Ο πανικός οφείλει το όνομα του στον αρχαίο θεό τον Πάνα, ο οποίος σκορπούσε τον φόβο και τον τρόμο στους ανθρώπους και τα ζώα εξαιτίας της απροσδόκητης εμφάνισής του

Οι λεγόμενες κρίσεις πανικού εκδηλώνονται ξαφνικά, μέσα σε λίγα λεπτά, και φτάνουν σε μια κορύφωση μέσα σε 10 λεπτά περίπου. Η διάρκεια των κρίσεων πανικού μπορεί να είναι από μισή μέχρι και μια ώρα. Συνήθως, το άτομο δεν γνωρίζει ότι η κρίση πανικού είναι μια σωματική εκδήλωση υπερβολικού άγχους, ούτε και γιατί συμβαίνει αφού δεν υπάρχει κάποια πραγματική απειλή.

Οι κρίσεις πανικού συνοδεύονται από σωματικά συμπτώματα, όπως αίσθημα παλμών, έντονος τρόμος, αίσθημα πνιγμονής, πόνο ή δυσφορία στο στήθος, ναυτία, αίσθημα ζάλης ή αστάθειας, ταχυκαρδία, μουδιάσματα, ρίγος ή ξαφνική αίσθηση ζέστης τα οποία είναι έντονα και προκαλούν μια σειρά από σκέψεις όπως ‘πεθαίνω’, ‘παθαίνω καρδιακή προσβολή’, ‘τρελαίνομαι’.
Το πανικόβλητο άτομο κυριαρχείται από την αίσθηση ότι αυτό που συμβαίνει δεν είναι πραγματικό (αποπραγματοποίηση) ή από την αίσθηση απομάκρυνσης από τον εαυτό (αποπροσωποίηση). Αυτές οι σκέψεις σε συνδυασμό με τα σωματικά συμπτώματα δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο που μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερες κρίσεις πανικού.
Επειδή η εμπειρία του πανικού είναι τόσο επίπονη και κουραστική το άτομο δεν γνωρίζει το τι του συμβαίνει και ερμηνεύει την κατάσταση του ως μια καταστροφή. Πολλές φορές αρχίζει τις επισκέψεις στα επείγοντα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων ή σε μη ειδικούς γιατρούς, όπου τον διαβεβαιώνουν ότι η υγεία του είναι μια χαρά, αλλά εκείνος δεν νιώθει καλά. Οι επισκέψεις συνεχίζονται μέχρι το άτομο να βρει τον κατάλληλο ψυχοθεραπευτή που θα του εξηγήσει τι πραγματικά του συμβαίνει και να του παρέχει την κατάλληλη βοήθεια και υποστήριξη.

Φοβίες και κρίσεις πανικού
Η φοβία αφορά έναν υπερβολικό φόβο για ένα αντικείμενο, μια κατάσταση ή ακόμη και ένα άτομο, ο οποίος ξεπερνά τις διαστάσεις του πραγματικού κινδύνου. Υπάρχουν πολλά είδη φοβίας όπως η κοινωνική φοβία όπου το άτομο φοβάται να έρθει σε επαφή με άλλα άτομα ή με πολύ κόσμο, να πάρει μέρος σε κοινωνικές εκδηλώσεις, οι φοβίες για αντικείμενα, ζώα, χώρους, ή φυσικά φαινόμενα όπως βελόνες, λεωφορεία, αεροπλάνα, ασανσέρ, φίδια, σκυλιά, πουλιά, αράχνες, γάτες, ύψος, κλειστούς χώρους, αίμα, τούνελ, μετρό, κεραυνούς.
Ανεξάρτητα από το είδος της φοβίας, αυτή χαρακτηρίζεται από συμπεριφορές αποφυγής, αφού το άτομο αποφεύγει το αντικείμενο ή την κατάσταση που του προκαλεί φόβο, γεγονός που δεν του προκαλεί άγχος. Σε περίπτωση όμως που το άτομο δεν μπορεί να προβεί σε συμπεριφορές αποφυγής, τότε η επαφή με το ερέθισμα, αντικείμενο ή κατάσταση προκαλεί άγχος και δημιουργούνται δυσκολίες στην καθημερινή ζωή. Σε πολλές περιπτώσεις η επαφή με το αντικείμενο της φοβίας μπορεί να προκαλέσει κρίσεις πανικού, πχ  κάποιος που έχει κοινωνική φοβία μπορεί να εκδηλώσει κρίση πανικού πριν βγει έξω για να συναντήσει τους φίλους του ή και το αντίστροφο άτομα που έχουν πάθει κρίσεις πανικού αποφεύγουν να παρευρίσκονται σε δημόσιους χώρους γιατί φοβούνται ότι θα εκτεθούν αν τους συμβεί κάποιο επεισόδιο.

