* Ιούλιος Συναδινός, Εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής,
Διδάκτωρ Αθλητικής Κοινωνιολογίας, τ. Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού – Κείμενο εργασίας στο Ινστιτούτο Εναλλακτικών
Πολιτικών ΕΝΑ
Ο αθλητισμός, υπό την ευρεία του έννοια ως κοινωνικός θεσμός, διαμορφώνεται από τις εκάστοτε οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, τις κυρίαρχες ιδεολογίες και αντιθέσεις και αφομοιώνει τα χαρακτηριστικά της εκάστοτε περιόδου.
Για παράδειγμα, στον αθλητισμό αντανακλώνται: ο
νεοφιλελευθερισμός και η κυριαρχία της αγοράς έναντι του κοινωνικού κράτους και
της εργασίας. Η διεθνοποίηση και η παγκοσμιοποίηση, τα ζητήματα της
εμπορευματοποίησης έναντι της ανθρωποκεντρικής ουσίας της άθλησης, η κλιματική
αλλαγή και τα ζητήματα καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος έναντι της
βιώσιμης ανάπτυξης των κοινωνιών και της ποιότητας ζωής των ανθρώπων,
αναπόσπαστο μέρος της οποίας είναι και ο αθλητισμός.
Τα στοιχεία που προσδίδουν τον χαρακτήρα του αθλητικού
μοντέλου σε κάθε χώρα, είναι οι στρατηγικοί στόχοι, η διανομή των πόρων, οι
εφαρμοσμένες πολιτικές και ποιοι ωφελούνται από αυτές.
Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα, παράλληλα με τη διεθνοποίηση
και την εμπορευματοποίηση του αθλητισμού, έχουν προκύψει κι εξακολουθούν να
βρίσκονται σε κίνηση σοβαρές εξελίξεις: η κλιματική αλλαγή, η υγειονομική κρίση
και τα μέτρα που λήφθηκαν για την καταπολέμηση της πανδημίας. Τα γεγονότα αυτά
άλλαξαν άρδην τους όρους ζωής των ανθρώπων και ενίσχυσαν τη χρησιμότητα της
φυσικής άσκησης για την υγεία στη κλίμακα αξιών των ανθρώπων. Επομένως, αυτές
οι αλλαγές δημιούργησαν εντονότερες αντικειμενικές συνθήκες και την ανάγκη
επαναπροσδιορισμού του ρόλου του αθλητισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Η «έκρηξη»
του ενδιαφέροντος -και στη χώρα μας- για τη σωματική άσκηση την περίοδο των
αυστηρών περιοριστικών μέτρων κατά τη διάρκεια της καραντίνας, είναι ενδεικτική
της πραγματικής θέσης που καταλαμβάνει η άσκηση και η άθληση στο πλαίσιο της
διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου των πολιτών.
Προκύπτει, επομένως και σε εθνικό επίπεδο, η αντικειμενική
ανάγκη προώθησης βαθύτερων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στο παθογενές ελληνικό
αθλητικό γίγνεσθαι, οι οποίες θα αμφισβητούν τις κρίσιμες σχέσεις ιδεολογικής,
πολιτικής και οργανωτικής εξουσίας στον αθλητισμό. Αυτής της ηγεμονίας που
προωθείται μέσω των αθλητικών συλλόγων, των οργάνων των αθλητικών ομοσπονδιών ή
ακόμα και μέσω της πολιτικής εκμετάλλευσης των «εθνικών» επιτυχιών των
δημοφιλών αθλητών, πάντα με εργαλείο το υπερδιογκωμένο κι ελεγχόμενο σύστημα
των αθλητικών Μέσων Ενημέρωσης. Οι αλλαγές πρέπει να εκφράσουν το νέο, το
κοινωνικό και να συμβάλλουν στην απαλλαγή του ελληνικού αθλητισμού από τις
υφιστάμενες τοξικότητες. Αυτές οι αλλαγές, σε επίπεδο εφαρμοζόμενων πολιτικών,
πρέπει να έχουν στόχο τη σύνδεση της σωματικής άσκησης και του αθλητισμού με το
δημόσιο σύστημα υγείας, την εκ βάθρων μεταρρύθμιση της φυσικής αγωγής στην
εκπαίδευση, τον εκδημοκρατισμό, την εξυγίανση και την ορθολογική λειτουργία του
αγωνιστικού αθλητισμού, τη χειραφέτηση από τον επαγγελματικό αθλητισμό και τους
παράγοντες του.
Στη μελέτη αναπτύσσονται οι βασικές αρχές «ανάγνωσης» του
αθλητισμού μέσα από τις κυρίαρχες αντιθέσεις, διεθνώς και στην Ελλάδα.
Στο πλαίσιο αυτό οριοθετούνται οι κοινωνικές, πολιτικές
και οργανωτικές αλλαγές που οφείλει να προωθήσει η αριστερή και
προοδευτική πολιτική στον αθλητισμό, λαμβάνοντας υπόψη επιτυχίες, αλλά και
δυσκολίες, αστοχίες και παραλείψεις της περιόδου 2015-19, όταν και επιχειρήθηκε
μια τομή στην οργάνωση του αθλητισμού στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα σύνολο
βαθιών, αλλά αντικειμενικά αναγκαίων, διαρθρωτικών αλλαγών σε όλα τα
επίπεδα, μέσα σε ένα πολύ δύσκολο κοινωνικό και «αθλητικό» περιβάλλον.
Όλο το κείμενο εργασίας: https://bit.ly/3ry4Rfa
