* Ανάλυση στο Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ από
τηΜαρίνα Πρεντουλή, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης και
Επικοινωνίας, Πανεπιστήμιο Ανατολικής Αγγλίας.
Ο Μπόρις Τζόνσον έγινε αρχηγός των Συντηρητικών και Πρωθυπ ουργός για έναν και μόνολόγο: Να κάνει πραγματικότητα την αποχώρηση του ΗνωμένουΒασιλείου από την ΕΕμε οποιοδήποτε κόστος·και τα κατάφερε. Το κόστοςμπορεί να είναι τελικά πολύ μεγαλύτερο απ’ ότι είχεκανείςφανταστεί,αλλά η δουλειά έγινεκαι για κάποιουςτουλάχιστοναπό τους Συντηρητικούς,ο Πρωθυπουργός είναι πλέοναναλώσιμος.Η πτώση του έχει ήδη αρχίσει,παρά το ότι μπορεί να περάσουν μήνες μέχρι να αναγκαστεί να παραιτηθεί.
Την
τελευταίαβδομάδα ο Τζόνσονέχασε τον δεύτεροσύμβουλοηθικώνζητημάτων που
αφορούντην υπουργικήσυμπεριφοράμέσα σε δυο χρόνια και κανείς δεν περιμένεινα
υπάρξει«ουρά»υποψήφιων για την θέση που χήρεψε. Ο συγκεκριμένοςρόλοςείναι
επιφορτισμένοςμε την έρευναυπουργικώνπαραπτωμάτωνκατ’ εντολή του
Πρωθυπουργού.Πράγμαανέφικτο, όταν κατηγορούμενος είναι ο ίδιος ο Πρωθυπουργός
που όχι μόνοπρέπει να δώσει την εντολήγια την έρευνα,αλλάείναι ουσιαστικάκαι
αυτός που πρέπει ναεπιβάλλει την τάξη στους υπουργούς του.
Το
πολιτικόκόστοςτου Βrexitέχειμόλιςαρχίσει να διαφαίνεται.Στις 14 Ιουνίουτο
ΕθνικόΚόμμαΣκωτίας (SNP) ουσιαστικάάρχισε την καμπάνια για ένα δεύτεροδημοψήφισμα
υπέρ της Ανεξαρτησίας της Σκωτίας. Την ίδιαβδομάδα τοπρωτόκολλο της
ΒορείουΙρλανδίας, το κομμάτιδηλαδή τηςσυμφωνίας με την ΕΕ που καθορίζει τι
προβλέπεται για τα σύνοραμεταξύ Β. Ιρλανδίας και Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και
μεταξύ Β. Ιρλανδίας και του υπολοίπου της Μεγάλης Βρετανίας, είναι
υπόδιαπραγμάτευση μιας και ο Τζόνσοναποφάσισεμονομερώςνααλλάξει την συμφωνία
που ο ίδιοςυπέγραψε. Όπως είναι αναμενόμενο, η ΕΕ απειλεί με κυρώσεις.
Η αντίστροφη
μέτρηση για τον Πρωθυπουργό άρχισε με την αστυνομική έρευνα σχετικά με
τα«κορονοπάρτι» του κυβερνητικού επιτελείου, τα οποία είτε διοργάνωσε ο ίδιος
είτε στα οποία συμμετείχε. Η έκθεση της Σου Γκρέι (ανώτερη δημόσια υπάλληλος
που λειτουργεί ανεξάρτητα από την κυβέρνηση και κλήθηκε να ερευνήσει τις
κατηγορίες) αναφέρεται «στην αδυναμία του Πρωθυπουργού και του Υπουργικού
Συμβουλίου να ηγηθούν και να δείξουν την ανάλογη κρίση» καταλήγοντας ότι «η
ανώτερη ηγεσία που εμπλέκεται, τόσο πολιτική όσο και επίσημη, φέρει την
ευθύνη». Η αστυνομική έρευνα, από την άλλη μεριά,οδήγησεστηνεπιβολή 126
προστίμων σε 83 άτομα, συμπεριλαμβανομένου και του πρωθυπουργικού ζεύγους.
Παρά τις
αμφιλεγόμενες πολιτικές αποφάσειςκαι την έλλειψηκατανόησηςτων διεθνώνσυμβάσεων
που χαρακτηρίζουν τον οπορτουνιστή Τζόνσον, αυτό που πραγματικά χτύπησε την
ευαίσθητη χορδή των Βρετανών είναι η παραβίαση των μέτρων που ο ίδιος ο
Πρωθυπουργόςεπέβαλε κατά την πανδημία. Ακρογωνιαίολίθο της
φιλελεύθερηςδημοκρατίας,εξάλλου, αποτελεί και η θέσηότι είμαστεόλοιίσοι ενώπιον
του νόμου, ανεξάρτητα από καταγωγή, πλούτοήαξίωμα.Ακόμα και αν αυτό δεν ισχύει
-όπως ξέρει πολύ καλά ο λαός-τουλάχιστονόσοι είναι στην εξουσίαπρέπει να
φαίνονται και να φέρονται σαν να το τηρούν. Πράγμα πολύ δύσκολο για την τάξη
του Τζόνσον, που όχι μόνο είναι προνομιούχα,αλλάεκπαιδεύεταικαι σε ιδρύματα
όπως το Ίτον και η Οξφόρδη, που ενισχύουν την αίσθησηανωτερότητας και
διαφορετικότητας από τους απλούς ανθρώπους.Ίσως η φωτογραφία της Βασίλισσας-που
στην Βρετανία θεωρείταιτο πρότυπο «αυτοθυσίας» για το δημόσιο καθήκον-πουθρηνεί
μόνη (λόγω πανδημίας) τον νεκρόάντρατης, την ίδια ώρα που ο Τζόνσονήταν σε ένα
από ταπροαναφερθένταπάρτι, να ήταν η τελευταία σταγόνα που ξεχείλισε το
ποτήρι.Πολλέςπολιτικέςκαριέρες στο Ηνωμένο Βασίλειο όπως και αλλού
έχουνκαταστραφείεπειδή ο δράστης προκάλεσε τοκοινόαίσθημααν και στο παρελθόν
αυτά τα σκάνδαλαήτανκυρίωςσεξουαλικήςήοικονομικήςφύσης.
