Η (θρυλική) ΙΖΟΛΑ επιστρέφει 24 χρόνια
μετά μέσω Πολωνίας.
Η αναβίωση της εταιρίας που είχε κάποτε 2.500 εργαζομένους,
παραγωγή 800.000 τεμαχίων ετησίως, τεράστια μερίδια αγοράς και συνέβαλε στον
εκσυγχρονισμό των νοικοκυριών, όταν σχεδόν όλες οι Ελληνίδες έβαλαν στην
κουζίνα τους τις πρώτες λευκές ηλεκτρικές συσκευές της.
Επειτα από χρόνια απουσίας και κινδύνου να εξαφανιστεί
νομικά και ουσιαστικά (να σβηστεί από τις μνήμες των Ελλήνων), το θρυλικό όνομα
ΙΖΟΛΑ, της ιστορικής μάρκας λευκών συσκευών, ξαναζωντανεύει στις μέρες μας.
Ενα
σήμα που ταυτίστηκε με τη μοναδική περίοδο βιομηχανικής ανάπτυξης της χώρας
μας, αφού τα προϊόντα κατασκευάζονταν στην Ελλάδα πριν από 50 χρόνια, και συνέβαλε
στον εκσυγχρονισμό των νοικοκυριών, όταν μαζικά οι Ελληνίδες νοικοκυρές έβαλαν
στην κουζίνα τους τις πρώτες λευκές ηλεκτρικές συσκευές για να μαγειρέψουν
παραδοσιακές συνταγές ή για να συντηρήσουν τρόφιμα και άλλα αγαθά.
Πλέον η αναγέννηση του ονόματος ΙΖΟΛΑ έγινε μέσω της
εταιρίας εμπορίας ηλεκτρικών συσκευών Γ.Ε. Δημητρίου ΑΕΕ, η οποία νοίκιασε τη
χρήση του ονόματος από τον παλιό ιδιοκτήτη (την εταιρία ΕΛΙΝΤΑ) και άρχισε τη
διάθεση ηλεκτρικών συσκευών «κουζίνες ΙΖΟΛΑ νέας εποχής» στην Ελλάδα.
Ομως η αναβίωση του ιστορικού ονόματος δεν γίνεται με τον
τρόπο που οι Ελληνες γνώρισαν, δηλαδή μέσω της εγχώριας παραγωγής, αφού οι
οικιακές συσκευές που διατίθενται δεν κατασκευάζονται στη χώρα μας, αλλά στο
εξωτερικό.
Το σήμα
Η εταιρία Δημητρίου κατάφερε να μισθώσει το σήμα και
συνέβαλε στο να μη χαθεί για πάντα το όνομα ΙΖΟΛΑ, ωστόσο οι συσκευές της
ιστορικής μάρκας κατασκευάζονται στην Πολωνία, μια χώρα που τα τελευταία χρόνια
απέκτησε σοβαρή βιομηχανική κουλτούρα και πλέον αποτελεί παραγωγικό πόλο έλξης
για πολλές ευρωπαϊκές και όχι μόνο βιομηχανίες, σε αντίθεση με την κατάσταση
ισοπέδωσης της μεταποίησης που κυριαρχεί στην χώρα μας τα τελευταία 20 χρόνια.
Και δεν είναι τυχαίο ότι πολλές ελληνικές βιομηχανίες πραγματοποιούν αυτήν την
περίοδο μεγάλες παραγωγικές επενδύσεις στην Πολωνία.
Ας δούμε πώς εξελίχθηκε η ιστορία της ΙΖΟΛΑ, η άνοδος και η
πτώση, και πού βρίσκεται σήμερα η δικαστική διαμάχη με τον επιχειρηματία, που
απέκτησε την εταιρία ΕΛΙΝΤΑ (ιδιοκτήτρια του σήματος της ΙΖΟΛΑ) από το κράτος
και τον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων.
