«Σύγχρονες αντιλήψεις για τις αιτίες και την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων. Η σημασία της αυτοβοήθειας/αλληλοβοήθειας»

 

Τμήμα Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας | Διαδικτυακό Στρογγυλό Τραπέζι με τίτλο «Σύγχρονες αντιλήψεις για τις αιτίες και την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων. Η σημασία της αυτοβοήθειας/αλληλοβοήθειας».

Το Τμήμα Ψυχολογίας της Σχολής Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών και η Μονάδα Υποστήριξης Φοιτητών Ευπαθών Ομάδων του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας συνδιοργανώνουν στο πλαίσιο της συνεργασίας τους την Τετάρτη 30 Νοεμβρίου 2022 και ώρα 11:00, διαδικτυακό στρογγυλό τραπέζι, με τίτλο : «Σύγχρονες αντιλήψεις για τις αιτίες και την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων. Η σημασία της αυτοβοήθειας/αλληλοβοήθειας».

Σπουδαία αποτελέσματα από Έλληνες επιστήμονες σε έρευνα για τη σχιζοφρένεια

 

Έλληνες ερευνητές στις ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι αποκατέστησαν σε πειραματόζωα (τρωκτικά) ένα βασικό σύμπτωμα της σχιζοφρένειας, τη διαταραχή της εργαζόμενης μνήμης. Μέχρι σήμερα, αυτή η δυσλειτουργία έχει υπάρξει αδύνατο να θεραπευτεί σε ανθρώπους με τη συγκεκριμένη ψυχική πάθηση.
Η έρευνα ανοίγει δυνατότητες για μία νέα θεραπεία ατόμων διαγνωσμένων με σχιζοφρένεια.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τους καθηγητές Ιωσήφ Γκόγκο και Σταύρο Λομβαρδά του Ινστιτούτου Zuckerman για τον Νου και τον Εγκέφαλο του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό νευροεπιστήμης «Neuron».

Μήπως νιώθετε συνεχώς αγχωμένοι;

 

Πώς και γιατί ζούμε καθημερινά και ασταμάτητα στη δίνη του άγχους νιώθοντας ότι οι έγνοιες και οι στενοχώριες δεν μας αφήνουν ούτε στιγμή προκαλώντας μας τόσο ψυχολογικά όσο και σωματικά συμπτώματα;

Το άγχος – που μπορεί να είναι μέτριο ή πολύ έντονο – είναι μία αίσθηση ανησυχίας, που συνήθως προκαλείται από μία έγνοια ή έναν φόβο. Ολοι νιώθουμε κατά καιρούς αγχωμένοι, για παράδειγμα όταν περιμένουμε την απάντηση από τις εξετάσεις που δώσαμε ή από μία συνέντευξη για μία δουλειά που θέλουμε πολύ. Αυτό προφανώς είναι φυσιολογικό. Εκεί που αρχίζει το πρόβλημα είναι όταν ανησυχούμε υπερβολικά και συνέχεια, ακόμα και για πράγματα φαινομενικά ασήμαντα, και δεν μπορούμε να περιορίσουμε και να κοντρολάρουμε το άγχος μας και την έγνοια μας.

Όποιοι επιλέγουν αυτήν τη θέση στο αεροπλάνο είναι εγωιστές, λένε οι ψυχολόγοι!

 «Διάδρομο ή παράθυρο;» είναι συνήθως η ερώτηση, όταν επιλέγουμε το πού θα καθίσουμε στο αεροπλάνο. Η απάντηση θα μπορούσε να αποκαλύψει κάτι για την προσωπικότητά σας.

Ενώ οι περισσότεροι επιβάτες σε αεροπλάνο προτιμούν το παράθυρο (καλύτερη θέα και άνεση για να ακουμπήσουν κάπου), άλλοι δίνουν προτεραιότητα στην ελευθερία κίνησης (και πάλι, σχετικό είναι αυτό) του διαδρόμου, δηλαδή να είναι σε θέση να σηκωθούν και να τεντωθούν, ή να κατευθυνθούν προς την τουαλέτα, χωρίς να διαταράξουν κάποιον συνεπιβάτη.

