Της Χριστίνας Χατζηδημητρίου.
Μήπως νιώθετε έντονο και επίμονο φόβο κάθε φορά που μπαίνετε
σε αεροπλάνο; Τρέμετε και μόνο στην ιδέα ότι θα πετάξετε; Μην ανησυχείτε. Ένας
στους δέκα ανθρώπους αντιμετωπίζουν αυτή ακριβώς τη φοβία, ενώ περισσότεροι από
αυτούς την έχουν ήδη ξεπεράσει.
Το αεροπλάνο αποτελεί το γρηγορότερο και αποδεδειγμένα το ασφαλέστερο μεταφορικό μέσο. Και όμως, όλοι λίγο-πολύ αισθανόμαστε μια μικρή ανασφάλεια. Ένας στους τρεις επιβάτες υποφέρει αποδεδειγμένα από «πετοφοβία», ενώ ένας στους πέντε τακτικούς επιβάτες αεροπορικών πτήσεων πίνει αλκοόλ ή παίρνει χάπια για να αντέξει το ταξίδι. Πόσο πραγματικοί είναι οι κίνδυνοι κατά τη διάρκεια μιας πτήσης και πώς μπορούμε να καταπολεμήσουμε τις αδικαιολόγητες φοβίες μας; Σύμφωνα, πάντως με τον δρα Ρόμπερτ Μπορ, έναν από τους συγγραφείς του βιβλίου «Ξεπεράστε το φόβο της πτήσης» (Οvercome Υour Fear of Flying): «Στη δεκαετία του 1920 ήταν ένας λογικός φόβος, επειδή τα ποσοστά των δυστυχημάτων και θνησιμότητας ήταν υψηλά. Όμως σήμερα έχεις περισσότερες πιθανότητες να σκοτωθείς από κλωτσιά γαϊδάρου απ’ ό,τι να βρεθείς σε συντριβή αεροπλάνου».
ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Ένα άτομο που υποφέρει από τη συγκεκριμένη φοβία αισθάνεται άσχημα όταν ακούσει συγκεκριμένους θορύβους ή όταν το αεροπλάνο απογειώνεται, προσγειώνεται ή στρίβει στον αέρα. Αισθάνεται κλειστοφοβία όταν κλείσουν οι πόρτες, πετά μόνο όταν δεν υπάρχει άλλος τρόπος να φτάσει στον προορισμό του και πολύ συχνά χρειάζεται αλκοόλ ή υπνωτικά για να μπορέσει να πετάξει. Εβδομάδες, ακόμη και μήνες πριν από την πραγματοποίηση της πτήσης, τον βασανίζει μια έντονη ανησυχία, ενώ από τη στιγμή που εισέρχεται στην πύλη επιβίβασης, έχει αίσθημα ναυτίας, υπεροξυγόνωσης και τρεμούλας. Σε πολύ ακραίες περιπτώσεις, μάλιστα, τα άτομα αυτά δεν μπορούν να επιβιβαστούν σε καμία περίπτωση σε αεροπλάνο, είτε πρόκειται για διακοπές είτε για επαγγελματικό ταξίδι.
ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ Η ΦΟΒΙΑ
Ο άνθρωπος δεν γεννιέται με άγχος σχετικά με τα αεροπλάνα και τις πτήσεις, αλλά αποκτά το συγκεκριμένο φόβο κατά τη διάρκεια της ζωής του. Τι υποστηρίζουν όμως οι ψυχολόγοι; Οι ψυχοδυναμικές θεωρίες λένε ότι οι φόβοι μας ξεκινούν από τη βασική σιγουριά που είχαμε ή δεν είχαμε στην παιδική μας ηλικία και τώρα εισπράττουμε τα αποτελέσματά τους, ενώ οι συμπεριφορικές θεωρίες υποστηρίζουν ότι μια αρνητική εμπειρία κατά τη διάρκεια μιας πτήσης (π.χ. κακοκαιρία, αναταράξεις) συνδέθηκε έντονα με τα συναισθήματα που είχε το άτομο εκείνη τη στιγμή και επεκτάθηκε ώστε να του δημιουργηθούν αρνητικά συναισθήματα για κάθε αεροπορική πτήση. Τέλος, οι γνωσιακές θεωρίες εστιάζονται περισσότερο στον τρόπο με τον οποίο οι σκέψεις και η αντιμετώπιση των γεγονότων επηρεάζουν τη συμπεριφορά του. Βέβαια, δεν θα έπρεπε να παραλείψουμε το φόβο που έχει δημιουργηθεί σε πολλούς από εμάς, μετά από πρόσφατες αεροπορικές τραγωδίες σαν αυτή της 11ης Σεπτεμβρίου που συγκλόνισε ολόκληρο τον πλανήτη, ή της μοιραίας πτήσης της Ήλιος.
