί να χειριστούμε μια κατάσταση, όταν γνωρίζουμε τι ακριβώς αντιμετωπίζουμε. Tο ίδιο ισχύει και για το παιδί. Όταν του λένε ψέματα νιώθει ανασφάλεια και δεν μπορεί να έχει εμπιστοσύνη στον κόσμο γύρω του. Μαθαίνει και το ίδιο να λέει ψέματα. Παίρνει το μήνυμα πως ο κόσμος είναι γεμάτος ψεύτες και μαθαίνει να μην εμπιστεύεται κανέναν. Σ’ αυτήν την περίπτωση δεν μπορεί να υπάρξει επικοινωνία. Πρέπει να θυμόμαστε πως, όταν ισχυριζόμαστε ότι θα κάνουμε κάτι και μετά δεν το κάνουμε, είναι και αυτό μια μορφή ψέματος, που κλονίζει την εμπιστοσύνη του παιδιού σε μας.
2. Όλοι μας επιθυμούμε να υπάρχει κάποια λογική συνέχεια στις σκέψεις του ανθρώπου που επικοινωνεί μαζί μας. Αν αρχίσει να μας μιλά κάποιος με παράλογο τρόπο ή να λέει " άκου εδώ, θα γίνει έτσι και δε σκοπεύω να σου εξηγήσω το γιατί. Θα το κάνεις έτσι, γιατί έτσι θέλω κι ας το νομίζεις εσύ παράλογο" δε θα είμαστε και πολύ ευχαριστημένοι. Θα νιώσουμε πως ο άλλος δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τις ανάγκες μας ή τα συναισθήματά μας. Θα νιώσουμε, ακόμη, πως δε μας σέβεται. Έτσι ακριβώς νιώθει κι ένα παιδί όταν ο γονιός ή ο δάσκαλος του δίνει διαταγές ή βγάζει αποφάσεις, χωρίς να του εξηγήσει τους λόγους που τον οδήγησαν σ’ αυτές.
Κανένα παιδί δεν είναι πολύ μικρό για να του μιλήσουμε με κατανόηση και λογική. Ακόμα κι αν δεν είναι σε θέση να καταλάβει όλους τους λόγους, θα νιώσει τουλάχιστον πως το σέβονται. Kι αυτό είναι πολύ σημαντικό.
3. O σεβασμός είναι ένα απαραίτητο στοιχείο στην επικοινωνία. Έχουμε την ανάγκη να σεβόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους. Αυτό σημαίνει πως από τη μια μεριά δεν καταπιέζουμε τις επιθυμίες ή τα συναισθήματά μας και από την άλλη δεν καταπιέζουμε τον άλλον. Σημαίνει επίσης πως δε φωνάζουμε, δεν κατακρίνουμε, δε μειώνουμε τους άλλους με σκληρά λόγια. Ούτε σε μας άλλωστε θα άρεσε να μας μιλούν μ’ αυτόν τον τρόπο. Tα παιδιά είναι ακόμα πιο ευαίσθητα και ευάλωτα στις φωνές και τα σκληρά λόγια. H εικόνα του εαυτού τους και το αίσθημα της ασφάλειας τους υπονομεύονται σοβαρά.
O σεβασμός γεννά σεβασμό. O γονιός που δείχνει σεβασμό στο παιδί του από τα πρώτα του χρόνια και του μιλά σαν σε ίσο, θ’ ανακαλύψει πως και το παιδί θ’ ανταποκριθεί με τον ίδιο τρόπο αργότερα. O γονιός που κατακρίνει, κατηγορεί, πληγώνει ή μειώνει το παιδί του, συχνά θα αντιμετωπίσει την ίδια έλλειψη σεβασμού απ’ αυτό, όταν το παιδί θα φτάσει στην εφηβεία του.
