Έγκυος μετά τα 40; Γιατί όχι; - Οι βασικοί κανόνες

Είναι αρκετά συνηθισμένο, τώρα πια, γυναίκες άνω των σαράντα χρονών να τεκνοποιούν με ή χωρίς τη βοήθεια της επιστήμης. Πόσο επικίνδυνο είναι για τη μητέρα και το παιδί και ποιοί είναι οι βασικοί κανόνες για ένα ευτυχές αποτέλεσμα;

Ολοένα και πιο αργά στη ζωή τους αποφασίζουν οι γυναίκες να αποκτήσουν παιδί. Είτε γιατί δεν επιθυμούν να παντρευτούν σε νεαρή ηλικία, είτε γιατί προτάσσουν τις σπουδές και την καριέρα, είτε γιατί δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν και καταφεύγουν σε μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Το χρονικό όριο που έχει ορίσει η φύση για να μείνει μια γυναίκα έγκυος είναι η ηλικία της εμμηνόπαυσης, δηλαδή περίπου τα 50 χρόνια για τον δυτικό κόσμο. Αυτή την ηλικία θέτει ως όριο και η ελληνική νομοθεσία για τις γυναίκες που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση. Πάντως, οι επιστήμονες τονίζουν ότι η καλύτερη ηλικία για να αποκτήσει μια γυναίκα παιδί είναι τα 20-30 χρόνια.
Μια εγκυμοσύνη στην ηλικία των 40+  συνεπάγεται πιο συχνές επιπλοκές και μεγαλύτερη περιγεννητική θνησιμότητα μητέρας και παιδιού (από την 28η εβδομάδα έως και μία εβδομάδα μετά τον τοκετό). Οι έγκυοι σε προχωρημένη ηλικία θα πρέπει να παρακολουθούνται συχνότερα από τον γιατρό τους σε σχέση με τις νεώτερες και θα πρέπει οπωσδήποτε να ελέγχουν το έμβρυο για τυχόν χρωμοσωμικές ανωμαλίες, ειδικότερα σήμερα, που διαθέτουμε νέες προγεννητικές εξετάσεις που περιορίζουν τις πιθανότητες χρωμοσωμικών ανωμαλιών, όπως η αυχενική διαφάνεια και η αμνιοπαρακέντηση.

Οι ίδιες διατροφικές οδηγίες που ισχύουν για τις νεώτερες εγκύους- υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή και κατανομή των θερμίδων σε πολλά γεύματα- ισχύουν και για τις μεγαλύτερες. Βιταμίνες, σίδηρος ή άλλα συμπληρώματα δίδονται από τον γιατρό ανάλογα με τα ευρήματα των αιματολογικών εξετάσεων.
-Ο τοκετός
Ο τοκετός στις σαραντάρες+ εγκύους συνιστάται συνήθως να γίνεται - για μεγαλύτερη ασφάλεια- με καισαρική τομή, ιδιαίτερα εάν είναι πρωτότοκες. Η επέμβαση γίνεται στην 37η-38η εβδομάδα. Στην Ελλάδα, η συχνότητα των καισαρικών σε εγκύους κάτω των 35 χρόνων υπολογίζεται σε 30%, ενώ σε μεγαλύτερες γυναίκες περίπου 80%. 

-Οι 5 κανόνες

Να κάνετε οπωσδήποτε προγεννητικό έλεγχο.

Να μην αμελείτε τη συχνή επίσκεψη στον γυναικολόγο σας.

Να μετράτε τακτικά την αρτηριακή σας πίεση.

Να αποφεύγετε την κόπωση.

Να αναφέρετε αμέσως στον γιατρό σας οποιαδήποτε ενόχληση. 

 ΠΙΘΑΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

-ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΥΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΚΛΑΜΨΙΑ

Είναι 2 έως 3 φορές συχνότερες από ό,τι σε νεώτερες ηλικίες. Παρουσιάζονται μετά την 20ή εβδομάδα της κύησης και μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή της μητέρας και του εμβρύου. 

-ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ Παρουσιάζεται σε περίπου διπλάσια συχνότητα σε σχέση με νεώτερες ηλικίες. Προκαλεί υπέρβαρο έμβρυο, διαταραχή της ρύθμισης του σακχάρου του, κ.ά.
-ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΕΣ

(λόγω π.χ. προδρομικού πλακούντα ή πρόωρης αποκόλλησης πλακούντα) Διαταράσσουν την οξυγόνωση του εμβρύου.
-ΠΡΟΩΡΟΙ ΤΟΚΕΤΟΙ

Είναι 4 φορές συχνότεροι σε σύγκριση με νεώτερες ηλικίες. Μπορεί να προκαλέσουν σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας στο νεογνό και νοσηλεία στη μονάδα εντατικής νοσηλείας ή και θάνατο.
-ΑΠΟΒΟΛΕΣ

Φθάνουν το 50% των κυήσεων μετά την ηλικία των 35, ενώ το 10-15% σε νεώτερες ηλικίες.
-ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ

Οι πιθανότητες αυξάνονται από 1 στις 500 στην ηλικία των 25 χρόνων, σε 1 στις 200 στην ηλικία των 35, 1 στις 60 στην ηλικία των 40, 1 στις 20 στην ηλικία των 45 και 1 στις 5 στην ηλικία των 50 ετών. Ειδικά για το σύνδρομο Ντάουν, οι πιθανότητες αυξάνονται από 1 στα 1.000 στην ηλικία των 25, σε 1 στις 380 στην ηλικία των 35, σε 1 στις περίπου 110 στην ηλικία των 40 και σε 1 στις περίπου 30 στην ηλικία των 45 ετών. 

ΟΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

-ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΚΥΗΣΗ
Οι (μέλλουσες) εγκυμονούσες μεγαλύτερης ηλικίας θα πρέπει να κάνουν εξετάσεις (κυρίως αιματολογικές) για την υγεία του οργανισμού τους. Εάν βρεθεί κάποιο πρόβλημα (π.χ. στη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα ή της καρδιάς, αυξημένη πίεση, κ.λπ.), θα πρέπει να το αντιμετωπίσουν και να το ρυθμίσουν άμεσα, σε συνεργασία με τους ειδικούς γιατρούς.

-ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΥΗΣΗ

Να δώσει η γυναίκα λεπτομερές ιστορικό υγείας στον γιατρό της.

Να κάνει υπερηχογραφική εξέταση αυχενικής διαφάνειας και ρινικού οστού του εμβρύου κατά τη 12η εβδομάδα.

Να κάνει αιματολογικές εξετάσεις για τους βιοχημικούς δείκτες (χοριακή γοναδοτροπίνη, ΡΑΡΡ) που έχουν σχέση με χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Εάν ο συνδυασμός αυτών των αποτελεσμάτων (σε ειδικό ηλεκτρονικό πρόγραμμα) δείξει ότι το έμβρυο έχει αυξημένες πιθανότητες για χρωμοσωμική ανωμαλία, συνιστάται λήψη τροφοβλάστης (χοριακών λαχνών) κατά την 11η14η εβδομάδα ή αμνιοπαρακέντηση κατά την 16η-18η εβδομάδα.

Να παρακολουθείται από τον γυναικολόγο της με υπερηχογραφικό και εργαστηριακό έλεγχο κάθε 3 εβδομάδες έως την 30ή-32η εβδομάδα, κάθε 2 εβδομάδες έως την 36η εβδομάδα και κάθε εβδομάδα έως τον τοκετό.

Να κάνει καμπύλη σακχάρου (και όχι απλή μέτρηση σακχάρου νηστείας) κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης και μετά κατά την 28η-32η εβδομάδα.

Να κάνει μέτρηση αρτηριακής πίεσης σε κάθε επίσκεψη στον γυναικολόγο της.

Εάν έχει κάποια παθολογική κατάσταση (π.χ. υπέρταση ή διαβήτη κύησης), η ιατρική παρακολούθηση να είναι ακόμα πιο συχνή.

Κάθε έγκυος γυναίκα θα πρέπει να παρακολουθείται από ιατρό γυναικολόγο και να ακολουθεί τις συμβουλές του γυναικολόγου της. Τα παραπάνω αποτελούν γενικές παρατηρήσεις και κατευθυντήριες γραμμές και δεν πρέπει επουδενί να υποκαθιστούν την παρακολούθηση από ιατρό ή να θεωρούνται δεδομένα για μία έκαστη εγκυμοσύνη.