ΠΩΣ ΝΑ ΤΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΤΕ
Χαλαρώστε: Αρχίστε κουβέντα μ’ έναν συνεπιβάτη ή παρακολουθήστε το πλήρωμα που εργάζεται. Κάντε κάτι που θα σας αποσπάσει από τις αρνητικές σκέψεις, για παράδειγμα ακούστε μουσική στο Mp3 player σας, διαβάστε ένα βιβλίο ή παρακολουθήστε μια ταινία. Αν αρχίσετε να αισθάνεστε αμήχανα, καθίστε βαθιά στο κάθισμά σας, καρφώστε το βλέμμα σας στην πλάτη του μπροστινού καθίσματος ή σε κάτι που βρίσκεται σε απόσταση και ανασάνετε βαθιά.
Ενυδατωθείτε πριν το ταξίδι: Παρόλο που οι περισσότεροι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν αυτή τη φοβία χρησιμοποιούν αλκοόλ και φάρμακα για να την καταπολεμήσουν, στην πραγματικότητα με αυτές τις μεθόδους εντείνουν το πρόβλημα. Ένα ποτήρι κρασί στο αεροπλάνο, που όπως καλά γνωρίζουμε αντιστοιχεί με δύο στο έδαφος, μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του άγχους. Γι’ αυτό πριν και κατά τη διάρκεια της πτήσης πίνετε νερό και χυμούς για να ενυδατώνεστε και στη συνέχεια να καταφέρετε να ελέγξετε το άγχος σας.
Να σκέφτεστε τον προορισμό και όχι το ταξίδι: Επικεντρώστε στις θετικές αιτίες για τις οποίες πετάτε, στον προορισμό που θα επισκεφτείτε και στα ευχάριστα πράγματα που θα κάνετε εκεί κατά τη διάρκεια της παραμονής σας. Κρίμα δεν είναι ένα ταξίδι, για παράδειγμα στις Μαλδίβες, να στιγματιστεί από ένα αδικαιολόγητο φόβο;
Ιεραρχήστε τους φόβους σας και αμφισβητήστε τους: Για να το επιτύχετε αυτό θα χρειαστούν λίγες γνώσεις, για τους πραγματικούς και τους μη-υπαρκτούς κινδύνους μιας πτήσης. Για παράδειγμα η ανατάραξη τους αεροσκάφους, μπορεί να κάνει τους επιβάτες να ανησυχούν, όμως από τεχνικής πλευράς δεν δημιουργεί πρόβλημα, αφού συμβαίνει εξαιτίας ρευμάτων αέρα.
Μην αποφεύγετε να πετάτε: Προσπαθούμε να αισθανθούμε ασφαλέστεροι αποφεύγοντας διάφορα πράγματα, όμως έτσι δεν αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα. Οι φόβοι και οι φοβίες θεραπεύονται με μεγαλύτερη επιτυχία από οποιοδήποτε άλλο ψυχολογικό πρόβλημα. Αν του αφιερώσετε λίγο χρόνο, μπορεί να εξακολουθήσετε να είστε γαντζωμένος από το μπράτσο του καθίσματος, όμως τουλάχιστον θα πάτε στη Μαγιόρκα.
