Το δάκρυσμα των ματιών τις περισσότερες φορές, ευτυχώς, είναι
αθώο. Οφείλεται δηλαδή σε κάποιο πρόβλημα παροδικό, το οποίο προκαλεί μια μικρή
ενόχληση για λίγες ημέρες και υποχωρεί από μόνο του ή με την κατάλληλη θεραπεία.
Στην πιο απλή μορφή της, η αυξημένη έκκριση δακρύων μπορεί να οφείλεται σε κάτι
που μπήκε στο μάτι. Προκειμένου λοιπόν να απομακρυνθεί το ξένο σώμα, παράγονται
φυσιολογικά περισσότερα δάκρυα. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις δακρύρροιας οι
οποίες έχουν να κάνουν με τη δυσλειτουργία της «αποχέτευσης» των δακρύων προς
τη μύτη. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα δάκρυα συνήθως συνοδεύονται και από άλλα
συμπτώματα (τσίμπλες, πόνο, φλεγμονή κ.ά.).
Ας δούμε όμως ποιες καταστάσεις… μας φέρνουν δάκρυα στα μάτια
και πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Επιπεφυκίτιδα (αλλεργική ή μικροβιακή)
Εμφανίζεται συνήθως με δάκρυσμα που συνοδεύεται με παράλληλο
κοκκίνισμα των ματιών. Στη μικροβιακή επιπεφυκίτιδα τα μάτια τσούζουν και
κάνουν τσίμπλες, ενώ στην αλλεργική συνήθως μόνο δακρύζουν. Και στις δύο
περιπτώσεις πρόκειται για ερεθισμό του επιπεφυκότα, δηλαδή του χιτώνα που
καλύπτει το μάτι και το εσωτερικό των βλεφάρων. Ο ερεθισμός μπορεί να προκληθεί
από αλλεργία στη γύρη ή από κάποιο βακτήριο.
Αντιμετώπιση: Ο οφθαλμίατρος θα συστήσει ανάλογα την
περίπτωση και την κατάλληλη θεραπεία. Για την αλλεργική π.χ. επιπεφυκίτιδα, οι
κρύες κομπρέσες και τα τεχνητά δάκρυα είναι συνήθως αρκετά για να απαλύνουν τα
συμπτώματα, ενώ στις περιπτώσεις που η επιπεφυκίτιδα επιμένει τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη
αλλά και αντιισταμινικά κολλύρια είναι απαραίτητα. Η μικροβιακή
επιπεφυκίτιδα αντιμετωπίζεται συνήθως με αντιβιοτικές σταγόνες και αλοιφές οι
οποίες καλύπτουν το ευρύτερο φάσμα των μικροβίων. Ωστόσο, τα αντιβιοτικά δεν
είναι πάντοτε απαραίτητα ούτε στη βακτηριακή επιπεφυκίτιδα, διότι οι
περισσότερες περιπτώσεις είναι ήπιες και υποχωρούν σε 7-14 ημέρες χωρίς
θεραπεία.
Προσοχή: Οποιο και αν είναι το αίτιο μιας επιπεφυκίτιδας, δεν
πρέπει να αντιμετωπίζεται επιπόλαια, σαν κάτι που με τον καιρό θα περάσει. Η
διάγνωση από τον οφθαλμίατρο είναι απαραίτητη, κυρίως για να αποκλειστεί κάθε
πιθανότητα να πρόκειται για κάποια άλλη σοβαρή πάθηση που εκδηλώνεται με
παρόμοια συμπτώματα (συγγενές γλαύκωμα, ξένα σώματα στον κερατοειδή).
Bλεφαρίτιδα (φλεγμονή των βλεφάρων)
Εκδηλώνεται με δάκρυσμα και ερυθρότητα στα μάτια, αφού με τη
φλεγμονή που δημιουργείται στα βλέφαρα διαταράσσεται η λειτουργία των δακρυϊκών
αδένων, οι οποίοι παράγουν τα δάκρυα. H βλεφαρίτιδα οφείλεται συνήθως σε τοπική
μόλυνση του ματιού και – όχι σπάνια – σε κάποιο ελάττωμα της όρασης
(υπερμετρωπία, αστιγματιμός) που δεν έχει διορθωθεί. Η πάθηση μπορεί να
δημιουργηθεί στα βλέφαρα και από αλλεργικούς παράγοντες, κυρίως κατά την
περίοδο της άνοιξης.
Αντιμετώπιση: Η θεραπεία αυτής της φλεγμονής περιλαμβάνει την
αφαίρεση των εκκρίσεων με ειδικό καθαρισμό των βλεφάρων ώστε να προληφθούν οι
υποτροπές. O οφθαλμίατρος θα σας συστήσει επίσης κολλύριο και αλοιφή που θα
περιέχουν αντιβιοτικά ή κορτιζόνη και αντιισταμινικά φάρμακα.
