Της λαογράφου Παρθένας Τσοκτουρίδου.
Οι γυναίκες του Πόντου ήταν αγνές
και τίμιες. Οπωσδήποτε σχολιάζονταν όμως θετικά ή αρνητικά οι ικανότητες, ο
χαρακτήρας και η ηθική τους, καθώς και η οικονομική κατάσταση της οικογένειας
τους.
Τις γεροντοκόρες τις
χαρακτήριζαν ως «άτυχες». Εκείνες όμως που ήταν κακές και βλάσφημες, δεν τις
μιλούσε κανείς και τις χαρακτήριζαν ως «παλιοκόριτσα».
Τον ανύπαντρο ονόμαζαν
«ασκητή» και δεν τον είχαν σε μεγάλη εκτίμηση. Δεν τον λογάριαζε σχεδόν κανείς,
γιατί έλεγαν ότι «δεν μπορούσε ν' ανοίξει σπίτι» ή ότι «φοβόταν να ζήσει μια
γυναίκα».
Προγαμιαίες σχέσεις
υπήρχαν, αλλά σ' ελάχιστο βαθμό, διότι υπήρχε μεγάλη ντροπή τότε. Οι
προγαμιαίες σχέσεις ήταν κρυφές, γιατί αν τύχαινε και το καταλάβαιναν οι γύρω
τους, τους κορόιδευαν και τους έφτυναν.
Εκείνη την εποχή στον
Πόντο διοικούσαν οι γέροντες. Αν μια ανύπαντρη γυναίκα έμενε έγκυος, δεν την
άφηναν να «χάσει» το παιδί. Περίμεναν να το γεννήσει κι όταν εκείνη πήγαινε για
σαραντισμό στην εκκλησία, μαζεύονταν οι γέροντες μαζί με τον «πασβάνο» κι
έκαναν ένα είδος δικαστηρίου, όπου έπρεπε η κοπέλα να μαρτυρήσει το όνομα του
πατέρα, αλλιώς την εξόριζαν από τον τόπο τους ή την κρεμούσαν.
Όταν η κοπέλα μαρτυρούσε
το όνομα του πατέρα και τύχαινε εκείνος να ήταν ανύπαντρος, τότε τον υποχρέωναν
να την παντρευτεί. Αν όμως τύχαινε να ήταν παντρεμένος, τον τιμωρούσαν με
πρόστιμο κάμποσων χρυσών λιρών, ανάλογα με το πόσα παιδιά και τι οικονομική
κατάσταση είχε.
Για την «παρθενιά» είχαν
την αντίληψη ότι η κοπέλα έπρεπε να ήταν «παρθένα». Αν ο γαμπρός δεν έβρισκε
«παρθένα» τη νύφη, την ίδια στιγμή την έδιωχνε στους γονείς της. Τα αγόρια από
μικρά «άνοιγαν» τραπουλόχαρτα για να δουν αν οι γυναίκα που θα παντρεύονταν θα
ήταν «παρθένα».
Σ' ελάχιστες όμως
περιπτώσεις υπήρχε έρωτας μεταξύ δυο νέων προτού παντρευτούν. Τις περισσότερες
φορές όμως, οι γονείς του γαμπρού ή της νύφης ήταν εκείνοι, που φρόντιζαν για
το «αν» και «πότε» θα τους πάντρευαν, δίχως να λογαριάζουν τη γνώμη των παιδιών
τους και κανόνιζαν τον γάμο οι ίδιοι.
Πολλές φορές αυτό
κανονιζόταν κι από δυο φίλες έγκυες, οι οποίες συμφωνούσαν στο ότι, αν
γεννούσαν η μια αγόρι και η άλλη κορίτσι, θα πάντρευαν τα παιδιά τους και
έδιναν λόγο προτού ακόμη γεννήσουν.
Πολλές ήταν οι
περιπτώσεις που οι άντρες παντρεύονταν γυναίκες μεγαλύτερες τους και
αντίστροφα. Τύχαινε δε ένα αγόρι 9 χρόνων να παντρευόταν 20 χρόνων κοπέλα.
(Τα στοιχεία είναι
παρμένα από το βιβλίο της λαογράφου Παρθένας Τσοκτουρίδου με τίτλο: ΟΙ
ΠΑΤΡΟΓΟΝΙΚΕΣ ΡΙΖΕΣ ΤΩΝ ΚΟΜΝΗΝΙΩΤΩΝ).