Η ΙΖΟΛΑ αποτέλεσε τη μεγαλύτερη ελληνική βιομηχανία οικιακών
συσκευών, με περισσότερους από 2.500 εργαζομένους, παραγωγή 800.000 συσκευών
ετησίως. Την περίοδο 1950-1970 έφτασε στο σημείο να εξάγει το 1/3 της συνολικής
παραγωγής της. Εως τις αρχές της δεκαετίας του 1990 η μάρκα κατέλαβε την πρώτη
θέση στις πωλήσεις ηλεκτρικών συσκευών, ξεπερνώντας σε μερίδια αγοράς το 48%.
Αυτή η ελληνική βιομηχανία αποτελεί δημιούργημα του
Παναγιώτη Δράκου, ενός δαιμόνιου επιχειρηματία από τη Θήβα.
Ολα άρχισαν το 1930, όταν ιδρύθηκε η εταιρία που κατασκεύαζε
τότε ηλεκτρικούς σωλήνες και σιδηροσωλήνες από Μικρασιάτες. Χρονιά- σταθμός για
την ΙΖΟΛΑ μπορεί να θεωρηθεί το 1934, όταν ο Παναγιώτης Δράκος έγινε μέτοχος
στην εταιρία με ποσοστό 20%.
Η ικανότητά του στο επιχειρείν είχε φανεί από τις αρχές του
20ού αιώνα και συγκεκριμένα από το 1906, όταν άνοιξε ένα εμπορικό κατάστημα
υδραυλικών στην Αθήνα, που είχε μεγάλη επιτυχία, με αποτέλεσμα να προχωρήσει
και στην ίδρυση ανώνυμης εταιρίας (Παναγιώτης Γ. Δράκος).
Εως και την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η μικρή τότε
ακόμα βιομηχανία, αλλά με σύγχρονο εξοπλισμό και με τους γιους του Δράκου,
Γιώργο και Μίμη σε επιτελικά πόστα, δουλεύει... ρολόι σε ιδιόκτητο κτίριο στην
Καλλιθέα (Τζιτζιφιές).
Η επίταξη
Δεν ήταν, βέβαια, δυνατόν να μην τη βάλουν στο μάτι οι
Γερμανοί κατακτητές, που επιτάσσουν το εργοστάσιο για τις πολεμικές ανάγκες της
αεροπορίας αρχικά, ενώ αργότερα το χρησιμοποιούν και ως συνεργείο αυτοκινήτων
(1941-44). Θα ακολουθήσει επίταξη και από τους Αγγλους το 1945-46, ώσπου να
επανέλθει η ΙΖΟΛΑ σε... προπολεμικούς ρυθμούς το 1949. Δεν θα είναι, όμως, και
όλα εύκολα για τον Παναγιώτη Δράκο και τον γιο του Γιώργο, αφού θα αποδειχθούν
άκαρπες οι προσπάθειες για τη σύναψη δανείου στο πλαίσιο του «σχεδίου Μάρσαλ»,
έτσι ώστε να γίνει η επανεκκίνηση.
Ο διορατικός επιχειρηματίας, όμως, θα πιάσει το πνεύμα της
εποχής και θα μετατρέψει την ΙΖΟΛΑ από ένα απλό εργοστάσιο σωληνουργίας σε
εταιρία κατασκευής ηλεκτρικών συσκευών, εξασφαλίζοντας και το πολυπόθητο δάνειο
των 660.000 δολαρίων. Μαζί με τα 300.000 δολάρια που θα συνεισφέρουν οι μέτοχοι
θα συγκεντρωθεί το απαραίτητο κεφάλαιο, που θα επιτρέψει στην ΙΖΟΛΑ να
προχωρήσει αλλά και να κυριαρχήσει τις επόμενες τρεις δεκαετίες.
Ετσι, το 1951 θα είναι και πάλι έτοιμο το εργοστάσιο στην
Καλλιθέα, με 300 εργαζομένους και μηχανήματα που καλύπτουν έκταση 40.300 κυβικών μέτρων .
