Γεννήθηκε
στο Ηράκλειο της Κρήτης και σπούδασε Νομικά στην Αθήνα. Συμπλήρωσε τις σπουδές
του στο Παρίσι και ήταν από τους πιο πολυταξιδεμένους 'Ελληνες πνευματικούς
ανθρώπους. Το έργο του είναι πλούσιο και απλώνεται σε πολλούς τομείς: θέατρο,
ποίηση, δοκίμιο, ταξιδιωτικά, μυθιστόρημα, μεταφράσεις, φιλοσοφία. Ανέπτυξε
πλούσια πνευματική δράση και απέκτησε φήμη. Τα κυριότερα έργα του: Αναφορά στον
Γκρέκο, Ασκητική, Οδύσσεια (έπος, αποτελούμενο από 3333 στίχους), Βίος και
Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, Ο Καπετάν Μιχάλης, Ο Φτωχούλης του Θεού, Ο Χριστός
Ξανασταυρώνεται, Ο Τελευταίος Πειρασμός, Ταξιδεύοντας κ.ά. Επίσης μετέφρασε τη
Θεία Κωμωδία του Δάντη και σε συνεργασία με τον Ι. Θ. Κακριδή την Ιλιάδα και
την Οδύσσεια του Ομήρου.
Ο
Καζαντζάκης είναι ένας οδοιπόρος της Αβύσσου. Ένας οδοιπόρος της ανθρώπινης
σκέψης. Σπούδασε, μετέφρασε, έγραψε, ταξίδεψε στις περισσότερες φιλοσοφίες,
θρησκείες και ρεύματα της εποχής. Σε ιδεολογίες αντικρουόμενες. Στον υπαρξισμό,
στον Δαρβινισμό, στον Μαρξισμό, στον Χριστιανισμό, στον Βουδισμό, στον
Ιδεαλισμό, στον Αθεϊσμό. Ένας διεθνιστής, θετικιστής, Σοφιστής, Νιτσεϊκός,
Ελληνοκεντρικός, Μακιαβελικός, Μπερξονικός. Ένας Μηδενιστής Αρχαιοέλληνας, που
σε όλη του την ζωή προσπάθησε να ανακαλύψει, να συνθέσει και να αποσυνθέσει την
ανθρώπινη μοίρα. Ο Καζαντζάκης έζησε και
έγραψε
τον
πρώτο μισό του εικοστού αιώνα. Με τους δύο παγκοσμίους πολέμους, τις εθνικές
καταστροφές, τον εμφύλιο, την Ρωσική επανάσταση, τις μεγάλες ανατροπές, τις
επιστημονικές ανακαλύψεις και θεωρίες, τις πτώσεις, τον νέο κόσμο. Ζούσε και έτρεχε, έγραφε και έσχιζε για να
προλάβει όλα τα ανθρώπινα τραύματα. Είχε δασκάλους και δεν το έκρυβε. «Εκείνους
που άφηκαν βαθύτερα τ' αχνάρια τους στην Ψυχή μου. Τους αθάνατους νεκρούς. Τις
Μεγάλες Σειρήνες. Ο Βούδας, ο Λένιν, ο Όμηρος, ο Νίτσε, ο Μπέρξονας, ο Ζορμπάς,
ο Οδυσσέας. Αυτοί ήταν τα αποφασιστικά σκαλοπάτια στο ανηφόρισμά μου.» Έψαχνε
την κάθαρση. Ήταν σε μόνιμη διαμάχη με τον εαυτό του, τις ιδέες του, το
περιβάλλον του. Προσπαθεί να συλλάβει με τον Λόγο την Αθάνατη ουσία, που ζει
μέσα στον άνθρωπο. Τον ενδιαφέρουν οι
δυνατοί, οι διαρκώς έτοιμοι για δράση. Η πράξη η ίδια. Δεν τον ενδιαφέρουν οι
παραδομένοι, οι υποταχτικοί. Όλοι οι ήρωές του ενεργούν, παλεύουν, προσπαθούν.
Στους Μύθους οι Ήρωές του είναι ελεύθεροι, παγανιστές, συμβολιστές, μεθυστικοί,
πρωτόγονοι, εσωτερικοί, γήινοι, σταυρωμένοι, τραγικοί, υποχθόνιοι, πολεμιστές,
προφήτες, δαιμονισμένοι, φιλόσοφοι, διχασμένοι, σύγχρονοι, Οδύσσειοι, θεολόγοι,
παγκόσμιοι, ιστορικοί, ανατολίτες, δυτικοί, αποκρυφιστές, μεσσιανιστές,
μυστικιστές, εξόριστοι, στοχαστές, κήρυκες.
Το ιερό ζευγάρι που γεννάει την τραγωδία, ο Απόλλωνας και ο Διόνυσος,
αυτή η αρχαιοελληνική διδασκαλία του Νίτσε καθόρισε το έργο του.
