Πῆγε στὴν ΚΠολι ὁ πάπας τῆς Ρώμης γιὰ τὸν ἑορτασμὸ τῶν 1700 ἐτῶν ἀπὸ τὴν σύγκλησι τῆς Α΄ Οἱκουμενικῆς Συνόδου στὴν Νίκαια. Ἡ Σύνο-δος αὐτή, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἀντιμετώπισι τῆς αἱρέσεως τῶν Ἀρειανῶν, συνέταξε τὰ πρῶτα ἄρθρα τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως, ὡς ἕνα ξεκαθά-ρισμα τῆς ἀληθινῆς πίστεως ἀπὸ τὴν πλάνη τῆς ἀρειανῆς αἱρέσεως. Ἡ Β΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος συμπλήρωσε τὸ Σύμβολο μὲ τὰ ἄρθρα ποὺ ἀναφέ-ροντα στὴν πίστι μας γιὰ τὸ τρίτο πρόσωπο τῆς Ἀγίας Τριάδος, τὸ ἅγιο Πνεῦμα.
Στὸ διάβα τῆς ἱστορίας ἔγινε τὸ μεγάλο τραῦμα στὴν ἑνότητα τῆς
Ἐκκλησίας, καὶ ἀπὸ τὸ 1054 ἔχομε στὴν Ἀνατολὴ τὸν Ὀρθόδοξη Ἐκ-κλησία, καὶ στὴν
Δύσι τοὺς πλανεμένους Δυτικούς τοὺς Καθολικούς, οἱ ὁποῖοι, κοντὰ στὰ ἄλλα
σημεῖα διαφορᾶς ποὺ ἀποκλίνουν ἀπὸ τὴν ἀληθινὴ πίστι, (ποὺ Ἡγούμενος ἀπὸ τὰ
Μετέωρα τὰ ὀνοματίζει σὲ δεκαπέντε), ἄκουσον, ἄκουσον, διόρθωσαν τὸ Σύμβολο τῆς
Πίστεως προσθέτοντας τὸ περίφημο φιλιόκβε, ὅτι δηλαδὴ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα
ἐκπο-ρεύεται «καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ». Δὲν κάνω δογματολογία, γιὰ νὰ συζητήσω ἂν
μπορεῖ κανεὶς νὰ προσθέση, νὰ ἀφαιρέση κάτι ἢ νὰ διορθώση ἀπόφασι Οἰκουμενικῆς
Συνόδου. Μόνο θὰ σᾶς ρωτήσω: Πῶς θὰ ὀνομάζατε κάποιον ὀ ὁποῖος στὴν Νίκαια
ἐκφωνεῖ τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως, ὅπως τὸ συνέταξε ἡ Σύνοδος τῆς Νικαίας, ἀλλὰ
ὅταν βρίσκεται στὴν Ρώμη τὸ λέγει μὲ τὴν πρόσθεσι τοῦ φιλιόκβε; Φοβᾶμαι νὰ τὸν
χαρακτηρίσω Θεοεμπαίχτη, ὅμως πεῖτε μου ἐσεῖς, πῶς νὰ χαρακτηρίσω σωστά,
κάποιον ποὺ ὁμολογεῖ ὅτι ἄλλα πιστεύει στὴν ἀνατολὴ καὶ ἄλλα στὴν δύσι; Πότε
ἀληθεύει; ποῦ ὁμολογεῖ τὴν ἁλήθεια, στὴν ἀνατολὴ ἢ στὴν δύσι; Μᾶλλον δὲν
φοβᾶται τὸν Θεό, ἢ μπορεῖ αὐτὸς νὰ εἶναι ἀνώτερος ἀπὸ τὸν Θεό!