Από την πρώτη κουζίνα στον θερμοσίφωνα και την τηλεόραση
Οι επιτυχίες αλλά και οι καινοτομίες θα είναι απανωτές, με
την ΙΖΟΛΑ να κερδίζει την ελληνική αγορά και να μπαίνει σχεδόν σε όλα τα
νοικοκυριά. Το 1951 παρουσιάζει την πρώτη ηλεκτρική κουζίνα (αμερικανικού
τύπου) και το 1952 το πρώτο ψυγείο ελληνικής κατασκευής. Θα ακολουθήσουν το
1953 ο θερμοσίφωνας, η ηλεκτρική κουζίνα (ευρωπαϊκού τύπου 2) και η θερμάστρα
πετρελαίου, το 1968 η πρώτη τηλεόραση ελληνικής κατασκευής.
Η φήμη της ΙΖΟΛΑ αρχίζει να ξεπερνάει τα ελληνικά σύνορα,
λαμβάνει μέρος σε διεθνείς διαγωνισμούς και πετυχαίνει να της κατακυρωθούν
παραγγελίες για είδη πρεσαριστά.
Στην εποχή της ακμής της η ελληνική βιομηχανία προωθεί δύο
τύπους ψυγείων, οκτώ τύπους κουζινών, τρία μεγέθη θερμοσιφώνων, αλλά και
θερμάστρες, καλοριφέρ λουτρά, νιπτήρες.
Παράδειγμα προς μίμηση είναι, όμως, και ο σεβασμός της
επιχείρησης προς τους εργαζομένους, αφού τους δίνει το λόγο στα συμβούλια,
συμμετοχή στα κέρδη, ενώ με συνεχή σεμινάρια φροντίζει για την επιμόρφωσή τους.
Ακόμα και περιοδικό εκδίδεται το 1953 για τους εργαζόμενους, τα «Ιζολικά νέα»,
εμπνευσμένο ασφαλώς από το σήμα της ΙΖΟΛΑ.
Το ίδιο έτος, το 1953, θα ανοίξει στην οδό Αμερικής το
κατάστημα πώλησης με μια μόνιμη έκθεση, κάτι που θεωρείται και είναι μπροστά
από την εποχή της, αφού τότε καθιερώνει τις πληρωμές με δόσεις.
Τα ηνία στον υιό
Το 1963 ο Γιώργος Δράκος, που ήταν ανήσυχο πνεύμα και είχε
πρωτοποριακές ιδέες, θα πάρει τα ηνία της επιχείρησης από τον πατέρα του
Παναγιώτη (πεθαίνει το 1966), ο οποίος θα αποσυρθεί και θα ανακηρυχθεί επίτιμος
πρόεδρος. Ο ίδιος δίνει έμφαση στη διαφήμιση με πιο γνωστό σλόγκαν τη φράση «ο
πολιτισμός στο σπίτι» κάτω από το λογότυπο, το ελεφαντάκι.
Εποχή άφησαν και οι ραδιοφωνικές εκπομπές «Είκοσι ερωτήσεις»
και «Μισό Λεπτό», ενώ η ΙΖΟΛΑ πρωτοπορεί και με τους πανελλήνιους μαθητικούς
διαγωνισμούς, την έμμεση καμπάνια με συμβουλές και ειδήσεις σε εφημερίδες, τις
εκδηλώσεις και τις γιορτές. Ο Γ. Δράκος διετέλεσε πρόεδρος του ΣΕΒ και, εκτός
από επιχειρηματικό, είχε και συγγραφικό ταλέντο.
Η σύμπραξη με την Εskimo, το λουκέτο και το εργοστάσιο
που έγινε σούπερ μάρκετ
Ολα τα ωραία έχουν, όμως, ένα τέλος. Και η αρχή του τέλους
για την ΙΖΟΛΑ ήρθε το 1977, όταν μαζί με την Εθνική Τράπεζα και την Eskimo
σύστησαν την εταιρία Ελίντα, παραχωρώντας οι δύο επιχειρήσεις τις μονάδες
παραγωγής και τα εμπορικά σήματα.
