Ο μέσος γονιός λέει περί τα 3.000 «λευκά ψέματα» κατά την διάρκεια της παιδικής ηλικίας των παιδιών του, σύμφωνα με έρευνα που έγινε πρόσφατα στη Μεγάλη Βρετανία. Αν ο αριθμός αυτός σας ακούγεται μικρός, τότε σίγουρα είστε γονείς. Οι γονείς λένε ψέματα στα παιδιά τους για αμέτρητους λόγους: Για να τα προστατεύσουν από τον έξω κόσμο, για να μην βλάψουν τον εαυτό τους και για να τα κάνουν -ή να κάνουν τους εαυτούς τους- να νιώσουν καλύτερα.
Οι νεώτερες θεωρίες παιδοψυχολογίας λένε πως το να λένε οι γονείς οποιουδήποτε είδους ψέμα στα παιδιά τους, μικρό ή μεγάλο, είναι κακό. Συμβουλεύουν, λοιπόν, να μιλούν όσο το δυνατόν πιο ειλικρινά στα παιδιά για τον Άγιο Βασίλη, τις νεράιδες και πολλά ακόμα θέματα που απαριθμούνται παρακάτω, καθώς τα παιδιά πρέπει να μάθουν από μικρή ηλικία πως τα ψέματα είναι μέρος της ζωής. Αυτό, βέβαια, δεν έχει καθόλου πλάκα για κανέναν…
«Υπάρχει Άγιος Βασίλης, αλλά
πηγαίνει δώρα μόνο στα καλά παιδιά»
Η απειλή του Άγιου Βασίλη αρκεί για να κρατήσει υπό έλεγχο την συμπεριφορά των
παιδιών καθ’όλη την διάρκεια του έτους. Οι γονείς λένε στα παιδιά ότι
βρίσκονται σε επαφή με τον Άγιο Βασίλη συνεχώς, π.χ. ότι μιλούν στο τηλέφωνο
μαζί του, προκειμένου να τα συνετίσουν. Όταν έρχεται η ώρα που τα παιδιά
μαθαίνουν την αλήθεια για τον Άγιο Βασίλη η απογοήτευση που νιώθουν είναι
μεγάλη. Τόσο μεγάλη που μπορεί να τα οδηγήσει να αμφισβητήσουν οτιδήποτε τους
έχουν πει οι γονείς μέχρι εκείνη τη στιγμή.
«Εγώ θα πονέσω περισσότερο από
εσένα»
Από τα πιο ανόητα ψέματα που λένε πολλοί γονείς όταν το παιδί πρόκειται να
κάνει το επόμενο εμβόλιο, για να το κάνουν νοιώσει καλύτερα. Πώς είναι δυνατόν
να πονέσει περισσότερο ο γονιός, όταν το παιδί είναι αυτό που «τρώει» την
ένεση; Σίγουρα, το να βλέπεις κανείς το πιτσιρίκι του να κλαίει με μαύρο δάκρυ
μόλις βλέπει το εμβόλιο, ή όταν το τιμωρείς, ή όταν του παίρνουν κάτι από τα
χέρια, είναι δυσάρεστο, αλλά τον πονάει περισσότερο απ’ό,τι εκείνο; Μάλλον όχι…
«Η μαμά και ο μπαμπάς κοιμούνται
τώρα»
Μισό ψέμα και μισή αλήθεια: Ναι, η μαμά και ο μπαμπάς είναι στην κρεβατοκάμαρα,
αλλά όχι, δεν κοιμούνται πραγματικά. Όταν η πόρτα της κρεβατοκάμαρας είναι
κλειστή, τα περισσότερα παιδιά ξέρουν ότι δεν πρέπει να μπουν χωρίς να
χτυπήσουν. Ό,τι γίνεται πίσω από κλειστές πόρτες δεν χρειάζεται να αφορά τους
μικρότερους της οικογένειας, σωστά; Φυσικά, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν συνήθως
υποψιάζονται τι κάνουν η μαμά και ο μπαμπάς όταν η πόρτα είναι κλειστή. Και η
πρώτη τους σκέψη είναι «μπλιαχ!».
«Αν μου πεις την αλήθεια δε θα σε
μαλώσω»
Σχεδόν κάθε γονιός έχει πει στο
παιδί του κάτι τέτοιο. Και ναι, μπορεί η αλήθεια να βάζει τα παιδιά σε
λιγότερους μπελάδες από το να πουν ψέματα και να μαθευτεί η αλήθεια αργότερα,
αλλά την τιμωρία τους θα την υποστούν, όπως και να’χει. Όταν τα παιδιά έχουν
μεγαλώσει αρκετά ώστε να το καταλάβουν, θα έχουν πλέον γίνει και τα ίδια
επαγγελματίες ψεύτες.