Διαβάστε τα πέντε σημάδια τα οποία αποκαλύπτουν ότι κάποιος με τον οποίο μπορεί εργάζεστε σε διπλανά γραφεία έχει ψυχοπαθητικές τάσεις

 

1. Αναζητεί διαρκώς την... αδρεναλίνη και τον ενθουσιασμό
Οι ψυχοπαθείς συχνά επιθυμούν δραστηριότητες που έχουν ένα στοιχείο φυσικού κινδύνου, ή κίνδυνο να πιαστούν κάνοντας κάτι παράνομο, ή κακόβουλο. Επειδή έχουν περιορισμένη ανησυχία για την ασφάλειά τους, ή για την ασφάλεια των άλλων, θα προσπαθήσουν να πείσουν τους ανθρώπους γύρω τους να συμμετάσχουν σε κάποια επικίνδυνη συμπεριφορά. Μέχρι ενός σημείου, αυτό μπορεί να φαίνεται διασκεδαστικό, μέχρι να ξεπεράσει αυτό που είναι κανονικά αποδεκτό.
Για παράδειγμα, ένας ψυχοπαθής μπορεί να πει: “Βαριέμαι. Ας μπούμε στο αμάξι και ας οδηγήσουμε στο αντίθετο ρεύμα να δούμε τους άλλους να αλλάζουν λωρίδες”. Ή και “Ας δούμε πόσο μακριά μπορείτε να οδηγήσετε σε αυτό το σκοτεινό δρόμο με τους προβολείς σβηστούς”. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι ψυχοπαθείς εμπλέκονται οι ίδιοι σε παράνομες δραστηριότητες, αλλά μπορεί να είναι πολύ... πειστικοί στο να παρακινήσουν άλλους να κάνουν κάτι επικίνδυνο ή ακατάλληλο.

Τα σημάδια-προπομπός για κατάθλιψη

 

Η κατάθλιψη συχνά οφείλεται σε κούραση, άγχος, ή και σε πιο απλά πράγματα, όπως το αναπόφευκτο γεγονός ότι... γερνάμε.
Δείτε επτά πολύ ήπια σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσετε, τόσο στον εαυτό σας, όσο και σε κάποιο κοντινό σας πρόσωπο, αφού πρόκειται για «προπομπούς» κατάθλιψης:
1. Οξυθυμία
Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι η κατάθλιψη οδηγεί στην συντριπτική θλίψη. Μερικές φορές, οι άνθρωποι εκδηλώνουν την κατάθλιψη με θυμό και ευερεθιστότητα, αντί για απελπισία και δυστυχία.
Αν έχετε παρατηρήσει αυξημένη ευερεθιστότητα, μην το αγνοήσετε. Μην αποδίδετε την οξυθυμία σας στο στρες της δουλειάς ή σε κάτι ευκαιριακό που “συνέβη σήμερα”. Αναλογιστείτε καλά το ενδεχόμενο να πρόκειται για σημάδι κατάθλιψης, ειδικά αν συνεχίζεται για πολύ καιρό.
2. Δυσκολίες στον ύπνο

Υπάρχει πραγματικά ο έρωτας με την πρώτη ματιά; Τι λένε οι ψυχολόγοι

 

