Οι υπερμελαγχρώσεις αλλιώς «πανάδες» ή μέλασμα στην ιατρική ορολογία είναι διαταραχές του χρώματος του δέρματος που παρατηρούνται κυρίως στο πρόσωπο και λιγότερο συχνά στο λαιμό, χέρια ή άλλα μέρη του σώματος. Παρότι μπορούν να προσβληθούν όλες οι φυλές, το μέλασμα είναι πολύ συχνότερο σε άτομα - και κυρίως γυναίκες - με σκούρα δέρματα. Οι μεσογειακές γυναίκες και ειδικότερα οι Ελληνίδες προσέρχονται συχνά στο δερματολόγο για την αντιμετώπιση αυτού του αισθητικού προβλήματος.
H ακριβής αιτία παραμένει άγνωστη.
Ξέρουμε όμως πολλούς παράγοντες που εμπλέκονται στην αιτιοπαθογένεια του
νοσήματος. Οιστρογόνα και προγεστερόνη δηλαδή γυναικείες ορμόνες που παράγονται
κατά την εγκυμοσύνη ή δίνονται εξωγενώς, όπως τα αντισυλληπτικά ενοχοποιούνται
για την πρόκληση πανάδων. Δεν είναι μικρός ο αριθμός των γυναικών, οι οποίες
ενώ ουδέποτε είχαν δυσχρωμίες έπειτα από μία εγκυμοσύνη παρουσίασαν «πανάδες»
στο δέρμα τους.
H χρήση κάποιων καλλυντικών που
περιέχουν π.χ. σαλικυλικό οξύ, διάφορα συντηρητικά ή κάποια φάρμακα (όπως
αντιεπιληπτικά, αντιβιοτικά ή φωτοευαισθητοποιές ουσίες) ευθύνονται για τις
πανάδες. Επίσης οποιαδήποτε φλεγμονή, έγκαυμα, τραυματισμούς του δέρματος ή
ακμή που δεν αντιμετωπίζεται έγκαιρα και σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε
δυσχρωμία.
Οι σημαντικότερες, πάντως αιτίες του
μελάσματος είναι ο ήλιος και η γενετική προδιάθεση. Είναι γνωστό ότι πολύ
έντονες κηλίδες παρουσιάζονται μετά από έκθεση σε ηλιακή ακτινοβολία κα
αντίστροφα κάποιες πανάδες βελτιώνονται τους χειμερινούς μήνες. Άτομα των
οποίων οι γονείς είχαν μέλασμα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν το
ίδιο νόσημα.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι
υπερμελαγχωρώσεων. Ο δερματολόγος αφού εξετάσει τον / την ασθενή τόσο κλινικά
όσο και με μια ειδική λυχνία τη λυχνία του Wood θα κάνει τη σωστή αξιολόγηση
του τύπου και κυρίως του βάθους των κηλίδων.
Στη συνέχεια ανάλογα με το που εντοπίζεται η περίσσια της μελανίνης (δηλ.
επιδερμίδα, άνω ή βαθύτερο χόριο) προγραμματίζεται η κατάλληλη αντιμετώπισή
του.
Η αντιμετώπιση των υπερμελαγχρώσεων
του δέρματος, ξεκινά από τη σωστή διάνωση του τύπου των κηλίδων. Πανάδες, που
αντιμετωπίζονται σε επιφανειακά στρώματα του δέρματος αντιμετωπίζονται με
συνδυασμό λευκαντικών ουσιών και απολεπιστικών παραγόντων (peelings). Μεγάλη
βοήθεια προσφέρουν και τα μηχανήματα που κάνουν απόξεση του παθολογικού
δέρματος μηχανικά όπως οι συσκευές με μικροκρυστάλλους. Τα σύγχρονα μηχανήματα
Laser στα χέρια εξειδικευμένων ιατρών δίνουν λύση σε αρκετές περιπτώσεις.
Σήμερα μπορούμε να βοηθήσουμε πραγματικά τους ασθενείς συνδυάζοντας φάρμακα και
επεμβατικές μεθόδους και να δώσουμε τα καλύτερα αποτελέσματα.
Μετά την επίτευξη του επιθυμητού
αποτελέσματος ο ασθενής πρέπει να είναι πολύ προσεκτικος οσον αφορα την εκθεση
του στον ηλιο.
H αντηλιακή προστασία είναι επιβεβλημένη όχι μόνο για την αποφυγή νέων κηλίδων
αλλά κα για όλους τους άλλους σοβαρούς λόγους όπως είναι η φωτογήρανση και ο
καρκίνος του δέρματος.
Ο δερματολόγος επίσης θα προτείνει μία ήπια λευκαντική κρέμα και ίσως και
κάποιες αναμνηστικές συνεδρίες με peelings ή μικροκρυστάλλους ή lasers για τη
συντήρηση του αποτελέσματος.
