* ΜαρίναΠρεντουλή, Αναπληρώτρια
Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης & Πολιτικής Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο
της Ανατολικής Αγγλίας – Ανάλυση στο Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ
Πριν από μια βδομάδαπερίπου, η DailyStar, μια «ελαφριά» εφημερίδα που έχειυιοθετήσειένα χιουμοριστικόύφος,έβαλε μιαξανθιάπερούκα σε ένα μαρούλι και προκήρυξε τον εξήςδιαγωνισμό: τι θα διαρκέσει πιο πολύ, το μαρούλι η ηΛιζ Τρας;Το μαρούλι νίκησε και η ΛιζΤρας παραιτήθηκε πριν περάσει μια βδομάδα.
Η
αντίστροφημέτρησημιας ακόμηκυβέρνησης των Συντηρητικών,που κατέρρευσεμόλις44
μέρες μετά την ορκωμοσία, άρχισεόταν ο
ΥπουργόςΟικονομικώνΚουάσιΚουαρτένγκανακοίνωσε τον «μίνι»προϋπολογισμό στις 23
Σεπτεμβρίου: Το σχέδιοπου εκπόνησε από κοινού με
τηνΠρωθυπουργούΛιζΤραςπεριλάβανε την περαιτέρω ελαστικοποίηση των αγορών και τη
μείωση της φορολογίαςτων ανωτέρωνοικονομικών στρωμάτων και επιχειρήσεωνμε
στόχο(καικεντρικήπολιτική της Τρας)«ανάπτυξη, ανάπτυξη, ανάπτυξη». Η Τρας, που
βασίστηκε στους υποστηρικτές του ΜπόριςΤζόνσονγια την εκλογή της στη θέση του
ηγέτη των Συντηρητικών και δούλεψεσκληρά για να πείσει τους δεξιούςψηφοφόρους
ότι είναι η νέαΘάτσερ, δεν είχεποτέ την υποστήριξημεγάλου μέρους της
κοινοβουλευτικήςομάδας.Παρά τον νεοφιλελεύθερο ιδεολογικό χαρακτήρα του
προϋπολογισμού (λιτότητα για τους πολλούς, φοροαπαλλαγές για τους λίγους),
ηδύσκοληπραγματικότητα του Ηνωμένου Βασίλειου,οικονομικά, πολιτικά και
κοινωνικά θα είχε ως επακόλουθο τον περαιτέρω δανεισμό της χώρας, δεδομένο που
προκάλεσε σοκ στις αγορές.
Οι προτάσεις
της που πιθανόν να έχαιρανμεγαλύτερηςαποδοχήςσε μια
διαφορετικήχρονικήπερίοδο,ήτανανάθεμα για πολλούςδεξιούςοικονομολόγους όπως και
για τον προηγούμενοΣυντηρητικό υπουργόοικονομικώνΡίσιΣούνακ, καθώς θεωρήθηκε
ότι ήταν δημοσιονομικά απερίσκεπτες και αμετροεπείς. Με την προοπτική του
εθνικούχρέους να εκτοξεύεταιστα ύψη χωρίςσχέδιο για την αντιμετώπιση του και
τον πληθωρισμό να έχειξεπεράσει το 10%, οι αγορέςαντέδρασαν, η αξία της
λίραςέπεσε σε πρωτοφανήεπίπεδακαι μόνο η παρέμβαση της Τράπεζας της Αγγλίας που
διέθεσε δισεκατομμύρια για την αγοράκρατικώνομολόγωνκαι για να αποφύγει
τηνκατάρρευσηπολλώνσυνταξιοδοτικών ταμείων, απέτρεψε ένα καταστροφικό κραχ.
Όμως και οι δεξιοίψηφοφόροιαντέδρασανμπροστάστον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό, στις
τιμές της ενέργειας, σταυπέρογκαεπιτόκιαδανεισμού που κάνουν τα
στεγαστικάδάνεια μη διαχειρίσιμα,ενώ ταυτόχρονα καταδικάζουν τις
μικρέςεπιχειρήσεις που προσπαθούν να συνέλθουν από την πανδημία και που τελικά
οδηγούν στην φτωχοποίηση της μικρομεσαίας και μεσαίαςτάξης. Οι δημοσκοπήσεις
όχι μόνοκαταδεικνύουν ότι η Τραςείναι η λιγότερο αγαπητήΠρωθυπουργόςστην
ιστορία της χώρας,αλλάκαι ότι το Εργατικόκόμμαπροηγείται των Συντηρητικώνκατά36
μονάδες!
