Παιδί και Διαδίκτυο

Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι οι διαδραστικές τεχνολογίες, όπως το Διαδίκτυο και το κινητό τηλέφωνο, αποτελούν χρηστικά εργαλεία επικοινωνίας, μάθησης, δημιουργίας, διασκέδασης και εργασίας. Με λίγα "κλικ" μικροί και μεγάλοι μπορούν να βρεθούν σ' έναν απέραντο εικονικό κόσμο γεμάτο χίλια θαύματα.

Όμως, ο αχανής αυτός ιδεατός κόσμος, όπως άλλωστε και ο πραγματικός κόσμος στον οποίο ζούμε, έχει και τις σκοτεινές πλευρές του. Ένας ενήλικας είναι σε θέση να κρίνει και να αποφύγει τους κινδύνους που θα συναντήσει εκεί, για ένα παιδί, όμως, τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Η ευθύνη της προστασίας του, λοιπόν, βρίσκεται, όπως και στο φυσικό κόσμο, στα χέρια των γονέων του. Ωστόσο, η προστασία των ανηλίκων δεν είναι μια απλή διαδικασία. Το επιθυμητό δεν είναι ούτε η πλήρης απαγόρευση της πρόσβασης στους διαδραστικούς κόσμους που στερεί το παιδί από ανεκτίμητα εργαλεία, ούτε η παντελής απουσία επιτήρησης και κατά συνέπεια η στροφή προς τις ευχές... για να μη συμβεί τίποτα κακό.

Έχει φτάσει, λοιπόν, ο καιρός για δράση. Μακάρι να μη χρειαζόταν να μάθουμε τι σημαίνει «spam» ή «download» ή «facebook». Πρέπει να το κάνουμε για χάρη των παιδιών μας, τα οποία αφήνουμε πάρα πολύ συχνά να πλοηγούνται μόνα τους στο Διαδίκτυο, κάτι που πολλές φορές ισοδυναμεί με το να τα αφήνουμε να περιφέρονται στην πόλη ολομόναχα... μέσα στη νύχτα! Όπως δε χρειάζεται να έχουμε δίπλωμα οδήγησης για να μάθουμε τα παιδιά μας να διασχίζουν με ασφάλεια το δρόμο, έτσι και στον ψηφιακό κόσμο δε χρειάζεται να είμαστε οι «γκουρού» της τεχνολογίας για να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από τις κακοτοπιές.

Η απάντηση στα παραπάνω είναι η ίδια που μας καθοδηγεί τόσα χρόνια μέσα στον πραγματικό κόσμο:

Nα τα μάθουμε να είναι υπεύθυνα
Nα τα εφοδιάσουμε με σωστή πληροφόρηση και εκπαίδευση.
Nα τα βοηθάμε όποτε μας το ζητάνε, να είμαστε πάντα στο πλευρό τους, όχι μόνο με το νου μας, αλλά και ως φυσική παρουσία.
Nα εμπνεύσουμε εμπιστοσύνη.
Nα είμαστε ενημερωμένοι και να καταβάλουμε προσπάθεια να μάθουμε μαζί με τα παιδιά.

-Η θετική διάσταση του διαδικτύου

Το διαδίκτυο στη σύγχρονη κοινωνία είναι «επιταχυντής» γνώσης. Το παιδί και ο έφηβος βρίσκονται μπροστά από μια απέραντη πηγή πληροφοριών και γνώσεων, στις οποίες η πρόσβαση είναι εύκολη και απλή. Μπορεί μόνο του, με απλό τρόπο να έχει άμεσα κι εύκολα όλη την πληροφορία που επιδιώκει για το σχολείο του, τις εργασίες του, τα ενδιαφέροντά του. Mαθαίνει στο παιδί να ερευνά, να αξιολογεί πληροφορίες, να κατευθύνεται σε ένα στόχο. Η υπερπληθώρα πληροφόρησης μαθαίνει στο παιδί να ιεραρχεί, να αξιολογεί, να εντοπίζει αυτό που του είναι χρήσιμο και ενδιαφέρον. Το διαδίκτυο προσφέρει στο παιδί τη δυνατότητα να αυτενεργεί, να έχει τη δική του παρουσία και ταυτότητα, με τους όρους που καθορίζει αυτό. Μπορεί στο διαδίκτυο να δημιουργήσει, να κατασκευάσει, να συγκρίνει, να συλλέξει, να ρωτήσει, να μάθει μόνο του, και με το δικό του ρυθμό. Το διαδίκτυο είναι ένα ψυχαγωγικό μέσο και δημοφιλέστατο μέσο επικοινωνίας.

