Για τους περισσότερους δεν είναι άγνωστο το εξής σκηνικό: Μια παρέα από φίλους γευματίζει μαζί, γελώντας, ανταλλάσσοντας ιστορίες και σχολιάζοντας τις ειδήσεις – αλλά όχι κατ ‘ανάγκη με τα άτομα που βρίσκονται μπροστά τους! Δεν είναι ασυνήθιστο πια να έχει κάποιος το κινητό τηλέφωνο σε κοντινή απόσταση πάνω στο τραπέζι, έτσι ώστε να είναι εύκολα προσιτό είτε για ένα γρήγορο έλεγχο του e-mail είτε για άμεση απάντηση σε κάποια τηλεφωνική κλήση ή μήνυμα sms. Σπάνια συναντάς κάποιον που δεν ρίχνει μια γρήγορη ματιά στο τηλέφωνο ανά τακτά χρονιά διαστήματα.
Θα περίμενε κανείς ότι η
ευρεία διαθεσιμότητα των κινητών τηλεφώνων θα βελτίωνε τις διαπροσωπικές
σχέσεις, αφού μας προσφέρουν την δυνατότητα για διαρκή επικοινωνία. Όμως, μια
πρόσφατη σειρά μελετών από τους ερευνητές του πανεπιστημίου του Essex, Andrew
K. Przybylski και Netta Weinstein , έδειξαν ότι τα κινητά τηλέφωνά μπορούν να
βλάψουν τις σχέσεις μας. Το να έχουμε ένα κινητό τηλέφωνο κοντά μας, ακόμα και
αν δεν το ελέγχουμε τακτικά, μπορεί να αποδειχτεί επιζήμιο για την επικοινωνία
μας με τους άλλους.
Οι ερευνητές ζήτησαν από
ζευγάρια αγνώστων μεταξύ τους ατόμων, να συζητήσουν για 10 λεπτά, για ένα
ενδιαφέρον γεγονός που τους συνέβη τον τελευταίο μήνα. Τα ζευγάρια άφησαν τα
πράγματα τους στην αίθουσα αναμονής και προχώρησαν σε ένα ιδιωτικό χώρο. Εκεί
βρήκαν δύο καρέκλες που ήταν η μία απέναντι από την άλλη, και λίγα μέτρα μακριά
υπήρχε ένα γραφείο που είχε πάνω ένα βιβλίο και ένα ακόμα αντικείμενο. Εν
αγνοία των συμμετεχόντων, αυτό που θα διαφοροποιούσε τα πειράματα ήταν το
δεύτερο αντικείμενο πάνω στο γραφείο. Κάποια ζευγάρια συζήτησαν έχοντας κοντά
τους ένα κινητό τηλέφωνο, ενώ άλλα ζευγάρια συζήτησαν έχοντας κοντά τους ένα
φορητό υπολογιστή. Αφού τελειώσαν τη συζήτηση, οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν
ερωτηματολόγια σχετικά με την ποιότητα της σχέσης και τα συναισθήματα της
εγγύτητας που είχαν βιώσει. Τα ζευγάρια που συνομίλησαν ενώ υπήρχε κινητό
τηλέφωνο κοντά τους ανέφεραν χαμηλότερη ποιότητα σχέσης και μικρότερη εγγύτητα.
Στη συνέχεια οι ερευνητές
προχώρησαν με ένα νέο πείραμα, για να διαπιστώσουν πότε επηρεάζει περισσότερο η
παρουσία κινητού τηλεφώνου. Αυτή τη φορά, ζητήθηκε από κάθε ζευγάρι ξένων
μεταξύ τους ατόμων, να συζητήσουν ένα απλό θέμα (τις σκέψεις και τα
συναισθήματά τους για τα πλαστικά δέντρα) ή ένα ουσιαστικό θέμα (τα πιο
σημαντικά γεγονότα του παρελθόντος έτους) – και πάλι, είτε με ένα κινητό
τηλέφωνο είτε με ένα φορητό υπολογιστή σε κοντινή απόσταση. Μετά από 10 λεπτά
συζήτησης, απάντησαν σε ερωτηματολόγιο σχετικά με την ποιότητα σχέσης, τα
συναισθήματά εμπιστοσύνης, και την εμπάθεια που είχαν νιώσει από τους
συνομιλητές τους.
Η παρουσία του κινητού
τηλεφώνου δεν είχε καμία επίδραση στην ποιότητα της σχέσης, την εμπιστοσύνη,
και την εμπάθεια, εφόσον το ζευγάρι συζητούσε το απλό θέμα. Αντίθετα, υπήρχαν
σημαντικές διαφορές, αν το θέμα συζήτησης ήταν ουσιαστικό Τα ζευγάρια που
συζητούσαν με ένα κινητό τηλέφωνο κοντά τους, ανέφεραν ότι η ποιότητα της
σχέσης τους ήταν χειρότερη.
Έτσι, αλληλεπιδρώντας με
άλλους σε ένα περιβάλλον που δεν υπάρχει κοντά κινητό τηλέφωνο , συμβάλλει στην
ενίσχυση της εγγύτητας, τη διαπροσωπικής εμπιστοσύνης, και την αντίληψης της
ενσυναίσθησης – δηλαδή των δομικών συστατικών μιας σχέσης. Παλιότερες μελέτες
είχαν δείξει ότι, λόγω των πολλών κοινωνικών, και ψυχαγωγικών επιλογών που μας
δίνουν τα σύγχρονα κινητά τηλέφωνα, αποσπούν την προσοχή μας από το γύρω
περιβάλλον, και αυτό συμβαίνει είτε την ώρα που κινούμαστε με μεγάλη ταχύτητα
σε έναν αυτοκινητόδρομο είτε όταν βρισκόμαστε σε κάποια συνάντηση. Οι νέες
έρευνες δείχνουν ότι τα κινητά τηλέφωνα λειτουργούν και ως υπενθύμιση του
ευρύτερου δικτύου με το οποίο θα μπορούσαμε να συνδεθούμε, και αυτό έχει ως αποτέλεσμα
να μειώνεται η ικανότητά μας να συνδεθούμε με τους ανθρώπους που είναι γύρω
μας.
Ίσως θα ήταν υπερβολικό να
αφήστε το κινητό τηλέφωνο σας στο ντουλάπι πριν από κάποια σημαντική συνομιλία,
ή να το αφήσετε στο αυτοκίνητο στο πρώτο ραντεβού. Αλλά αν βρίσκεστε με
ανθρώπους που πραγματικά νοιάζεστε για αυτούς, ίσως θα πρέπει να το
ξανασκεφτείτε την επόμενη φορά που θα θελήσετε να πιάσετε το τηλέφωνό σας για
να απαντήσετε σε ένα μήνυμα sms ή για να δείτε τα αποτελέσματα των αγώνων.
Πηγή: Περιοδικό Scientific American
