Οι πόνοι της περιόδου σε κορίτσια εφηβικής ηλικίας

 

Οι πόνοι που μπορούν να έχουν τα κορίτσια εφηβικής ηλικίας κατά τη διάρκεια της περιόδου τους είναι ένα πρόβλημα αρκετά σοβαρό, το οποίο είναι όχι μόνο οδυνηρό αλλά μπορεί να επηρεάσει τις δραστηριότητες και τη σχολική απόδοση των κοριτσιών.

Περίπου το 65% των κοριτσιών παραπονιούνται για πόνους της κάτω κοιλιακής χώρας ή και για κράμπες κατά την εφηβεία. Ορισμένα κορίτσια μπορεί να έχουν τόσο σοβαρούς πόνους που μπορεί να υποχρεώνονται ν' απουσιάζουν από το σχολείο μερικές μέρες κάθε μήνα.

Είναι πολύ σημαντικό το πρόβλημα αυτό ν' αντιμετωπίζεται με τον κατάλληλο τρόπο και να χορηγούνται τα ανάλογα φάρμακα για την αντιμετώπιση της οδυνηρής αυτής κατάστασης.

Οι πόνοι αυτοί συνήθως οφείλονται σε λειτουργικές αιτίες οι οποίες συνοδεύουν μια φυσιολογική ανατομική κατάσταση.

Όμως στις περιπτώσεις εκείνες που οι πόνοι έχουν μια ασυνήθιστη ένταση ή προκαλούν ζαλάδες και εμετούς μπορεί να υπάρχει μια άλλη ανωμαλία όπως η ενδομητρίωση ή ανατομικό πρόβλημα το οποίο πλέον να χρειάζεται εξειδικευμένη αντιμετώπιση εκτός από τα συνήθη αναλγησικά φάρμακα τα οποία καταπολεμούν τον πόνο.

Οι πόνοι και οι κράμπες που αισθάνονται τα κορίτσια οφείλονται σε συσπάσεις της μήτρας οι οποίες προκαλούνται από ενδογενείς χημικές ουσίες οι οποίες ονομάζονται προσταγλανδίνες. Οι προσταγλανδίνες εκκρίνονται από την μήτρα αμέσως πριν και κατά τη διάρκεια της περιόδου.

Οι μυς της μήτρας έχουν συσπάσεις και προκαλούν πόνο ο οποίος γίνεται αισθητός στην πλάτη, στη λεκάνη και στα πόδια. Τα περισσότερα κορίτσια νιώθουν τους πόνους αυτούς κατά τις πρώτες δύο μέρες της περιόδου τους.

Η έμμηνος ρήση (περίοδος) στα κορίτσια μπορεί να αρχίσει στις ηλικίες μεταξύ 9 και 16 ετών. Συνήθως αρχίζει μεταξύ 12 και 13 ετών.

Τα κορίτσια σε προχωρημένη εφηβική ηλικία έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν κράμπες σε κάθε περίοδο. Οι πόνοι και κράμπες είναι συχνότερες στα κορίτσια που έχουν ωορρηξία σε κάθε κύκλο που είναι η ωρίμανση και απελευθέρωση του ωαρίου από την ωοθήκη.

Στις περιπτώσεις εκείνες που οι πόνοι είναι πολύ έντονοι ή συνοδεύονται από ζαλάδες και εμετούς πρέπει ένας ειδικός γιατρός όπως ένας γυναικολόγος με ειδικό ενδιαφέρον για τα προβλήματα της εφηβικής ηλικίας, να εξετάσει την έφηβο διότι μπορεί να υπάρχει συγκεκριμένη αιτιολογία που να κρύβεται πίσω από το πρόβλημα.

Υπάρχουν ανατομικές ανωμαλίες της μήτρας και του γεννητικού συστήματος που να δημιουργήθησαν κατά την εμβρυϊκή ζωή οι οποίες να μη επιτρέπουν τη φυσιολογική διαδικασία της έμμηνου ρήσης με αποτέλεσμα να δημιουργούν δυσάρεστες και οδυνηρές επιπλοκές.