Προσοχή: Αν το δάκρυσμα επιμένει πάνω από ένα εικοσιτετράωρο,
και ιδιαίτερα αν αυτό συνοδεύεται από εκκρίσεις και πρήξιμο στα βλέφαρα χωρίς
να δικαιολογούνται από κάποιον εξωγενή παράγοντα (λ.χ. σκόνες, καπνός, κάποιο
σκουπιδάκι που μπήκε στο μάτι κ.τ.λ.), πρέπει να επισκεφτείτε το συντομότερο
τον γιατρό σας.
Μήπως φταίνε οι φακοί επαφής;
Αν χρησιμοποιείτε φακούς επαφής και η δακρύρροια εμφανίζεται
όταν τους φοράτε, τότε μπορεί να οφείλεται σε μόλυνση εξαιτίας της κακής
απολύμανσής τους, σε κάποια αλλεργία στα συστατικά του καθαριστικού ή σε
παρατεταμένη χρήση φακών επαφής που έχουν προδιαγραφές για συγκεκριμένο χρονικό
διάστημα (για έναν μήνα ή για μία χρήση). Επίσης μολύνσεις και δακρύρροια
μπορεί καμιά φορά να εμφανιστούν όταν μπει κάποιο ξένο σώμα μεταξύ φακού και
οφθαλμού.
Αντιμετώπιση: Να πλένετε καλά τα χέρια σας κάθε φορά που
πιάνετε τους φακούς σας και να τους φοράτε μόνο για το χρονικό διάστημα που σας
έχει ορίσει ο οπτικός σας. Για να αποφύγετε τους ερεθισμούς, επιλέγετε φακούς
που δεν σφίγγουν αλλά εφαρμόζουν απόλυτα στην καμπύλη του οφθαλμού, ενώ για τον
καθαρισμό τους προτιμήστε υποαλλεργικά προϊόντα.
Προσοχή: Οταν είσαστε άρρωστοι και κυρίως όταν έχετε πυρετό
αποφεύγετε να φοράτε τους φακούς σας, επειδή, λόγω της πτώσης της άμυνας του
ανοσοποιητικού συστήματος, αυξάνεται η πιθανότητα οφθαλμικών μολύνσεων. Μην
ξεχνάτε ότι ο φακός επαφής αποτελεί πρόσφορο έδαφος για τη συγκέντρωση και τον
πολλαπλασιασμό των μικροβίων. Επίσης θα πρέπει να γνωρίζετε ότι όταν και τα
μάτια ασθενούν, η χρήση φακών επαφής απαγορεύεται.
Για να μη δακρύζετε μπροστά στον υπολογιστή
Είναι γνωστό και χιλιοειπωμένο ότι η παρατεταμένη χρήση του
υπολογιστή οδηγεί σε δάκρυσμα των ματιών, χωρίς αυτό να κρύβει ιδιαίτερους
κινδύνους για την όραση. Ωστόσο αν η δουλειά σας απαιτεί την καθημερινή χρήση
του υπολογιστή, οι ειδικοί σας συμβουλεύουν:
* Διακόπτετε το γράψιμο στα πρώτα σημάδια κούρασης των ματιών
(φαγούρα, κάψιμο, δάκρυσμα).
* Για κάθε 20 συνεχόμενα λεπτά που θα γράφετε ή θα διαβάζετε
στην οθόνη, να κάνετε διάλειμμα 20 δευτερολέπτων, στη διάρκεια του οποίου θα
κοιτάζετε κάτι που βρίσκεται πιο μακριά από τα 6 μέτρα απόσταση. Αυτό δίνει στα
μάτια την ευκαιρία να ξεκουράζονται. Είναι το αντίστοιχο με τις διατάσεις
(στρέτσινγκ) των μυών.
* Η οθόνη επίσης καλό είναι να βρίσκεται στο ύψος των ματιών
και σε απόσταση περίπου 45-75 εκατοστών.
* Μην ξεχνάτε να χρησιμοποιείτε κολλύριο αν σας το έχει
συστήσει ο γιατρός.
Τι άλλο μπορεί να φταίει και δακρύζω;
• Η ξηροφθαλμία. Αν και η δακρύρροια από έναν «ξηρό οφθαλμό»
μπορεί να ακούγεται κάπως παράδοξη, αυτή η μικρή ποσότητα των δακρύων που
εκκρίνεται λειτουργεί ερεθιστικά για το μάτι. Κατά τον ερεθισμό, όμως, ο
δακρυϊκός αδένας αντιδρά αντανακλαστικά με την παραγωγή πρόσθετων δακρύων,
κάνοντας το μάτι τελικώς να ξεχειλίζει.