Βέβαια ὅλα τὰ μέσα - ἐφημερίδες, τηλεοράσεις – δημοσίευσαν τὸ ἔγ-γραφο
μὲ τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως ποὺ διάβασε ὁ Πάπας χωρὶς τὸ φιλιόκβε, γιὰ νὰ μὴν
ἀμφιβάλλουμε ὅτι ἐκφώνησε πράγματι τὸ Σύμβολο Νικαίας, καὶ παρουσιάσθηκε ὡς
μεγάλο βῆμα πρὸς τὴν ἑνότητα. Ἀλλὰ δὲν βρέθηκε κανένας ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ νὰ κάνη,
αὐτὸ ποὺ ἔκανε ὁ Παῦλος στὸν ἀπόστολο Πέτρο στὴν Ἀντιόχεια. «Ὅταν ἦρθε ὁ Πέτρος
στὴν Ἀντιόχεια κατὰ πρόσωπο ἀντέστην καὶ διαφώνησα μαζί του, διότι ἦταν
ἀξιοκατάκριτος. Ἐπειδὴ προτοῦ νὰ ἔρθουν μερικοὶ χριστιανοί (ἐξ Ἰουδαίων) ἀπὸ τὰ
Ἰεροσόλυμα, ὁ Πέτρος συνέτρωγε μὲ τοὺς ἐξ ἐθνῶν χριστιανούς. Ὅταν ἦρθαν αὐτοὶ
τότε ἀποχωριζόταν ἀπὸ τοὺς ἐξ ἐθνῶν, γιὰ νὰ μὴ σκανδαλίση τοὺς ἐξ Ἰουδαίων… Ὅταν
εἶδα ὅτι δὲν βαδίζει ὀρθὰ ὡς πρὸς τὴν ἀλήθεια τοῦ εὐαγγελίου, εἶπα στὸν Πέτρο
μπροστὰ σὲ ὅλους· Ἐὰν ἐσὺ παρ’ ὅλο ποὺ εἶσαι ἐξ Ἰουδαίων συμπεριφέρεσαι ὅπως οἱ
ἐξ ἐθνῶν καὶ ὄχι ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι, γιατὶ ἀναγκάζεις τοὺς ἐξ ἐθνῶν χριστιανούς
νὰ ἀκολουθοῦν τὶς παραδόσεις τῶν Ἰουδαίων;» (Γαλ. 2,11-14). Νομίζω ὅτι ὑπάρχει
ἀντιστοιχία. Διότι καὶ σήμερα, ὁ φερόμενος ὡς διάδοχος τοῦ Πέτρου,
συμπεριφέρεται παρομοίως.
Συνεχίζω νὰ ἀποτυπώνω ἄλλο ἕνα σημεῖο ἀπὸ τὰ ὅσα ἔγιναν τελευ-ταῖα στὴν
ΚΠολι. Ὁ πατριάρχης Ἀλεξανδρείας εἶπε· «Εἶναι καιρὸς νὰ ξεχάσουμε τὰ προβλήματα
τοῦ παρελθόντος καὶ πρέπει νὰ κοιτάξουμε μπροστά μας, διότι αὐτὸ ἀπαιτοῦν οἱ
καιροὶ».
Μένω στὰ ὑπογραμμισμένα. Διδάχθηκα ὀρθόδοξη θεολογία στὸ ΑΠΘ, καὶ ἔμαθα
ὅτι ἡ Ἐκκλησία δὲν ξεχνάει, οὔτε σκεπάζει κάτω ἀπὸ τὸ χαλί τὰ προβλήματα. Ἡ
Ἐκκλησία μας βρέθηκε πολλὲς φορὲς μπροστὰ σὲ δύσκολα προβλήματα. Ἀλλὰ δὲν τὰ
προσπέρασε μὲ τὴν λήθη. Συνοδικὰ τὰ μελετοῦσε πάντα καὶ καθάριζε τὴν πίστι ἀπὸ
τὶς στρεβλώσεις καὶ τὶς πλάνες τῶν κατὰ καιροὺς αἱρετικῶν. Αἱρετικοὶ δὲν
ἔπαυσαν νὰ ὑπάρ-χουν στὴν πορεία τῆς Ἐκκλησίας, οὔτε θὰ παύσουν νὰ
ἐμφανίζονται. Ὅμως ἡ Ἐκκλησία ποὺ κατέχει τὴν ἀλήθεια, αὐτὴ εἶναι ἡ οὐσία της,
κατευθύνεται ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, καὶ διαλύει τὶς πλάνες. Δὲν συσχη-ματίζεται μὲ
τὸν κόσμο καί, προκειμένου γιὰ τὴν ἀλήθεια, δὲν μπορεῖ νὰ ἐξυπηρετῆ κοσμικούς
στόχους. Ἡ πορεία της εἶναι μὲ κατεύθυνσι τὸν οὐρανὸ καὶ τὰ αἰώνια καὶ ὄχι τὰ
γήινα καὶ προσωρινά.
Δημ. Π.
Ρίζος
Δρ
θεολογίας-φιλόλογος