Επίσης υπάρχουν ασθένειες όπως η ενδομητρίωση η οποία αν και είναι σχετικά σπάνια στις έφηβους εντούτοις υπάρχει σε ένα μικρό ποσοστό και πρέπει να λαμβάνεται υπ' όψη σε ανάλογες περιπτώσεις. 

Στην ενδομητρίωση υπάρχουν αποικίες κυττάρων, όμοιων με αυτών της εσωτερικής επιφάνειας της μήτρας (ενδομήτριο), τα οποία έχουν δημιουργηθεί και τοποθετηθεί σε ανατομικές περιοχές εκτός της μήτρας που θα έπρεπε να ήταν, όπως σε όργανα της κοιλιάς.

Οι ομάδες αυτές των κυττάρων ακολουθούν τον κανονικό ορμονικό κύκλο αλλά βρίσκονται σε λάθος χώρο ή όργανο με αποτέλεσμα να δημιουργούνται παθολογικές καταστάσεις.

Η αντιμετώπιση των πόνων της περιόδου στις έφηβους χρειάζεται λοιπόν εκτός από τα αναλγησικά φάρμακα και μια διερεύνηση από ειδικό γιατρό στις περιπτώσεις που οι πόνοι είναι ασυνήθιστα έντονοι.

Τα φάρμακα τα οποία χρησιμοποιούνται σε πρώτη γραμμή για την καταπολέμηση του πόνου είναι:

τα μη στεροειδή  αντιφλεγμονώδη φάρμακα τα οποία έχουν δράση που καταστέλλει τη δράση των προσταγλανδινών. Τέτοια φάρμακα είναι το ibuprofen (400 mg μαζί με το φαγητό κάθε 6 ώρες, εάν οι πόνοι δεν υποχωρήσουν μπορεί η δόση ν' αυξηθεί σε 600mg κάθε 6 ώρες)).

αναλγησικά φάρμακα όπως το acetaminophen μπορεί να χρησιμοποιηθεί για περιπτώσεις ήπιων πόνων (από 650 έως 1000 mg κάθε 6 ώρες)

η ασπιρίνη αν και είναι πολύ αποτελεσματικό φάρμακο με πολύ ισχυρή δράση εναντίον των προσταγλανδινών έχει εγκαταλειφθεί κατά τα τελευταία 20 χρόνια διότι η χορήγηση της ασπιρίνης σε παιδιά έχει συσχετισθεί με την εκδήλωση ενός πολύ σοβαρού και δυνητικά συνδρόμου του συνδρόμου του Rey.

υπάρχουν και άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα τα οποία έχουν ισχυρή δράση εναντίον των προσταγλανδινών όπως το naproxen, το mefenamic acid, το flurbiprofen και άλλα

ακόμη ένα πολύ αποτελεσματικό φάρμακο για σοβαρούς πόνους της περιόδου είναι ο συνδυασμός οιστρογόνων και προγεστερόνης τα οποία χρησιμοποιούνται σαν αντισυλληπτικά φάρμακα. Τα αντισυλληπτικά αυτά φάρμακα επειδή μεταβάλλουν την κανονική ορμονική διαδικασία που οδηγεί στην ωορρηξία μειώνουν τους πόνους της έμμηνου ρήσης. Ο ειδικός γιατρός θ' αποφασίσει εάν επιβάλλεται η θεραπεία αυτή ανεξάρτητα από το εάν υπάρχει ή όχι σεξουαλική δραστηριότητα.

Συνοπτικά πρέπει να τονίσουμε ότι οι πόνοι και οι έντονες κράμπες που ταλαιπωρούν τα κορίτσια κατά την εφηβική ηλικία δεν πρέπει ν' αφήνονται χωρίς αντιμετώπιση. Πρέπει να δίνονται τα κατάλληλα για την περίπτωση φάρμακα με τρόπο τέτοιο που να μην διαταράσσονται οι κανονικές δραστηριότητες σχολικές και άλλες του παιδιού. Επίσης σε ορισμένες περιπτώσεις έντονων πόνων, μια διερεύνηση από ειδικό γιατρό είναι απαραίτητη για ν' αποκλείονται τυχόν παθολογικές οργανικές καταστάσεις.