Τρίτη 16 Δεκεμβρίου 2025

Σαν σήμερα 16/12/1922: Φεύγει από τη ζωή στην Ιερουσαλήμ, σε ηλικία 64 ετών, ο Ελιέζερ Μπεν Γεούντα, θεμελιωτής της αναγέννησης της εβραϊκής γλώσσας


Ο Μπεν Γεούντα γεννιέται στο Λούσκι της Λιθουανίας (που σήμερα ανήκει στη Λευκορωσία) και λαμβάνει την παραδοσιακή παιδεία των εβραιοπαίδων της κεντρικής Ευρώπης μαθαίνοντας εβραϊκά και μελετώντας τη Βίβλο. Το 1877 πηγαίνει για σπουδές στο Παρίσι όπου, μεταξύ άλλων, σπουδάζει Ιστορία και Πολιτική της Μέσης Ανατολής στη Σορβόννη. Το 1881 μεταναστεύει στην Παλαιστίνη, που τότε αποτελούσε τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και εγκαθίσταται στην Ιερουσαλήμ. Εκεί διδάσκει σαν δάσκαλος σε σχολείο της Alliance Israelite Universelle. Ακόμη, εργάζεται σαν επιμελητής εβραιόφωνων εφημερίδων και σαν γλωσσολόγος. Στο πλαίσιο της σιωνιστικής ιδεολογίας που σκοπό είχε την επανασύσταση του εβραϊκού κράτους, ο Μπεν Γεούντα από νωρίς συλλαμβάνει το όραμα αναγέννησης της επί 1700 έτη μη ομιλούμενης πλέον εβραϊκής γλώσσας, προκειμένου να αντικαταστήσει τις γλώσσες που μιλούσαν μέχρι τότε οι Εβραίοι στη διασπορά (γίντις, λαντίνο, ρωσικά κ.ά.). Το 1889 ιδρύει στην Ιερουσαλήμ το «Συμβούλιο Εβραϊκής Γλώσσας», οργανισμός που αργότερα μετονομάστηκε σε «Ακαδημία για την Εβραϊκή Γλώσσα» και υφίσταται μέχρι σήμερα. Στόχος του ήταν να αναπτύξει τα μέσα για να καταστήσει τη γραπτή τελετουργική γλώσσα σε καθημερινή, ομιλούμενη γλώσσα. Το γόνιμο έδαφος της εποχής, οι οργανωτικές προσπάθειες του Μπεν Γεούντα και η ανάμιξή του στην ίδρυση σχολείων και στη συγγραφή βιβλίων κατέστησαν τις ενέργειές του σχετικά με τη γλώσσα ένα σταδιακά ανερχόμενο κίνημα. Και πράγματι, μετά το δεύτερο κύμα μετανάστευσης στο Ισραήλ (1904-1914), η Εβραϊκή γλώσσα εδραιώνεται και αναγνωρίζεται από την υπό βρετανική εντολή πλέον Παλαιστίνη ως μια από τις τρεις επίσημες γλώσσες μαζί με την Αγγλική και την Αραβική (1922), ενώ το 1948 γίνεται η επίσημη γλώσσα του νεοσύστατου Κράτους του Ισραήλ. Το γεγονός ότι η εβραϊκή γλώσσα σε προφορικό επίπεδο είχε πέσει σε μακρά αχρησία για αιώνες, είχε σαν αποτέλεσμα να μην υπάρχουν μεγάλες γλωσσικές διαφορές ανάμεσα στην αρχαία και τη νέα γλώσσα. Πρόκειται για μια γλώσσα που αναβίωσε με γνήσια σημιτικό λεξιλόγιο και σύστημα γραφής και έλαβε τη θέση της μεταξύ των σύγχρονων γλωσσών των εθνών. Και, φυσικά, ο Μπεν Γεούντα υπήρξε ο συντάκτης του πρώτου λεξικού της αναγεννημένης εβραϊκής γλώσσας.

Ισραηλιτική Κοινότητα Αθηνών / Jewish Community of Athens