«Τρώγοντας λαχανικά θα μεγαλώσεις
και θα γίνεις δυνατός»
Προκειμένου να κάνουμε τα παιδιά μας να φάνε τα λαχανικά ή τα φρούτα τους
«αναγκαζόμαστε» να τους λέμε έναν σωρό ψέματα. Ένα από τα πλέον κλασικά είναι
ότι τρώγοντας σπανάκι (ή άλλα λαχανικά) θα μεγαλώσουν και θα δυναμώσουν, όπως ο
Ποπάϋ. Η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι τα λαχανικά μπορούν να ενισχύσουν την
ανάπτυξη μέχρι ενός βαθμού. Τα γονίδια είναι αυτά που θα παίξουν τον βασικότερο
ρόλο στο πόσο μεγάλο και δυνατό θα γίνει ένα παιδί. Ευτυχώς, βέβαια, τα παιδιά
δεν το γνωρίζουν ακόμα αυτό, διαφορετικά δεν θα καταφέρναμε ποτέ να τα κάνουμε
να φάνε υγιεινά φαγητά.
«Αν παίζεις συνέχεια με τα απόκρυφά
σου θα τυφλωθείς»
Το ψέμα αυτό ακουγόταν συχνότερα πριν από μερικές δεκαετίες και όχι τόσο
σήμερα, ωστόσο οι περισσότεροι οι γονείς θα προτιμούσαν ο γιος τους να μην
ασχολείται με το μόριό του διαρκώς, ιδιαίτερα σε δημόσιους χώρους. Ακόμα
χειρότερα, δεν θα ήθελαν να μπουν στο δωμάτιό του μικρού Δημητράκη και να τον
πετύχουν να παίζει με τον… Μήτσο του. Και αυτός είναι ο λόγος που το ψέμα αυτό
δεν έχει εκλείψει εντελώς.
«Αν συνεχίσεις να κάνεις αυτή την
έκφραση, το πρόσωπό σου θα μείνει έτσι»
Ένα παρεμφερές ψέμα είναι το «αν
αλληθωρίζεις θα μείνεις αλλήθωρος». Οι γονείς το χρησιμοποιούν απλά και μόνο
για να πείσουν τα παιδιά να σταματήσουν να κάνουν γελοίες γκριμάτσες. Σπάνια,
όμως, τα καταφέρνουν.
«Η μαμά και ο μπαμπάς δεν κάπνιζαν
ποτέ ως παιδιά/δεν έπιναν αλκοόλ πριν τα 21/ δεν έκαναν ποτέ σεξ πριν τον γάμο»
Στην προσπάθειά τους να αποτρέψουν τα παιδιά από το να κάνουν τα ίδια λάθη
μ’εκείνους στην εφηβεία, πολλοί γονείς λένε ψέματα ή ανακρίβειες σχετικά με το
τι έκαναν και τι όχι εκείνοι, ως νέοι. Φυσικά και δεν είχαν κάνει σεξ πριν τον
γάμο, δεν κάπνισαν ποτέ μαριχουάνα, ούτε ήπιαν αλκοόλ πριν τα 21 –μετά τα 21
δε, έπιναν πολύ σπάνια. Αυτή η κατηγορία ψεμάτων περιλαμβάνει μάλλον τα
περισσότερα και πιο δημοφιλή που λένε οι γονείς στα παιδιά.
«Δεν έχει Μπομπ αυτή την εβδομάδα /
η τηλεόραση χάλασε»
Δυστυχώς για τους γονείς, τα περισσότερα παιδιά είναι αρκετά έξυπνα για να
καταλάβουν πόσο μεγάλο ψέμα είναι αυτό, όσο πειστικοί κι αν είναι οι πρώτοι
λέγοντάς το. Προκειμένου να περάσουν λίγες στιγμές ησυχίας στο σπίτι, οι γονείς
λένε στα παιδιά ότι η αγαπημένη τους τηλεοπτική σειρά ακυρώθηκε ή διακόπηκε,
ότι η τηλεόραση χάλασε, ότι δεν έχει ρεύμα… Και ξαφνικά: Ταράν! Τα πιτσιρίκια,
πρόθυμα να διορθώσουν το πρόβλημα, επαναφέρουν τον Μπομπ στην παρέα και το
σαλόνι γεμίζει με τα ουρλιαχτά τους, «Μπομπ Σφου-γγαράκης! Μπομπ
Σφου-γγαράκης!»
«Ο πελαργός σε έφερε σ’εμάς»
«Από πού έρχονται τα μωρά;» ή ακόμα χειρότερα «από πού ήρθα εγώ;» είναι μία από
τις πλέον συνηθισμένες ερωτήσεις παιδιών προσχολικής ηλικίας. Οι γονείς
επιλέγουν να απαντήσουν με διάφορους τρόπους, και παρόλο που η ειλικρινής
προσέγγιση είναι μάλλον η καλύτερη, δεν είναι λίγοι αυτοί που ακόμα ανατρέχουν
στον μύθο του πελαργού. Ανάλογα με την ηλικία του, το παιδί μπορεί να «χάψει» ή
μην «χάψει» τη μεταφορά. Όπως και να’χει, δεν είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς
κάτι πιο ευφάνταστο όταν θέλει να μιλήσει στο παιδί για την αναπαραγωγική
διαδικασία.
