Το ενδιαφέρον της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας για την
αξιοποίηση των παραπροϊόντων αποθείωσης της μονάδας «Πτολεμαΐδα V» εκδήλωσε με
επιστολή του προς τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο της Δ.Ε.Η. Α.Ε. κ. Στάση
ο Αντιπεριφερειάρχης Δ.Α.Μ. Γρηγόρης Τσιούμαρης.
Αφορμή του ενδιαφέροντος υπήρξε η αναφορά του υπεύθυνου της
νέας μονάδας κ.Ανέστη Κεφαλά σε συνέντευξή του στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ,
τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι «η νέα μονάδα διαθέτει σύστημα αποθείωσης
καυσαερίων, τα οποία θα βγαίνουν σε μορφή γύψου…».
Στην επιστολή μεταξύ άλλων αναφέρεται :
«Συζητώντας με τους συνεργάτες μας του Εθνικού Κέντρου
Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (Ε.Κ.Ε.Τ.Α.), πληροφορηθήκαμε για τη
λειτουργία εργοστασίων αξιοποίησης του γύψου που παράγεται στις λιγνιτικές
μονάδες ευρωπαϊκών περιφερειών, κυρίως για την παραγωγή γυψοσανίδων, τα οποία
κατασκευάστηκαν πλησίον των ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων, αξιοποιώντας την τέφρα
με όρους Βιομηχανικής Συμβίωσης και Κυκλικής Οικονομίας και μάλιστα, με
σημαντική συμβολή στην οικονομία και στην ανάπτυξη των περιοχών τους.
Στην κατεύθυνση αυτή, εν όψει της μεταλιγνιτικής περιόδου
(που βιώνει ήδη η περιοχή μας) και στην προσπάθειά μας να δρομολογήσουμε όσο το
δυνατόν περισσότερες επενδύσεις που θα καλύψουν το έλλειμμα των χαμένων θέσεων
εργασίας, σας αποστέλλουμε μια πρώτη διερεύνηση της προοπτικής αξιοποίησης του
γύψου που προέρχεται από τα παραπροϊόντα των μονάδων αποθείωσης των σταθμών
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από καύση άνθρακα και λιγνίτη και του οποίου η
συνηθέστερη εμπορική χρήση εντοπίζεται στην παραγωγή γυψοσανίδων και σχετικών
δομικών υλικών.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι το όλο εγχείρημα αφορά πρωτίστως τη Δ.Ε.Η.
Α.Ε. σας παρακαλούμε να μας ενημερώσετε για το εάν και κατά πόσο θα σας
ενδιέφερε η εν λόγω αξιοποίηση,
είτε ως επιχείρηση,
είτε με την συμμετοχή ενδιαφερόμενων επενδυτών,
είτε παραχωρώντας την αξιοποίηση σε ιδιώτες (που μάλιστα, από
μία πρώτη ενημέρωση, υπάρχει ήδη ενδιαφέρον).
Σε κάθε περίπτωση είμαστε στη διάθεσή σας για την διερεύνηση
εκπόνησης της Μελέτης Σκοπιμότητας, που αναφέρεται στο σημείο 5 του συνημμένου
υπομνήματος, καθώς και σε όποια συνεργασία κρίνετε σκόπιμη για την υλοποίηση
του φιλόδοξου αυτού έργου.»
Περισσότερες πληροφορίες διατίθενται στο έγγραφο:
..\ΓΥΨΟΣΑΝΙΔΕΣ_ΛΙΓΝΙΤΗΣ\Διερεύνηση της προοπτικής
αξιοποίησης του γύψου_ΕΚΕΤΑ.docx
Διερεύνηση
της προοπτικής αξιοποίησης του γύψου που
παράγεται από τα συστήματα αποθείωσης των λιγνιτικών μονάδων ως πρώτη ύλη για
την παραγωγή γυψοσανίδων
Εισαγωγή
Ο γύψος αποτελεί ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο υλικό στη βιομηχανία δομικών υλικών και προέρχεται είτε από φυσικούς σχηματισμούς
είτε από τα παραπροϊόντα των μονάδων
αποθείωσης των σταθμών παραγωγής
ηλεκτρικής ενέργειας από καύση άνθρακα και λιγνίτη. Στην τελευταία περίπτωση ο
γύψος που παράγεται ονομάζεται συνθετικός γύψος, γνωστός διεθνώς ως
FlueGasDesulfurizationGypsum (FGDG).Η περισσότερο συνηθισμένη και
χαρακτηριστική εμπορική χρήση του συνθετικού γύψου εντοπίζεται στην παραγωγή
γυψοσανίδων και σχετικών δομικών υλικών που αποτελούνται κυρίως από ένυδρο
θειικό ασβέστιο(CaSO4•2H2O). Παράλληλα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βελτιωτικό εδάφους, ως λίπασμα στη γεωργία, στη διαχείριση αποβλήτων
και στην αποκατάσταση εξαντλημένων εδαφών (American CoalAsh Association, 2016).
