Διατρέχει δηλαδή τα πρόσωπα
των άλλων, για να μαντέψει ποιά απάντηση επιθυμούν ή περιμένουν.
Για έναν τέτοιον άνθρωπο θεωρώ χρήσιμο να συνοψίσω μια τριάδα δοκιμίων που έγραψε ο Σοπενάουερ προς το τέλος της ζωής του. (Για όποιον έχει φιλοσοφικές τάσεις είναι γραμμένα σε γλώσσα σαφή και προσβάσιμη στον μη ειδικό). Βασικά τα δοκίμια τονίζουν ότι το μόνο που μετράει είναι αυτό που το άτομο είναι.
Ούτε ο πλούτος ούτε τα υλικά
αγαθά ούτε η κοινωνική θέση ούτε η καλή φήμη φέρνουν την ευτυχία. Αν και οι
σκέψεις αυτές δεν αφορούν συγκεκριμένα τα υπαρξιακά θέματα, παρ' όλ' αυτά μας
βοηθούν να μετακινηθούμε από ένα επιφανειακό επίπεδο προς βαθύτερα ζητήματα.
1. Αυτό που κατέχουμε.
Τα υλικά αγαθά είνα απατηλά.
Ο Σοπενάουερ υποστηρίζει πολύ κομψά ότι η συσσώρευση πλούτου και αγαθών είναι
ατελείωτη και δεν προσφέρει ικανοποίηση. Όσο περισσότερα κατέχουμε, τόσο
πολλαπλασιάζονται οι απαιτήσεις μας. Ο πλούτος είναι σαν το νερό της θάλασσας:
όσο περισσότερο πίνουμε, τόσο πιο πολύ διψάμε. Στο τέλος δεν κατέχουμε εμείς τα
αγαθά μας – μας κατέχουν εκείνα.
2. Αυτό που
αντιπροσωπεύουμε στα μάτια των άλλων.
Η φήμη είναι το ίδιο εφήμερη
όσο και τα υλικά πλούτη. Ο Σοπενάουερ γράφει: "Οι μισές μας ανησυχίες και
αγωνίες έχουν προέλθει από την έγνοια μας για τις γνώμες των άλλων... πρέπει να
βγάλουμε αυτό το αγκάθι απ' τη σάρκα μας".
Είναι τόσο ισχυρή η παρόρμηση
να κάνουμε μια καλή εμφάνιση, ώστε για μερικούς φυλακισμένους, την ώρα που
βαδίζουν προς τον τόπο της εκτέλεσής τους, αυτό που κυρίως απασχολεί τη σκέψη
τους είναι το ντύσιμο και οι τελευταίες τους χειρονομίες.
Η γνώμη των άλλων είναι ένα
φάντασμα που μπορεί ανά πάσα στιγμή ν' αλλάξει όψη. Οι γνώμες κρέμονται από μια
κλωστή και μας υποδουλώνουν στο τι νομίζουν οι άλλοι, ή, ακόμα χειρότερα, στο
τι φαίνεται να νομίζουν – γιατί ποτέ δεν μπορούμε να μάθουμε τι σκέφτονται
πραγματικά.
3. Αυτό που είμαστε.
Μόνο αυτό που είμαστε έχει
πραγματική αξία. Μια καλή συνείδηση, λέει ο Σοπενάουερ, αξίζει περισσότερο από
μια καλή φήμη. Ο μεγαλύτερος στόχος μας θα έπρεπε να είναι η καλή υγεία κι ο
πνευματικός πλούτος, ο οποίος οδηγεί σε ανεξάντλητα αποθέματα ιδεών, στην
ανεξαρτησία και σε μια ηθική ζωή. Η ψυχική μας γαλήνη πηγάζει από τη γνώση ότι
αυτό που μας αναστατώνει δεν είναι τα πράγματα, αλλά η ερμηνεία μας για τα
πράγματα.
Αυτή η τελευταία σκέψη – ότι
η ποιότητα της ζωής μας προσδιορίζεται από το πως ερμηνεύουμε τις εμπειρίες
μας, όχι από τις ίδιες τις εμπειρίες – είναι ένα σημαντικό θεραπευτικό δόγμα
που ανάγεται στην αρχαιότητα. Κεντρικό αξίωμα στη σχολή του στωικισμού, πέρασε
από τον Ζήνωνα, τον Σενέκα, τον Μάρκο Αυρήλιο, τον Σπινόζα, τον Σοπενάουερ και
τον Νίτσε κι έφτασε να γίνει θεμελιώδης έννοια τόσο στην ψυχοδυναμική όσο και
στη γνωστική-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία.
Από το βιβλίο του Irvin
Yalom, Στον κήπο του Επίκουρου: αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου,
εκδόσεις Άγρα.
O Irvin D. Yalom (1931-) είναι επίτιμος καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική
Σχολή του Πανεπιστημίου Στάνφορντ των ΗΠΑ. Μαθητής και συνεργάτης του Rollo
May, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους, εν ζωή, εκπροσώπους της
υπαρξιακής σχολής στην ψυχιατρική και είναι συγγραφέας του εγκυρότερου και
πληρέστερου εγχειρίδιου υπαρξιακής ψυχοθεραπείας ("Existential
Psychotherapy").
Το πρώτο του βιβλίο,
"Theory and Practice of Group Psychotherapy", έχει μεταφραστεί σε 14
γλώσσες και αποτελεί βασικό διδακτικό εγχειρίδιο σε πολλές σχολές ψυχιατρικής
και ψυχοθεραπείας.
Ο Yalom έχει γράψει πολλά
ακόμη επιστημονικά βιβλία και άρθρα. Το λογοτεχνικό του έργο αρχίζει όψιμα και
περιλαμβάνει δύο συλλογές διηγημάτων ("Love's Executioner" και
"Momma and the Meaning of Life") και τρία μυθιστορήματα ("When
Nietzsche Wept", "Lying on the Couch" και "The Schopenhauer
Cure"), που όλα έχουν γίνει μπεστ-σέλλερ σε πολλές χώρες.
Όλα του τα λογοτεχνικά βιβλία
αποτελούν ιστορίες ψυχοθεραπείας και ο ίδιος τα θεωρεί προέκταση του διδακτικού
του έργου, το οποίο, όπως λέει, βρίθει ούτως ή άλλως ιστοριών και διηγήσεων.
Πηγή tvxs.gr