Τρία χρόνια νωρίτερα, η ΙΖΟΛΑ είχε αρχίσει την κατασκευή
ενός μεγάλου εργοστασίου στη Θήβα (στα πρότυπα εκείνου της Καλλιθέας), το οποίο
δεν αποπερατώθηκε ποτέ.
Τα χρέη της επιχείρησης προς την Εθνική Τράπεζα άρχισαν να
αυξάνονται σε επικίνδυνα επίπεδα και το ίδιο συνέβαινε και με την Eskimo, που
στις καλές εποχές της απασχολούσε με τη σειρά της 1.500 εργαζομένους και είχε
μερίδιο αγοράς 27% στον κλάδο των ελληνικών ηλεκτρικών συσκευών.
Η Eskimo ακολουθούσε φθίνουσα πορεία, όπως και η ΙΖΟΛΑ, κι
έτσι αμφότερες αποδέχτηκαν την πρόταση της Εθνικής Τράπεζας να γίνουν μέτοχοι,
με το 1/3 έκαστη, της Ελίντα. Η ανάκαμψη, βέβαια, δεν ήρθε ποτέ και το 1979 η
Ελίντα είχε χρέη.
Είχε αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για Ελίντα, που δούλευε
ουσιαστικά για να πληρώνει τους τόκους των δανείων, αν και με τα εμπορικά
σήματά της είχε παρουσία στην ελληνική αγορά σε 1.500 σημεία πώλησης. Βέβαια,
είχε να ανταγωνιστεί τη Siemens, η οποία εξαγόρασε την ΠΙΤΣΟΣ.
Ετσι, η Ελίντα, που από το 1986 έχει μπει στον ΟΑΕ
(Οργανισμός Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων) και ανήκε στις «προβληματικές»
επιχειρήσεις, θα αντέξει έως το 1991 και συγκεκριμένα ως τον Απρίλιο, όταν και
έκλεισε.
Διαγωνισμός
Από εκείνο το Πάσχα του 1991, και αφού αποζημιώνονται οι
εργαζόμενοι, αναζητείται λύση για το μέλλον της επιχείρησης. Τον Φεβρουάριο του
1993, στον διαγωνισμό που γίνεται από τη Διυπουργική Επιτροπή
Αποκρατικοποιήσεων, επιλέγεται η προσφορά του επιχειρηματία Β. Παπαγιάννη (τότε
ιδιοκτήτη της βιομηχανίας ψυκτικών θαλάμων Billpa Hellas) και υπογράφεται στις
5 Μαΐου του ίδιου έτους ένα προσύμφωνο μεταβίβασης, με το οποίο εκείνος τυπικά
αποκτά τον έλεγχο της Ελίντα, χωρίς όμως να επαναλειτουργήσει.
Για πολλά χρόνια η υπόθεση παγώνει και περνά από διάφορα
στάδια, φτάνοντας το 1997 στα διαιτητικά δικαστήρια. Τότε ο ΟΑΕ κατήγγειλε το
προσύμφωνο και με τη σειρά του ο Β. Παπαγιάννης κατήγγειλε τον ΟΑΕ για
αντισυμβατική συμπεριφορά (ότι δεν πραγματοποίησε εγκαίρως τη συμφωνία των
πιστωτών σύμφωνα με το άρθρο 44 του νόμου 2000).