• H χαλάρωση του ιστού των βλεφάρων μπορεί να οφείλεται σε
τραυματισμό ή σε κάποιο έγκαυμα που είχατε πάθει παλιά και σας προκαλεί
δακρύρροια. H χαλάρωση αυτή μπορεί να επέλθει και λόγω ηλικίας.
• H έκθεση σε δυνατό αέρα μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τα
μάτια σας να δακρύζουν πιο εύκολα, ιδίως αν υπάρχει ήδη κάποια ευαισθησία ή
υποφέρετε από κάποια οφθαλμολογική πάθηση. Tο ίδιο αποτέλεσμα (δηλαδή δάκρυσμα)
μπορεί να προκαλέσει και ο ήλιος ή η ζέστη. Σε αυτή την περίπτωση θα βοηθήσουν
τα γυαλιά ηλίου.
• Το γλαύκωμα μπορεί να μην έχει άμεση σχέση με το αν τα
μάτια σας δακρύζουν. Ομως πολλές φορές άτομα που αντιμετωπίζουν πρόβλημα
γλαυκώματος χωρίς να το γνωρίζουν έχουν ως πρώτο σύμπτωμα και μοναδικό τη
δακρύρροια.
• Oρισμένα φάρμακα ή ακόμα και η κόπωση των ματιών μπορεί να
επιφέρουν υπερβολική έκκριση δακρύων.
• H απόφραξη του δακρυϊκού πόρου (μικρό σωληνάκι που ξεκινά
από τη μέσα γωνία του ματιού και καταλήγει στη μύτη): Σε περιπτώσεις που
υπάρχει πλήρης απόφραξη του δακρυϊκού πόρου υπάρχει κίνδυνος να αναπτυχθούν
μικρόβια και μολύνσεις στα μάτια. Οι μολύνσεις αυτές απαιτούν προσεκτική
παρακολούθηση και κατάλληλη θεραπεία προκειμένου να μη θέσουν σε κίνδυνο την
όραση.
Προσοχή: Πολλά παιδιά γεννιούνται με κλειστό τον δακρυϊκό
πόρο, ενώ περίπου το 6% έχει κάποιου βαθμού απόφραξη. Ευτυχώς όμως η συντριπτική
πλειοψηφία (90%) ξεπερνά το πρόβλημα χωρίς καμία απολύτως θεραπεία μέχρι την
ηλικία του ενός έτους. Ιδιαίτερη ωστόσο προσοχή χρειάζονται τα άτομα με
καταρράκτη και αποφραγμένους δακρυϊκούς πόρους, γιατί η επέμβαση του
καταρράκτη, ακόμα και με τις πλέον σύγχρονες τεχνικές, αν γίνει προτού
αντιμετωπιστεί ο αποφραγμένος δακρυϊκός πόρος μπορεί να προκαλέσει σοβαρή
μόλυνση στο εσωτερικό του ματιού και τύφλωση.
Να θυμάστε
* Τα δάκρυα, σε αντίθεση με ό,τι ενδεχόμενα πιστεύει ο πολύς
κόσμος, παράγονται συνεχώς και όχι μόνο όταν είμαστε κάτω από συναισθηματική
φόρτιση.
* Αυτά τα δάκρυα όχι μόνο δεν βλάπτουν τα μάτια, αλλά
αντίθετα τα ωφελούν, αφού τα προστατεύουν από τις διάφορες μολύνσεις χάρη σε
μια πρωτεΐνη που περιέχεται στο δακρυϊκό υγρό, τη λυσοζύμη.
* Επιπλέον, χάρη στη χημική τους σύνθεση καθαρίζουν τα μάτια,
τα προστατεύουν από την ξηρότητα και τους βλαβερούς περιβαλλοντικούς παράγοντες
(σκόνες αιωρούμενα σωματίδια), διευκολύνουν τις κινήσεις των βλεφάρων και
λιπαίνουν την πρόσθια επιφάνεια του βολβού.
* Σε κάθε περίπτωση, αν το δάκρυσμα και το κοκκίνισμα των
ματιών επιμένουν πάνω από ένα εικοσιτετράωρο και ιδιαίτερα αν αυτό συνοδεύεται
από εκκρίσεις και πρήξιμο στα βλέφαρα χωρίς να δικαιολογούνται από κάποιον
εξωγενή παράγοντα (λ.χ. σκόνες, καπνός, κάποιο σκουπιδάκι που μπήκε στο μάτι),
πρέπει να επισκεφτείτε το συντομότερο τον γιατρό σας.
Ευχαριστούμε για τη
συνεργασία τον χειρουργό-οφθαλμίατρο δρα Αναστάσιο Κανελλόπουλο, καθηγητή
Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, NYU Medical School.
www.vita.gr