Η παγκόσμια και ευρωπαϊκή αγορά γυψοσανίδων
Το 2020, το μέγεθος της
παγκόσμιας αγοράς γυψοσανίδων ξεπέρασε τα
45 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ και
αναμένεται να αυξηθεί με σύνθετο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) 11,8% από το
2021 έως το 2028. Μια καλά εδραιωμένη αγορά γυψοσανίδων υπάρχει επί του
παρόντος στη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, καλύπτοντας
περισσότερο από το 53% του όγκου της ευρωπαϊκής αγοράς (Fazio&Pennington,
2007). Η υψηλότερη κατανάλωση γυψοσανίδων (σε m2 κατά κεφαλήν) εντοπίζεται στη
Δανία, τη Γαλλία, την Ιρλανδία, την Αυστρία, τη Φινλανδία, τη Σουηδία και το
Ηνωμένο Βασίλειο (GtoGproject, 2013b).
Η αυξανόμενη αστική μετανάστευση, η αύξηση των κρατικών δαπανών στην αγορά
ακινήτων για την κατασκευή κατοικιών (κρατική αντιπαροχή) και η αυξανόμενη
ανάγκη για κατοικίες υψηλών προδιαγραφών αναμένεται να υποστηρίξουν
περαιτέρω την μεγέθυνση της αγοράς.(GrandView Research, 2021).
Τα άμεσα και τα έμμεσα οφέλη για την τοπική οικονομία
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο γύψος χρησιμοποιείται ευρέως στον
κατασκευαστικό κλάδο, αποτελεί τον τομέα με τα μεγαλύτερα ποσοστά απασχόλησης
ενώ η
ευρωπαϊκή βιομηχανία γύψου έχει έναν κύκλο εργασιών της τάξης των 7,7
δισεκατομμυρίων ευρώ. Περιλαμβάνει 154
ορυχεία και περισσότερα από 160 εργοστάσια, τα οποία προσφέρουν άμεση εργασία
σε περίπου 28.000 εργαζομένους και έμμεση εργασία σε περισσότερους από 300.000.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των
τεχνιτών που «δουλεύουν» γυψοσανίδες
στην Ευρώπη είναι περίπου 1,1 εκατομμύρια και εκτιμάται ότι η βιομηχανία
γύψου στο σύνολο της εκπαιδεύει περίπου 25.000 εργαζομένους τον χρόνο (Marlet,
2018).
Το 2020 στην Ευρωπαϊκή Ένωση καταναλώθηκαν περισσότεροι από
57 εκατομμύρια τόνοι γύψου για χρήσεις όπως: α) παραγωγή γυψοσανίδων τοίχου και
οροφής (51%), β) παραγωγή γύψου για κατασκευή τοιχοποιίας (26%), γ) παραγωγή
τσιμέντου (17%) και δ) αγροτοβιομηχανία (6%) ( Blengini, etal., 2020).
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Σε εθνικό επίπεδο, η ετήσια κατανάλωση γυψοσανίδων ανέρχεται
σήμερα σε 20 εκ. τ.μ. και καλύπτεται από την εγχώρια παραγωγή. Βέβαια,
αναμένεται μεγάλη αύξηση της ζήτησης σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο και
κατά συνέπεια, η παραγωγή γυψοσανίδων με πρώτη ύλη το συνθετικό γύψο που
προέρχεται από λιγνιτικές μονάδες, μπορεί να δημιουργήσει ένα εξαγώγιμο
προϊόν ανταγωνιστικού κόστους, με ιδιαίτερα θετική επίπτωση στην τοπική
οικονομία.
Η πρόταση για τη Δυτική Μακεδονία
Αυτών δεδομένων και λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρήση λιγνίτη
στην ηλεκτροπαραγωγή θα παραμείνει ενεργή έως το 2028, κρίνεται σκόπιμο να
διερευνηθεί η προοπτική αξιοποίησης του γύψου στην παραγωγή γυψοσανίδων και
συναφών δομικών υλικών, μέσω κατασκευής μονάδας παραγωγής στη Δυτική Μακεδονία.
Η σχετική Μελέτη Σκοπιμότητας θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων,
πλήρη χαρακτηρισμό των φυσικοχημικών
ιδιοτήτων του γύψου των λιγνιτικών σταθμών της περιοχής αναφορικά με τη συγκεκριμένη εφαρμογή, τα τεχνοοικονομικά
δεδομένα που καθορίζουν την ελκυστικότητα της
επένδυσης και βεβαίως, τη δυνατότητα σταδιακής υποκατάστασης της
πρώτης ύλης για την περίοδο μετά το 2028. Η προτεινόμενη Μελέτη Σκοπιμότητας θα
μπορούσε να ενταχθεί για χρηματοδότηση είτε στο ΕΑΠ Δυτικής Μακεδονίαςείτε στην
Τεχνική Βοήθεια του ΠΔΑΜ.
