Συγγραφέας: Ιουλία Χριστοδουλίδου, ΜD, PhD
Ακτινοδιαγνώστρια Μαστού, Ευρωκλινική Αθηνών
Ερωτήσεις και απαντήσεις για
τη σωτήρια εξέταση της μαστογραφίας με σκοπό να αποσαφηνισθούν οι μύθοι που
έχουν επικρατήσει γύρω από τη μαστογραφία.
Γιατί να κάνω μαστογραφία;
Κάνω μαστογραφία όχι για να
μην πάθω καρκίνο αλλά για να ανακαλύψω μία ενδεχόμενη κακοήθεια σε πολύ αρχικό
στάδιο και να αποφύγω τα χειρότερα.
Τι είναι η ψηφιακή μαστογραφία;
Βασίζεται στην ψηφιακή
τεχνολογία, έχει καλύτερη ανάλυση στην εικόνα, υψηλότερη ευκρίνεια και
μεγαλύτερη ακρίβεια στη διάγνωση.
Με τη μαστογραφία κινδυνεύω
να πάθω καρκίνο λόγω της ακτινοβολίας;
Η ακτινοβολία της
μαστογραφίας πλέον δεν ξεπερνά εκείνη ενός αεροπορικού ταξιδιού.
Σήμερα η ψηφιακή μαστογραφία
εγγυάται έως και 75% μείωση της δόσης ακτινοβολίας συγκριτικά με την παλαιά
αναλογική εξέταση. Επιπλέον ο αριθμός των γυναικών που σώζονται με την
έγκαιρη διάγνωση είναι αστρονομικά μεγαλύτερος από τον αριθμό εκείνων που
πιθανόν να πάθουν καρκίνο λόγω της μαστογραφίας.
Στην οικογένειά μου δεν
υπάρχει ιστορικό καρκίνου. Συνεπώς, εγώ δεν κινδυνεύω;
Ο κληρονομουμένος καρκίνος
του μαστού αφορά μόνο το 5-8% του συνόλου. Οι παράγοντες χαμηλού και μέτριου κινδύνου
(περιβάλλον, διατροφή, άγχος,) που ενοχοποιούνται για τον καρκίνο είναι
απρόβλεπτοι και αστάθμητοι. Επιπλέον η συντριπτική πλειοψηφία των καρκίνων
σήμερα θεωρούνται ένα τυχαίο γεγονός.
Δεν κάνω μαστογραφία γιατί
πονάει.
Όσο περισσότερη είναι η
πίεση, τόσο λιγότερη είναι η δόση ακτινοβολίας και τόσο καλύτερα τα στοιχεία
του μαστού διαχωρίζονται και αναλύονται, ώστε τίποτα να μην μπορεί να κρυφτεί.
Σε ποια ηλικία πρέπει να κάνω
την πρώτη μαστογραφία;
Πλέον το όριο ηλικίας τείνει
να πέσει από τα 40 στα 38 έτη. Για τις γυναίκες κάτω των 38 ετών, που έχουν
μητέρα ή αδερφή με καρκίνο του μαστού ωοθηκών σε ηλικία κάτω των 45 ετών,
προτείνεται μια πρώτη μαστογραφία αναφοράς σε ηλικία 32-35 ετών.
Η μαστογραφία γίνεται σε
συγκεκριμένη ημέρα του κύκλου;
Συστήνεται η περίοδος μεταξύ
4ης έως 12ης ημέρας του κύκλου για να αποφευχθεί πιθανή εγκυμοσύνη και γιατί ο
μαστός είναι μαλακός και λιγότερο επώδυνος.
Καλύτερα να κάνω εναλλάξ τον
ένα χρόνο μαστογραφία και τον άλλο υπερηχογράφημα;
Το υπερηχογράφημα αν και δεν
έχει ακτινοβολία είναι μια μέθοδος υποδεέστερη σε διαγνωστική ακρίβεια από τη
μαστογραφία (τη συμπληρώνει για να λύσει απορίες ή να διερευνήσει περαιτέρω).
Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν ειδικά ευρήματα, χρησιμοποιείται ως ενδιάμεσος
έλεγχος μεταξύ 2 μαστογραφιών (6 μήνες μετά την ετήσια μαστογραφία).
Είναι η μέθοδος εκλογής για
τα νέα κορίτσια κάτω των 30 ετών με αρνητικό οικογενειακό ιστορικό. Επίσης
προτείνεται η περίοδος μεταξύ 4ης έως 12ης ημέρας του κύκλου όπου ο μαστός
είναι ορμονικά πιο ήρεμος.
Η ελαστογραφία είναι μια νέα
τεχνική υπερηχογραφικού ελέγχου, σύμφωνα με την οποία ένα εύρημα χαρακτηρίζεται
ανάλογα με το πόσο σκληρό είναι.
Η 3D/4D τεχνική εξετάζει ένα
υπερηχογραφικό εύρημα στις 3διαστάσεις και σε πραγματικό χρόνο (real time
imaging).
