Τι λένε οι αριθμοί
Σύμφωνα με την Έκθεση της UNICEF «Η Ασφάλεια των παιδιών στον Κυβερνοχώρο» στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 59% των παιδιών από 9-16 ετών έχουν προφίλ κοινωνικής δικτύωσης. Στην ηλικία 9-10 ετών το ποσοστό είναι 26% ενώ στην ηλικία 15-16 ετών το ποσοστό ανεβαίνει στο 82%. Στις ΗΠΑ το 73% των εφήβων που συνδέονται χρησιμοποιούν σελίδες κοινωνικής δικτύωσης.
Οι σοβαρότεροι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν τα παιδιά είναι:
-να «πέσουν» επάνω σε εικόνες
από παιδιά που πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης ή και σεξουαλικής κακοποίησης.
-να πέσουν θύματα επιτήδειων
που θέλουν μέσω του διαδικτύου είτε να έχουν εικονικό σεξ ή να τα ψαρέψουν για
να κάνουν σεξ εκτός διαδικτύου.
-το bullying (εκφοβισμός),
δηλαδή τα παιδιά να πέσουν θύματα βίας είτε από συνομηλίκους τους είτε από
μεγαλύτερους με τη χρήση του διαδικτύου.
Σημαντικό είναι επίσης ότι
στα παιδιά, ανάλογα και με την ηλικία, δεν είναι ευκρινή τα όρια μεταξύ του
πραγματικού και του ψηφιακού κόσμου. Μελέτες από αρκετά μέρη του κόσμου
δείχνουν ότι τα νεαρά άτομα συχνά νοιώθουν ασφαλέστερα όταν μοιράζονται πάρα
πολύ ευαίσθητες προσωπικές πληροφορίες ή όταν επιδεικνύουν σεξουαλική
συμπεριφορά συνδεδεμένοι, παρά εκτός σύνδεσης.
Η ψυχοκοινωνική εμπειρία, οι
κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, τα προσωπικά χαρακτηριστικά, το επίπεδο
προστασίας της οικογένειας, η στάση απέναντι στη βία, η τοποθεσία πρόσβασης,
είναι μεταξύ των παραγόντων που μπορούν να προσδιορίσουν ποια παιδιά είναι
περισσότερο ευάλωτα.
Τι προτείνει η Unicef
Η UNICEF προτείνει
συγκεκριμένους τρόπους προστασίας των παιδιών:
-Χρήση του διαδικτύου και από
τους γονείς.
-Αφιέρωση χρόνου και
ενδιαφέροντος από τους γονείς για τις εμπειρίες των παιδιών στο διαδίκτυο.
-Πρόσβαση σε
μηχανισμούς-φορείς υποδοχής καταγγελιών.
-Ενημερωμένοι φίλοι που
μπορούν να βοηθήσουν.
-Πρόσβαση σε πηγές
πληροφόρησης κατάλληλης με την ηλικία των παιδιών.
Η θωράκιση των παιδιών πρέπει να δίνει έμφαση σε 4 βασικές στρατηγικές
πρόληψης και αποκατάστασης:
-Την ενδυνάμωση των παιδιών
και των γονέων μέσα από την πληροφόρηση για τις νέες τεχνολογίες.
-Την άρση της ατιμωρησίας
όσων εκμεταλλεύονται και κακοποιούν παιδιά στο ψηφιακό και μη περιβάλλον.
-Την αύξηση της πρόσβασης με
ταυτόχρονη μείωση της έκθεσης των παιδιών σε κινδύνους, με τη μείωση
διαθεσιμότητας και πρόσβασης σε επιβλαβές για τα παιδιά υλικό.
-Την προώθηση της
αποκατάστασης των παιδιών που έχουν πέσει θύματα από κακή χρήση του διαδικτύου.
Επίσης, η υποστήριξη των
γονέων και άλλων ενηλίκων οι οποίοι εργάζονται κοντά σε νέους ανθρώπους, όπως
οι δάσκαλοι, είναι αναγκαία για να τους βοηθήσουν να καταλάβουν τη χρήση της
πληροφορικής και της επικοινωνίας με τα παιδιά, καθώς και τους κινδύνους που
μπορεί να αντιμετωπίσουν. Ο κυβερνοχώρος προσφέρει και ευκαιρίες όπως η
διαδικτυακή ενημέρωση, η σύνδεση του τοπικού με το παγκόσμιο, η ανταλλαγή
πληροφοριών, ο ακτιβισμός ενώ συμβάλει στη συμμετοχή και την έκφραση των
παιδιών.