Θεραπεία

Τα άτομα που υποφέρουν από κρίσεις πανικού συνήθως είναι πολύ οργανωμένα, τους αρέσει η τάξη και το πρόγραμμα και επιθυμούν να έχουν τον έλεγχο στα πράγματα και στις σχέσεις τους. Λειτουργούν περισσότερο εγκεφαλικά παρά συναισθηματικά. Συνήθως κάποια τραυματική εμπειρία τους ακολουθεί η οποία δεν επεξεργάστηκε συναισθηματικά έτσι ώστε επέφερε ένα συναισθηματικό κλείσιμο ή ακόμα και πάγωμα των συναισθημάτων τους… Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν συναισθήματα αλλά επιλέγουν να τα λογικοποιούν αντί να τα βιώνουν γιατί δεν ξέρουν πως αλλιώς να τα διαχειριστούν..

Η επίσκεψη στον ειδικό είναι απαραίτητη και πρέπει να γίνεται άμεσα  για να μπορέσει το άτομο να εξέλθει από το φαύλο κύκλο του πανικού και τον φόβο του φόβου.  Πολλές φορές οι άνθρωποι που παθαίνουν κρίσεις περιμένουν ότι θα ξαναπάθουν κρίση και έτσι ένα άγχος αναμονής τους προσμένει στην καθημερινότητά τους. Αυτό το άγχος “συμμαχεί” με τις κρίσεις και πολλές φορές φέρνουν το επιθυμητό για αυτούς αποτέλεσμα, “άλλη μια κρίση πανικού”. Όσο πιο γρήγορα ξεκινήσει κάποιος τη θεραπεία τόσο πιο αποτελεσματικά και άμεσα θα αντιμετωπίσει τις κρίσεις!Εάν το άτομο συνεργαστεί με τον ειδικό ψυχολόγο θα αρχίσει να  καταλαβαίνει ποιοι μηχανισμοί που χρησιμοποιεί φέρνουν τους πανικούς, ποιους συμμάχους έχουν οι πανικοί, τι του λένε και τι ζητάνε από αυτόν/αυτήν.. Θα  αρχίσει να τους συνδέει με  ρόλους που έχει στην ζωή του (π.χ του δυνατού που δεν ζητάει βοήθεια κτλ), με το πως επικοινωνεί με τους άλλους… Το πιο σημαντικό στη θεραπεία είναι να βρει και ποιες εναλλακτικές λύσεις έχει για να τις αντιμετωπίζει, ερχόμενος “πρόσωπο με πρόσωπο” με αυτές χωρίς να τις αφήνει να τον ακινητοποιούν, να αγνοεί αυτα που του λένε “ότι είναι αδύναμος, ότι δε μπορεί να τα καταφέρει ή ότι οι άλλοι σκέφτονται ότι ειναι “άρρωστος ‘η αδύναμος” τότε θα αρχίσει σύντομα να βελτιώνεται και να αγνοεί τις κρίσεις και προοδευτικά να τις εξουδετερώνει….

Οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται στην ζωή του κάθε ανθρώπου γιατι κάτι σημαντικό θέλουν να του “πουν” αλλά δεν έχουν τον τρόπο…Θέλουν να του εκφράσουν παρά τον τρόμο που του προκαλουν αρχικά ότι είναι έτοιμος να αλλάξει αρκετά πράγματα στην ζωή του, ότι είναι σημαντικό να αγαπήσει τον εαυτό του, να μη βάζει τους άλλους πριν από αυτόν αγνοώντας τις δικές του συναισθηματικές ανάγκες, θέλουν να του πουν ότι αξίζει να ζει και να λαμβάνει αυτά που θέλει από την ζωή χωρίς άγχος και ενοχές..

Τότε θα καταλάβει ότι επεισόδια έρχονται για να το αφυπνίσουν και να του υπενθυμίσουν ότι χρειάζεται να επαναπροσδιορίσει τη λειτουργία του και να έρθει πιο κοντά στα συναισθήματα του ή στον εαυτό του τις ανάγκες, τις επιθυμίες του…. ΕΙΝΑΙ η ευκαιρία του για αλλαγή….

Άννα Πετράκη
Ψυχολόγος ψυχοθεραπεύτρια, οικογενειακή θεραπεύτρια

ΠΗΓΗ: freeminds.gr