Τι γίνεται στην οικογένεια όταν εργάζονται και οι δύο γονείς;

Έχει πλέον περάσει η εποχή που μόνο ο πατέρας κέρδιζε το ψωμί της οικογένειας. Παλαιότερα στην τυπική οικογένεια, η μητέρα μεριμνούσε για το σπίτι, το νοικοκυριό και φρόντιζε τα παιδιά όταν επέστρεφαν από το σχολείο. Η κατάσταση αυτή έχει αλλάξει δραματικά και οι πλείστες μητέρες σήμερα εργάζονται. Πολύ συχνά όταν τα παιδιά επιστρέφουν πίσω στο σπίτι, τα φροντίζουν άλλοι μέχρι που οι γονείς να τελειώσουν με τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις. Δεν είναι λίγα τα παιδιά, ακόμη και πολύ νεαρής ηλικίας που μετά το σχολείο μένουν μόνα τους στο σπίτι για πολλές ώρες. Για τους γονείς οι συνθήκες αυτές δεν ιδανικές ούτε ευχάριστες. Σίγουρα θα προτιμούσαν διαφορετικά. Όμως οι τόσες πολλές οικονομικές υποχρεώσεις που βαραίνουν σήμερα τις οικογένειες, δεν αφήνουν άλλη επιλογή από την αναγκαστική επαγγελματική απασχόληση και των δύο γονέων. Τα ερωτήματα που απασχολούν και στην ουσία βασανίζουν τους γονείς είναι πολλά και δικαιολογημένα:

1.Ποιες είναι οι επιδράσεις της κατάστασης αυτής στα παιδιά;
2.Πώς μπορούν οι γονείς να προβλέπουν και να ελέγχουν ποιες καθημερινές εμπειρίες θα βιώνουν τα παιδιά τους κατά την πολύωρη απουσία τους;
3.Ποιες μπορεί να είναι οι μακροχρόνιες συνέπειες για την οικογενειακή ζωή και την εξέλιξη των παιδιών της νέας αυτής τάξης των πραγμάτων;