Μιλήστε στο πλήρωμα καμπίνας. Όταν ανέβετε στο αεροπλάνο, πείτε σε ένα μέλος του πληρώματος ότι έχετε άγχος για την πτήση. Τα μέλη των πληρωμάτων καμπίνας είναι εκπαιδευμένα για να σας προσφέρουν στήριξη και βοήθεια.
Χριστίνα Χατζηδημητρίου
Το αεροπλάνο αποτελεί το γρηγορότερο και αποδεδειγμένα το ασφαλέστερο μεταφορικό μέσο. Και όμως, όλοι λίγο-πολύ αισθανόμαστε μια μικρή ανασφάλεια. Ένας στους τρεις επιβάτες υποφέρει αποδεδειγμένα από «πετοφοβία», ενώ ένας στους πέντε τακτικούς επιβάτες αεροπορικών πτήσεων πίνει αλκοόλ ή παίρνει χάπια για να αντέξει το ταξίδι. Πόσο πραγματικοί είναι οι κίνδυνοι κατά τη διάρκεια μιας πτήσης και πώς μπορούμε να καταπολεμήσουμε τις αδικαιολόγητες φοβίες μας; Σύμφωνα, πάντως με τον δρα Ρόμπερτ Μπορ, έναν από τους συγγραφείς του βιβλίου «Ξεπεράστε το φόβο της πτήσης» (Οvercome Υour Fear of Flying): «Στη δεκαετία του 1920 ήταν ένας λογικός φόβος, επειδή τα ποσοστά των δυστυχημάτων και θνησιμότητας ήταν υψηλά. Όμως σήμερα έχεις περισσότερες πιθανότητες να σκοτωθείς από κλωτσιά γαϊδάρου απ’ ό,τι να βρεθείς σε συντριβή αεροπλάνου».
ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Ένα άτομο που υποφέρει από τη συγκεκριμένη φοβία αισθάνεται άσχημα όταν ακούσει συγκεκριμένους θορύβους ή όταν το αεροπλάνο απογειώνεται, προσγειώνεται ή στρίβει στον αέρα. Αισθάνεται κλειστοφοβία όταν κλείσουν οι πόρτες, πετά μόνο όταν δεν υπάρχει άλλος τρόπος να φτάσει στον προορισμό του και πολύ συχνά χρειάζεται αλκοόλ ή υπνωτικά για να μπορέσει να πετάξει. Εβδομάδες, ακόμη και μήνες πριν από την πραγματοποίηση της πτήσης, τον βασανίζει μια έντονη ανησυχία, ενώ από τη στιγμή που εισέρχεται στην πύλη επιβίβασης, έχει αίσθημα ναυτίας, υπεροξυγόνωσης και τρεμούλας. Σε πολύ ακραίες περιπτώσεις, μάλιστα, τα άτομα αυτά δεν μπορούν να επιβιβαστούν σε καμία περίπτωση σε αεροπλάνο, είτε πρόκειται για διακοπές είτε για επαγγελματικό ταξίδι.
ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ Η ΦΟΒΙΑ
Ο άνθρωπος δεν γεννιέται με άγχος σχετικά με τα αεροπλάνα και τις πτήσεις, αλλά αποκτά το συγκεκριμένο φόβο κατά τη διάρκεια της ζωής του. Τι υποστηρίζουν όμως οι ψυχολόγοι; Οι ψυχοδυναμικές θεωρίες λένε ότι οι φόβοι μας ξεκινούν από τη βασική σιγουριά που είχαμε ή δεν είχαμε στην παιδική μας ηλικία και τώρα εισπράττουμε τα αποτελέσματά τους, ενώ οι συμπεριφορικές θεωρίες υποστηρίζουν ότι μια αρνητική εμπειρία κατά τη διάρκεια μιας πτήσης (π.χ. κακοκαιρία, αναταράξεις) συνδέθηκε έντονα με τα συναισθήματα που είχε το άτομο εκείνη τη στιγμή και επεκτάθηκε ώστε να του δημιουργηθούν αρνητικά συναισθήματα για κάθε αεροπορική πτήση. Τέλος, οι γνωσιακές θεωρίες εστιάζονται περισσότερο στον τρόπο με τον οποίο οι σκέψεις και η αντιμετώπιση των γεγονότων επηρεάζουν τη συμπεριφορά του. Βέβαια, δεν θα έπρεπε να παραλείψουμε το φόβο που έχει δημιουργηθεί σε πολλούς από εμάς, μετά από πρόσφατες αεροπορικές τραγωδίες σαν αυτή της 11ης Σεπτεμβρίου που συγκλόνισε ολόκληρο τον πλανήτη, ή της μοιραίας πτήσης της Ήλιος.