Παρόλο που αυτή η διαπίστωση μπορεί να στεναχωρήσει τους ακραία ρομαντικούς, οι ψυχολόγοι εξηγούν ότι ο έρωτας με την πρώτη ματιά δεν είναι τίποτα άλλο από τη φυσική έλξη ωραιοποιημένη. Δεν έχει καμία σχέση με το πάθος ή τον έρωτα, όπως πολλοί πιστεύουν.
«Είναι περισσότερο η επιθυμία μας να ζήσουμε τον έρωτα, παρά ένα έντονο πάθος ή μια αγάπη» ανέφεραν οι επιστήμονες.
Όταν θεωρούμε κάποιον ελκυστικό, παραβλέπουμε τα αρνητικά χαρακτηριστικά του χαρακτήρα του και οι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι ίσως και αυτό συμβάλλει στη δημιουργία της ψευδαίσθησης ότι ερωτευτήκαμε κάποιον με την πρώτη ματιά.
Από τους συμμετέχοντες στην έρευνα, ελάχιστοι ήταν αυτοί που υποστήριξαν ότι τον έχουν βιώσει. Ήταν «ακραίες αποκλίσεις», όπως αναφέρθηκε. Παράλληλα, δεν βρέθηκε κανένας που να έχει ερωτευτεί με την πρώτη ματιά και να ήταν αμοιβαία τα συναισθήματα και για τον άλλον.
Αυτός ίσως είναι και ο λόγος που οι περισσότεροι λένε ότι το έχουν ζήσει μόνο μια φορά στη ζωή τους.
«Το γεγονός ότι τις περισσότερες φορές αυτό το συναίσθημα είναι μονόπλευρο, αποδεικνύει ότι τα ζευγάρια δημιουργούν ασυνείδητα μια πλαστή ανάμνηση ότι ερωτεύτηκαν ο ένας τον άλλον από την πρώτη στιγμή που συναντήθηκαν» εξήγησαν.
«Αυτός που ένιωσε τη φυσική έλξη πιο έντονα στην αρχή της γνωριμίας, συνήθως πείθει το σύντροφό του, ότι το ένιωσε και εκείνος. Αυτό πολλές φορές ενισχύεται και από το γεγονός ότι τα ζευγάρια είναι προκατειλημμένα υπέρ της σχέσης τους.» Αυτό έχει επιβεβαιωθεί και από προηγούμενες έρευνες, που έδειξαν ότι ο έρωτας με την πρώτη ματιά, είναι μια αυταπάτη, μια πλαστή ανάμνηση που κατασκευάζουν τα ζευγάρια για να ενισχύσουν τη σχέση τους. Ουσιαστικά, πιστεύουν ότι η γνωριμία τους δεν ήταν τυχαία, γι’ αυτό και κατέληξε στη σχέση που έχουν τώρα. Έχουν τη ψευδαίσθηση ότι αυτό που νιώθουν τώρα είναι το ίδιο με αυτό που ένιωσαν στην αρχή.
Όταν η γνωριμία καταλήξει σε σχέση, πιστεύουν ότι γνώριζαν εξαρχής το αποτέλεσμα γιατί το «ένιωσαν με την πρώτη ματιά». Αν δεν καταλήξει όμως, σε σχέση, δεν παραδέχονται ότι ένιωσαν έτσι, πιθανότατα γιατί η έλξη που αισθάνθηκαν, δεν είχε ανταπόκριση.

ΠΗΓΗ: govastileto.gr

Οι επιστήμονες αναγνώρισαν την εμμονή με τις selfies ως ψυχική ασθένεια

 

Σήμερα οι επιστήμονες έρχονται να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη της ψυχικής ασθένειας που δημιουργήθηκε με τα smarthpones.
Ονομάζεται «selfitis» ή σελφίτιδα και φαίνεται ότι είναι πολλοί εκείνοι που πάσχουν.
Για να ελέγξουν τον εθισμό στη λήψη φωτογραφιών, οι ερευνητές του πανεπιστημίου του Nottingham, έφτιαξαν μια ειδική κλίμακα μέτρησης για τους χρήστες του facebook και άλλων εφαρμογών των social media. Η κλίμακα ονομάζεται Selfitis Behaviour Scale και κατατάσσει τους εθισμένους στις selfies, σε κατηγορίες ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασής τους.

