Πώς σκέφτεται το δυσλεκτικό παιδί;

Στη γωνία, κουλουριασμένος στο πετσί μου.

Εκεί προσπαθούσα να καταλάβω τι νόημα έχει οι λέξεις να έχουν συλλαβές και οι συλλαβές γράμματα. Γιατί να μην βλέπω τα γράμματα, γιατί να μην μπορώ να ξεχωρίσω αυτό το 3 που μοιάζει με ε, και γιατί αυτό να ναι τόσο κακό;

Είναι κακό να μην μπορώ να διαβάσω κάποια γράμματα; Και έτσι καθώς αναρωτιόμουν, άκουγα τη μητέρα μου να τακουνίζει πέρα δώθε συγχυσμένη λες και ήρθε το τέλος του κόσμου. Ο μπαμπάς την άκουγε αποσβολωμένος και γω έπρεπε να παραμείνω στην γωνία.

Αφού τελείωσαν την κουβέντα τους μπαμπάς και μαμά θρονιάστηκαν πάνω από το κεφάλι μου με άγριες διαθέσεις. Το ένα γιατί διαδεχόταν το άλλο, οι φωνές τους επισκίαζαν τις σκέψεις μου και ήθελα μόνο να φωνάξω: <Αφήστε με ήσυχο, φτάνει!>.

Δεν ξέρω πόση ώρα σκεφτόμουν να φωνάξω αλλά κάποια στιγμή τους είδα να με κοιτάν εκστασιασμένοι. Πρόσεξα πως είχα τις παλάμες των χεριών μου στα αυτιά μου και έτρεμα ολόκληρος. Μάλλον, τα κατάφερα, σκέφτηκα. Είπα επιτέλους αυτό που ένιωθα.

Η νοητική λειτουργία που προκαλεί την δυσλεξία είναι ένα χάρισμα, αναφέρει ο Nτέιβις. Τα Δυσλεξικά άτομα έχουν αυξημένη ικανότητα συνειδητοποίησης του περιβάλλοντος χώρου. Έχουν ακόμη μια έμφυτη περιέργεια και σκέφτονται με εικόνες παρά με λέξεις. Έχουν αυξημένη διαισθητική αντίληψη και κάθε τους σκέψη είναι μια βιωματική εμπειρία. Η φαντασία τους κτίζει παλάτια.

Σκεφτόμαστε με δύο τρόπους: λεκτικά και μη λεκτικά. Η λεκτική σκέψη ακολουθεί τη δομή της γλώσσας και έχει την ίδια ταχύτητα με τον προφορικό λόγο. Η μη λεκτική σκέψη είναι πολύ πιο γρήγορη καθότι λειτουργεί με εικόνες οι οποίες εμπεριέχουν χιλιάδες λέξεις. Ένα εν δυνάμει δυσλεκτικό παιδί, όπως ισχυρίζεται ο Μπράουν, σκέφτεται με μη λεκτικό τρόπο.

Για να δούμε τώρα πώς διαβάζει κάποιο παιδί που μαθαίνει με το λεκτικό τρόπο. Κανείς που χρησιμοποιεί τη λεκτική σκέψη κάνει ένα εσωτερικό μονόλογο. Ακούει και ξανακούει την πρόταση μέσω της εσωτερικής ακρόασης ωστόσο φθάνει στην κατανόηση της πρότασης όταν φθάσει στο τέλος της πρότασης.

Εκεί αντιλαμβάνεται αν η πρόταση είναι καταφατική ή ερωτηματική. Το παιδί που σκέφτεται με μη λεκτικό τρόπο αντιλαμβάνεται αυτό που διαβάζει από το περιεχόμενο. Τα δυσλεκτικά άτομα δυσκολεύονται να κάνουν εσωτερικό μονόλογο, άρα δεν ακούν αυτά που διαβάζουν εκτός αν διαβάζουν φωνακτά.

Ας προσπαθήσουμε να σκεφτούμε με το μη λεκτικό τρόπο σκέψης. Την λέξη σκύλος μπορούμε εύκολα να τη σκεφτούμε μη λεκτικά καθότι μας είναι γνωστή η εικόνα του ζώου όμως τι γίνεται με τα άρθρα ή τις λέξεις που δεν έχουμε εικόνα γι αυτές; Για παράδειγμα η λέξη και δεν αντιστοιχεί σε κάποια εικονική αναπαράσταση.

Οπότε το παιδί που σκέπτεται με εικόνες αισθάνεται μπερδεμένο καθώς δεν μπορεί να αντιληφθεί το νόημα της συγκεκριμένης λέξης. Σε αυτό το σημείο το παιδί αποπροσανατολίζεται. Από τη στιγμή που οι αποπροσανατολισμοί αρχίζουν να προκαλούν λάθη, ισχυρίζεται ο Ντέιβις, το δυσλεκτικό παιδί απογοητεύεται.

Όταν ένα δυσλεκτικό παιδί αποπροσανατολιστεί, το εσωτερικό του πρόγραμμα αναγνώρισης οπτικών στοιχείων δεν δίνει μια καθαρή εικόνα των τυπωμένων χαρακτήρων, αφού μοιάζει σαν ξεθωριασμένη εκτύπωση με αποτέλεσμα να κάνει περισσότερα λάθη.

Άρα αυτό που χρειάζεται κάθε παιδί που σκέπτεται μη λεκτικά είναι να καταφέρει να σκέφτεται με σύμβολα. Ο αρχικός τρόπος σκέψης του δυσλεκτικού ατόμου γίνεται με την βοήθεια εικόνων και με μια ταχύτητα 32 εικόνων το δευτερόλεπτο. 

Η σκέψη με εικόνες εκτιμάται ότι είναι περισσότερο από 1000 φορές πιο γρήγορη από τη λεκτική σκέψη. Με αυτό μπορεί κανείς να καταλάβει ότι οι λέξεις με εικόνες είναι πιο ουσιαστικές από τις λεκτικές σκέψεις που απλά είναι ήχοι με σημασιολογικό περιτύλιγμα.

Αριστονίκη Τρυφωνίδου-Θεοδοσίου
MA, Msc, Pgp, MAAT, Ψυχολόγος Εξελικτικής-Σχολικής κατεύθυνσης

ΠΗΓΗ: thessalonikiartsandculture.gr