Μεταξύ άλλων, λέγεται ότι ο κ. Παπαγιάννης δεν κατέβαλε το
τίμημα βάσει προσυμφώνου, δηλώνοντας ότι παρέλαβε αποθέματα μειωμένα κατά
900.000.000 δραχμές και ότι ο ΟΑΕ δεν πραγματοποίησε εγκαίρως τη συμφωνία
πιστωτών. Επίσης, ζήτησε να αγοράσει μόνο τις μετοχές της Ελίντα που ανήκουν
στον ΟΑΕ (72,65%), αφήνοντας για μελλοντική διαπραγμάτευση αυτές της Εθνικής
Τράπεζας (27,33%).
Εκκαθάριση
Στο μεταξύ, τον Μάιο του 2000 ο ΟΑΕ μπαίνει σε καθεστώς
εκκαθάρισης και έπειτα από 24 μήνες τα στοιχεία του ενεργητικού του
μεταβιβάζονται στο Ελληνικό Δημόσιο.
Ο επιχειρηματίας Β. Παπαγιάνης έχει με δικαστική απόφαση
κερδίσει το διαιτιτικό δικαστήριο και είναι στα χαρτιά διαχειριστής της Ελίντα.
Ομως τις μετοχές της εταιρίας τις κρατά το Δημόσιο.
Η Eskimo βρίσκεται στα χέρια της εταιρίας FG Europe
(εισηγμένη στο Χρηματιστήριο με βασικό μέτοχο τον επιχειρηματία Γιώργο
Φειδάκη), ενώ το παλιό της εργοστάσιο στη Μεταμόρφωση ρημάζει.
Σε ό,τι αφορά το εργοστάσιο της ΙΖΟΛΑ στην Καλλιθέα, στη
συμβολή των οδών Ευριπίδου και Αιγέως, που ήταν κάποτε η επιχείρηση, έχει γίνει
σούπερ μάρκετ του Σκλαβενίτη, με μόνο απομεινάρι το φουγάρο της ΙΖΟΛΑ.
Στον πρώτο όροφο του καταστήματος υπάρχει ένας ειδικά
διαμορφωμένος χώρος, μια μικρή έκθεση για την ΙΖΟΛΑ, με αφίσες εποχής,
φωτογραφίες, κάποιες συσκευές της επιχείρησης που κοσμούσαν κάποτε τα ελληνικά
νοικοκυριά, αλλά και ένα μικρό αφιέρωμα που προβάλλεται σε γιγαντοοθόνη με το
σύντομο ιστορικό της επιχείρησης.
Η αγορά του ακινήτου στην Καλλιθέα, το οποίο ήταν στην
κατοχή της Εθνικής Τράπεζας, έγινε από τη Σκλαβενίτης το 2001, μέσω
διαγωνισμού, ενώ το σούπερ μάρκετ λειτούργησε το 2010.
Σε ό,τι αφορά το εμπορικό σήμα της ΙΖΟΛΑ, ανήκει στην
Ελίντα, η οποία το παραχώρησε σε άλλη εταιρία αντί ενοικίου. Η εταιρία αυτή
όμως, με τη σειρά της, μίσθωσε το σήμα στη Γ.Ε. Δημητρίου ΑΕΕ (υπάρχει σχετική
απόφαση 539/2013).
Ποιος είναι ο αναμορφωτής που ξεκίνησε με TOYOTOMI
Η Γ.Ε. Δημητρίου ΑΕΕ είναι μία εταιρία που δραστηριοποιείται
στο χονδρικό εμπόριο οικιακών ηλεκτρικών ειδών. Ιδρύθηκε το 1987, όταν και
άρχισε τη συνεργασία της με την ιαπωνική Toyοtomi Co LTD, η οποία ήταν ο Νο1
κατασκευαστής θερμαστών κηροζίνης. Εως το 1993 βασικό αντικείμενο ήταν η
εμπορία θερμαστών Kerosun, ενώ στη συνέχεια ανέλαβε την αντιπροσωπία και τη
διανομή των κλιματιστικών ΤΟΥΟΤΟΜΙ. Το 1999 ξεκινά τη συνεργασία της με την
Carrier Hellas για τη διανομή του ομώνυμου οικιακού κλιματισμού, ενώ το 2000
ανέλαβε τη διανομή των κλιματιστικών Toshiba.
