Η επιθετική
παρενόχληση είναι μιασυμπεριφορά που παρατηρείται σε ευρύ φάσμα ανθρωπίνων σχέσεων, δραστηριοτήτων και ηλικιακών ομάδων.
Μπορεί να εκδηλωθεί μεταξύ άλλων στο σχολείο, στο στρατό,
στο κολέγιο, στο
επαγγελματικό περιβάλλον και σε ομάδες ή οργανωμένα σύνολα ανθρώπων με κοινούς στόχους ή δραστηριότητες.
Η επιθετική παρενόχληση στο χώρο εργασίαςείναι συχνό φαινόμενο. Δεν
είναι εύκολο να αναγνωρισθεί και νααντιμετωπισθεί. Ωστόσο ο εργαζόμενος
που είναι θύμα της και τη βιώνει, υποφέρει ψυχολογικά και υφίσταται βλάβες σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο.
επαγγελματικό περιβάλλον και σε ομάδες ή οργανωμένα σύνολα ανθρώπων με κοινούς στόχους ή δραστηριότητες.
Η επιθετική παρενόχληση στο χώρο εργασίαςείναι συχνό φαινόμενο. Δεν
είναι εύκολο να αναγνωρισθεί και νααντιμετωπισθεί. Ωστόσο ο εργαζόμενος
που είναι θύμα της και τη βιώνει, υποφέρει ψυχολογικά και υφίσταται βλάβες σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο.
Η επιθετική παρενόχληση στο επαγγελματικό περιβάλλον μπορεί να προέρχεται από ένα ή περισσότερους ανθρώπους που εργάζονται με το θύμα.
Μπορεί να είναι συνάδελφοι της ίδιας ιεραρχικής βαθμίδας, ανώτεροι του ή ακόμη και υφιστάμενοι του ή άλλοι που έχουν κάποια επαγγελματική συνάφεια μαζί του.
Η επιθετική παρενόχληση χαρακτηρίζεται από μια τυπική σειρά πράξεων, λόγων και συμπεριφορών που στόχο έχουν να βλάψουν την αξιοπιστία, την επαγγελματική ικανότητα, την αυτοπεποίθηση, την ευσυνειδησία και την ακεραιότητα του θύματος. Υπάρχουν διάφοροι βαθμοί σοβαρότητας της
έκτασης και έντασης που μπορεί να πάρει η επιθετική παρενόχληση.
Στην επιθετική παρενόχληση, αυτός ή αυτοί που την κάνουν, μπορεί να επιτίθενται προφορικά με συστηματικό τρόπο στον εργαζόμενο θύμα, ασκούν αυθαίρετη κριτική, διαδίδουν αρνητικά σχόλια, αναφέρονται συχνά σε λάθη του θύματος, εκδηλώνουν αδικαιολόγητα έντονο θυμό εναντίον του για
σχετικά ασήμαντους λόγους, υποβαθμίζουν ή υποσκάπτουν την ποιότητα του επαγγελματικού του έργου και υπερβάλλουν ή παραποιούν γεγονότα της επαγγελματικής ή ακόμη της οικογενειακής ζωής του θύματος.
Η συμπεριφορά της επιθετικής παρενόχλησης μπορεί να γίνεται ενώπιον του εργαζόμενου ή και πίσω του χωρίς αυτός ή αυτή να το αντιλαμβάνονται. Η περιφρόνηση, ο παραμερισμός, η υποβάθμιση και η κακομεταχείριση του θύματος μπορεί να εκφρασθούν με ποικιλία τρόπων.
Κάποτε είναι εμφανείς και ανιχνεύονται εύκολα. Όμως σε ορισμένεςπεριπτώσεις, οι προσπάθειες υπόσκαψης και πρόκλησης βλάβης είναι οργανωμένες, καλά μελετημένες, δύσκολο να αναγνωρισθούν και να τεκμηριωθούν.
Ο εργαζόμενος που αντιλαμβάνεται ότι είναι θύμα και στόχος επιθετικής παρενόχλησης, μπορεί να αντιδράσει με διάφορους τρόπους. Σε πολλές περιπτώσεις δημιουργείται φόβος και ανασφάλεια. Η ποιότητα της δουλειάς του μπορεί να επηρεαστεί. Παρατηρείται δυσπιστία και επιφυλακτικότητα
προς τους συναδέλφους.