Ποιους χαρακτήρες ανθρώπων να αποφύγετε, αν θέλετε μια υγιή και ευτυχισμένη σχέση

 

Ο κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός και μοναδικός, γι’ αυτό και δεν πρέπει να κάνουμε συγκρίσεις.
Ειδικά μέσα σε μια σχέση η συμπεριφορά προσαρμόζεται σε κάποιον βαθμό, ανάλογα με τις ανάγκες του συντρόφου.
Όμως σύμφωνα με ψυχολόγους, υπάρχουν κάποια στοιχεία της προσωπικότητας που δεν αλλάζουν και συνήθως με τον καιρό, μάλλον χειροτερεύουν.
Τότε, θα κληθείτε να διαλέξετε ανάμεσα στο συμβιβασμό, τη διατήρηση μιας σχέσης που δεν σας καλύπτει και στο χωρισμό.
Για παράδειγμα, αν ο σύντροφός σας είναι επικριτικός ή σας μειώνει, είναι δύσκολο για εκείνον να κατανοήσει τη θέση σας και για εσάς είναι θέμα χρόνου πόσο θα ανέχεστε την υποτιμητική συμπεριφορά.

Αν κάνετε παρέα με ανθρώπους πιο έξυπνους από εσάς θα πετύχετε τους στόχους σας!

 

Έως ποιο βαθμό οι αντιλήψεις και οι αποφάσεις στην καθημερινή ζωή είναι δικές μας και όχι αποτέλεσμα επιρροής από τους ανθρώπους γύρω μας; Κι όμως πειράματα έχουν δείξει ότι τελικά δεν είμαστε τόσο ελεύθεροι όσο θέλουμε να πιστεύουμε. Η κοινωνική ομάδα στην οποία έχουμε ενταχθεί καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα. Μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση ήταν το πείραμα του ψυχολόγου Solomon Asch.
Όταν ο Asch ζήτησε από μια ομάδα εθελοντών να υπολογίσουν μια κάθετη μαύρη γραμμή σε ένα λευκό φύλλο, παρατήρησε ότι οι απόψεις ήταν διαφορετικές. Για παράδειγμα όταν ο εθελοντής βρισκόταν με ανθρώπους που υπερεκτιμούσαν το μήκος της γραμμής, το υπερεκτίμησε και ο ίδιος και το ντίθετο. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. 

Αυξημένος ο κίνδυνος σοβαρής κατάθλιψης μετά την εμφάνιση ακμής στο πρόσωπο

 

Η εμφάνιση ακμής στο πρόσωπο αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης σοβαρής (μείζονος) κατάθλιψης, σύμφωνα με νέα μεγάλη διεθνή επιστημονική μελέτη. Ο κίνδυνος υπάρχει κατά την πρώτη πενταετία μετά την εκδήλωση της ακμής και αφορά περισσότερο τις γυναίκες.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη δρα Ιζαμπέλ Βαλεράν του Πανεπιστημίου του Κάλγκαρι στον Καναδά, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο βρετανικό περιοδικό δερματολογίας "British Journal of Dermatology", ανέλυσαν σε βάθος 15ετίας στοιχεία για 134.400 άτομα με ακμή, στην πλειονότητά τους νέες γυναίκες.

Η χρήση του υπολογιστή προκαλεί κατάθλιψη

 

Νέα ιαπωνική επιστημονική έρευνα αποδεικνύει πως όποιος κάθεται μπροστά από μια οθόνη υπολογιστή για περισσότερο από 5 ώρες την ημέρα, μπορεί να αυξήσει δραματικά τον κίνδυνο της κατάθλιψης και της αϋπνίας.
Όμως και προηγούμενες μελέτες έχουν επικεντρωθεί στο πρόβλημα της πολύωρης χρήσης του υπολογιστή. Συγκριμένα οι ερευνητές υποστηρίζουν πως οι πολλές ώρες εργασίας μπροστά σε μια οθόνη προκαλούν εκτός της κατάθλιψης, πονοκεφάλους, καταπόνηση των ματιών και οσφυαλγία.
Σε μια από τις μεγαλύτερες έρευνες που έγιναν ποτέ, για να αποκαλυφτούν οι κίνδυνοι των ηλεκτρονικών υπολογιστών στο χώρο εργασίας, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών θα μπορούσε να βλάψει και τη ψυχική υγεία. 