Καλύτερα να κάνω μαγνητική
μαστογραφία που τα βλέπει όλα;
Η μαγνητική είναι η μέθοδος
όπου καταλήγουμε για να ελέγξουμε ευρημάτων τα ευρήματα είτε της μαστογραφίας
είτε του υπερηχογραφήματος και δεν έχουμε καταλήξει σε συμπεράσματα. Γίνεται
υπό αυστηρές προϋποθέσεις και ακόμη αυστηρότερες ενδείξεις.
Τι είναι οι αποτιτανώσεις;
Φανταστείτε τις σαν κόκκους
άμμου μέσα στο μαστό (στην εικόνα μοιάζουν με άσπρες τελείες). Μερικές φορές
είναι το πρώτο σημάδι κακοήθειας και έτσι υπάρχουν περιπτώσεις που προτείνεται
η εξαίρεση τους. Καμία άλλη απεικονιστική μέθοδος δε βλέπει τις
μικραποτιτανώσεις όπως η μαστογραφία.
Δεν είναι όλες οι
αποτιτανώσεις του μαστού ύποπτες και η απόφαση για βιοψία έγκειται στην εμπειρία
του ειδικού.
Έκανα μαστογραφία και
συμπληρωματικά και άλλη λήψη.
Μην τρομάζετε. Συχνά μια
συμπληρωματική εικόνα επιλύει απορίες - διευκρινίζει -αναιρεί αρχικές
εντυπώσεις. Συχνά προτείνεται μια λήψη επανέλεγχου - παρακολούθησης ενός
ευρήματος μετά πάροδο 6μηνων από τη μαστογραφία.
Μη βιαστείτε να
επανελεγχτείτε (2-3 μήνες μετά) κατά 90% δε θα υπάρχει κάποια αξιολογήσιμη
μεταβολή. Μην το ξεχάσετε (10 μήνες μετά) καταργείται η έννοια του ενδιάμεσου
ελέγχου.
Η τομοσύνθεση είναι μια νέα
μέθοδος που επιτρέπει τη μελέτη του μαστού σε διαφορετικά βάθη (τομές). Αν και
αποτελείται από περισσότερες εικόνες η τεχνική είναι τέτοια που η συνολική
ακτινοβόληση του μαστού είναι ίση με μία μόνο λήψη.
Τι σημαίνει πυκνοί μαστοί;
Φανταστείτε το μαστό σας σαν
ένα δέντρο: όσο νεότερες είμαστε, το πλούσιο φύλλωμα μπορεί να κρύψει ευρήματα.
Οι γυναίκες με πυκνούς μαστούς είναι χρήσιμο να συμπληρώνουν τη μαστογραφία με
υπερηχογράφημα. Η πυκνότητα των μαστών αλλάζει με την ηλικία - όσο η γυναίκα
μεγαλώνει τόσο ο μαστός «αδειάζει».
Ο όρος «ινοκυστική
μαστοπάθεια» σημαίνει ότι έχω μαστούς δυσανάλογους με την πραγματική ηλικία
(όχι στην εμφάνιση, αλλά στην πυκνότητα).
Συχνά ένα υπερηχογράφημα 6
μήνες μετά τη μαστογραφία χρησιμοποιείται για την ενδιάμεση
παρακολούθηση.
Οι εξωσωματικές προκαλούν
καρκίνο;
Δεν υπάρχει καμία
επιστημονική μελέτη που να επιβεβαιώνει τη συσχέτιση. Οι προβληματισμοί
εγείρονται επειδή οι γυναίκες που κάνουν εξωσωματική και οι γυναίκες με καρκίνο
του μαστού συνεχώς αυξάνονται. Προτού ξεκινήσετε την προσπάθεια IVF, φροντίστε
να έχετε κάνει μια μαστογραφία ελέγχου.
Έχω ενθέματα σιλικόνης. Να
κάνω μαστογραφία;
Απαραιτήτως αλλά μόνο με
συγκεκριμένη ειδική τεχνική. Θυμηθείτε ότι δεν μας ενδιαφέρει να
μαστογραφήσουμε τη σιλικόνη αλλά το μαστό γύρω από αυτή.
Η σιλικόνη δεν κινδυνεύει να
σπάσει με τη μαστογραφία προτού μπείτε στο χειρουργείο για
μαστοπλαστική, φροντίστε να έχετε κάνει μια μαστογραφία ελέγχου.
Δεν κάνω αυτοψηλάφηση. Δεν
είμαι γιατρός.
Οφείλετε να γνωρίζετε το σώμα
σας. Εσείς πρώτες θα «ενοχλήσετε» το γιατρό σας για τυχόν αλλαγές.
Ποτέ δεν ψηλαφούμαστε
παραμονές περιόδου ή ωορρηξίας. Στο γιατρό μας συνεχίζουμε τα τακτικά ραντεβού
μας ετήσια ή ανά εξάμηνο.
Πρέπει να με παρακολουθεί
ειδικός;
Όσον αφορά τις μαστογραφίες,
την ψηλάφηση ή ένα χειρουργείο, πρέπει να απευθύνεστε σε γιατρό εξειδικευμένο
στο μαστό.