Ο εργαζόμενος που είναι θύμα κακομεταχείρισης που εντάσσεται στα πλαίσια της επιθετικής συμπεριφοράς, μετά την αρχική ανασφάλεια που του δημιουργείται, προσπαθεί να καταλάβει την ένταση και έκταση του προβλήματος που τον πλήττει. Αυτό βέβαια δεν είναι εύκολο δεδομένου ότι
πολλές συμπεριφορές αυτής της μορφής γίνονται σκόπιμα με τρόπο για να μην το αντιλαμβάνεται. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η παρενόχληση και οι επιθέσεις γίνεται ευθέως στον επηρεαζόμενο.
Η κατάσταση αυτή δυνατόν να προκαλεί σημαντική απώλεια χρόνου εργασίας στο θύμα διότι ασχολείται με την αντιμετώπιση του προβλήματος ή διότι είναι ψυχολογικά αναστατωμένο γεγονός που πλήττει την παραγωγικότητα και αποτελεσματικότητα του. Παράλληλα το θύμα, πιθανόν να χάνει χρόνο εργασίας θέλοντας να αποφεύγει αυτούς ή αυτόν που τον παρενοχλούν.
Επίσης πιθανόν να απουσιάζει συχνότερα με άδεια ασθένειας ή ακόμη να
υποχρεωθεί να αλλάξει δουλειά. Το θύμα επιθετικής παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο, ανάλογα με το βαθμό της κακομεταχείρισης που υφίσταται, χρειάζεται βοήθεια. Αφού πρώτα
συνειδητοποιήσει και εκτιμήσει το πρόβλημα μπορεί να ζητήσει στήριξη και συμβουλές από φίλους, μέλη της οικογένειας του, από άτομα ή υπηρεσίες του οργανισμού στον οποίο εργάζεται ή ακόμη από ειδικούς επαγγελματικούς συμβούλους. Σε ορισμένους οργανισμούς υπάρχουν προγράμματα και υπηρεσίες στήριξης των εργαζομένων που μπορούν να βοηθούν.
Η αποφυγή άμεσης επαφής και αντιπαραθέσεων με τα άτομα ή άτομο που ευθύνονται για την επιθετική παρενόχληση, εντάσσονται στα μέτρα που βοηθούν στη μείωση κλιμάκωσης του προβλήματος. Εάν το θύμα κρίνει ότι αυτός που τον κακομεταχειρίζεται μπορεί να μιλήσει μαζί του και να ανταλλάξουν απόψεις για επίλυση του προβλήματος, αυτό χρειάζεται να
γίνει προσεκτικά και ίσως καλύτερα να γίνεται με τη βοήθεια και παρουσία και άλλων ατόμων της εμπιστοσύνης του θύματος. Συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις αυτοί που παρενοχλούν σταματούν όταν αντιληφθούν ότι η συμπεριφορά τους γίνεται αντιληπτή και κατανοητή.
Το θύμα μπορεί επίσης να καταγράφει αυτά τα οποία τον ενοχλούν και αντιλαμβάνεται ότι γίνονται εις βάρος του για να μπορεί να έχει μια πιο καθαρή, ψύχραιμη και τεκμηριωμένη εικόνα του τι πραγματικά συμβαίνει.
Παράλληλα μπορεί να καταγράφει πως ο ίδιος νιώθει ότι η συγκεκριμένη κατάσταση τον βλάπτει και επηρεάζει την απόδοση του στην εργασία του.
Τα εν λόγω στοιχεία είναι καλό στο μέτρο του δυνατού, να τα συζητεί με τους ανωτέρους τους ή το διευθυντή του. Φυσικά, εάν αυτός που τον παρενοχλεί είναι ο ανώτερος του μπορεί να προχωρήσει σε ψηλότερο ιεραρχικό επίπεδο του οργανισμού που τον εργοδοτεί για να αναφέρει την
κατάσταση και να ζητήσει βοήθεια. Σε διάφορους οργανισμούς, υπάρχουν διαδικασίες και καθορισμένη πολιτική αντιμετώπισης των εν λόγω δυσάρεστων καταστάσεων.
Η αναζήτηση συμμάχων και φίλων είναι βασική συνιστώσα στην αντιμετώπιση
του προβλήματος. Είναι δυσκολότερο για κάποιον να υποσκάπτει το θύμα, να το κατηγορεί, να το μειώνει, να κλέβει τις ιδέες του ή να διαδίδει ψέματα εάν το θύμα έχει ευρύ δίκτυο σχέσεων και φίλων.
Τέλος θα τονίσουμε ότι η καλύτερη δυνατή επαγγελματική του απόδοση και συνεργασία με τους συναδέλφους δημιουργούν προϋποθέσεις πρόληψης συμπεριφορών επιθετικής παρενόχλησης.
προς τους συναδέλφους.