ΠΩΣ ΝΑ ΤΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΤΕ
Χαλαρώστε: Αρχίστε κουβέντα μ’ έναν συνεπιβάτη ή παρακολουθήστε το πλήρωμα που εργάζεται. Κάντε κάτι που θα σας αποσπάσει από τις αρνητικές σκέψεις, για παράδειγμα ακούστε μουσική στο Mp3 player σας, διαβάστε ένα βιβλίο ή παρακολουθήστε μια ταινία. Αν αρχίσετε να αισθάνεστε αμήχανα, καθίστε βαθιά στο κάθισμά σας, καρφώστε το βλέμμα σας στην πλάτη του μπροστινού καθίσματος ή σε κάτι που βρίσκεται σε απόσταση και ανασάνετε βαθιά.
Ενυδατωθείτε πριν το ταξίδι: Παρόλο που οι περισσότεροι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν αυτή τη φοβία χρησιμοποιούν αλκοόλ και φάρμακα για να την καταπολεμήσουν, στην πραγματικότητα με αυτές τις μεθόδους εντείνουν το πρόβλημα. Ένα ποτήρι κρασί στο αεροπλάνο, που όπως καλά γνωρίζουμε αντιστοιχεί με δύο στο έδαφος, μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του άγχους. Γι’ αυτό πριν και κατά τη διάρκεια της πτήσης πίνετε νερό και χυμούς για να ενυδατώνεστε και στη συνέχεια να καταφέρετε να ελέγξετε το άγχος σας.
Να σκέφτεστε τον προορισμό και όχι το ταξίδι: Επικεντρώστε στις θετικές αιτίες για τις οποίες πετάτε, στον προορισμό που θα επισκεφτείτε και στα ευχάριστα πράγματα που θα κάνετε εκεί κατά τη διάρκεια της παραμονής σας. Κρίμα δεν είναι ένα ταξίδι, για παράδειγμα στις Μαλδίβες, να στιγματιστεί από ένα αδικαιολόγητο φόβο;
Ιεραρχήστε τους φόβους σας και αμφισβητήστε τους: Για να το επιτύχετε αυτό θα χρειαστούν λίγες γνώσεις, για τους πραγματικούς και τους μη-υπαρκτούς κινδύνους μιας πτήσης. Για παράδειγμα η ανατάραξη τους αεροσκάφους, μπορεί να κάνει τους επιβάτες να ανησυχούν, όμως από τεχνικής πλευράς δεν δημιουργεί πρόβλημα, αφού συμβαίνει εξαιτίας ρευμάτων αέρα.
Μην αποφεύγετε να πετάτε: Προσπαθούμε να αισθανθούμε ασφαλέστεροι αποφεύγοντας διάφορα πράγματα, όμως έτσι δεν αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα. Οι φόβοι και οι φοβίες θεραπεύονται με μεγαλύτερη επιτυχία από οποιοδήποτε άλλο ψυχολογικό πρόβλημα. Αν του αφιερώσετε λίγο χρόνο, μπορεί να εξακολουθήσετε να είστε γαντζωμένος από το μπράτσο του καθίσματος, όμως τουλάχιστον θα πάτε στη Μαγιόρκα.
Μιλήστε στο πλήρωμα καμπίνας. Όταν ανέβετε στο αεροπλάνο, πείτε σε ένα μέλος του πληρώματος ότι έχετε άγχος για την πτήση. Τα μέλη των πληρωμάτων καμπίνας είναι εκπαιδευμένα για να σας προσφέρουν στήριξη και βοήθεια.
Χριστίνα Χατζηδημητρίου
Ψυχοθεραπεύτρια.