Η παραίτηση
τηςΤραςκαι ηακύρωση των μέτρωντου «μίνι» προϋπολογισμού από διάδοχο του
Κουαρτένγκ στο υπουργείο Οικονομικών,ΤζέρεμιΧαντ, φαίνεται να ικανοποίησαν
τιςαγορές, τουλάχιστον προσωρινά, αλλά το ΣυντηρητικόΚόμμαέχει πολύ
δρόμομπροστά του για να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων. Πολλάεξαρτώνται
από τον επόμενοαρχηγό, ΡισιΣουνακπου θα είναι και ο νέοςΠρωθυπουργός. Πέρα από
τα προφανήζητήματαδημοκρατίαςκαι νομιμοποίησης που επανέρχονταιμε την
προοπτικήενόςακόμαΠρωθυπουργούπου δεν έχειαναδειχθεί από κοινοβουλευτικές
εκλογές, το ζητούμενο είναι αν ο νέοςαρχηγός θα μπορέσει να ενώσει το κόμμα και
αν θα εμπνεύσεισταθερότητα και αξιοπιστίαμέχρι την επόμενη εθνική κάλπη,
που,εκτός και αν η πλειοψηφία του κοινοβουλίουαποφασίσει διαφορετικά, θα γίνουν
το 2024.
Αν και
παραδοσιακά οι Συντηρητικοί είναι καλοί στο να μένουνενωμένοι, στη
συγκεκριμένησυγκυρία αυτό είναι αρκετάδύσκολο. Από τη μια γιατίδιαφέρουν οι
απόψεις τους για τον χειρισμό της κρίσης, από την άλλη γιατί ο ελέφαντας στο
δωμάτιο δεν λέει να φύγει. Μιλάω για την αποχώρηση από την ΕΕ, το Brexitφυσικά,
που είναι έναςσημαντικόςπαράγονταςπου καθορίζει το μέγεθος της κρίσης στη χώρα.
Η αλήθεια
είναι ότι τοΗνωμένοΒασίλειο δεν διαθέτει το εργατικόδυναμικό που χρειάζεται,
ειδικευμένο και ανειδίκευτο, μετά την αποχώρηση. Αν ο Σούνακαποφασίσει να κάνει
μια πιο ελαστικήμεταναστευτικήπολιτική, θα βρεθείαντιμέτωποςμε τη μερίδα των
σκληρώνΜπρέξιτερς, μέσα και έξω από το κόμμα του.
Επίσης, το
Πρωτόκολλοτης ΒορείουΙρλανδίαςμεταξύΗνωμένουΒασιλείου και ΕΕ και που η
Τραςήθελε να καταργήσει,ανοίγοντας ένα καινούργιομέτωπο με την ΕΕ, εξακολουθεί
να διχάζει και θα χρειαστεί να είναι πολύ προσεκτικόςώστε να κρατήσει την δεξιά
και την πιο κεντρώαπτέρυγα του κόμματος(και τον ψηφοφόρων) ενωμένη. Αν και ο
οικονομικόςαντίκτυποςτου Brexitείναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβειαλόγω
της πανδημίας, μια νέαμελέτη του ΙνστιτούτουΟικονομικής και
ΚοινωνικήςΈρευνας(ESRI)[1]αναφέρει ότι το Brexitευθύνεται για
τη μείωση κατά 20% των εμπορικώνσυναλλαγώναπό την ΕΕ προς το ΗνωμένοΒασίλειο,
ενώ από το ΗνωμένοΒασίλειο προς την ΕΕ κατά 16% σε σύγκριση με ένα
υποθετικόσενάριογια το πού θα βρισκόμαστανσήμερα, αν δεν είχεγίνει η αποχώρηση.
Ο Σούνακ,
που θεωρείταιένα αξιόπιστο και ασφαλέςπρόσωπο από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα,
έχειήδηπροειδοποιήσει ότι η κρίση που αντιμετωπίζειη χώρα θα είναι πολύ δύσκολη
και παρατεταμένη. Μπορεί την περίοδο της πανδημίας, ως υπουργόςΟικονομικών, να
διέθεσεπολλά χρήματα για να στηριχθούν οι μικρέςεπιχειρήσεις και οι
εργαζόμενοι, κίνηση που του χάρισε το παρατσούκλι «σοσιαλιστής» μεταξύ των
Συντηρητικώνσυναδέλφων του,ξέρειόμως ότι αυτή την στιγμή η αγορέςπεριμένουν να
δουν το δημόσιοχρέος του ΗνωμένουΒασιλείου να μειώνεται, πράγμα που σημαίνει
περικοπές και λιτότητα για τους ορθοδόξους οικονομολόγους.
Υπάρχειβέβαια και έναθετικό σε αυτή την εκλογή: ΟΣούνακ είναι ο πρώτοςΠρωθυπουργός της χώρας που προέρχεταιαπό την ασιατική κοινότητα. Το στοίχημαγια την Δεξιά παραμένεικαι σε αυτή την περίπτωση να διατηρηθεί στην θέση του περισσότερο από όσο θα χρειαστεί για να μαραθεί ένα μαρούλι.