Βέβαια ο
Τζόνσον δεν θα έπρεπε να έχει γίνει ποτέΠρωθυπουργός για άλλους λόγους, όπως η
έλλειψησεβασμού προς τουςδημοκρατικούςθεσμούς,αλλάτουλάχιστον το
σκάνδαλοοδήγησε 148 Συντηρητικούς βουλευτέςνα ταχθούνυπέρ της πρότασης μομφής
στις 6 Ιουνίου. Όσοιψήφισαν κατά της μομφής είτε ανήκουν
στηνευρωσκεπτικιστικήμερίδα του κόμματοςείτεπιστεύουνακόμα, ειδικάόσοιεκλέχθηκανσε
εκλογικέςπεριφέρειεςπου παραδοσιακάψήφιζαν άλλο κόμμα, ότι ο Τζόνσον είναι ο
καλύτερος υποψήφιος για τις επόμενεςεκλογές. Τα αποτελέσματα των τοπικών
εκλογών που διεξήχθησαν στις 5 Μαΐου δεν φαίνεται να συνηγορούν με αυτή την
άποψη, μιας και οι Συντηρητικοίέχασανπάνω από 500 θέσειςδημοτικώνσυμβούλων.
Βέβαια, οι τοπικέςεκλογές είναι πολύ διαφορετικές από τις βουλευτικές, όμως ο
αντίκτυπος του σκανδάλου των κορονοπάρτι μάλλον συνέβαλε στην εξέλιξη αυτή, την
ώρα που η βρετανική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με την ύφεση και τον υψηλό
πληθωρισμό, ο οποίος αναμένεται να ξεπεράσει το 11%.
Μπορεί ο
Τζόνσον να κέρδισετην ψήφοεμπιστοσύνης του κόμματος του προς το παρόν,
αλλάπολλοίβουλευτέςέχουνχάσει πια την ψυχραιμία τους και μιλάνε δημόσια κατά
του.Καθώς,λοιπόν,γίνεταιόλο και πιο δύσκολο για τον Πρωθυπουργό να διαχειριστεί
το κόμμα του, η παραίτησή του, όπως πιστεύουνπολλοί, είναι
θέμαμηνών.Κάτιανάλογοσυνέβη και με την προκάτοχο του Τζόνσον, ΤερέζαΜέι που ενώ
κέρδισε την ψήφοεμπιστοσύνης των βουλευτών της τον Ιανουάριο του 2019,
αναγκάσθηκε να παραιτηθείτον Ιούλιο. Το πρόβλημα είναι ότι
ηαντίδρασηενόςΠρωθυπουργού σε αυτή την αβέβαιη θέση είναι είτε να αρχίσει να
αδιαφορεί είτε να γίνει πιο επιθετικός,προσπαθώντας να επιβληθεί. Ο
Τζόνσονφαίνεται να ανήκει στη δεύτερηκατηγορία και αυτό δείχνουνκαι οι
πρόσφατοι χειρισμοί του σε σχέση με την ΕΕ.
Βέβαια και
οι Εργατικοί δεν είναι… αναμάρτητοι. Και ο αρχηγός του κόμματος Κιρ Στάρμερ
έχει κατηγορηθεί για παραβίαση των κανόνων του λοκντάουν όταν εμφανίστηκαν
φωτογραφίες του με μια μπύρα στο χέρι (τρώγοντας κάρυ απ’ ότι μάθαμε) με κάποιους συνεργάτες
του, ενώ δούλευαν μέχρι αργά στο γραφείο. Η χρονική στιγμή αυτής της αποκάλυψης
την κάνει να φαίνεται εκδικητική αν μη τι άλλο, όμως η αστυνομία διεξάγει
έρευνα. Όμως, σε αντιδιαστολή με τον Τζόνσον, ο Στάρμερ δήλωσε πολλές φορές ότι αν η αστυνομία αποφασίσει ότι είναι
ένοχος και πληρώσει πρόστιμο, θα παραιτηθεί. Απόφαση με μεγάλο ρίσκο αλλά και
μια καλή επικοινωνιακή κίνηση που έχει στόχο να υπογραμμίσει την διαφορετική
ηθική υπόσταση των δυο πολιτικών, με το Εργατικό Κόμμα να επιχειρεί να παγιώσει
το δημοσκοπικό προβάδισμά του έναντι των κυβερνώντων Τόρις.