Το 2004 σε συνεργασία με την Τoyotomi ιδρύεται στην Ιταλία η
εταιρία Ged - Toytomi Italia SRL, με έδρα το Μιλάνο, ως διανομέας του οικιακού
και επαγγελματικού κλιματισμού Toytomi στην Ιταλία, και παράλληλα δημιουργείται
τμήμα εξαγωγών. Επίσης αναλαμβάνει την αποκλειστική διανομή των μαρκών Kenwood,
Mac Audio, Audiovox και Blaupunkt για προϊόντα ήχου και εικόνας.
Η εταιρία το 2006 επεκτείνει τη δραστηριότητά της και στον
χώρο του ξενοδοχειακού εξοπλισμού, μέσω της θυγατρικής της Delta Hotelia.
Το 2010 η Γ.Ε. Δημητρίου ΑΕΕ μπήκε στο Χρηματιστήριο Αθηνών,
όχι μέσω της κανονικής οδού, δηλαδή της εισαγωγής νέων εταιριών, αλλά μέσω μιας
άλλης εισηγμένης εταιρίας, της Vell Group, του επιχειρηματία Κώστα Βελάνη, η
οποία είχε ξεμείνει από αντικείμενο δραστηριότητας (παλιότερα και η Vell Group
είχε επίσης μπει στο Χρηματιστήριο μέσω τεθλασμένης οδού, αξιοποιώντας την
πρώην εισηγμένη Τασόγλου). Ωστόσο, το 2010 η Vell Group έχασε την αντιπροσωπία
των προϊόντων Delonghi και, προκειμένου να αποκτήσει αντικείμενο
δραστηριότητας, εξαγόρασε τη Γ.Ε. Δημητρίου. Η εξαγορά έγινε αντί 18.100.000
ευρώ. Παράλληλα, ο βασικός μέτοχος της Γ.Ε. Δημητρίου, ο Γεώργιος Δημητρίου, είχε
αγοράσει το 31,5%% των μετοχών της Vell Group από τον Κ. Βελάνη.
Εν συνεχεία η Vell Group απορρόφησε τη Γ.Ε. Δημητρίου και η
εισηγμένη Vell Group άλλαξε επωνυμία σε Γ.Ε. Δημητρίου, αποκτώντας τη σημερινή
νομική μορφή της και καθιστώντας το νομικό πρόσωπο που προήλθε από αυτές τις
Ο πρόεδρος της εταιρίας Γιώργος Δημητρίου δήλωσε
στην «κυριακάτικη δημοκρατία» τα εξής: «Ενώ το σήμα ΙΖΟΛΑ ανήκει στην
εταιρία μας εδώ και μερικά χρόνια, αποφασίσαμε τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή
να αναβιώσουμε την ιστορική μάρκα, γιατί πιστεύουμε ότι τώρα είναι η ώρα να
επιστρέψουμε, ως κοινωνία και ως καταναλωτές, στις παλιές αξίες μας, που
αποδεικνύονται διαχρονικές. Θέλαμε για τη χώρα μας τη μάρκα που θα αναγνωρίζει
τις συγκεκριμένες ανάγκες του ελληνικού νοικοκυριού, θα σχεδιάζει και θα
προδιαγράφει προϊόντα που ανταποκρίνονται σε αυτές τις ανάγκες, και θα εγγυάται
για την εξαιρετική ποιότητα των οικιακών συσκευών. Αυτή η μάρκα είναι η ΙΖΟΛΑ.
Είμαι σίγουρος ότι στο μέλλον, όπως έγινε και πριν από 50 χρόνια, θα βγει από
τα σύνορά της Ελλάδας και, ως ελληνικό προϊόν, θα κατακτήσει και ξένες αγορές».
Τούλα Δημούδη
ΠΗΓΗ: dimokratianews.gr