Τι μπορεί να κάνει ο γονιός στην πράξη
Είναι μάλλον αδύνατο να
αποτρέψετε τα παιδιά από την χρήση του υπολογιστή. Οφείλετε, όμως, να είστε ενημερωμένοι
ως προς τον χρήση του από τα παιδιά σας, προκειμένου να τα προστατεύσετε από
τους πιο συνηθισμένους κινδύνους, όπως:
Ακατάλληλο υλικό ιστοσελίδων
Τα sites με ακατάλληλο
περιεχόμενο πολλαπλασιάζονται καθημερινά και δεν είναι καθόλου δύσκολο για τα
παιδιά να «πέσουν» επάνω τους.
Τι να κάνετε: Υπάρχουν πολλά
προγράμματα και plug-ins που μπορείτε να εγκαταστήσετε και να μπλοκάρετε
αυτόματα την είσοδο των παιδιών σε ακατάλληλες σελίδες, όπως π.χ. το My Kids
Browser, ένας περιηγητής που σας
δίνει την δυνατότητα να ασκήσετε πλήρη έλεγχο στην χρήση του διαδικτύου από το
παιδί σας, να ορίσετε πόση ώρα θα μπορεί να μπαίνει ημερησίως και να ελέγχετε
πόση ώρα είναι online. Ωστόσο, και ο Internet Explorer έχει ένα είδος «φίλτρου»
για ανήλικους χρήστες , καθώς και ο Firefox.
Προσωπικά δεδομένα και chatting
Η απειρία και η αγαθοσύνη των
μικρών παιδιών κατά την χρήση των sites κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook,
τα κάνει συχνά στόχους για επιτήδειους που μπορεί να υποκλέψουν προσωπικά
στοιχεία της οικογένειας ή ακόμα και φωτογραφιών των παιδιών σας.
Τι να κάνετε: Καταρχήν,
ελέγξτε τον φάκελο C: (My Documents), καθώς και την θέση C: My Documents/ My
Received Files για «ύποπτα» αρχεία που πιθανώς έχουν αποσταλεί από και προς το
παιδί σας. Στη συνέχεια, μιλήστε στο παιδί σας για την σημασία της προστασίας
των προσωπικών σας δεδομένων, προκειμένου να είστε όλοι ασφαλείς. Χρήσιμος θα
σας φανεί ο σχετικός οδηγός ενημέρωσης για ανήλικους χρήστες, από την Αρχή Προστασίας
Δεδομένων.
Cyberbullying (ηλεκτρονικές επιθέσεις)
Σημαντικός κίνδυνος, τον
οποίον διατρέχουν τα παιδιά που ασχολούνται με το διαδίκτυο ή συμμετέχουν σε
online games και forums είναι και οι ηλεκτρονικές επιθέσεις, οι οποίες μπορούν
να πάρουν πολλές μορφές (π.χ. μέσω e-mail με υβριστικό περιεχόμενο ή μέσω
social networks, όπως το Facebook). Και, παρόλο που δεν περιλαμβάνουν σωματική
βία, οι ψυχολογικές επιπτώσεις είναι τρομερά τραυματικές για το παιδί.
Τι να κάνετε:
Ο αποκλεισμός του προσώπου
που παρενοχλεί το παιδί σας από το εκάστοτε μέσο είναι το πρώτο πράγμα που θα
κάνετε. Καλό είναι, επίσης, να αποθηκεύσετε ότι στοιχεία έχετε για το άτομο
αυτό, καθώς και τα σχετικά απειλητικά μηνύματα και να απευθυνθείτε άμεσα στην Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.
Ακόμα...
Ενημερωθείτε για τις
υπηρεσίες προστασίας των παιδιών στο διαδίκτυο που προσφέρουν οι εταιρίες
τηλεπικοινωνιών, όπως η υπηρεσία bsafeonline της Vodafone, η οποία έχει
δημιουργήσει τον «Οδηγό για Γονείς», με σκοπό να τους ενημερώσει αναφορικά με
θέματα που αφορούν στην πρόσβαση στο διαδίκτυο από κινητό τηλέφωνο και από
ηλεκτρονικό υπολογιστή, στους τρόπους ελέγχου της πρόσβασης, στα ηλεκτρονικά
παιχνίδια, στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, στο διαδικτυακό εκφοβισμό,
αλλά και στον εθισμό στο διαδίκτυο και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Αντίστοιχα, στο πρόγραμμα του
Conn-x OTE Double Play διατίθεται η πρόσθετη υπηρεσία Parental Control που δίνει
στους γονείς τη δυνατότητα να ελέγχουν, να φιλτράρουν και να εμποδίζουν την
πρόσβαση των παιδιών σε ιστοσελίδες με ανεπιθύμητο περιεχόμενο, όπως βία, υλικό
για ενήλικες, όπλα, ναρκωτικά κ.α., ορίζοντας το επίπεδο προστασίας ανάλογα την
ηλικία των παιδιών (παιδιά, έφηβοι ή και τα δύο)…