Ο εργαζόμενος που είναι θύμα κακομεταχείρισης που εντάσσεται στα πλαίσια της επιθετικής συμπεριφοράς, μετά την αρχική ανασφάλεια που του δημιουργείται, προσπαθεί να καταλάβει την ένταση και έκταση του προβλήματος που τον πλήττει. Αυτό βέβαια δεν είναι εύκολο δεδομένου ότι
πολλές συμπεριφορές αυτής της μορφής γίνονται σκόπιμα με τρόπο για να μην το αντιλαμβάνεται. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η παρενόχληση και οι επιθέσεις γίνεται ευθέως στον επηρεαζόμενο.
Η κατάσταση αυτή δυνατόν να προκαλεί σημαντική απώλεια χρόνου εργασίας στο θύμα διότι ασχολείται με την αντιμετώπιση του προβλήματος ή διότι είναι ψυχολογικά αναστατωμένο γεγονός που πλήττει την παραγωγικότητα και αποτελεσματικότητα του. Παράλληλα το θύμα, πιθανόν να χάνει χρόνο εργασίας θέλοντας να αποφεύγει αυτούς ή αυτόν που τον παρενοχλούν.
Επίσης πιθανόν να απουσιάζει συχνότερα με άδεια ασθένειας ή ακόμη να
υποχρεωθεί να αλλάξει δουλειά. Το θύμα επιθετικής παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο, ανάλογα με το βαθμό της κακομεταχείρισης που υφίσταται, χρειάζεται βοήθεια. Αφού πρώτα
συνειδητοποιήσει και εκτιμήσει το πρόβλημα μπορεί να ζητήσει στήριξη και συμβουλές από φίλους, μέλη της οικογένειας του, από άτομα ή υπηρεσίες του οργανισμού στον οποίο εργάζεται ή ακόμη από ειδικούς επαγγελματικούς συμβούλους. Σε ορισμένους οργανισμούς υπάρχουν προγράμματα και υπηρεσίες στήριξης των εργαζομένων που μπορούν να βοηθούν.
Η αποφυγή άμεσης επαφής και αντιπαραθέσεων με τα άτομα ή άτομο που ευθύνονται για την επιθετική παρενόχληση, εντάσσονται στα μέτρα που βοηθούν στη μείωση κλιμάκωσης του προβλήματος. Εάν το θύμα κρίνει ότι αυτός που τον κακομεταχειρίζεται μπορεί να μιλήσει μαζί του και να ανταλλάξουν απόψεις για επίλυση του προβλήματος, αυτό χρειάζεται να
γίνει προσεκτικά και ίσως καλύτερα να γίνεται με τη βοήθεια και παρουσία και άλλων ατόμων της εμπιστοσύνης του θύματος. Συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις αυτοί που παρενοχλούν σταματούν όταν αντιληφθούν ότι η συμπεριφορά τους γίνεται αντιληπτή και κατανοητή.
Το θύμα μπορεί επίσης να καταγράφει αυτά τα οποία τον ενοχλούν και αντιλαμβάνεται ότι γίνονται εις βάρος του για να μπορεί να έχει μια πιο καθαρή, ψύχραιμη και τεκμηριωμένη εικόνα του τι πραγματικά συμβαίνει.
Παράλληλα μπορεί να καταγράφει πως ο ίδιος νιώθει ότι η συγκεκριμένη κατάσταση τον βλάπτει και επηρεάζει την απόδοση του στην εργασία του.
Τα εν λόγω στοιχεία είναι καλό στο μέτρο του δυνατού, να τα συζητεί με τους ανωτέρους τους ή το διευθυντή του. Φυσικά, εάν αυτός που τον παρενοχλεί είναι ο ανώτερος του μπορεί να προχωρήσει σε ψηλότερο ιεραρχικό επίπεδο του οργανισμού που τον εργοδοτεί για να αναφέρει την
κατάσταση και να ζητήσει βοήθεια. Σε διάφορους οργανισμούς, υπάρχουν διαδικασίες και καθορισμένη πολιτική αντιμετώπισης των εν λόγω δυσάρεστων καταστάσεων.
Η αναζήτηση συμμάχων και φίλων είναι βασική συνιστώσα στην αντιμετώπιση
του προβλήματος. Είναι δυσκολότερο για κάποιον να υποσκάπτει το θύμα, να το κατηγορεί, να το μειώνει, να κλέβει τις ιδέες του ή να διαδίδει ψέματα εάν το θύμα έχει ευρύ δίκτυο σχέσεων και φίλων.
Τέλος θα τονίσουμε ότι η καλύτερη δυνατή επαγγελματική του απόδοση και συνεργασία με τους συναδέλφους δημιουργούν προϋποθέσεις πρόληψης συμπεριφορών επιθετικής παρενόχλησης.
