Ο Χάινριχ Χάινε σύγχρονος Ο μεγάλος Γερμανός ποιητής Χάινριχ Χάινε (1797-1856) υπήρξε εχθρός των θρησκειών και κάθε πολιτικής τυραννίας. Δημοσίευε έργα του μεταξύ άλλων στην εφημερίδα Vorwärts! (Εμπρός!) που εξέδιδε στο Παρίσι ο Καρλ Μαρξ, με τον οποίο και συνεργάστηκε στενά. Πίστευε, όμως, ότι η θεωρία του «ιστορικού υλισμού», ανάγοντας τα πάντα στην οικονομία, παραβλέπει οικτρά τον υπο- κειμενικό παράγοντα και διαστρεβλώνει τις αιτίες παραγωγής και ανάπτυξης του πολιτισμού, ιδέα που, φιλοσοφικά επεξεργασμένη κατά τον 20ό αιώνα, αποτέλεσε ένα από τα κυριότερα θεωρητικά πεδία της κριτικής του μαρξισμού από την πλευρά της ελευθεριακής
Αριστεράς. Έγραψε αριστουργηματική πο- λιτικοσατιρική ποίηση με ειρωνεία που σπάει κόκκαλα και τέλειο στίχο, όπως τα μεταφραζόμενα εδώ Μαρία Αντουανέτα και Προς καθησυχασμόν. Κυνηγή- θηκε για χρόνια από το γερμανικό κράτος, εξορίστηκε, τα έργα του απαγο- ρεύτηκαν και καταστράφηκαν. Πέθανε πάμφτωχος, παράλυτος από αρρώστια που του γέννησαν οι κακουχίες. Στα χρόνια του Ναζισμού, δεδομένου μάλιστα ότι ήταν και Εβραίος, τα βιβλία του απαγορεύτηκαν ξανά και κάηκαν, παρ’ Το φύλλο της εφημερίδας του Κ. Μαρξ Vorwärts, 10 Ιουλίου 1844, με το ποίημα του Χάινριχ Χάινε «Οι φτωχοί υφαντουργοί». 11 ότι λάτρεψε την πατρίδα του Γερμανία και ύμνησε κάθε καλό της με συγκλο- νιστική ευαισθησία. Για τη σύγχρονη Γερμανία αποτελεί μεγάλο πρόβλημα. Από τη μια είναι ένας από τους κορυφαίους ποιητές και στυλίστες της γερμανικής γλώσσας, μαζί με τον Γκέτε, τον Νίτσε και τον Ρίλκε· ο Νίτσε έγραψε στο Ecce Homo: «θα ειπωθεί κάποτε ότι ο Χάινε κι εγώ είμαστε, μακράν, οι πρώτοι δεξιοτέχνες της γερμανικής γλώσσας». Από την άλλη, όμως, οι επαναστατικές του ιδέες και τα πάμπολλα ποιήματα και κείμενά του που χτυπούν στην ίδια την ουσία του κάθε ολοκληρωτισμό, και ειδικά τη διαχρονική γερμανική αντίληψη για το α- διακύβευτο της κρατικής και οικονομικής εξουσίας επάνω στον πολίτη, τον καθιστούν διηνεκώς εχθρό κάθε απολυταρχίας και βέβαια κάθε καθεστωτικής διανόησης. Δεν είναι τυχαίο ότι για το έργο του και την πολιτική του δράση βρίσκει κανείς σήμερα στο διαδίκτυο εκτενέστερα και πολύ πιο εμπεριστα- τωμένα κείμενα στα Αγγλικά, παρά στα Γερμανικά.