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι όταν και οι δύο γονείς εργάζονται μπορούν να συμβούν τουλάχιστον δύο καταστάσεις στις οποίες ο γονικός ρόλος υποφέρει επικίνδυνα. Στην πρώτη κατάσταση, ορισμένοι γονείς μπορεί να δείχνουν σημεία λιγότερου ενδιαφέροντος για την ανατροφή των παιδιών τους ή να είναι λιγότερο αισθηματικά διαθέσιμοι για τα παιδιά τους. Ο ξέφρενος ρυθμός της ζωής τους, οι απαιτήσεις και αγωνίες που συνοδεύουν τη δουλειά τους, δεν τους επιτρέπουν να προσφέρουν την απαιτούμενη για τα παιδιά τους προσοχή, αγάπη και φροντίδα με την ορθή συναισθηματική διάσταση που τόσο καλά μπορούν τα παιδιά να διαισθάνονται. Στη δεύτερη κατάσταση, οι γονείς φοβούνται να τοποθετούν όρια στα παιδιά τους. Λόγω της δικής τους δύσκολης κατάστασης, δεν έχουν την αυτοπεποίθηση για την αυστηρότητα που απαιτείται για την τοποθέτηση ορίων. Οι πολλές ώρες απουσίας τους, σωματικής ή ψυχικής, τους αδυνατίζει ακόμη περισσότερο στο ρόλο της οριοθέτησης των παιδιών. Όμως η τοποθέτηση ορίων είναι βασική και εξαιρετικά σημαντική συνιστώσα για την ανάπτυξη και ανατροφή των παιδιών. Προσφέρει την ασφάλεια που χρειάζονται τα παιδιά, συμβάλλει στην ευτυχία τους όταν θα είναι ενήλικες και η εφαρμογή τους είναι βασικό στοιχείο για την υιοθέτηση από τα παιδιά των αξιών που θέλουν να τους διδάξουν και να τους δώσουν οι γονείς τους. Η αναγνώριση, μελέτη και κατανόηση των καταστάσεων που δημιουργούνται λόγω της επαγγελματικής απασχόλησης των δύο γονέων και των απαιτήσεων της σύγχρονης οικογενειακής ζωής, επιτρέπουν μια καλύτερη πορεία στην αντιμετώπιση τους. Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνούμε και τα θετικά που αποφέρει η επαγγελματική απασχόληση και των δύο γονέων. Η οικογένεια μπορεί να έχει ένα σημαντικά μεγαλύτερο εισόδημα, γεγονός που μειώνει το οικονομικό στρες που βιώνει. Παράλληλα όταν και οι δύο γονείς εργάζονται, δημιουργείται μεγαλύτερη ισότητα στους ρόλους του πατέρα και της μητέρας. Επίσης ανάλογα με το είδος των απασχολήσεων και των αξιών μιας οικογένειας, ο άντρας μπορεί να λαμβάνει μεγαλύτερο μέρος στη φροντίδα των παιδιών από ότι παραδοσιακά γινόταν. Σε πολλές οικογένειες δημιουργείται υπερβολική πίεση και ένταση λόγω των υπερβολικών δεσμεύσεων και ευθυνών που λαμβάνονται από τους γονείς. Το αποτέλεσμα είναι ένα βαρυφορτωμένο πρόγραμμα με όλες τις στρεσσογόνες καταστάσεις που αυτό επιφέρει. Στις οικογένειες που οι δύο γονείς δουλεύουν σε διαφορετικές ώρες ή που εργάζονται με το σύστημα της βάρδιας, δημιουργούνται περισσότερα προβλήματα. Οι γονείς δεν είναι συχνά μαζί στο σπίτι, δημιουργούνται εντάσεις, οι σχέσεις στο ζευγάρι υποφέρουν και μπορεί να δημιουργούνται επιπτώσεις στα παιδιά. Σε ορισμένα επαγγέλματα όπως οι πυροσβέστες, οι αστυνομικοί, οι νοσηλευτές, τα προβλήματα αυτά είναι συχνά. Οι βάρδιες δεν επιτρέπουν στην οικογένεια ένα προγραμματισμό, ρουτίνα και ρυθμό όπως στις υπόλοιπες οικογένειες. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις κάτω από αυτές τις συνθήκες που η ηρεμία και σταθερότητα της οικογένειας επηρεάζονται αρνητικά. Εάν για παράδειγμα έχουμε μια οικογένεια όπου η μητέρα είναι νοσηλεύτρια και ο πατέρας πυροσβέστης, ο χρόνος που έχουν να είναι μαζί ως ζευγάρι περιορίζεται. Ακόμη περιορισμένος είναι ο χρόνος που μπορούν να προσφέρουν στα παιδιά τους. Η ένταση και η κούραση λόγω της νυχτερινής εργασίας, ταλαιπωρούν και τους δύο όταν έχουν έστω και λίγο χρόνο να περάσουν μαζί ως οικογένεια. Ας μην ξεχνούμε και τα προβλήματα ύπνου που επιφέρουν τα επαγγέλματα που επιβάλλουν σύστημα βάρδιας και νυχτερινή εργασία. Η κούραση και νευρικότητα που προκύπτουν δεν είναι ότι καλύτερο για τη συζυγική και οικογενειακή αρμονία. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τα προβλήματα που προκύπτουν λόγω της επαγγελματικής απασχόλησης και των δύο γονέων τους. Όταν υπάρχει επιπρόσθετο πρόβλημα λόγω εργασίας με βάρδια, τότε οι επιπτώσεις στα παιδιά είναι ακόμη πιο εμφανείς. Βλέπουν σπάνια τους γονείς τους μαζί και συχνά ποθούν να έχουν μια πιο φυσιολογική οικογενειακή ζωή αν μπορούμε να την αποκαλέσουμε έτσι. Οι γονείς αφού αντιληφθούν καλά τους κινδύνους και τις επιπτώσεις που έχουν οι επαγγελματικές τους απασχολήσεις στην οικογενειακή ζωή και ιδιαίτερα στα παιδιά τους, πρέπει να καταβάλλουν προσπάθειες για να απαλύνουν τις δυσκολίες και την ψυχική καταπόνηση των παιδιών τους. Ταυτόχρονα πρέπει να στηρίζουν ο ένας τον άλλον, να επιδιώκουν όσο το δυνατό περισσότερο στις αργίες, στα Σαββατοκύριακα όταν τους δίνεται ελεύθερος χρόνος, να περνούν χρόνο μαζί. Παρά τις δυσκολίες που δημιουργούν οι δουλειές τους, πρέπει να δίνουν και να προάγουν το αίσθημα της ενότητας και αρμονικής λειτουργίας της οικογένειας τους. Στις εργασίες του σπιτιού, στην αγορά των προμηθειών ή τροφίμων και για τις υποχρεώσεις των παιδιών, πρέπει να παίρνουν πρωτοβουλίες να βοηθούν ο ένας τον άλλον για την αρμονική διεκπεραίωση τους. Στην ανατροφή των παιδιών, οι αξίες πρέπει να διδάσκονται και να εφαρμόζονται, η τοποθέτηση ορίων και η πειθαρχία πρέπει να γίνονται χωρίς αμέλεια, με αλληλοστήριξη των γονιών παρά τις δυσκολίες που έχει η επαγγελματική απασχόληση και των δύο, για το καλύτερο των παιδιών τους.