Κάνει τη μάθηση παιχνίδι, προσφέρει τη δυνατότητα στο παιδί να παίξει οξύνοντας πολλαπλές ικανότητές του, κι ακόμα μπορεί να έχει ζωντανή επαφή με άτομα οπουδήποτε, σε όλο τον κόσμο Αλλά ασφαλώς και το διαδίκτυο, όπως και κάθε σύγχρονη τεχνολογία, μπορεί να έχει αρνητική επιρροή, αν δεν έχει σωστή χρήση.

-Τι πρέπει να προσέχουμε οι γονείς:

Προσωπικά δεδομένα: τα παιδιά δεν αξιολογούν πάντα σωστά τις πληροφορίες που παίρνουν από το internet και μπορεί να παρέχουν προσωπικές πληροφορίες χωρίς ενδοιασμούς
Ασφάλεια: τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες, στο διαδίκτυο μπορεί να εκτίθενται σε ιούς και κακόβουλο λογισμικό, (δηλαδή προγράμματα που παραβιάζουν την ασφάλεια του υπολογιστή αλλά και που μπορούν να υποκλέπτουν προσωπικά δεδομένα.)
-Ανεπιθύμητο περιεχόμενο: τα παιδιά μπορεί να εκτεθούν σε υλικό που είναι είτε ακατάλληλο για την ηλικία τους είτε ανάρμοστο και μπορεί να περιλαμβάνει διαφημιστικό υλικό, ανεπιθύμητη αλληλογραφία (spam), πορνογραφία, και σπανιότερα εκφοβισμό, εχθρότητα και εξτρεμιστικές ομάδες.
Διαδικτυακές απάτες: δηλαδή απάτες που πραγματοποιούνται online (όπως γίνονται και στον πραγματικό κόσμο), μόνο που οι απατεώνες συνήθως δεν ενδιαφέρονται για την ηλικία του ατόμου που εξαπατούν – ενδιαφέρονται μόνο για αυτά που θα αποκομίσουν.
-Κλοπή ταυτότητας: σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί κάποιο άλλο άτομο να κλέψει την ταυτότητα ενός παιδιού και να εκτελέσει παράνομες ή μη online δραστηριότητες.
Ψυχολογικές επιπτώσεις: Ένα παιδί που δεν έχει αναπτύξει επαρκώς τις κοινωνικές του ικανότητες μπορεί να βρίσκει καταφύγιο στην επικοινωνία μέσω διαδικτύου. Αυτή η υπερβολική χρήση ίσως το κάνει να αποσύρεται απο τις ζωντανές επαφές, να παραμελεί φυσικές δραστηριότητες, ή και τα μαθήματά του.
-Εθισμός: Τα διαδικτυακά παιχνίδια μπορεί να δημιουργήσουν εθισμό, με συμπτώματα που μπορείτε να αναγνωρίσετε εύκολα, όπως: διαταραχές στη συμπεριφορά, στον ύπνο, στο φαγητό, κι ακόμα κοινωνική απομόνωση, και απώλεια άλλων ενδιαφερόντων
-Διαδικτυακός εκφοβισμός: αυτό που παλιά γινόταν μόνο στην αυλή του σχολείου, σήμερα μεταφέρεται και στο κινητό και στο διαδίκτυο, δηλαδή οι απειλές, η κακοποίηση και ο εκφοβισμός από τον «καπετάν φασαρία» του σχολείου, προς παιδιά με ηπιότερη προσωπικότητα. Ο θύτης μπορεί να οδηγείται στον Διαδικτυακό εκφοβισμό επειδή βιώνει έντονα συναισθήματα όπως θυμός ,απόγνωση που προέρχονται τόσο από πιθανές προβληματικές σχέσεις στο οικογενειακό περιβάλλον όσο και εξαιτίας κοινωνικών δυσκολιών που αντιμετωπίζει ως άτομο, ενώ δημιουργεί στο θύμα αίσθημα ενοχής και ανασφάλειας.
H WIND στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης με την επιστημονική επίβλεψη του Ιωάννη Τσιάντη, MD, DPM, FRC Psych.Αν. Καθηγητή Παιδοψυχιατρικής Επιστημονικού Υπεύθυνου Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. δημιούργησε έναν οδηγό με συμβουλές προς γονείς ώστε να ενθαρρύνουν και να καθοδηγήσουν τα παιδιά τους να χρησιμοποιούν την τεχνολογία υπεύθυνα και με ασφάλεια.