Ποια επαγγέλματα αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας, σύμφωνα με έρευνα

 

Οι εργαζόμενοι σε μοναχικά και ανασφαλή επαγγέλματα συνήθως αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας.
Σύμφωνα με νέα αμερικανική έρευνα, κινδυνεύουν περισσότερο αλιείς, αγρότες και ξυλοκόποι, σε αντίθεση με τους εκπαιδευτικούς που έχουν μικρότερη πιθανότητα.
Σε μελέτη που πραγματοποίησε το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), διαπιστώθηκε ότι όσοι ασχολούνται με χειρωνακτικά επαγγέλματα και είναι απομονωμένοι, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αυτοκτονίας. Το ίδιο ισχύει και για όσους έχουν ανασφάλεια με τη δουλειά τους, δηλαδή φοβούνται αν θα έχουν εργασία στο μέλλον.
Η έρευνα

Οι 2 λέξεις που «προδίδουν» άγχος και κατάθλιψη

 

Ο τρόπος που μιλάει κανείς μπορεί να υποδείξει αν βιώνει έντονο άγχος ή αν βρίσκεται σε φάση κατάθλιψης, αποκαλύπτει μια νέα αμερικανο-γερμανική επιστημονική μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Journal of Personality and Society Psychology.
Οι αγχώδεις διαταραχές και η κατάθλιψη συνήθως χαρακτηρίζονται από τις έντονες ανησυχίες, την επίμονη λύπη, την απελπισία ή την έλλειψη κινήτρων. Άλλοτε πάλι όμως τα σημάδια της κακής ψυχικής υγείας είναι πιο ασαφή και ανιχνεύονται, για παράδειγμα, στον τρόπο που εκφράζεται το άτομο.

Επιλέγουμε ή όχι αν θα ερωτευτούμε;

 

Αν και είναι πολύ πιθανό πολλοί να αντιδράσουμε στη σύνδεση έρωτα και μύθου {«’Ερως ανίκατε μάχαν» (έρωτα ανίκητε στη μάχη) Σοφοκλής, «Έρως εν τοις αμηχάνοις ευπορώτατος» (ο έρωτας στις δυσκολίες είναι ευφερετικότατος)- Ευρυπίδης, «Omnia vincit amor» (ο έρωτας νικάει τα πάντα- Βιργίλιος}, αν σκεφτούμε ποιοι μηχανισμοί μας ενεργοποιούνται όταν ερωτευόμαστε κεραυνοβόλα και με ποιους μηχανισμούς συντηρούμε την ιδέα του ιδανικού έρωτα, θα καταλάβουμε πως όλα είναι αποτέλεσμα ενός ορθολογικού τρόπου σκέψης που έχουμε αναπτύξει.

Φωτο|απ3ικόνιση!

 

Το βήμα της γυναίκας| Η άλλη όψη της κατάθλιψης

 

H κατάθλιψη θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί ως μια μεταδοτική μολυσματική ασθένεια αντί ως μια συναισθηματική διαταραχή, υποστηρίζει μια νέα έρευνα ενός Αμερικανού επιστήμονα.
Η κατάθλιψη μπορεί να προκύψει από μια παρασιτική, βακτηριακή ή ιογενής λοίμωξη και μελλοντικά η διάγνωση της νόσου θα πρέπει να βασίζεται στην αναζήτηση μικροοργανισμών, αναφέρει στην μελέτη του ο Δρ Τουρχάν Κάνλι από το Πανεπιστήμιο του Stony Brook στις ΗΠΑ. Αν η θεωρία του αληθεύει, τότε γεννιούνται ελπίδες για την παρασκευή ενός εμβολίου που θα μπορούσε να προστατέψει χιλιάδες άτομα από την νόσο.

Γιατί| Οι γυναίκες κλαίνε πιο εύκολα από τους άντρες;

 

Είναι ένα από τα παλαιότερα στερεότυπα: οι άντρες δεν κλαίνε. Τα υπάρχοντα δεδομένα αποκαλύπτουν πως, αν και δεν ανταποκρίνεται κατά 100% στην αλήθεια, γεγονός παραμένει ότι οι γυναίκες κλαίνε περισσότερο. 

Και μάλιστα σύμφωνα με τον Ad Vingerhoets, καθηγητή Κλινικής Ψυχολογίας σε πανεπιστήμιο στην Ολλανδία, οι γυναίκες όντως κλαίνε περισσότερο εξαιτίας μιας ορμόνης.
Η ορμόνη που έχουν οι γυναίκες, ονόματι προλακτίνη, μειώνει την αντίσταση στα συναισθήματα. Οι άντρες έχουν ανεπτυγμένη την τεστοστερόνη τους, που τους βοηθά να μείνουν περισσότερο ισορροπημένοι ως προς τις εκρήξεις τους και να ελέγχουν τα συναισθήματά τους.

Γιατί κάποιοι λιποθυμούν μόλις δουν αίμα; Το φαινόμενο είναι αρκετά σύνηθες, ωστόσο, υπάρχει λύση

 

Υπάρχουν άνθρωποι που στη θέα και μόνο του αίματος χάνουν τις αισθήσεις τους με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται ακόμη και να δώσουν αίμα, όταν χρειαστεί. Το φαινόμενο είναι αρκετά σύνηθες, ωστόσο, υπάρχει λύση.

Σύμφωνα με έρευνες, το φαινόμενο της λιποθυμίας στη θέα αίματος αφορά περίπου το 15% του πληθυσμού. Οι ψυχολόγοι δεν γνωρίζουν τα ακριβή αίτια αυτής της αντίδρασης, ωστόσο καταλήγουν πως πρόκειται για έναν εξελικτικό μηχανισμό του ανθρώπου. Η βασική ιδέα εντοπίζεται πίσω στο χρόνο, στην απειλή ανθρώπου από άνθρωπο με τη χρήση αιχμηρού αντικειμένου, κατά τη διάρκεια του οποίου μια γενετική διαφοροποίηση "επέτρεπε" σε κάποιους να λιποθυμούν ως αντίδραση. Η εξήγηση ανήκει στον Αμερικανό καθηγητή κλινικής ψυχολογίας Tyler C. Ralston, PsyD που εξηγεί

Τα παιδιά που στρέφονται στην υπερβολική χρήση του διαδικτύου καλύπτουν μέσω αυτής κάποιες άλλες ψυχολογικές ανάγκες | Ζωή Στραβοπόδη-Τζιάνο Ψυχοθεραπεύτρια – Οικογενειακή Σύμβουλος

 

Μια από τις πιο κοινές ανησυχίες των σημερινών γονιών - και συγχρόνως ένα θέμα στο οποίο πολλοί από τους αναγνώστες μου έχουν ζητήσει να αναφερθώ - είναι η υπερβολική χρήση του διαδικτύου από τα έφηβα παιδιά τους.Είναι γεγονός ότι στις μέρες μας η πλειοψηφία των παιδιών (και όχι μόνο) ξοδεύουν αρκετές ώρες πάνω από τους υπολογιστές τους. Οι περισσότεροι γονείς έχουν αμφιθυμικά συναισθήματα ως προς τα όρια που θα πρέπει να βάλουν στα παιδιά τους σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου μιας και εκτός από τις αρνητικές συνέπειες που μπορεί να επιφέρει η υπερβολική χρήση του υπολογιστή, η χρήση του έχει και πολλές θετικές ιδιότητες . Στις μέρες μας άλλωστε αποτελεί βασικό τρόπο επικοινωνίας, κοινωνικοποίησης, ψυχαγωγίας καθώς και σημαντική πηγή πληροφορίας και ενημέρωσης. Παρόλα αυτά η χρήση του διαδικτύου μπορεί να γίνει προβληματική αν λειτουργεί εις βάρος των σχολικών τους υποχρεώσεων ή της κοινωνικότητάς τους.